PROMIENIOWANIE UV.

RODZAJE PROMIENIOWANIA.
Joanna Wyrzychowska
Alina Zraiło
  Promieniowanie elektromagnetyczne
o długości fali od 10 nm do 400
nm, niewidzialne dla człowieka
PROMIENIOWANIE UV  Zostało odkryte niezależnie przez
niemieckiego fizyka, Johanna Wilhelma
Rittera, i brytyjskiego chemika, Williama
Hyde’a Wollastona, w 1801 roku
Źródło: https://techweek.pl/promieniowanie-uv.html
 UVA (długofalowe) – UVB (średniofalowe) UVC (krótkofalowe)
długość fali – długość fali – długość fali
400-315 nm 315-280 nm 280 – 100 nm

RODZAJE PROMIENIOWANIA UV ZE WZGLĘDU NA

SKUTKI ODDZIAŁYWANIA NA ORGANIZMY ŻYWE
 skrajny – długość fali: 10–121 nm

daleki – długość fali: 122–200 nm

pośredni – długość fali: 200–300 nm

bliski – długość fali: 300–400 nm

DO CELÓW SPEKTROSKOPII STOSUJE

SIĘ PODZIAŁ NA ULTRAFIOLET:
Źródło:
https://docplayer.pl/amp/12911645-
Wspolczesne-metody-badan-instrumentalnych.html
WPŁYW PROMIENIOWANIA UV NA SKÓRĘ
 Wyodrębnia się dwa zakresy:
 długie UVA1 (340-400nm),
 krótkie UVA2 (315-340 nm).
 Jest niskoenergetyczne.
 Przebija się przez szyby i niektóre sztuczne włókna, także przez materiał z bawełny. Jego natężenie jest stałe przez cały dzień, więc
nie zależy od pogody i pory roku.
 Nie skutkuje, w odpowiednich dawkach, powstawaniem rumienia i poparzeń, jednak w dużych ilościach może uintensywniać
powstawanie rumienia wzbudzanego promieniowaniem UVB.
 Odpowiedzialne za pigmentację skóry, czyli opaleniznę - oksydacja melaniny, uaktywnienie transferu melaniny i melanogenezy.
 Przenika przez naskórek i przedostaje się do skóry właściwej, do warstwy siateczkowej i brodawkowej.
 Wywiera wpływ na fibroblasty, śródbłonki naczyń oraz macierz międzykomórkową.
 Niszczy DNA za pośrednictwem mechanizmu tworzenia się reaktywnych form tlenu - tzw. oksydacyjne uszkodzenie DNA, które
doprowadza do rozwoju nowotworów.
 Powoduje wysychanie skóry i przyspiesza proces starzenia.
 Wzmaga rozpad kolagenu i przyczynia się do zmiany konfiguracji cząsteczek elastyny, w wyniku czego prowadzi to do tzw.
elastozy słonecznej.
 Jest wydzielane przez: lampy w solariach, promienniki UV, lampy Wooda, lampy wodorowe, lampy ksenonowe, lampy rtęciowe.

PROMIENIOWANIE UVA
PROMIENIOWANIE UVB
 Promieniowanie o długości fali od 280 nm do 315 nm - największa wydajność występuje przy
długości 280 nm.
 Najsilniej działa w okresie letnim oraz między godziną 10:00 a 14:00.
 Filtrowane jest przez szyby oraz chmury, przenika przez wodę i szkło kwarcowe.
 Stanowi 5% promieniowania ultrafioletowego, które dociera do Ziemi. W większości absorbowane
jest przez cząsteczki ozonu w stratosferze.
 Posiada wysoką energię.
 Odpowiedzialne jest za opaleniznę, syntezę witaminy D, immunosupresję, kancerogenezę oraz
oparzenia słoneczne. Przyczynia się do niebezpiecznego uszkodzenia naskórka oraz stanów
zapalnych skóry, natomiast nie dociera do skóry właściwej.
 Rumień wywołany tym promieniowaniem występuje 4 godziny po ekspozycji, najintensywniejszy
jest między 8-24 godziną i niknie w przeciągu doby. Może się on utrzymywać dłużej u osób o
jasnej karnacji oraz w podeszłym wieku.
 PROMIENIOWANIE UVB

 Razem z rumieniem mogą występować zmiany na poziomie komórkowym i subkomórkowym.

 W organizmie występują apoptotyczne keratynocyty, czyli komórki oparzenia słonecznego.
 Promienie UVB pochłaniane są przez warstwę rogową, w głównej mierze przez kwas urokainowy, który występuje w formie
trans. Po napromienieniu dochodzi do izomeracji i powstaje forma cis kwasu urokainowego, która ma cechy immunopresyjne.
 Kwasy nukleinowe pochłaniają UVB, szczególnie DNA keratynocytów. Doprowadza to do powstawania dimerów cyklobutanu
pirymidyny, a także innych mutacji. Inicjuje to proces naskórkowej kancerogenezy.
 Komórki dysponują mechanizmami naprawczymi - enzymy endonukleazy umiejętnie wycinają uszkodzone elementy DNA, po
czym umieszczają prawidłowe. Cały ten proces nazywa się "ciemną naprawą", ponieważ zachodzi bez współudziału światła.
 Jeżeli mechanizmy naprawy nie pomogą, wówczas komórka ulega apoptozie.
 Wykorzystywane jest w leczeniu skórnych chorób takich jak: łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, czy też chłoniaki skóry.
 Przedawkowanie tym promieniowaniem wywołuje oparzenia słoneczne, zaćmę, zmniejsza aktywność immunologiczną, co
prowadzi do rozwoju zmian nowotworowych.
 Równolegle ma to korzystny wpływ na organizm, z uwagi na umiejętność aktywizowania witaminy D w ustroju.
 PROMIENIOWANIE UVB
 Promienie UVB pochłaniane są przez warstwę rogową, w głównej mierze przez kwas urokainowy, który występuje w formie
trans.
 Po napromienieniu dochodzi do izomeracji i powstaje forma cis kwasu urokainowego, która ma cechy immunopresyjne.
Kwasy nukleinowe pochłaniają UVB, szczególnie DNA keratynocytów. Doprowadza to do powstawania dimerów
cyklobutanu pirymidyny, a także innych mutacji. Inicjuje to proces naskórkowej kancerogenezy.
 Komórki dysponują mechanizmami naprawczymi. Enzymy endonukleazy umiejętnie wycinają uszkodzone elementy DNA,
po czym umieszczają prawidłowe. Cały ten proces nazywa się "ciemną naprawą", ponieważ zachodzi bez współudziału
światła.
 Jeżeli mechanizmy naprawy nie pomogą, wówczas komórka ulega apoptozie.
 Wykorzystywane jest w leczeniu skórnych chorób takich jak: łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, czy też chłoniaki skóry.
 Przedawkowanie tym promieniowaniem wywołuje oparzenia słoneczne, zaćmę, zmniejsza aktywność immunologiczną, co
prowadzi do rozwoju zmian nowotworowych.
 Ma to korzystny wpływ na organizm, z uwagi na umiejętność aktywizowania witaminy D w ustroju.
 Promieniowanie krótkofalowe o długości fal od 100 nm do 280 nm o najwyższej energii.
 Powoduje oparzenia oraz stanowi teoretycznie najsilniejszy czynnik rakotwórczy skóry.
 Nie dociera do powierzchni Ziemi, ponieważ jest pochłaniane przez warstwę ozonową.
 W warunkach laboratoryjnych udowodniono, iż w 90% promieniowanie UVC pochłaniane jest przez
najbardziej zewnętrzną warstwę rogową skóry. Na dojrzałe komórki warstwy ziarnistej oddziałuje w mniej niż
3%. Do graniczącej z brodawkami skórnymi warstwy podstawowej to promieniowanie może dotrzeć w ok.
0,01%.
 Używane jest w lampach kwarcowych i bakteriobójczych - promieniowanie o długości fali 253 nm.
 Dostarcza ono tak dużo energii, że żywe tkanki nie są w stanie wytrzymać jego aktywności. Zniszczeniu ulegają
kwasy nukleinowe oraz białka.
 Na oddziaływanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze wyjątkowo nieodporne są gronkowce, pałeczki duru
brzusznego, maczugowce błonicy oraz prątki gruźlicy.
 Sztuczne promieniowanie UVC stosowane jest w szpitalach do wyjaławiania pomieszczeń i wody.
 Promieniowanie UVC może powodować również świetlne zapalenie rogówki.

PROMIENIOWANIE UVC
 Międzynarodowy standard pomiaru
promieniowania ultrafioletowego (UV)
emitowanego przez Słońce danego dnia, w
określonym miejscu.
 Podawany najczęściej w prognozach pogody,
ma na celu pomagać ludziom w ochronie INDEKS UV
zdrowia.
 Skala Indeksu UV zawiera się między 0 a 16,
jednak, zarówno w Polsce jak i na prawie
całym świecie, nie spotyka się wartości
większych niż 11.
Źródło:http://holicos.pl/2017/03/04/przed-
wyjsciem-sprawdz-wskaznik-uv/
 ZDROWOTNE KONSEKWENCJE
NARAŻANIA NA PROMIENIOWANIE UV:
 fotostarzenie się skóry - czyli przedwczesne starzenie się skóry spowodowane wieloma procesami zachodzącymi pod wpływem promieniowania
ultrafioletowego,
 nowotwory skóry - nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV może prowadzić do przewlekłym zmian skórnych o charakterze nowotworowym jak:
czerniak złośliwy,
 rak podstawnokomórkowy, rak kolczystonabłonkowy,
 przebarwienia skóry - pojawiają się w przypadku nadmiernego przebywania na słońcu lub intensywnego, długotrwałego korzystania z solarium,
 zaskórniki - promieniowanie UV ma wpływ na wzrost ilości pojawiających się zaskórników na skórze,
 nadprodukcja wolnych rodników - czyli reaktywnych form tlenu, które powodują utlenianie, drobne uszkodzenia i degenerację włókiem kolagenowych.
Pogarszają stan skóry, przyspieszają jej starzenie,
 immunosupresja - zwiększona ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do osłabienia układu odpornościowego. Udowodniono, że intensywne opalanie
się prowadzi do reaktywacji wirusa opryszczki - Hermes Simplex Virus. Poziom osłabienia odporności organizmu przez promieniowanie UVB zależy od
indywidualnych i genetycznych uwarunkowań,
 fotodermatozy – nienowotworowe choroby skóry, wynikające z powstających w organizmie szkodliwych związków, aktywujących się pod wpływem
promieni UV,
 choroby oczu – wykazano, że istnieje zależność między zaćmą a nadmierną ilością promieniowania UVB. Dlatego tak ważna jest ochrona oczu za pomocą
okularów przeciwsłonecznych, które wyposażone są w specjalne filtry. Na całym świecie rocznie ok. 12-15 ml osób oślepło z powodu zaćmy, z czego 20%
może być spowodowane działaniem promieniowania słonecznego,
 rumień i oparzenia słoneczne,
 reakcje fotouczulające
Źródło: https://dermatic.pl/hyalual-professional-sun-protection-face-body-cream-spf-30-50ml/
 • naturalna: produkcja i uwalnianie melaniny, fenotyp
OCHRONA PRZED skóry, mechanizmy samonaprawcze
PROMIENIOWANIE • sztuczna: fotoprotekcja okrycie wierzchnie, kapelusz,
M UV parasolka od słońca, okulary przeciwsłoneczne,
preparaty z filtrem przed promieniowaniem UV
 DROGA PROMIENI UV PADAJĄCYCH NA SKÓRĘ
NIECHRONIONĄ KREMEM (RYS. A) ORAZ PADAJĄCYCH NA
SKÓRĘ POKRYTĄ KREMEM Z FILTREM UV (RYS. B).

Źródło: https://www.dwmed.pl/biologia/zbior-zadan-biologia/fizjologia-czlowieka/
zadanie-31-8/
Źródło: https://trytosaveit.blogspot.com/2020/07/bezpieczne-opalanie-cz-ii-zasady-o.html

STOSOWANIE KREMÓW Z FILTREM

  https://trytosaveit.blogspot.com/2020/07/bezpieczne-opalanie-cz-ii-zasady-o.html
 https://www.dwmed.pl/biologia/zbior-zadan-biologia/fizjologia-czlowieka/zadanie-31-8/
 https://dermatic.pl/hyalual-professional-sun-protection-face-body-cream-spf-30-50ml/
 http://holicos.pl/2017/03/04/przed-wyjsciem-sprawdz-wskaznik-uv/
 https://docplayer.pl/amp/12911645-Wspolczesne-metody-badan-instrumentalnych.html
 https://techweek.pl/promieniowanie-uv.html
 https://www.youtube.com/watch?v=8KPbudrY57c
 https://www.youtube.com/watch?v=FjewT1jDNw8
 https://www.youtube.com/watch?v=IgPNf-Td2og
 https://www.youtube.com/watch?v=FHHysvZ2K2Q
 https://www.youtube.com/watch?v=wEQ8gJLrbhk
BIBLIOGRAFIA