1

Panitikan at Lipunan
PAL 101

PANUNURING
PAMPANITIKAN

Departamento ng Araling Pilipino

Kolehiyo ng Arte at Literatura

2
PANITIKAN
• Nanggaling ang salitang ito mula sa ‘pang|titik|an’,
kung saan ikinabit ang unlaping
“pang” at hulaping “-an” sa salitang ugat na titik.

• Nagmula ang salitang literatura sa salitang Latin

littera- na nangangahulugang "titik"
3
PANUNURING
PAMPANITIKAN

Ang Panunuring Pampanitikan ay isang malalim

na paghimay sa mga akdang pampanitikan sa
pamamagitan ng paglalapat ng iba’t ibang dulog
ng kritisismo para sa mabisang pag-unawa sa
mga malikhaing manunulat at katha.

4
 PANUNURING
PAMPANITIKAN

• Ang pamumuna ay pagsusuri at di pamimintas.

• Ito’y pagbibigay-puri sa kagandahan ng akda ng may-akda at
pagbibigay-puna sa kahinaan nito upang lalo niyang
mapaganda ang mga susunod na sulatin.
• Ito’y nagpapahalaga sa lalong ikauunlad ng manunulat at
panitikan na rin sa kabuuan.

5
KRITISISMO

Ang pagbasa na may layuning kilatisin ang

akda.

6
ILUSTRASYON

7
KAHALAGAHAN NG
KRITISISMO

8
BENEPISYO NG
KRITISISMO

1.Nag-aambag ito ng espesyal sa

larangan.

9
BENEPISYO NG
KRITISISMO

2. Pagkatao ng Filipino

Pinahahalagahan Kinasasangkutan

10
BENEPISYO NG
KRITISISMO

3. Aktibong Pakikilahok

Filipino—Sarili—Pagkahati—Pagkabansa

PANLIPUNANG PAGBABAGO
11
HAMON NA KINAKAHARAP
NG KRITISISMO

12
HAMON

1.Hiram ang ating kritisismo/walang

orihinalidad.

-Paano kung ang sangkap ng isang akda ay katutubo at orihinalidad.?

-Paano kung hindi ito makapasa sa kanlurang pamantayan.?

13
HAMON

2. Hindi tanggap ang kritiko.

14
15
16
17
TEORYA PAMPANITIKAN

Isang sistema ng mga kaisipan at

kahalagahan ng pag-aaral na naglalarawan sa
tungkulin ng panitikan, kabilang ang layunin
na may may-akda sa pagsulat at layunin ng
tekstong panitikan na ating binabasa.

18
TEORYA

Pormulasyon ng palilinawing simulain ng

mga tiyak na kaisipan upang makalikha
ng malinaw at sistematikong paraan ng
paglalarawan o pagpapaliwanag ukol
dito.
19
 1.IMAHISMO
• Ang layunin ng panitikan ay gumagamit ng mga imahen na
higit na naghahayag sa mga damdamin, kaisipan, ideya,
saloobin at iba pang nais na ibahagi ng may-akda na higit na
madaling maunawaan kaysa gumamit lamang ng karaniwang
salita.

20
IMAHISMO

21
 2. HISTORIKAL
• Ang layunin ng panitikan ipakita ang
karanasan ng lipi ng tao na siyang salamin sa
kasaysayan at bahagi ng kanyang
pagkahubog.
• Nais din nitong ipakita na ang kasaysayan ay
bahagi ng buhay ng tao at ng mundo.
22
HISTORIKAL

23
24
 3. KLASISMO
• Ang layunin ng panitikan ay maglahad ng
mga pangyayaring payak, ukol sa pagkakaiba
ng estado sa buhay ng dalawang nag-iibigan,
karaniwan ang daloy ng mga pangyayari,
matipid at piling-piling sa paggamit ng mga
salita at laging nagtatapos nang may kaayusan.
25
 KATANGIAN NG AKDANG
KLASIKO
• Pagkamalinaw
• Pagkamarangal
• Pagkapayak
• Pagkamtimpi
• Pagkakasunod-sunod
• Pagkakaroon ng hangganan
26
HALIMBAWA KLASISMO

27
 4. HUMANISMO
• Ang layunin ng panitikan ay ipakita na ang tao
ang sentro ng mundo: ay binibigyang-tuon ang
kalakasan at mabubuting katangian ng tao gaya
talino, talent atbp.
• Humanismo-Ang humuhubog at lumulinang sa
tao.
28
 HUMANISMO

• Tao bilang sukatan ng lahat ng bagay kung

kaya’t mahalagang mapagkaloob sa kanya
ang kalayaan sa pagpapahayag ng saloobin at
kalayaan sa pagpapasya.

29
HALIMBAWA
HUMANISMO

30
 5. ROMANTISISMO

• Ang layunin ng teoryang ito ay ipamalas ang iba’t

ibang paraan ng tao o sumasagisag sa tao sa pag-
aaalay ng kanyang pag-ibig sa kapwa, bansa at
mundong kinalakhan.
• Ipinapakita rin sa akda na gagawin at gagawin ng
isang nilalang ang lahat upang maipaalam lamang ang
kanyang pag-ibig sa tao o bayang napupusuan.
31
HALIMBAWA
ROMANTISISMO

32
6. REALISMO
• Ang katotohanang ang binibigyang-diin at may
layuning ilahad ang tunay na buhay.
• Pinapaksa ang kalagayan na nangyayari sa lipunan
tulad ng kurapsyon, katiwalian, kahirapan.
• Madalas din itong naka pokus sa lipunan at
gobyerno.

33
HALIMBAWA REALISMO

34
 7. PORMALISMO
• Ang layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang
nais niyang ipaabot gamit ang kanyang tuwirang panitikan.
• Kailangang masuri sa akda ang paksa ng akda ang
sensibilidad at pag-uugnayan ng mga salita. Istruktura ng
wika, metapora, imahen at iba pa.
• Iniiwasan dito ang pagtalakay ng labas sa teksto tulad ng
histori, talambuhay at politika

35
HALIMBAWA
PORMALISMO

36
 8. FEMINISMO
• Ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng mga
kalakasan at kakayahang pambabae at iangat ang
pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan.
• Madaling matukoy kung ang isang panitikan ay
feminism sapagkat babae o sagisag babae ang
pangunahing tauhan ay ipinamayagpag ang mabubuti
at magagandang katangian ng tauhan.
37
 9. BAYOGRAPIKAL
• Ang layunin panitikan ay ipamalas ang karanasan o
kasagsagan sa buhay ng may akda.

• Ipinapahiwatig sa mga akdang bayograpikal ang mga bahagi

sa buhay ng may-akda na siya niyang pinakamasaya,
pinakamahirap, pinakamalungkot at lahat ng mga pinaka na
inaasahang magsisilbing katuwang na mambabasa sa
kanyang karanasan sa mundo.
38
 BAYOGRAPIKAL
• Ipinapakita sa akda na ang tao ay
nagbabago o nagkakaroon ng panibagong
behavior dahil may nag udyo na magbago o
mabuo ito.

39
HALIMBAWA
BAYOGRAPIKAL

40
 ARKITIPAL
• Nangangailangan ito ng isang masusing pag-
aaral sa kabuuan ng akda, sapagkat
binibigyang diin dito ang mga simbolong
ginamit upang maipabatid ang pinakama
mensahe ng akda

41
HALIMBAWA ARKITIPAL

42
SA PANAHON NG KRISIS,
MAY PAG-ASA SA KRITIKA

43
 ANG KRITIKA AY ISANG
AKSYON, NA NAGBIBIGAY
DAAN SA PAGKILOS

44