Galaksije:

Vrste,struktura,Hablov
zakon i kosmološke
hipoteze
Nikola Mitić
Zorana Marković
Maša Bogdanović 4/6
 Uvod
Dobrodošli na prezentaciju o galaksijama, fascinantnim
strukturama koje oblikuju kosmos. Galaksije su
ogromne skupine zvezda, gasa, prašine i tamne materije
koje su ključne za naše razumevanje univerzuma. Danas
ćemo istražiti različite vrste galaksija, Hablov zakon i
neke od kosmoloških hipoteza koje se odnose na
njihovu evoluciju.
Vrste galaksija 01 03 Struktura

Hablov zakon 02 04 Kosmološke hipoteze

 Vrste galaksija
01
 Eliptične
galaksije
Spiralne
galaksije

Podela
Nepravilne
galaksije
Lentikularne
galaksije
Eliptične galaksije
Eliptične galaksije su galaksije koje imaju
ovalni ili sferični oblik. U njima se zvezde
raspoređuju ravnomerno bez jasnih
spiralnih struktura. Obično imaju stariju
populaciju zvezda, sa manje gasa i
prašine, što ih čini manje aktivnim u
formiranju novih zvezda. Iako su manje
svetle od spiralnih galaksija, imaju veliku
masu i gravitaciono polje. Često se nalaze
u grupama i jatima galaksija.
Spiralne galaksije
Spiralne galaksije su jedne od
najupečatljivijih struktura u svemiru,
karakterizovane svojim prepoznatljivim
spiralnim rukama koje se šire iz središta.
Ove galaksije imaju bogatu populaciju
mladih zvezda koje se formiraju u spiralnim
rukama, dok se starije zvezde nalaze u
centralnom delu. Spirale su često mesta
intenzivnog stvaranja zvezda, pa su često
sjajne i dinamične.
Nepravilne galaksije
Nepravilne galaksije su galaksije koje nemaju
jasno definsan oblik poput eliptičnih ili
spiralnih galaksija. One često pokazuju
nepravilne i neujednačene konture zbog
gravitacionih interakcija sa drugim galaksijama.
U ovim galaksijama često se dešava intenzivno
stvaranje zvezda, što ih čini svetlim i
dinamičnim. Nedostatak simetrije i strukture
čini ih izazovnijim za proučavanje, ali
istovremeno ih čini fascinantnim područjem za
istraživanje procesa galaktičke evolucije.
Lentikularne galaksije
Lentikularne galaksije su poseban tip galaksija
koji kombinuje osobine eliptičnih i spiralnih
galaksija. One imaju oblik diska sličan
spiralnim galaksijama, ali sa manje gasa i
prašine, poput eliptičnih galaksija. Uglavnom
sadrže izduženi galaktički bulge, sličan
eliptičnim galaksijama, ali i disk koji se širi iz
jezgra, sličan spiralnim rukama. Iako nisu tako
aktivne u formiranju novih zvijezda kao
spiralne galaksije, lentikularne galaksije sadrže
mnogo starijih zvijezda. Ove galaksije često se
nalaze u blizini velikih galaktičkih skupova.
 Struktura
02
Struktura
Jezgro
Centralni deo galaksije gde se
nalazi gusto skupljanje zvezda
i obično crna rupa. Jezgro je
često veoma sjajno.
Disk
Disk je ravna ploča materijala koja
se širi iz centra galaksije. U disku se
često nalaze spiralne ruke (u
spiralnim galaksijama) i mlade
zvezde. Takođe, u njemu je često
prisutan gas i prašina.
Galaktički
bulge
Bulge je centralni, sferični ili
izduženi deo galaksije oko jezgra.
U njemu se obično nalazi starija
populacija zvezda.
Halo
Halo je sferični deo galaksije
koji se proteže iznad i ispod
diska. U halu se nalaze starije
zvezde, globularni skupovi i
tamna materija.
 Hablov zakon
03
✦ Hablov zakon, nazvan po astronomu Edwinu Hubbleu, opisuje odnos između
udaljenosti galaksija i njihove crvene pomaknute svetlosti. Ovaj zakon otkrio je
Hubble 1929. godine, koristeći podatke o udaljenostima i crvenim pomacima
različitih galaksija. Osnovna ideja Hablovog zakona je da galaksije od nas brže
beže kako su dalje.

✦ Matematički, Hablov zakon se može izraziti kao:

✦ v=H0​d⋅
✦ gde je v brzina udaljavanja galaksije, H0​je Hubbleova konstanta, a d je
udaljenost galaksije od nas.
✦ Ova jednostavna jednačina pokazuje da se brzina udaljavanja galaksija
proporcionalno povećava sa njihovom udaljenošću od nas. To sugerira da se
univerzum širi.

✦ Hablov zakon je ključan za razumevanje kosmologije i strukture univerzuma. Na

osnovu ovog zakona, astronomi mogu da procene starost univerzuma, brzinu
širenja univerzuma i njegovu buduću sudbinu. Takođe, pomaže u razumevanju
evolucije galaksija i njihovih međusobnih interakcija.
 Kosmološke hipoteze
04
Ključne kosmološke hipoteze

1st 2nd 3rd 4th

Tamna
Veliki prasak energija
Tamna
materija Inflacija
Veliki prasak
Ova hipoteza sugeriše da je univerzum nastao iz
jednog izuzetno vrućeg i gusto nabijenog početnog
stanja, pre oko 13,8 milijardi godina. Prema ovoj
teoriji, univerzum je od tada proširivao i hladio.
Veliki prasak je osnovni model kosmologije koji
objašnjava mnoge opservacijske podatke, uključujući
kosmičku mikrovalnu pozadinu i crveni pomak
galaksija.
 Tamna materija
Tamna materija je nevidljiva
forma materije koja čini većinu
mase u univerzumu. Iako ne
možemo direktno posmatrati
tamnu materiju, posredno je
otkrivamo na osnovu njenog
gravitacionog uticaja na vidljivu
materiju i svetlost. Ova hipoteza
igra ključnu ulogu u formiranju
struktura u univerzumu,
uključujući galaktičke skupove i
jata.
Tamna energija
Tamna energija je tajanstvena
forma energije koja izaziva
ubrzano širenje univerzuma. Ova
hipoteza objašnjava
opservacione podatke o
ubrzanom širenju univerzuma,
koji su otkriveni nezavisnim
merenjima crvenog pomaka
dalekih galaksija.
 Inflacija
Inflacija je hipoteza koja sugeriše da
je univerzum doživeo period
ekstremno brzog širenja neposredno
nakon Velikog praska. Ovaj period
inflacije omogućio je ravnomernu
distribuciju materije i energije u
univerzumu, što objašnjava
homogenost i izotropnost univerzuma
na velikim skalama.
 Zaključak
Galaksije predstavljaju osnovnu jedinicu u univerzumu, a
proučavanje njihove raznolikosti i evolucije pomaže nam
da bolje razumemo prirodu našeg kosmičkog okruženja.
Hablov zakon i kosmološke hipoteze pružaju okvir za
razumevanje kako se galaksije formiraju i razvijaju u
širem kontekstu univerzuma. Nastavak istraživanja ovih
fenomena donosi nove uvide u prirodu i sudbinu našeg
kosmosa.
HVALA NA
PAŽNJI!