POMZA

• Pomza taşı
•
• Pomza tekstil sektöründe yıkama taşı
olarak bilinmektedir. Ponza taşı ipek
yıkama, kot yıkama ve her türlü kumaş
yıkama işleminde kullanılabilir.
•
 1-2 Pomza Taşları

 3-5 Pomza Taşları

Pomza Nasıl Oluşur ?

Pomza kelimesinin temeli İtalyan dilinden gelir ve diğer

dillerdeki karşılıklarına kaynak teşkil etmiştir. İtalya
ponza madenini çok eskilerden beri kullanmaktadır ve
neredeyse pomza rezervlerinin tümünü tüketmiştir.
Pomza rezervlerini tüketen tek ülke İtalya değildir,
Ülkemiz 'den ponza rezervini tüketen madenlere
örnek vermek mümkündür. Kayseri iline bağlı
Sindelhöyük kasabasında bulunan ponza madenide,
pomza rezervinin tükenmesinden dolayı günümüzde
pomza , bims çıkaramamaktadır
 Pomza taşı değişik dillerde farklı adlandırılır. Ponza
taşının birkaç ülkedeki isimlendirmesi şöyledir ;
 İtalya pietra pomice, pumicing
 Almanya bimsstein, poliermittel, poliermittelstein
İngiltere pumice, pumice stone
 Hollanda puimsteen
 İspanya piedra pómez
 Fransa pierre ponce, renovation Portekiz pomice
Brezilya pedra, polimento
 Türkiye pomza, ponza, süngertaşı, nasır taşı, hasır
taşı, topuktaşı
 Ponza volkanik bir kayaç türüdür. Volkanik bir
cam yapısındadır. Volkanik faaliyetler
neticesinde iki tür ponza oluşmuştur ; asidik
pomza ve bazik pomza.(Scoria, bazaltik
pomza) Bazik ponzanın rengi koyudur ve birim
hacim ağırlığı asidik pomzaya göre oldukça
fazladır. ( 1,2 - 2 gr/cm3 ) Yeryüzünde en
yaygın olarak bulunan ve kullanılan türü asidik
pomzadır. Bu tür yapısındaki silisyum,
potasyum ve sodyum nedeniyle açık gri / kirli
beyaz renktedir.
 Oluşum esnasında ani soğuma ve gazların
bünyeyi ani olarak terketmesi sonucu oldukça
gözenekli bir yapı kazanmıştır. Gözeneklerin
neredeyse tümü birbirleri ile bağlantılı değildir.
Yoğunluğu 0,5-1 gr/cm3 arasında
değişmektedir. Ponzanın fazla
gözenekliliğinden dolayı ısı ve ses geçirgenliği
oldukça düşüktür. Ponzanın sertliği mohs
skalasına göre 5,5 - 6 civarındadır ve yapısını
teşkil eden SiO2 oranı %60- %75 arasındadır.
Bu oran neticesinde pomza çeliği bile
aşındırabilir. Ponza kristal suyu ihtiva etmez.
Ponza taşı kimyasal olarak tesirsizdir.
 Pomza , çok ani soğumasından dolayı
kristalize olmaya zaman bulamamış
kaya türüdür. Katılaştığında içinde
çözülen buhar aniden salınır ve
püskürerek gözenekli yapıyı oluşturur.
Bu şartlar oluştuğunda her tür lav,
pomza haline gelebilir.
 Pomza kendi türünde sayılabilecek obsidyen,
pekstayn ve perlit gibi volkanik
kayaçlardan en çok perlit ile karşılaştırılır.
Ancak gözenekli yapısı, kristal suyu ihtiva
etmemesi ve hiç bir işlem görmeden doğal
olarak kullanılabilmesi ponza taşına oldukça
fazla avantaj kazandırır. Pomza taşının doğal
hafifliği diğer yabancı maddelerden arındırma
işleminde çok büyük kolaylık sağlar. Bu işlem
sadece su kullanılarak yapılabilir çünkü
pomza su üzerinde kalabilir. Bu nedenle
çevreyi kirletmez ve nihai ürünlere
dönüşebilmesi için enerji kaynaklarını israf
etmez.
 Tekstil Sektöründe Pomza Kullanımı
 Pomza taşının fiziksel ve kimyasal (Na2O -
K2O) özellikleri tekstil endüstrisinde mamül
ürünlerin taşlanması için tamamen
uygundur. Yıkama tekniklerindeki gelişme ile
birlikte ponza taşı, daha hafif gramajlı
kumaşların yıkanmasında da kullanılmaya
başlanmıştır.
 Yapılarda Pomza Kullanımı
 Pomza taşının yapılarda kullanılan tipine
Almancadan dilimize girmiş olan bims adı
verilmektedir. Mükemmel fiziksel ve
mekanik özellikleri bulunmaktadır. ponza,
perlitin kullanıldığı alanların genellikle
tümünde kullanılır. Perlitte kullanılan
enerji ve yatırım pomzada
gerekmediğinden,
 Pomza normal kumun ve çakılın 1/3 ile 2/3'ü
kadar yoğunluğa sahiptir. Aynı durum pomza
ile yapılan betonlarda da görülür. İnşaatlarda
pomza betonunun normal betondan hafif
olması ( birim hacim ağırlığı 800 - 900 kg /
m3 ) nedeni ile zaman ve işçilikten tasarruf
sağlamaktadır. Ayrıca temele binen yük
azalacağından yaklaşık % 20 civarında
demirden tasarruf sağlanması mümkündür.
 Kum-çimento harcının yerine, pomza taşı harcı
kullanılması sonucu harcın hafifliğinden dolayı
mekanik kuvvete daha az yüklenilmekte, hafif
yapı ürünlerinin asmolen ve duvar malzemesi
olarak kullanılması daha az beton ihtiyacı
doğurmakta ve düzenli malzeme kullanımının
getirdiği zaman ve işçilik avantajı bina
maliyetlerinde düşüşe neden olmaktadır. Ayrıca
bu tip blokların kullanıldığı duvarlarda direk alçı,
seramik vb. kaplamalar uygulanabilmekte, sıva
uygulanması durumunda ileriki yıllarda sıva üstü
çatlama kabarma olmamaktadır
 Pomzanın ısı geçirgenlik kat sayısı ( 0.33 - 0.80
kcal / mh 0C ) normal betondan 5-7 kat daha
fazladır. Bu özelliğinden dolayı da büyük çapta ısı
ve enerji tasarrufu sağlamaktadır. pomzanın
gözenekli yapısından dolayı, pomzadan üretilen
yapı elemanlarının ısı yalıtımı diğer
malzemelerden üretilenden çok daha fazladır.
pomza ürünleri kullanılarak inşa edilmiş
yapıların yüksek değerlerde ısı izalasyonu
sağlaması yapı kullanımında ısıtma ve soğutma
giderlerini önemli ölçüde düşürmektedir. Ayrıca
ses yalıtımında gösterdiği mükemmellik yapılarda
ek konfor sunmaktadır.
 Pomza ürünlerinden elde edilen hafif
yapı elemanları içerisinde, kat betonlarında
kullanılan asmolende bulunmaktadır.
Ayrıca pomza taşı yapılarda, temel dolgu
maddesi ve çatı izalasyon malzemesi
olarakta kullanılmaktadır.
 Pomzanın yapılarda sağladığı avantajlar
 Şok emici özelliğiyle Depreme karşı dayanıklılık
 Hafifliği nedeni ile Temelde daha ucuz maliyet ve
demir kullanımı
 Yüksek yangın dayanıklılığından dolayı Daha güvenli
 Yüksek termal dayanıklılığından dolayı Isıtma ve
soğutmada daha az harcama
 Maximum Ses izolasyonu sebebiyle Kullanılan
mekanda konfor
 Sıvaya iyi yapışır. Kolay İşçilik nedeni ile Daha düşük
maliyet
 Buzlanmaya dayanıklı Donma meydana geldiğinde
zarar görmez
 Pomzanın tarımda sağladığı avantajlar

 Mükemmel havalandırma sağlar Tekrar

tekrar kullanılabilir Zamanla çekmez ve
topaklanmaz Besin ayarlaması kontrolu
kolaydır Mantar, böcek gibi zararlı
unsurları barındırmaz Kolay sulanır
Çürümez Kötü kokular üretmez pH Nötr
dür. (6-7)
 Yapı Restorasyonlarında Pomza
Kullanımı

 Bugün bir çok gelişmiş ülke tarihi

binalarının kirlenmiş cephe temizliğini
kumlama yönteminde kum yerine pomza
taşı kullanarak yapmaktadır. Pomza taşı
yumuşak aşındırıcı özelliğinden dolayı bina
yüzeyine hasar vermeden temizliğini
yapmaya imkan vermektedir.
 Filtrasyon Amaçlı Pomza Kullanımı

 İçme suyunun filtrasyonu için saf pomza

taşı kullanılabilmektedir. Pomza insan
sağlığını tehdit edecek hiç bir element
içermez. Pomza genellikle iki katmanlı
filtrelerde hafifliğinden ötürü birincil arıtma
amacıyla kullanılırken, alttaki diğer tabaka
pomza tarafından yakalanamayan küçük
maddeleri süzer.
 Kozmetikte Pomza Kullanımı

 Topuk taşı olarak bidiğimiz ürünün

hammaddesi yine pomzadır. Ayrıca
pomza taşından elde edilen ürünler, başta
sabun mamüllerinde olmak üzere, diş
macunlarında diş temizleme tozlarında ve
kremlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
 Cam Sektöründe Pomza
Kullanımı

 Televizyon tüpü düzeltme - cam

cilalama - kesik cam tamamlama
malzemesi olarak yine pomza
ürünleri kullanılmaktadır.
 Elektronik Sektöründe Pomza
Kullanımı

 Devre plaketlerini temizlemede yumuşak

aşındırıcılık özelliğinden dolayı pomza
ürünleri tercih edilmektedir.
 Boya Sektöründe Pomza Kullanımı

 Kaleterasit, ses izole edici duvar boyası,

motifli boya için astar macunu düzeltme
gibi alanlarda pomza ürünleri
kullanılmaktadır.
 Kimya Sektöründe Pomza Kullanımı

 Pomza taşı kimya sektöründe, kimyasal

taşıyıcı ve filtrasyon malzemesi olarak
kullanılmaktadır.
 Metal ve Plastik Sektöründe Pomza
Kullanımı

 Temizleme ve cilalama - titreşim özelliği

olan malzemeler yapımında - elektriksel
kaplama - kalıpların temizlenmesinde
kullanılmaktadır.
 Mobilya Sektöründe Pomza Kullanımı

 Cilalama ve resim çerçevelerinde motif

vermede yine aşındırıcı özelliğinden
yararlanılmaktadır.
 Pomzanın çıkartıldığı madene göre düşük oranlarda farklılıklar
olmakla beraber pomza taşının kimyasal analiz sonucu şu
şekildedir ;

 % 71,35 SiO2
 % 12,90 Al2O3
 % 1,40 Fe2O3
 % 0,90 FeO
 % 0,10 MnO
 % 1,60 CaO
 % 0,50 MgO
 % 3,40 Na2O
 % 3,45 K2O
 % 0,10 SO3
 % 4,30 H2O