BULBUS’UN İÇ YAPISI

Levent SARIKCIOĞLU
Medulla oblangata şekil ve yapı bakımından Medulla spinalis’e
benzemekle birlikte, kendine özgü birçok özellik içerir.
Bunlardan bazıları;

1-Fissura mediana anterior oblitere olmuştur ve pyramidal

yollar çaprazlaşmıştır,

2-Dorsalde Fasciculus gracilis ve cuneatus tuberculum gracilis

ve cuneatus’daki çekirdeklerde sonlanır ve bu çekirdeklerden
çıkan lifler çaprazlaşarak decussatio lemniscorum medialis
ve daha sonra lemniscus medialis’i oluşturur.

3-Spinal sinirler görülmez

4-Cranial sinirler’in gelişmesi,

5-Dördüncü ventrikül’ün gelişmesi,

6-Gri maddenin parçalanması ile formatio reticularis’in

oluşmasıdır.
1. kesit: Decussatio pyramidorum

2. kesit: Decussatio lemniscorum

3. kesit: Oliva’nın ortası

4. kesit: Sulcus pontobulbaris

BULBUS
1. kesit
Tr. corticospinalis’in %95 lifi burada çaprazlaşır
Substantia gelatinosa, Bulbus’ta Nuc.spinalis nervi
trigeminalis olarak devam eder
BULBUS
2. kesit
Bu kesitte görülen yapılar
Nuc. gracilis
Nuc. cuneatus
Decussatio lemniscorum
Nuc. spinalis nervi trigemini
Lemniscus spinalis
Nuc.cuneatus accessorius
Nucleus Z
Formatio reticularis
Nucleus gracilis
Nuceus cuneatus
Nucleus cuneatus accessorius
Fasciculus gracilis
Fasciculus cuneatus

BULBUS: 2. kesit (Decussatio lemniscorum)

Bulbus’un dış yapısı

arka yüz

Tuberculum cuneatum
(içerisinde nucleus cuneatus
bulunur)
(Bu nükleus’a fasciculus
cuneatus (Burdach huzmesi
gelir) Tuberculum gracile
(içerisinde nucleus gracilis bulunur)
fasciculus cuneatus (Bu nükleus’a fasciculus gracilis (Goll
huzmesi gelir)

fasciculus gracilis
Nucleus gracilis Fasciculus gracilis (Goll)

BULBUS: 2. kesit (Decussatio lemniscorum)

Nucleus cuneatus Fasciculus cuneatus (Burdach)

BULBUS: 2. kesit (Decussatio lemniscorum)

Nucleus cuneatus accessorius Fasciculus cuneatus (Burdach)

BULBUS: 2. kesit (Decussatio lemniscorum)

Lemniscus medialis Decussatio lemniscorum

BULBUS: 2. kesit (Decussatio lemniscorum)

Tuberculum cinereum

Tuberculum trigeminale
(Tuberculum cinereum)
nucleus spinalis nervi Tr. spinalis nervi trigemini
trigemini

BULBUS: 2. kesit (Decussatio lemniscorum)

 Nucleus mesencephalicus

Nucleus principalis Nucleus motorius

(pontinus)

Sir Charles BELL

(1774-1842)

Nucleus spinalis
N. trigeminus, N. facialis, N.
glossopharyngeus, N. vagus
aracılığı ile gelen ağrı ve ısı duyu
impulslarını alır
Nucleus ambiguus Formatio reticularis

BULBUS: 2. kesit (Decussatio lemniscorum)

 Bu kesitin biraz üst tarafında olivar
kompleks ve yeni nükleuslar görülmeye
başlanır
 Nucleus olivarius inferior

(Olivanın alt seviyesi)

 Nucleus gracilis
2. kesit seviyesi oliva’nın alt seviyesi

olivanın sadece alt

kısmına kadar
uzanmaktadır. Daha
üst seviyelerde
(Olivanın alt seviyesi) bulunmamaktadır
 Nucleus cuneatus
2. kesit seviyesi oliva’nın alt seviyesi

(Olivanın alt seviyesi)

 Nucleus cuneatus
2. kesit seviyesi oliva’nın alt seviyesi

oliva’nın orta seviyesi (3. kesit)

Nucleus cuneatus olivanın

orta seviyesine kadar
uzanmaktadır.
Nuc. Z:
-Nuc. gracilis’in üst ucu ile Nuc. vestibularis inferior arasında
bulunur.
-Alt extremite’lerden derin duyu alır ve
-eferentlerini fibrea arcuata interna’larla lemniscus medialis’e
projekte eder.

Nucleus Z
Nucleus gracilis
Nucleus gracilis
Nucleus cuneatus
Nucleus cuneatus accessorius
Fasciculus gracilis (Goll)
Fasciculus cuneatus (Burdach)
Decussatio lemniscorum
Lemniscus medialis
Tri corticospinalis
Nucleus arcuatus
Nucleus spinalis nervi trigemini
Tractus spinalis nervi trigemini
Tr. spinocerebellaris posterior
Tr. spinocerebellaris anterior
Tr. spinothalamicus
Nucleus olivarius inferior
Nucleus olivarius accessorius
Nucleus ambiguus
Formatio reticularis
Nucleus reticularis lateralis
Tr vestibulospinalis
Tr. rubrospinalis
BULBUS
3. kesit
Bu kesitte görülebilen yapılar
Nuc.olivaris inferior
Nuclei vestibulares
Nuclei cochleares
N.glossopharyngeus’un sensitif, motor ve parasempatik çekirdekleri
N.vagus’un sensitif, motor ve parasempatik çekirdekleri
N.accessorius’un motor çekirdeği
N.hypoglosus’un motor çekirdeği
Nuc.arcuatus
 Nucleus olivarius
Nucleus olivarius inferior accessorius dorsalis

oliva

Nucleus olivarius
accessorius medialis

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

Nucleus olivarius inferior’un medial kısmı aksesuar olivar
nükleuslar filogenetik olarak olivar kompleksin en eski
parçalarıdır ve çoğunlukla vermis cerebelli’ye projekte olurlar.

Nucleus olivarius inferior’un medial kısmından başlayan lifler

ise cerebellum korteksinde (neocerebellum) sonlanır.

Bu çekirdekler istemli hareketlerimizle ilgilidir

inferior olivar kompleksten başlayan lifler pedinculus
cerebellaris inferior’dan geçerek karşı taraf cerebellum’unda
sonlanan olivocerebellar lifleri oluştururlar.

Bu lifler, pedinculus cerebellaris inferior’un büyük bir

bölümünü oluştururlar.

pedinculus cerebellaris inferior

inferior olivar kompleste sonlanan inen yolların kaynaklandığı
yerler:
Serebral korteks (Tr. corticoolivaris)
Nucleus ruber
Periakuaduktal gri madde (mesencephalon)
medulla spinalis (Tr. spinoolivaris)
 Serebral korteks

Frontal lob Parieatal lob Temporal lob Oksipital lob

Lifler, Tr.
corticospinalis’ten
geçerek iki nucleus Tr. corticospinalis
olivarius inferior’da
sonlanır
 Nucleus olivarius
accessorius dorsalis

Nucleus olivarius
inferior

Nucleus olivarius
accessorius medialis

Tr. spinolivaris ile gelen lifler

inferior olivar kompleksin
Nucleus olivarius accessorius
dorsalis ve Nucleus olivarius
accessorius medialis’inde sonlanır

Tr. spinoolivaris
 Nucleus dentatus
(Cerebellum)

Pedinculus cerebellaris superior

 periakuaduktal
gri madde
Nucleus ruber ve periakuaduktal gri
madde’den başlayan ve inferior olivar
nükleus’ta sonlanan lifler Tr.
tegmentalis centralis adı verilen yolu
oluştururlar. Nucleus ruberden
başlayan lifler inferior olivar nükleus’un
dorsal kısmında, periakuaduktal gri
madde’den başlayanlar ise ventral
Nucleus kısımda sonlanırlar.
ruber

Tr. tegmentalis centralis

Nucleus olivarius inferior, bu nükleus’ta sonlanan yoğun
myelinli lifler tarafından çevrelenmiştir. Bu lifler amiculum
olivae adını alır.

Tr. tegmentalis centralis

(amiculum)

amiculum—küçük palto
Sulcus retroolivaris

Sulcus preolivaris

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

Bulbus’un dış yapısı

Ön yüz

Sulcus preolivaris (N. XII buradan çıkar)

Sulcus retroolivaris (N. IX, X, XI buradan çıkar)
Nucleus ambiguus

N. IX
N. X

N. XI

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

 Nucleus ambiguus
olivanın orta seviyesi olivanın üst seviyesi
Somotomotor liflerin kaynağı formatio reticularis içerisinde bulunan
Nucleus ambiguus’tur (Nucleus’un üst kısmından kaynaklanır).
Nuc. motorius n. vagi
-4. ventricul tabanında bulunur. Somatomotor lif içerir.
Nucleus ambiguus’un orta bölümüdür
Nuc. dorsalis nn. vagi:
-Viseromotor ve sekretuar çekirdektir.
Nucleus salivatorius inferior

N. glossopharyngeus’un parasimpatik liflerinin

çekirdeğidir (GVE)

Bu nucleus ‘dan başlayan parasempatik lifler

ganglion oticum aracılığı ile glandula
parotidea’ya gider

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

 N. mandibularis parotis
bezi

us
tr os For. ovale
pe
N. o r
n
mi
N. auriculotemporalis

canaliculus tympanicus

Foramen jugulare
Plexus
tympanicus
Promontorium

N. petrosus minor Promontorium

N. auriculotemporalis

ganglion
oticum
N. tympanicus
canaliculus tympanicus

Friedrich Arnold
[1803–1890]
gang. sup gang. inf
Alman anatomist

Nucleus salivatorius inferior Foramen jugulare

(parasempatik liflerin kaynağı)
Area postrema

Obex ‘in rostral ‘inde ve her iki tarafta yer alan oluşumlar
Kan – beyin bariyerinin bulunmadığı bölgelerden biridir
Emetik bir kemorereseptör

Area postrema
Obex
 Nuclei tractus solitarii

Sinus caroticus’taki kemoreseptörlerden kanın kimyasal içeriği

ile ilgili Glomus caroticum’daki baroreseptörlerden ise kan
basıncı ile ilgili impulslar gelir

Sinus caroticus’taki kemoreseptörlerden gelen impulslar

n.glossopharyngeus’un Glomus caroticum ‘daki
baroreseptörlerden gelen impulslar n. vagus ve
n.glossopharyngeus’ un genel visseral afferent GVA lifleri ile
taşınır

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

Nucleus dorsalis nucleus tr.
nervi vagi solitarius

(-)
Figure 2-7. Schemaic diagram illustrating the central organization of the negative feedback loops in the autonomic nervous
system. Inhibitory input from mechanoreceptors in the heart and aortic and carotid baroreceptors travels via afferent vagal
fibers to the nucleus tractus solitarius （ NTS ）． Sympathetic outflow is transmitted by efferent nerve fibers to the heart ，
blood vessels ， and adrenal gland via the spinal cord ． Cardiac parasympathetic tone originating from the vagal nuclei is
modulated by the NTS in an integrated and reciprocal fashion ， The resulting autonomic tone is determined by the balance
between sympathetic and parasympathetic outf1ow IML- intermediolateral cell column ， RFN-retrofacial nucleus ．
（ Adapted fiom Spyer ； with permission.)
Nucleus nervi hypoglossi

N. XII

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

Lemniscus medialis (gracilis) Lemniscus medialis (cuneatus)
Lemniscus medialis (gracilis) Lemniscus medialis (cuneatus)

Oliva’nın çeşitli seviyelerinde lemniscus medialis’in konumu

Tr. corticospinalis

Pyramis
(Tr. corticospinalis bu kabartıyı
oluşturur)

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

 Nucleus arcuatus, ponstaki nuclei
pontinii’nin bulbustaki karşılığıdır.
Nucleus arcuatus Buradan başlayan lifler (Fibrae arcuata
externa anteriores) pedinculus
cerebellaris inferior aracılığı ile
cerebellum’a gider

cerebellum

Fibrae arcuata
externa anteriores

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

Nucleus vestibularis inferior Nucleus vestibularis medialis
(Roller) (Schwalbe)

Diğerleri (lateral ve superior) bu seviyenin daha yukarısında

(ponsta) bulunduğu için görülmez

BULBUS: 3. kesit (Oliva orta seviyesi)

Vestibular nükleuslar
Nucleus vestibularis inferior (Roller)
Nucleus vestibularis medialis (Schwalbe)
Nucleus vestibularis lateralis (Dieters)
Nucleus vestibularis superior (Bechterew)
Nucleus vestibularis inferior (Roller)

Nucleus cuneatus accessorius seviyesinden N.

vestibulococlearis’in giriş seviyesine kadar uzanır
Nucleus vestibularis lateralis (Dieters)

N. vestibulococlearis’den N. abducens’in motor

çekirdeği seviyesine kadar uzanır
Nucleus vestibularis medialis (Schwalbe)

4. ventrikülün tabanında, medial ve lateral vestibular

nükleusların medialinde bulunur.
Nucleus vestibularis superior (Bechterew)
Nuclei. cochleares:
-Pedinculus cerebellaris inferior’un ön yüzünde ve Recessus
lateralis’de bulunan iki adet çekirdektir.
-Nuc. cochlearis anterior et posterior denilen bu çekirdekler
işitme ile ilgilidir.
BULBUS
4. kesit
4. kesit: Ponsun hemen altından geçer.
-Nuc. vestibularis superior ve
-Pedinculus cerebellaris inferior’un önünde Nuc.
cochlearis görülür.
Nucleus vestibularis superior (Bechterew)
PONS’UN İÇ YAPISI

Levent SARIKCIOĞLU
Tegmentum

Pars basilaris
Pars basilaris (Ventralis pontis):
-Liflerin ve gri cevherin dizilişleri bu kısımda hemen
hemen bütün seviyelerde birbirine benzer.
Fibrae pontis longitudinales
Fibrae pontis transversae
ve bu lifler arasındaki Nuclei pontis’lerden oluşmuştur.
Fimbrae pontis longitudinales piramidal yolun lifleridir.

-Merkezi kısımda yer alır.

Bu lifler bağladıkları merkezlere göre
Fibrae corticopontinae,
Fibrae corticonucleares ve
Fibrae corticospinalis isimlerini alır.
-Kortikonuklear liflerden bir kısmı pons içinde bulunan kafa
çiftlerinin motor çekirdeklerinde sonlanırlar.

-Diğerleri ise Tr. corticobulbaris ismi altında Medulla oblongata’ya

devam eder.

-Nuclei pontis’lerden çıkan aksonlar Fibrae pontis transversae

olarak adlandırılır.

-Bu lifler birleşerek Brachium pontis’i (Pedinculus cerebellaris

medius) oluştururlar.
 Pedinculus cerebellaris superior

Pedinculus cerebellaris medius

Pedinculus cerebellaris inferior

Pars dorsalis (Tegmentum) pontis:

Alt ve üst kısımları yapı bakımından farklılık gösterir.

Formatio reticularis’in Pons’a doğru olan uzantısıdır.
-Burada V., VI, VII. ve VIII. kranial sinirlerin çekirdekleri,
-Formatio reticularis’in bir bölümü, inen ve çıkan lifler bulunur. -
Çıkan lifler Medulla oblongata’daki liflerin devamıdır.

Tegmentum

Pars basilaris
Ponsun iç yapısını incelemek için 2 kesit yapılır

1. kesit:Colliculus facialis’ten geçen kesit

2. kesit: N. trigeminus’un ponstaki çekirdeğinden geçen kesit
PONS
1. kesit
Pons’un dış yapısı

arka yüz

Colliculus facialis
(Bu kabartı N. facialis’in
lifleri N. abducens’in
çekirdeği etrafında dönmesi
ile oluşur)
Bu kesitte görülebilen yapılar
Nervus abducens’in motor çekirdeği
N. facialis’in motor ve parasempatik çekirdekleri
N. vestibulocochlearis çekirdekleri
bazı gri cevher kümeleri

PONS: 1. kesit (Colliculus facialis seviyesi)

PONS: 1. kesit (Colliculus facialis seviyesi)
Nucleus salivatorius superior
 Bazı bezlerin parasempatik innervasyonu
GVE Gl. lacrimalis
Gl. submandibularis
N. intermedius’un
Gl. sublingualis
(Wrisberg) bir
Nasopharynx’teki bezler
bölümünü
Sert damaktaki bezler oluşturur

Heinrich August Wrisberg

(1753—1758)
Alman anatomist
Nucleus salivatorius superior

Nucleus
lacrimalis

Nucleus
salivatorius
superior
İnsan Timsah

Nucleus
Nucleus
lacrimalis
lacrimalis

Nucleus
Nucleus salivatorius
salivatorius superior
superior
 glandula
lacrimalis

Nucleus
lacrimalis
gang.
pterygopalatinum

Nucleus
salivatorius Glandula
submandibulare
superior

gang.
submandibulare
Glandula
sublinguale
 glandula
lacrimalis
gang. gasseri
N. ophtalmicus

Nucleus N. la
crim
alis
lacrimalis

N.
p
et
ro
su
N. a
uric
N. mandibularis N. maxillaris ulot

s
em p
orali

m
s

aj
or

N. canalis pterygoidei
(Vidius siniri)

gang.
Canalis pterygoidei pterygopalatinum
s
du
fun
pro
s
su
tro
pe
N.

Centrum ciliosipinale
Budge merkezi
Nuc.olivaris superior:
-Formatio reticularis içinde pontomedular birleşme yeri
hizasında, dış tarafta yeralır.

PONS: 1. kesit (Colliculus facialis seviyesi)

PONS
2. kesit
N. trigeminus
Nuc. motorius nn trigemini: 4. ventricül döşemesinin dış
tarafında ve derindedir.

Nuc. pontinus (sensorius principalis) Nn. trigemini: Motor

çekirdeğin dış tarafında, bu çekirdek ile pedinculus cerebellaris
medius arasında yeralır. Aşağıda Nuc. spinalis nn. trigemini ile
devam eder. Nuc. pontinus nn. trigemini lifleri orta çizgi
üzerinde Raphe pontis’i oluşturur.
 Nucleus mesencephalicus

Nucleus principalis Nucleus motorius

(pontinus)

Sir Charles BELL

(1774-1842)

Nucleus spinalis
PONS: 2. kesit (N. trigeminus seviyesi)
PONS: 2. kesit (N. trigeminus seviyesi)
PONS: 2. kesit (N. trigeminus seviyesi)
PONS: 2. kesit (N. trigeminus seviyesi)
Locus ceuroleus
Dördüncü karıncığın tabanının üst parçasında periventricular gri
maddenin yanında bulunur.
Bubus ve ponsta devam eden yapılar
Fasciculus longitudinalis medialis

Orta çizgiye çok yakın olarak yer alır.

Kafa çiftlerinin birbirleri ile olan bağlantısını sağlar

Beyin sapında göz kaslarını inerve eden çekirdekler arasında ve bu

çekirdekler ile vestibular sistem arasında önemli rol oynar.
Formatio reticularis
Neuronlar ve traktuslar arasında yerleşen Formatio reticularis,
akson ve neuron kitleleri
solunum,
dolaşım
sindirimi kontrol eder.
Formatio reticularis

Beyin sapının tüm kısımlarında bulunan nuclei reticulares,

formatio reticularis adı verilen sistemi oluşturur.
Santral sinir sistemi arasında integrasyon sağlar

Fonksiyonları
Solunum dolaşım gibi otonomik fonksiyonları koordine etmek
Kas tonusu ve segmental refleksleri düzenlemek
Ağrı duyusunun algılanmasını düzenlemek
Endokrin sistemi kontrol etmek
Otonom sistemi kontrol etmek
Beyni aktif tutarak davranış ve dikkat açısından uyanık olmayı
sağlamak
Bulbus ‘da bulunan nuclei reticulares

Nucleus reticularis lateralis

Nucleus reticularis ventalis
Nucleus reticularis gigantocellularis
Nucleus reticularis parvocellularis
Nucleus reticularis paramedianus
Nucleus reticularis centralis

Nuclei raphes

Nucleus raphes obscurus

Nucleus raphes pallidus
Nucleus raphes magnus
Nucleus raphes
 PONS
pnömotaksik merkez

apnöstik merkez

Dorsal respiratuar grup

Ventral respiratuar grup

BULBUS
 Albert Kölliker
(1817-1905)

pnömotaksik merkez
(Rate regulating center)

apnöstik merkez
(Inspiration prolonging center)

Dorsal respiratuar grup

Ventral respiratuar grup (diaphragma)
(interkostal ve abdominal kaslar)
 Albert Kölliker (1817-1905)

pnömotaksik merkez (Kölliker-Fuse nucleus)

Edgar von Gierke
(1877 - 1945)
Alman patolog
Nucleus olivarius inferior
Nuc. olivarius accessorius med.
Nuc. olivarius accessorius post.
Fasciculus gracilis (Goll)
Fasciculus cuneatus (Burdach)
Decussatio lemniscorum
Lemniscus medialis
Tri corticospinalis
Nucleus arcuatus
Nucleus spinalis nervi trigemini
Tractus spinalis nervi trigemini
Tr. spinocerebellaris posterior
Tr. spinocerebellaris anterior
Tr. spinothalamicus
Nucleus olivarius inferior
Nucleus olivarius accessorius
Nucleus ambiguus
Formatio reticularis
Nucleus reticularis lateralis
Tr vestibulospinalis
Tr. rubrospinalis