KAYNAMA ve SÜBLİMASYON

Kaynama olayı sıvı moleküllerinin kabarcıklar halinde gaz fazına geçmesidir.

Kaynamanın devamlığının sağlanması için devamlı bir ısı akışının olması gerekir. Kaynama
sırasında sıcaklık değişmez. Kaynama olayı, sıvının buhar basıncının dış atmosfer basıncına
eşit olduğu anda meydana gelir. Yükseklik arttıkça basınç düşecek dolayısıyla kaynama
noktası da düşecektir. Kaynama noktası ile buhar basıncı arasında ters orantı vardır.
Bir katının sıvı hale geçmeden direkt olarak gaz haline geçmesine ise süblimasyon
denir. Bunun için gerekli olan ısıya süblimleşme ısısı denir.
 ISINMA VE SOĞUMA EĞRİLERİ

Bu eğrilerde sıcaklık zamana karşı grafiğe geçirilerek

maddenin hal değişimleri gözlenir. Isınma eğrisinde dışarıdan ısı
verilerek bir katının gaz haline geçmesi için gerekli evreler
gözlenebilir. Bu eğrilerden hareketle erime ve kaynama noktaları
tespit edilebilir. Soğuma eğrilerinden hareketle sıcaklık azaltılarak
bir gazın katı hale geçmesi için gerekli evreler gözlenebilir.
Bu eğrilerden hareketle yoğunlaşma noktası ve donma noktaları hesaplanabilir. Bazı
durumlarda sıcaklık ne kadar düşürülse de sıvının katı hale geçmediği görülür. Bu
durumdaki hale aşırı soğumuş hal denir. Bu düzensiz hali önlemek için ya çözeltinin içerisine
bir aşı billuru ya da kristali atılır ya da devamlı karıştırılır.
 FAZ DİYAGRAMLARI

Faz diyagramları maddenin 3 hali arasındaki ilişkiyi gösterir. Belli sıcaklık ve

basınç altında maddenin hangi halde olduğu faz diyagramları yardımıyla
bulunabilir. Faz diyagramında katı – sıvı, sıvı – sıvı ve gaz – sıvı sınırlarında
maddelerin bulunduğu haller dengededir. 3 lü nokta denile kısımda ise maddenin
3 hali de birbiriyle dengededir. Faz diyagramlarında 1 atm den bir çizgi çekildiğinde
ve bu çizginin katı – sıvı sınırını kestiği noktadan X eksenine bir izdüşüm
indirildiğinde bu nokta donma ya da erime noktasıdır. Benzer biçimde, 1 atm den
bir çizgi çekildiğinde ve bu çizginin sıvı – gaz sınırını kestiği noktadan X eksenine
bir izdüşüm indirildiğinde bu nokta kaynama ya da yoğunlaşma noktasıdır.
Suyun faz diyagramında katı – sıvı sınırı hafif sola yatıktır. Suyun erime ya da donma
noktası ile üçlü noktası arasında 0.005 C°lik bir fark vardır. 3 lü noktanın koordinatları 4.58
Torr ve 273.16 K ne karşılık gelmektedir. Karbondioksitin faz diyagramında ise katı – sıvı
sınırı erime noktasının basınç artışıyla artmasından dolayı sağa yatıktır. Karbondioksitin faz
diyagramının 3 lü noktası 5.2 atm ve 216 K ne karşılık gelmektedir.