Kakayahang

Sosyolingguwis
tiko
Anne Garcia Dishan
Mauhay
Nicole Palicpic Gerard
Malaluan
 Mga
Naipapaliwanag ang kahulugan ng
kakayahang
Layunin sosyolingguwistiko;
 Nauunawaan ang sitwasyong
komunikatibo batay sa pagtukoy sa
sino, paano, kalian, saan, at bakit
nangyari ang gawaing
pangkomunikasyon; at
 Nakabubuo ng mga pahayag na
angkop sa iba’t ibang kontekstong
sosyolingguwistiko.
Kakayahang Sosyolingguwistiko
Tinutukoy ng kakayahang
sosyolingguwistiko ang kakayahang
gamitin ang wika nang may
naaangkop na panlipunang
pagpapakahulugan para sa isang tiyak
na sitwasyong pangkomunikasyon.
 Kakayahang Sosyolingguwistiko
Kadalasan, para sa mga taal na
tagapagsalita ng isang wika (halimbawa,
ang mga tao na Tagalog ang unang wika
BAB
1V ay tinatawag na taal na tagapagsalita ng
BAB
Tagalog), nagiging natural lamang o
v hindi na kailangang pag-isipan ang
paggamit ng naaangkop na pahayag ayon
BAB
vi sa sitwasyon.
 Kakayahang Sosyolingguwistiko
Gayunpaman, para sa hindi taal na
tagapagsalita, dapat niyang matutuhan
kung paano “lumikha at umunawa ng
BAB
1V
wika sa iba’t ibang sosyolingguwistikong
konteksto, na may pagsasaalang-alang sa
BAB
v mga salik gaya ng estado ng kausap,
layunin ng interaksiyon, at itinatakdang
BAB
vi
kumbensiyon ng interaksiyon” (Freeman
at Freeman 2004)
 Nilinaw ng sosyolingguwistang si
dell hymes (1974) ang nasabing
mahahalagang salik ng
lingguwistikong interaksiyon gamit
ang kaniyang modelong

BAB
v
Speaking
BAB
vi
 Speaking
Setting and Scene:
Saan ang pook ng
pag-uusap o ugnayan?
BAB
v Kailan ito nangyari?
BAB
vi
 Peaking
S

Participants: Sino-
sino kalahok sa pag-
BAB uusap?
v

BAB
vi
 e
Sp aking

Ends: Ano ang

pakay, layunin, at
BAB inaasahang bunga
v

BAB
ng pag-uusap?
vi
 a
Spe king

Act Sequence:
Paano ang takbo o
BAB daloy ng pag-
v

BAB
uusap?
vi
 Spea king
Key: Ano ang tono
ng pag-uusap?
BAB Seryoso ba o
v

BAB
pabiro?
vi
 i
Speak ng
Instrumentalities: Ano ang anyo
at estilo ng pananalita?
Kumbersyonal ba o may
BAB mahigpit na pagsunod sa
v
pamantayang panggramatika?
BAB
vi
 Speaki ng
Norms: Ano ang umiiral na panuntunan
sa pag-uusap at ano ang reaksiyon dito
ng mga kalahok? Malaya bang
nakapagsasalita ang mga kalahok o
BAB nalilimitahan ba ang pagkakataon ayon
v
sa uri, lahi, kasarian, edad, at iba pang
BAB salik?
vi
 Speakin g
Genre: Ano ang uri ng
sitwasyon o material na
ginagamit (halimbawa:
BAB
v interbyu, panitikan, liham)?
BAB
vi
 Etnograpiya
Ang salitang etnograpiya ay
nangangahulugang sistematikong pag-
aaral sa tao at kultura sa pamamagitan
ng personal na pagdanas at pakikipag-
BAB
v
ugnayan sa mga kalahok sa kanilang
natural na kapaligiran.
BAB
vi
 Pagkilala sa
Mga Varayti
BAB
ng Wika
vi
 Pagkilala sa Mga Varayti ng
Wika
 pormalidad at impormalidad ng sitwasyon –
maaaring maging pormal o impormal ang
pananalita depende sa kung sino ang
kinakausap;

 ugnayan ng mga tagapagsalita - may

pagkakapareho sa paraan ng pagsasalita ang
mga magkakaibigan. Nilalangkap din nila ang
mga biruan at pahiwatigan na hindi
BAB
vi
mauunawaan ng hindi kabilang sa kanilang
grupo;
 Pagkilala sa Mga Varayti ng
Wika
 pagkakakilanlang etniko at pagkakapaloob sa
isang pangkat – gumagamit ng lokal na wika
at/o diyalekto sa kausap na nagmula sa
kaparehong bayan ng tagapagsalita; at

 awtoridad at ugnayang pangkapangyarihan –

tinitiyak ang pormalidad at kaangkupan ng
salita sa harap ng guro, magulang, at iba pang
nakatatanda at may awtoridad.
BAB
vi
Panlipunang Penomenon
Nagkakaroon ng kabuluhan ang anomang salita
o pahayag ng indibidwal kung ito ay nailulugar
sa loob ng lipunan at itinatalastas sa kausap o
grupo ng mga tao.
Sa ganitong kalagayan ay nakabubuo ng iba’t
ibang konteksto ng paggamit sa wika dulot na
rin ng paglahok ng mga tao na may iba’t ibang
gawain, papel, interes, at saloobin sa proseso ng
BAB
komunikasyon.
vi
Panlipunang Penomenon
Bilang halimbawa, pansinin ang humigit-
kumulang na anyo ng dayalektong Cebuano-
Filipino, dulot ng hindi pag-uulit ng pantig gaya
ng Tagalog at hindi paggamit ng panlaping um
na hinahalinhan ng panlaping ma-:

“Huwag kang magsali sa laro.”

“Madali ang pagturo ng Filipino.”
BAB
vi
 Bakit mahalagang
maunawaan na ang ganitong
varayti ng Filipino ay hindi
maituturing na
BAB
pagkakamali??
vi
Maraming salamat