BÖLÜM 3

GELİŞİMSEL REHBERLİK
YAKLAŞIMI VE KAPSAMLI
GELİŞİMSEL REHBERLİK
PROGRAMLARI
 GELİŞİMSEL YAKLAŞIM
Gelişimsel rehberlik anlayışının ortaya çıkışı, bu hizmetlerde öncü olan Amerika’da 20. yüzyılın
ikinci yarısında olmuştur. Tamamladığımız yüzyıl süresince rehberlik hizmetlerinden beklenen
işlev, belli dönemlere göre değişiklik göstermiştir.

Öyle ki;

1900-1920 yılları → meslek seçme ve işe yerleştirme

1930-1950 yılları →okula uyum ve eğitsel başarı
1960 ve sonrası → topyekün gelişim ve yaşama uyum işlevi öne çıkmıştır.

Bu İşlevlere bağlı olarak değişik rehberlik yaklaşımlarından söz edilmiştir. Rehberlik

hizmetlerinin başlangıcından günümüze dek; krize müdahale, iyileştirici (tedavi edici), önleyici
(koruyucu) ve gelişimsel rehberlik olmak üzere farklı yaklaşımlar benimsenmiştir.
BAŞLICA REHBERLİK YAKLAŞIMLARI NELERDİR?
 GELİŞİMSEL REHBERLİK YAKLAŞIMININ GELİŞİME DAYALI TEMELLERİ
Önceki bölümde üzerinde durulan bireyin büyüme ve gelişme sürecindeki gelişimsel ihtiyaçları
rehberlik hizmetlerinin temelini oluşturur. Öyle ki;

• Yaşam, bir gelişim sürecidir.

• Gelişim, döllenme ile başlar.
• Gelişim, belli ilkelere dayalı olarak gerçekleşir.
• Birey, gelişim sürecinin her aşamasında, döneme özgü gelişim görevlerini tamamlar.
• Gelişim görevlerinin gerçekleştirilmesinde, bireye uygun çevre koşullarının oluşturulması ve
destek sağlanması gereklidir.
• Rehberlik hizmetlerinin işlevi, döneme özgü gelişim görevlerini yerine getirmeyi
kolaylaştıracak ve destekleyecek ortamı ve koşulları oluşturabilmektir.
• O hâlde rehberlik, bireye yaşam donanımları, yaşam becerileri kazandırmayı, onun her
yönüyle, bütünsel olarak sağlıklı ve dengeli gelişimini amaçlar.
 REHBERLİK MÜFREDATI (REHBERLİK SINIF PROGRAMI)

Rehberlik Müfredatında ilk olarak her sınıf düzeyine göre hedefler tanımlanır. Ardından ise bu
hedeflere ulaşılmasını sağlayabilecek aktiviteler geliştirilir.

Bu aktiviteler genellikle 30-45 dakika içerisinde tamamlanacak şekilde oluşturulur. Bu aktiviteler

haftada bir veya iki haftada bir kez rehberlik ders saatlerinde öğrencilere uygulanır.

Okul danışmanları tüm rehberlik ders saatlerine katılamayacağı için öğretmenlere önemli görev
ve sorumluluklar düşmektedir. Rehberlik müfredatında yer alan etkinlikler mümkün olduğunca
diğer öğretim programları ile de bütünleştirilmeye çalışılır.
 SİSTEM DESTEĞİ

Bu unsur Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programlarının diğer eğitim programlarına verdiği

desteği ve onlardan aldığı desteği içerir. Testler, mesleki eğitim, özel eğitim, üstün zekalı
çocukların eğitimi bu kapsamda ele alınmaktadır.

Sistem desteğinde direkt olarak öğrenciler ile çalışılmaz daha çok programın yönetimi,
koordinasyonu bu unsurda ön plana çıkmaktadır.

Yönetim aktivitelerine örnek olarak gerekli materyallerin ve bütçenin oluşturulması, oluşturulan

programı uygulayabilmek için gerekli desteğin sağlanması verilebilir.

Belirtilen işlerin yürütülmesi ağırlıklı olarak okul danışmanlarının sorumluluğundadır.

 ZAMAN

Psikolojik danışma ve rehberlik programlarının uygulanmasında okul danışmanının zamanını

uygun bir şekilde kullanması önemlidir.

Program bileşenleri ve süreç içerisinde yer alan rehberlik müfredatı, bireysel planlama ve
müdahale hizmetleri, okul danışmanlarının öğrencilere, ebeveynlere ve öğretmenlere direkt
olarak verdiği hizmetler arasında yer alırken; sistem desteği okul psikolojik danışmanlarının
sunduğu dolaylı hizmetler arasında yer almaktadır.

Bu nedenle okul anışmanları zamanının yaklaşık % 80’ini ilk üç unsura % 20’sini ise sistem
desteğine ayırmalıdır. Ayrıca her bir unsura ayrılacak zaman eğitim kademelerine göre de
farklılık göstermektedir.
 OKUL REHBERLİK PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI
Okullarda uygulanacak rehberlik programlarının geliştirilmesinde izlenmesi gereken adımlar
aşağıdaki şemada gösterilmiştir.
 OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK PROGRAMLARININ
DEĞERLENDİRİLMESİ

Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programlarının değerlendirilmesinin amacı, başta

öğrenciler olmak üzere okulun ve toplumun psikolojik danışma ve rehberlik alanı ile ilişkili
gereksinimlerini etkili bir şekilde karşılayabilmek için okul psikolojik danışmanlarına ve
idarecilere geribildirim sağlanmasıdır.

KGRP’nda “kanıta dayalı hizmet sunma” anlayışı çok önemlidir. Yapılan çalışmaların sonuçlarını
somut anlamda ortaya koyma ve hesap verilebilir olma bu çalışmaların benimsenmesi ve
gelişmesi açısından kritik bir öneme sahiptir.
 OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK PROGRAMLARININ
DEĞERLENDİRİLMESİ

Psikolojik danışma ve rehberlik programlarının değerlendirilmesinde dikkat edilmesi gereken

ilkeler arasında;

• Programın amaçlarının göz önünde bulundurulması,

• Geçerli ölçme araçlarının kullanılması,
• Ölçme için geçerli ve uygun yöntemler kullanılması,
• Programdan etkilenen herkesin değerlendirmeye dahil olması,
• Değerlendirmenin anlamlı olması için geribildirimlere önem verilmesi,
• Değerlendirmenin belirli aralıklarla tekrarlanması,
• Değerlendirmede olumlu yaşantılara vurgu yapılması,