ყურადღება

ყურადღება
◦ მდგომარეობა, როდესაც კოგნიტური პროცესები
ფოკუსირებულია გარემოს კონკრეტულ
ასპექტებზე და ცენტრალური ნერვული სისტემა
მზადაა სტიმულზე საპასუხოდ.
◦ ფსიქოლოგიური რესურსების ფოკუსირება
ხელმისაწვდომი პერცეპტული ინფორმაციის
რომელიმე ნაწილზე. ვირჩევთ კონკრეტულ
ინფორმაციას გადასამუშავებლად და
ვაიგნორებთ ხმაურს.
ყურადღების ფუნქციები
◦ სიგნალის შემჩნევა და სიფხიზლე
◦ ძიება
◦ სელექციური ყურადღება
◦ განაწილებული ყურადღება
ყურადღებაზე მოქმედი
ფაქტორები
◦ შფოთვა
◦ აგზნება
◦ დავალების სირთულე
◦ უნარები

◦ ყურადღების ფოკუსირება
◦ ცვალებადობა
ყურადღების მიმართვა
◦ სელექციური ყურადღება -
ნებაყოფლობითი და უნებლიე
◦ უნებლიე (სტიმულით გამოწვეული) -
იძულებით და სპონტანური
◦ ნებაყოფლობითი

◦ ვიდეო ტესტი
◦ ინფორმაციის იგნორი
ყურადღების განაწილება
პოზნერის დავალება

◦ კვლევის საკითხი
◦ კვლევის მეთოდი
◦ კვლევის შედეგები

◦ https://www.psytoolkit.org/experiment-library/cueing.html
ყურადღების დარღვევები
◦ Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)
◦ ყურადღების დეფიციტისა და
ჰიპერაქტივობის სინდრომი

◦ სექსიზმის როლი ADHD-ის დიაგნოზირებაში

ყურადღების სხვა დარღვევები
ცვლილებისადმი სიბრმავე და უნებლიე
სივრცული უყურადღებობა
სიბრმავე
ცნობიერება
 დეფინიცია
◦ ცნობიერება (Consciousness) - შინაგანი მოვლენებისა
და გარემოს პირობების ცნობიერად აღქმის მდგომა
რეობა (გაცნობიერება). მოცემულ მომენტში
შინაგანი ან გარეგანი მოვლენების შესახებ ცოდნის
სუბიექტური მდგომარეობა. ცნობიერებას
ყოველთვის აქვს შინაარსი, რაც შეიძლება იყოს
აღქმული ობიექტები და მოვლენები, გახსენებული
მოგონებები, სიტყვებად ან მენტალურ ხატებად
მოცემული აზრები, სხეულის შეგრძნებები, ემოციური
განცდები და სურვილები, ან საკუთარი
მოქმედებები. ცნობიერება მოიცავს ჩვენს აღქმებს,
აზრებს, გრძნობებს, წარმოდგენებსა და სურვილებს
მოცემულ მომენტში, ანუ მთელ მენტალურ
აქტივობას, რაზეც ვახდენთ
ყურადღების კონცენტრაციას.
ცნობიერების ტიპები
◦ არაცნობიერი პროცესები (Nonconscious
Processes)
◦ წინარეცნობიერი მეხსიერება (Preconscious
Memories)
◦ არაცნობიერი (The Unconscious)
◦ ყურადღების მიღმა დარჩენილი ინფორმაცია
(Unattended Information)
ცნობიერების ფუნქციები
◦ გადარჩენაში დახმარება (ბიოლოგიური მიდგომა)
1 . ცნობიერება ამცირებს შემავალ სტიმულთა ნაკადს შემჩნეული და ყურადღების
ცენტრში მოხვედრილი სტიმულების რაოდენობის შეზღუდვით.
2 . ცნობიერება ახორციელებს სელექციური (შერჩევითი) შენახვის ფუნქციას. მას შემდეგ,
რაც მთელი შემავალი სენსორული მასალა გადამუშავდება პერცეპტულ დონეზე და
გარდაიქმნება უფრო მცირე რაოდენობის ცნობად პატერნებად და კატეგორიებად,
ცნობიერება საშუალებას გვაძლევს შევარჩიოთ და შევინახოთ ის სტიმულები,
რომელთა ანალიზი, ინტერპრეტაცია და მათზე რეაგირება გვსურს მომავალში.
3 . ცნობიერების მესამე ფუნქციაა შეჩერება, ალტერნატივების გააზრება, განხილვა და
სხვადასხვა შესაძლო შედეგების წარმოსახვა წარსულ ცოდნაზე დაყრდნობით.
◦ რეალობის პიროვნული და კულტურული კონსტრუქტები
ძილი და სიზმარი
◦ ცირკადული რიტმები - ჩვენი სხეულის
სინქრონიზირება დღის ციკლთან (სისხლის
წნევა, მეტაბოლური პროცესები, გულისცემის
სიხშირე, სხეულის ტემპერატურა და
ჰორმონალური აქტივობა შინაგანი საათის
მიხედვით იცვლება).
◦ ძილის ციკლი - თვალების სწრაფი მოძრაობა
(REM) VS ძილი თვალების სწრაფი მოძრაობის
გარეშე (NREM)
ძილის დარღვევები
◦ ინსომნია
◦ ნარკოლეფსია
◦ ძილის აპნოე
◦ ძილში სიარული (somnambulism)
◦ კოშმარები და ღამის ტერორები
სიზმრები
◦ სიზმრების ფროიდისეული გაგება
◦ სიზმრების არადასავლური ახსნა
ცნობიერების შეცვლილი
მდგომარეობები
◦ ჰიპნოზი - მდგომარეობა, რომელიც ხასიათდება ზოგიერთი ადამიანის
განსაკუთრებული უნარით მოახდინოს შთაგონებაზე რეაგირება, რასაც თან ახლავს
აღქმის, მეხსიერების, მოტივაციისა და თვითკონტროლის განცდის ცვლილებები
◦ ჰიპნოტური სტიმულაცია (Hypnotic Induction)
და ჰიპნობილურობა (Hypnotizability)
◦ ჰიპნოზის ეფექტები

◦ მედიტაცია