Hekuri

Punoi: Endri Grëmi Sibora Kaja

Leo Pajaj Martjon Rusi
Iva Cina Kleon Prifti
Suarda Isufaj
 Hekuri
Hekuri[Fe] është element kimik. Në trupin e njeriut ai
merr pjesë me 0,008 % të masës, dhe gjendet kryesisht
në gjak. Sasia e hekurit në gjakun e njeriut do të
mjaftonte për një gozhdë. Kjo sasi kur lidhet me
oksigjenin merr ngjyrë të kuqe, kjo është arsyeja që
gjaku i njeriut të ketë këtë ngjyrë, të përafërt me
ngjyrën e ndryshkut (tek hekuri në natyrë). Hekuri
është metali me i përdorshëm në industri. Ne furrnalta
ai përpunohet dhe shndërrohet ne materiale te
ndryshme. Hekuri mund te kthehet ne çelik kështu qe i
përmirëson vetitë e tij.
Hekuri është një metal me shkëlqim të argjendtë dhe
shpejt korrodohet sepse reagon ndaj oksigjenit.
Hekuri i pastërt ka karakteristika mekanike të dobëta
dhe kosto të lartë prodhimi. Në teknikë e në ndërtim
përdoren aliazhet e shumta të hekurit.
Hekuri në industri
Hekuri është materiali më i përdorshëm në
industri. Në furrnalta ai përpunohet dhe
shndërrohet në materiale të ndryshme.
Hekuri mund të kthehet në celik kështu që i
përmirëson vetitë e tij. Rol të rëndësishëm zë
hekuri në
industri ,sepse me hekur dhe celik
ndërtohen: makineritë, godina, kullat, urat
etj.
Hekuri i pastër ka karakteristika mekanike të dobëta dhe
kosto të lartë prodhimi. Në teknikë e në ndërtim përdoren
aliazhet e shumta të hekurit. Rëndësi të madhe kanë
aliazhet hekur-karbon, në radhë të parë giza dhe celiku, të
cilat janë aliazhet më të rëndësishme në industri.
 Ndikimi i hekurit në
shëndet
Përmes ushqimit në organizëm futen rreth 10 deri në 30
miligramë hekur në ditë. Burimet më të pasura të hekurit janë
këto: mishi, mëlçia, vezët, mishi i pulës, peshku, soja, tërshërë,
kungull, bizelja, fiku, etj. Personat e shëndoshë, pa simptoma të
mungesës, absorbojnë nga 0. 5 deri në 1 mg hekur, ose 510%.
Hekuri është pjesë mjaft e rëndësishme e
ushqimit, pasi merr pjesë në përbërjen e
hemoglobinës dhe ka rol në lidhjen dhe
përcjelljen e oksigjenit nga mushkëritë në
gjak.
Pjesa më e madhe gjendet në hemoglobinë dhe mioglobinë.
Pjesa e tepërt e hekurit në organizëm gjendet si rezervë në
formë të feritinës dhe hemosiderinës në mëlçi, shpretkë dhe
palcën kockore.
 Burimet e mira të hekurit

mëlçia

Spinaq mish të kuq

Hekuri

Fara Mishi i gjelit

kungulli të detit
Midhje
Ndryshkja e hekurit
 Hekuri ndryshket për shkak të një reaksioni kimik të
njohur si oksidim. Kur hekuri është i ekspozuar ndaj
lagështirës ose oksigjenit, ndodh oksidimi. Gjatë këtij
reaksioni kimik, hekuri shndërrohet në oksid hekuri.
Oksidi i hekurit zakonisht ka një pamje të kuqërremtë, të
krisur që përkeqësohet gradualisht me kalimin e kohës.
Si mund të parandalojmë ndryshkjen e hekurit?
Galvanizimi aplikon një shtresë mbrojtëse të zinkut mbi
hekurin ose çelikun. Meqenëse zinku gërryhet rreth 30 herë
më ngadalë se hekuri, galvanizimi mund të jetë një mënyrë e
lirë dhe efektive për të parandaluar ndryshkun.
This Is a Table
Përdorimi i hekurit në jetën e përditshme
Çeliku , i bërë nga hekuri, përdoret për të bërë stivë kuzhine, pajisje dhe kuzhine. Ai
përdoret gjithashtu për pajisjet spitalore.
Hekuri i punuar përdoret për të bërë sende dekorimi në shtëpi të tilla si mbajtëse
vere, mbajtëse qirinjsh, shufra perdesh dhe shumë të tjera.
Gardhët dhe telat kufitarë të fermave dhe shtëpive janë prej hekuri.
Hekuri i hedhur përdoret në tubat dhe pjesët automobilistike si kokat e cilindrave,
blloqet e cilindrave, dhe rastet e kutisë së marsheve.
Në elektronike si frigoriferët, TV, kondicionerët, telefonat dhe çdo pajisje tjetër
elektrike që mund të mendoni, kryesisht mbështetet në energjinë elektrike për
funksionalitetin.
Vendet më të mëdha prodhuese të mineralit të hekurit

Kina
340 Milion ton

Brazili Australia
400 million ton 900 million ton
India
230million ton
Faleminderit
për vëmendjen
tuaj