“MANORO”

ang Guro / Magturo

February 16, 2026

Catch up Friday
Manoro (Magturo/Ang Guro)
Direktor: Brte
Manunulat:Ral Jer
Inilunsad noong:, Drama
Talasalitaan, Gawain at Pagbabasa
TALASALITAAN
Katutubong Aeta- ay mga katutubong mga tao o pangkat-etniko na nakatira sa
kalat at liblib na mga bahaging bulubundukin ng Luzon,

Pilipinas. https://tl.wikipedia.org/

Paghikbi- pag-iyak na pabugso-bugso at may ingay.

https://www.tagaloglang.com/
Pagboto-Pagpili ng ihahalal sa eleksyon.
Illiterate- hindi marunong bumasa at sumulat.
Eleksyon o Halalan- isang pormal na proseso ng pagpapasiya kung
saan ang ang populasyon ay pumipili ng mga indibidwal na hahawak sa isang
publikong tanggapan. https://tl.wikipedia.org/
.
TALASALITAAN
Resettlement Area - Lugar ng relokasyon o pagpapatira sa
isang lokasyon o lote.
Presinto sa Eleksyon-lugar kung saan maaring bumoto ang
isang nakarehistrong botante.
Baboy Ramo -wild pig o baboy na mailap na nakatira sa
gubat o kakahuyan.
Kaingin-Malawakang pagputol at pagsunog ng mga punong
kahoy sa kagubatan o kabundukan.
Registered voter’s list -lisatahan ng mga rehistradong
botante.
“MANORO”
Ang kwentong ito ay tumatalakay sa isa sa
suliranin ng ilang milyong Pilipino tungkol
sa kamangmangan o tinatawag na “illiterate”
at kabilang sa mga ito ay ang mga kababayan
nating Aeta.
Nagkaroon ng pagkakataon ang ilan sa kanila
na makapag-aral matapos pumutok ang
Bulkang Pinatubo, na naapektuhan ang ilang
bahagi ng Zambales at Pampanga kaya
napilitang lumipat sa mga relocation area
ang ilan sa kanila.
“MANORO”
Sa kwentong ito ay matutunghayan ang isang
batang babaeng nasa ikaanim na baitang kung
paano siya tumulong sa kaniyang mga kapuwa
Aeta.
Nagsimula ang kwento sa isang Graduation ng mga
mag-aaral sa Sapang
Bato Elementary School at kabilang dito si Jonalyn
Ablong at ang kaniyang mga kamag-aral. Maririnig
ang samu’t saring ingay sa lugar kasabay ng pag-
iyak ng sanggol habang isinasagawa ang pagtatapos
ng mga mag-aaral. Matapos ang graduation ay
bumalik na sila sa resettlement area.
Dahil sa malapit na ang araw ng eleksiyon
noon ay may dumaang sasakyang
nangangampanya at ang mga batang
nadaanang naglalaro ay nag-uunahang mag-
agawan sa mga inihagis na sample ballot.
Habang naglalakad si Jonalyn ay
kasalubong niya ang mga batang kaniyang
tinuturuan at siya’y kanilang binati.
Ang isa pa sa kaniyang tinuturuan ay
tinanong niya kung nagpapraktis ba ito sa
kaniyang pagsulat? Tinanong ni Jonalyn
Ablong kung nakita ba nito ang kaniyang
Apo (Lolo).
Sa tahanan naman nina Jonalyn maging sa
oras ng agahan ay tinuturuan niya ang
kaniyang maliliit na mga kapatid na magbilang
Pati ang kaniyang ama at ina ay tinuturuan
niyang magsulat at magbasa. Tinanong niya
ang ina na si Aling Carol kung sino ang
iboboto nito at pinatandaan sa ina kung
paano ito isulat at bigkasin. Sinabi ng
kaniyang ama, na si Mang Edgar, na
kailangan na nilang sunduin ang kanilang
Apo (Lolo) sa bundok na nanghuli ng baboy-
ramo at sumang-ayon naman si Jonalyn dahil
nagsabi ito na siya ay boboto.
Nagsimulang maglakad ang mag-ama upang
.
hanapin si Apo Bisen habang may nakasalubong
silang mga Koreano. Binati sila at sinabihan ang
ama nito na kailangan itong magpasa ng
aplikasyon para sa trabaho, kaya sinabi niya
kayJonalyn na kailangan siyang turuan nito nang
mabuti kung paano ang pagsulat at pagbasa.
Habang palayo nang palayo ang mag-ama ay lalong
gumaganda ang tanawing kanilang nilalakaran.
Hanggang sa ibilin si Jonalyn ng
kaniyang ama na magpaiwan na
lamang sa ilang mga katutubo na
kanilang pinagtanungan dahil siya
na lamang ang pupunta, mas
malayo pa at delikado na roon.
Nakisalo si Jonalyn sa isang
masaganang pananghalian kasama ang
mga kapuwa niya Aeta. Pagkatapos ay
nagpaturo sa kaniya ang mga ito kung
paano magbasa at magsulat para sila
ay makaboto samantalang ang
kaniyang ama ay palayo na nang
palayo at mas mapanganib dahil
nasalubong niya ang isang baboy -ramo
at siya’y nakagat nito sa hita.
Dumating ang araw ng eleksiyon, bumalik
na ang mag-ama sa kanilang tahanan
nang hindi nila nakita si Apo Bisen.Ninais
ng ina ni Jonalyn na maiwan
siya sa bahay para magbantay sa mga
kapatid habang sila ay boboto ngunit
tumutol ang ama nito at kailangang
kasama si Jonalyn dahil marunong ito
para matulungan sila sa pagboto.”.
Pagkatapos makaboto ng kaniyang
mga magulang ay napansin ni
Jonalyn Ablong ang isang matanda
at tinanong niya kung nakaboto na
ba ito at sinabi nitong , “oo dalawa
nga ang aking ibinoto si FPJ at
GMA”.
Nalungkot na lamang si Jonalyn sa
kaniyang nasaksihang kalagayan ng
mga kapuwa niya Aeta na
napagsarhan na ng mga presinto at
di na nakaboto na akala niya ay ang
mga sundalo at pulis na nandoon ay
sasaklolo sa kanila subalit bigo siya
sa nais niyang mangyari.
At tuluyang na ngang nalaglag ang
mga luha sa mata ni Jonalyn
Ablong, siya namang pagdating
buhat sa kabundukan ng kaniyang
Apo Bisen na pasan-pasan ang
malaking baboy-ramo sa kaniyang
likuran at niyaya nang umuwi si
Jonalyn.
Nagkaroon ng pagdiriwang sa buong
barangay. Ang lahat ay nagsaya,
inihanda ang nahuling baboy-ramo ni
Apo Bisen at siya’y nagwika na “Hindi
na ako
bumoto sapagkat para sa akin, hindi ito
makapagpapababa at makababawas ng
aking pagkatao”.
Lahat ay nagsaya kasama si
Jonalyn Ablong at ipinakita sa
likuran
ng damit ng isang bata na
nagsasayaw ang mga katagang
“Babangon ang Pilipinas”.
Dito nagtapos ang nasabing
kwento.
Pag-unawa sa binasa at
Pagsusulat
Pumili ng limang salita mula sa
talasalitaan at bumuo ng isang
pangungusap sa bawat salita. Isulat ito
sa isang papel

Katutubong Aeta Presinto sa

Paghikbi Eleksyon
Pagboto Baboy Ramo
Illiterate Kaingin
Eleksyon o Halalan Registered voter’s
list
Resettlement Area
 A. Sagutin ang mga sumusunod
Manunulat: Richard Q. Miradora Catherine R. Canilao

1. Paano tumutulong si Jonalyn sa kaniyang

pook?
2. Anong katotohanan sa buhay ang inilahad ng
nasabing kwento?
3. Ano-anong pangyayari sa pelikula ang
nagaganap sa totoong buhay?
4. Ano ang nais ipakahulugan ng mahabang
paglalakbay ni Jonalyn at ng kaniyang ama?
5. Kung ikaw si Jonalyn, paano ka magiging
makabuluhan sa iyong pamilya at kapuwa?
B. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Piliin ang letra ng tamang
sagot
at isulat sa sagutang papel.
1. Sino ang hindi bumuto sa naganap na eleksyon?
A. Apo Bisen B. Mang Edgar C. Jonalyn D.
Aling Carol
2. Bakit nagkakagulo sa presinto ang mga katutubo?
A. May dumating na pulitiko
B. May namigay ng pera
C. ahil hindi nila mabasa ang kanilang pangalan sa
sobrang liit ng sulat nito
D. Dahil sa sobrang dami ng tao na kailangang
tulungan ni Jonalyn upang
makaboto
3. Paano ipinadama ni Jonalyn ang pagmamahal at
pagmamalasakit sa mga
kababayang katutubo?
A. Nag-aral siyang mabuti upang matulungan ang mga
kababayang katutubo na
bumasa at sumulat
B. Humingi siya ng tulong sa mga mayayaman upang
mapaunlad niya ang
kanilang lugar
C. Nangalap siya ng salapi sa mga negosyante upang ibili ng
pangunahing
pangangailangan ang mga kababayan.
D. Pumunta siya ng bayan at nanawagan siya sa telebisyon
na tulungang
umunlad ang kanilang lugar.
4. “Hindi na ako bomoto, sapagkat para sa akin,
hindi ito makapagpapababa at
makababawas ng aking pagkatao”. Anong isyung
panlipunan ang ipinakita ng
pahayag?
A. kurapsyon C. kawalan ng tiwala sa pulitiko

B. kahirapan D. kriminalidad
5. Anong pangyayari sa buhay ni Jonalyn na
nagpapakita ng kalakasan ng isang
babae?
A. Sumusunod sa uso si Jonalyn gaya ng pagsusuot
ng maiikling damit.
B. Kayang-kaya niyang magmaneho patungong bayan
C. Siya na ang nagtatrabaho para sa pamilya.
D. Nagsumikap siyang makatapos ng pag-aaral
kahit maraming hadlang sa pagkakamit nito.