Eğitimde Drama

Drama Nedir?
Drama Kavramı
• Yunanca yapmak, etmek, eylemek anlamlarını taşıyan ‘dran’
sözcüğünden türemiştir.
• Tiyatro bilimi içinde özetlenmiş, soyutlanmış eylem anlamına
gelmektedir.
• Dram ise hüzünlü, duygusal oyun anlamına gelmektedir. Dramatik
sözcüğü de dilimizde acıklı anlamında kullanılsa da sözcüğün
anlamı bu değildir. ‘Etkili, canlı, tiyatral, göz alıcı’ anlamlarına
gelmektedir.
• Drama Türkçe sözlükte, ‘sahnede oynamak için yazılmış oyun ve
tiyatro yazısını ya da acıklı, üzüntülü olayları, kimi kez güldürücü
yönlerini de katarak konu alan sahne oyunu türü şeklinde
tanımlanmıştır.
Dramanın Kavramsal Tanımları
• Drama doğrudan doğruya yaşamaktır.
• Yaşam durumunun tiyatral süreçler içinde yeniden
üretilmesidir.
• Eğitimde drama, amaçlı bir etkinliktir. Bu amaçların ilki
eğitime ilişkin, ikincisi ise rehberlik ve psikolojik
danışmanlık çalışmalarına ilişkindir.
• Drama olaylara aktif olarak katılanlar için yapılan bir iştir.
• Gerçek dünya ile teorik dünya ikilisinin etkileşiminden
örülüdür.
• Drama bir öğrenme yöntemidir.
Dramanın Tarihsel Gelişimi
• Franz Cizek-1898 Viyana Uygulamalı Sanatlar Okulu
• Caldwell- Perse Okulu
• Karl Gross
• 1930 ve 1940’lar
• 1943 Eğitsel Drama Derneği
• Peter Slade
• Dorothy Heathcode
Türkiye’deki Tarihsel Gelişim
• İsmail Hakkı Baltacıoğlu
• 1950- Selahattin Çoruh ‘Okullarda Dramatizasyon’
• 1965- Emin Özdemir ‘Uygulamalı Dramatizasyon’
• 1998 TTKB
• YÖK
Drama ve Oyun
• Oyunda görülen etkileşim ile toplumsal gerçeklikteki
etkileşimin benzer olması, oyunun dramada
kullanılmasına neden olmuştur.
• Çocukların oynadıkları oyunların birçoğu dramatik
niteliktedir.
Oyun ve Drama
Aralarındaki Benzerlik ve
Farklılıklar
Benzerlikler
• Her iki etkinlikte de başlangıç ve sonuç bölümü vardır.
• Her iki etkinlik de belli kurallar ölçüsünde çocukların özgürce
hareket etmesini savunur.
• Drama ve oyunun da temelinde öykünme (taklit) yatar. Öğrenciler,
toplumda gördükleri rolleri üstlenerek etkinlikleri gerçekleştirir.
• Güven duyma, karar verme, iletişim kurmaoyun ve drama
arasındaki ortak noktalardır. Ayrıca drama ve oyunun özünde
eğitsellik vardır. Belli davranışların kazandırılmasında onlardan
yararlanılır.
• Oyunda ve dramada da çocuğun dikkat ve enerjisinin etkinlik
üzerinde oldukça fazla yoğunlaşmasıdır.
Farklılıklar
• Dramada belli eğitsel amaçlar, öğretmen tarafından belirlenir.
• Drama daha planlıdır.
• Dramada öğrencilere rehberlik eden bir öğretmen vardır.
• Dramada öğrencileri yarıştırmak, onları ödüllendirip cezalandırmak
yoktur.
• Çocuk oyununda sonuç önemlidir.
• Drama sürecinde gözden geçirme ve tartışma yer alır.
• Oyunun sonucunda değerlendirici, kavramsal bilgilerin altının
çizildiği, duyguların tanımlandığı ve ayırt edildiği bir tartışma yer
almaz.
Dramanın
Çeşitleri
Yaratıcı Drama
Eğitici Drama
Psikodrama
Sosyodrama
Yaratıcı Drama
Doğaçlama, rol oynama vb tiyatro ya da drama
tekniklerinden yararlanarak bir grup çalışması içinde
bireylerin bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri, bir eğitim ünitesini,
kimi zaman da bir soyut kavramı ya da bir davranışı eski
bilişsel örüntülerin yeniden düzenlenmesi yoluyla ve gözlem,
deneyim, duygu ve yaşantıların gözden geçirilmesiyle oyun
süreçlerinden geçirilerek anlamlandırılması,
canlandırılmasıdır.
Yaratıcı Drama
• Doğaldır, yazılı bir metni yoktur.
• Sunuşsal değildir, yani sahnelenmesi gerekmez.
• Yaratıcı drama kalıplaştırılamaz.
• Ne tiyatro yapmaktır, ne de oyunculuktur.
Eğitici Drama
Özel olarak düzenlenen yaşantıları somut bir şekilde
hissetme yoluyla, sosyal, evrensel ve soyut kavramların,
tarih, edebiyat gibi konuların canlandırarak anlamlı hale
getirildiği, öğrenildiği bir drama çeşididir.
Eğitici Drama
• Mümkün olduğunca esnektir ancak temel kuralları
önceden ve dışarıdan belirlenmiştir.
• Bir grupta yaşayan yetişkin bir lider tarafından
yönlendirilen veya başlatılan ve çocuklarca bir grup oyunu
gibi algılanabilen etkinlikler bütünüdür.
• Eğitici drama, eğitim amaçlarıyla sınırlandırılır.
Psikodrama
Kişilerin iç dünyalarının eyleme (aksiyona) dönüşmesi
anlamına gelmekle beraber bir tür dramatizasyondan ya da
başka bir deyişle spontan tiyatrodan yararlanılarak
gerçekleştirilen bir ruhsal geliştirme, tedavi yaklaşımı olarak
tanımlanabilir.
Psikodrama
• Psikososyaldir, özenllik ve özneyi önemser, bilişsellik
özneye yöneliktir.
• Sağaltımsal (terapik) boyutu önemlidir.
• Psikodrama insanların psikolojik sorunlarının giderilmesi
amacıyla oluşturulan bir sistemdir. Girdi duygusal
sorunları olan birey; yapılan ısınma, oyun ve geribildirim
etkinlikleri süreç; sonuçta ulaşılan sağlıklı davranış ise
çıktıdır.
Sosyodrama
• Toplumsal sorunlarla ilgili gerçekleştirilen canlandırma
çalışmalarıdır.
• Drama etkinliklerinde de sosyal sorunların irdelendiği
çalışmalar yer alır.
Drama ile ilgili
kavramlar
Yaratıcılık
Metaksis
Etkileşim
Eylem
Edim
Empati
Yaratıcılık
Mevcut kavramlar arasındaki ilişkiden yeni kavramlar
üretmek, daha önceden kurulmamış ilişkiler arasındaki
ilişkileri kurabilme, böylece yeni bir düşünce şeması içinde
yeni yaşantılar, deneyimler, yeni düşünceler ve yeni ürünler
ortaya koyma yetisidir.
Metaksis
• Drama sürecinde katılımcıların hem gerçeğin hem de
oyunsu süreçlerin farkında olması anlamına gelmektedir.
• İki dünyayı aynı anda akılda tutan yüksek bilinç
durumudur.
Etkileşim
• Aynı anda birden fazla öznenin etkilenme eylemini birlikte
ve karşılıklı olarak gerçekleştirmeleridir.
Eylem
• İnsanın dış nedenlerle değil de doğrudan doğruya
kendisinin gerçekleştirdiği davranışlardır.
Edim
• Gizil güç halinde bulunanın gerçekleşmesidir,
gerçekleşmekte olandır.
Empati
Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak
olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygu ve
düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu
durumu ona iletmesi sürecidir.