&

der
G en
 Gawain 1: Gender at Sex: Ano nga ba?

SEX GENDER
1 1
WW #1 2 2
3 3
4 4
5 5
 PAG-AARAL NG
KASARIAN SA IBA’T
IBANG LIPUNAN
GENDER ROLES SA PILIPINAS
GENDER ROLES
SA PILIPINAS
Panahon Bago Dumating ang Espanyol
Ang “Boxer Codex” ay isang
dokumento na tinatayang
ginawa noong 1595. Ang
dokumento (at mga larawan) ay
pinaniniwalaang pagmamay-ari
ni Luis Perez Dasmariñas, ang
Gobernador-Heneral ng
Pilipinas noong 1593-1596. Ang
dokumento ay napunta sa
koleksiyon ni Propesor Charles
Ralph Boxer kaya ipinangalan
ito sa kaniya.
Panahon Bago Dumating ang Espanyol

BOXER CODEX
• Pinapayagang magkaroon ng
maraming asawa ang mga
lalaki
• Subalit maaari nitong patayin
ang asawa niyang babae sa
sandalling makita niya itong
may kasamang ibang lalaki.
• Kapwa pinapayagan
noon ang
paghihiwalay ng mag-
asawa
• Kung ang lalaki ang
makikipag hiwalay,
maaari nitong bawiin
ang lahat ng ari-
ariang ibinigay niya
noong sila ay
nagsasama.
• Ngunit, kung si babae
ang makikipaghiwalay
wala siyang
makukuhang
anumang pag-aari.
 Panahon ng

Kolonyalistang

Espanyol
• Reared and trained primarily for
motherhood or for the religious
life, her education principally
undertaken under the supervision
of priests and nuns. Being
economically dependent on her
men folk, she had to be
subservient to them. – Emelina Ragaza
Garcia (The Position of Women in the
Philippines During Spanish Regime)

Limitado pa rin ang Karapatan ng

mga kababaihan at mas
mababang uri kaysa sa Pilipinong
kalalakihan
Mga ilang kababaihang nagpakita ng
tapang at kabayanihan sa panahon ng
pag-aalsa laban sa mga Espanyol:
 Panahon ng

Kolonyalistang

Amerikano
Nagdala ng ideya ng
“Kalayaan”, at
“pagkakapantay-pantay”
sa Pilipinas
• Public Schools open
for both sexes
• Lumawak ang
mundong
ginagalawan ng mga
kababaihan
• Women Suffrage
noong 1937 sa
pamamagitan ng
isang plebisito.
Panahon ng Hapones
Comfort Women – sex
slaves of the Imperial Japanese
Army (1937-1945)
Babae sa Kasalukuyang
Panahon
 Gender Roles sa
Iba’t Ibang Panig
ng Mundo
 SAUDI ARABIA
▪Ipinagbabawal makapagmaneho ng
sasakyan ang mga kababaihan sa Saudi
Arabia – bagay sa pagkakakulong ni
Aziza Al Yousef

▪ Paglalakbay na mag-isa ng mga babae

ay ipinagbabawal din sa ilang bansa sa
mundo, kung payagan man ay
nahaharap sa pang-aabusong sekswal
at pisikal.
Mahigpit ang lipunan para sa mga babae lalo na
sa miyembro ng komunidad ng LGBTQ.
▪ 20th century lamang pinayagang bumoto ang
kababaihan sa ilang bahagi ng Africa
▪ Noong 2015 lamang nakalahok sa politika
ang mga babae sa Saudi Arabia
Mahigpit ang lipunan para sa mga babae lalo na sa miyembro ng
komunidad ng LGBTQ. FGM – Female Genital Mutilation – isang
proseso ng pagbabago sa ari ng mga kababaihan (bata o matanda)
ng walang anumang benepisyong medical
• More than 200M girls and
women have undergone
FGM (21Jan2023)
• carried out on young girls
between infancy and age
15
• treatment and
complications costs US$ source:
https://www.who.int/news-room/fact-
1.4B/year sheets/detail/female-genital-mutilation
 GANG RAPE
“CORRECTIVE RAPE”

SOURCE:
https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/interactive/20
13/07/26/opinion/26corrective-rape.html
KASAYSAYAN NG LGBT SA PILIPINAS
BABAYLAN - 16th-17th Century
• ASOG - Vizayas Region
• Panahon ng Espanyol - nanahimik/nag-iba ng gampanin dahil sa
pagpapalaganap ng Kristianismo
• Dekada ‘60 umusbong ang Philippine Gay culture - Ladlad
(antolohiyang panulat)- Danton Remoto & J. Neil Garcia, at
Margarita Holmes
• Lesbian Collective - sumama sa martsa ng Int’l Women’s Day
Marso 1992 (1st demonstration ng LGBT)
• Dekada 90 - nagsimula ang LGBT movement in the Phil. - ProGay
Phil., Metropolitan Community Church (1992); UP Babaylan;
Cannot Live in a Closet (CLIC); Lesbian Advocate Phil. (LeAP)
• Akbayan Citizen’s Action Party - unang partidong
politikal na kumonsulta sa LGBT nagresulta sa
pagkakabuo ng unang LGBT lobby group (LAGALAB)
• 2003 itinatag Ang LADLAD ni Prof. Danton Remoto;
2010 pinayagan ng COMELEC na lumahok sa
halalan
• 2004 10th Anniv ng LGBT pride sa Pilipinas bilang
bahagi ng Gay Pride March
Source: UNDP, USAID (2014)
KABABAIHAN SA
PAPUA NEW
GUINEA
Arapesh (Tao)
Mundugumor (Biwat)
Tchambuli (Chambri)
 PAGLALAHAT
• Ang GENDER o KASARIAN ay NAIIBA-IBA ayon sa lipunang
ginagalawan. Ito ay nakabatay sa antas ng kamulatan,
kaunlaran, paniniwala, tradisyon, relihiyon, kultura, atbp.
na madalas ay naaagrabyado ang kababaihan at miyembro
ng LGBT community.

• Maaaring gawin upang manatiling mulat at hindi maabuso

ang iyong kasarian, ay patuloy na mag-aral at isulong ang
gender equality o pagkakapantay-pantay ng lahat ng
kasarian.