PONEMANG

SUPRASEGMENTA
L
Inihanda ni: Goldie L. Relacion
Mga Layunin:
1. Malalaman ang konsepto ng
ponemang suprasegmental.
2. Makilala ang pagkakaiba ng mga uri
ng ponemang suprasegmental.
(haba/diin, tono, at antala/hinto)
3. Nabibigyang halaga ang gamit ng
mga ponemang suprasegmental.
2
1. _________ na tayo pumunta sa
silid-aklatan upang magbasa ng
mga bagong tula.
2. _________ pa kaya ang silid aklatan
hanggang mamayang hapon?

A. bukas B. bu.kas

1. B 2. A
3
TOTOO! MABILIS KUMALAT ANG
VIRUS.

TOTOO? MABILIS KUMALAT ANG

VIRUS.

4
 Ponemang Suprasegmental
 Ang Ponemang Suprasegmental ay
tumutukoy sa mga makahulugang tunog
na karaniwang hindi kinakatawanan ng
mga titik o letra.
 Sinisimbolo ito ng mga notasyong
ponemik.
Notasyong Ponemiko
Tumutukoy sa iba’t ibang hati o paalala o
paggamit ng iba’t ibang bantas upang
malaman natin ang tamang paggamit ng
salita o matukoy ang paraan ng pagbigkas
ng salita.
Mga uri ng Ponemang
Suprasegmental
1.Haba/Diin
2.Tono/Intonasyon
3.Antala/Hinto

7
 DIIN/HABA
 Lakas, bigat o bahagyang pagtaas ng tinig
sa pagbigkas ng isang pantig sa salitang
binibigkas.
 Pinaghihiwalay ang paraan ng pagbigkas ng
pantig.
 Ginagamit ang tuldok (.) upang matukoy
ang pantig ng salita na may diin.
8
/tu.bo/ pipe
/tubo/ sugarcane
/kaibi.gan/ /ka.ibigan/
friend lover
/ta.sa/ tasa
mug (sharpening)
 Ang mga sumusunod ay
apat na diin sa Filipino:
1. Malumay

- binibigkas ng banayad at may diin o

bigat sa penultima o ikalawang
pantig ng salita. Hindi ito
tinutuldikan at maaring magtapos sa
pantig at katinig.
Halimbawa:
Nagtatapos sa Nagtatapos sa
Patinig Katinig
Dalaga Nanay
Lalaki Kanluran
Sarili Matahimik
Talo Malumay
2. Malumi

- tulad ng malumay, ito ay

binibigkas nang banayad subalit
may impit o glottal stop sa
huling pantig ng salita.
Nilalagyan ito ng tuldik na paiwa
(`).
Halimbawa:

batì dalamhatì
talumpatì mutà
batà labì
sukà talumpatì
3. Mabilis

 binibigkas ito nang tuloy -

tuloy at may diin sa huling
pantig.
 Tinutuldikan ito ng pahilis (′).

16
Halimbawa:
Nagtatapos sa Nagtatapos sa
Patinig Katinig
Bató Alagád
Sulú Alitaptáp
Malakí Bulaklák
Takbó Mapaypáy
4. Maragsa

- tulad ng mabilis, binibigkas

ito nang tuloy-tuloy subalit
may impit sa huling pantig at
tinutuldikan ng pakupya (^)

18
Halimbawa:

dukhâ salitâ
butikî panibughô
apatnapû kaliwâ
sampû pô
 TONO
 Ayon kay Resuma (2002), ito ay ang pagtaas at
pagbaba ng bigkas ng tinig sa pagsasalita na
naghuhudyat ng kahulugan ng pahayag.
Ayon kay Aganan et al.(1999) ang tono ay
nakatuon sa paraan ng pagbigkas o pagsasalita na
nagpapahayag ng matinding damdamin na
maaaring malambing, pagalit, marahan at iba pa.
 Pagsasalaysay
opaglalarawan:
Dumating sila kanina.
 Pagpapahayag ng matinding
emosyon:
Naku,may sunog!
 Pagbati:
Magandang umaga po.
21
 Ayon naman kina Otanes at Shachter (1972),
ang bawat pitch points ay may tatlong
natatanging pitch levels: ang mataas (3),
katamtaman (2), at mababa (1).

Halimbawa:
Kahapon = 213 (pag-aalinlangan)
Kahapon = 231 (pagpapahayag)
Talaga = 213 (pag-alinlangan)
Talaga = 231 (pagpapahayag
ANTALA/HINTO
 Saglit na pagtigil sa pagsasalita. Maaaring
huminto ng panandalian habang sinasabi ang
isang pangungusap, at maaari rin na sa
katapusan na ng pangungusap ang paghinto.
 Sa pagsulat, sinisimbolo ng kuwit (,) bilang
panandaliang paghinto at ng tuldok (.) bilang
katapusan ng pangungusap.

23
ANTALA/HINTO
 Saglit na pagtigil sa pagsasalita. Maaaring
huminto ng panandalian habang sinasabi ang
isang pangungusap, at maaari rin na sa
katapusan na ng pangungusap ang paghinto.
 Sa pagsulat, sinisimbolo ng kuwit (,) bilang
panandaliang paghinto at ng tuldok (.) bilang
katapusan ng pangungusap.

24
Halimbawa:

 Hindi akin iyan.

(hindi sa kanya ang gamit/bagay)
 Hindi, akin iyan.
(sa kanya ang gamit)

 Hindi puti ito. ( not white)

 Hindi, puti ito. (white)
Juan Alfonso ang pangalan niya.
( Ipinakilala si Juan Alfonso)

Juan, Alfonso ang pangalan niya.

( Ipinakilala si Alfonso kay Juan)
Konklusyon:

Ang ponemang suprasegmental ay nagkakaroon ng

ibang kahukugan ang salita o pahayag dahil sa
haba/diin, tono, at antala/hinto.

Mahalagang may pag-aralan at may sapat na

kaalaman sa ponemang suprasegmental upang
maiwasan ang kalituhan sa komunikasyon at
malinaw na maihatid ang mensahe o pahayag na
nais iparating.
Maraming Salamat! 