Kan Hastalıkları ve

Hemşirelik
Bakımı
KAN HASTALIKLARINDA TEŞHİS YÖNTEMLERİ

Hematolojik Testler
CBC
Periferik yayma (şekilli elemanların oranı, patlama)
Retikülosit sayısı (25.000-75.000/mm3)
Retikülosit ↑: Eritrositlerin aşırı yıkımı sonucu gelişir.
Retikülosit ↓: BM eksikliği, pernisiyöz anemi
 B. Kemik iliği aspirasyonu

Tanısında kullanılır
• Aplastik anemi,
• lösemiler,
• trombositopeni.

• İlik örneği iliak kemik, göğüs kemiği ve omur

gövdelerinden alınır.
 C. Pıhtılaşmayı Araştıran Klinik Testler

Protrombin
Kanama süresi: Pıhtılaşma süresi:
Zamanı:
• Vazokonstriksiyo • Kanın cam tüpte • Kandaki toplam
n ve tıkanma pıhtılaştığı protrombin
oranı (3-8 dk) dakika sayısını miktarını
gösterir (3-8 gösterir (12 sn)
dakika)
 D. Hemoglobin ile. Doğrudan Coomb
F. Dolaylı Coomb Testi
Elektroforezi Testi

• Anormal tip hgb varlığı • Eritrositlere karşı • Transfüzyon

araştırılır. antikor gelişip reaksiyonu geliştirme
• Hb A1 (%95-98) Hb A2 gelişmediğini riski yüksek olan
(%2-3), Hb F (fetus), belirlemek için bireylerde serumdaki
Hb C (hemolitik eritrosit antijenine
anemi) Hb S (orak karşı antikorları tanır
hücreli anemi)
 G. Fe ve Fe Bağlama Kapasiteleri

Toplam Fe
Serum Fe: Bağlama Schilling Testi:
Kapasitesi :
• Plazmada • Direkt transfer • B12'nin
transferrine miktarını ölçer GIS'ten
dönüşen Fe (250-420 absorbe
değerini mg/dl) edilme hızını
belirler (60- araştırır.
190 mg/dl)
Kan Hastalıkları ve
Hemşirelik
Bakımı
İçerik

Kan Fizyolojisi

Kan Hastalıklarında Tanı Yöntemleri

Eritrosit Hastalıkları

Lökosit Hastalıkları

Trombosit Hastalıkları (Hemostatik Bozukluklar)

Lenf Nodu Hastalıkları

 KAN HASTALIKLARI

ERİTROSİT TROMBOSİT LENF DÜĞÜ

Lökosit Hastalıkları
HASTALIKLARI HASTALIKLARI HASTALIKLARI

ANEM IA lösemi HEMOFİLİ LENFOMA

POLİTİKA TH EM IA ITP
 anemi

14.05.2024 34
 • Fe eksikliği
Faktör eksikliğine bağlı anemi • B12 eksikliği
• Folik asit eksikliği

• Aplastik anemi
Kemik iliği yetmezliğine bağlı • Hemolitik anemi
anemi • Orak hücre
• Talasemi

Hemolitik anemi (eritrositlerde • G6PD

intrinsik faktör eksikliği)

• Akut posthemorajik anemi

Hemorajik anemi • Kronik kan kaybı nedeniyle

14.05.2024 35
 Anemide sağlık öyküsü ve fizik
muayene
• Anemik hastaya yaklaşmanın ilk adımı iyi bir öyküye sahip olmaktır.

Anemi semptomlarının süresi

Kronik kan kaybı olasılığı

Hemoliz olasılığı

Nörolojik semptomların varlığı

İlaç ve toksik maddelerin kullanımı

Beslenme özellikleri

Ailede anemi veya kalıtsal hastalık varlığı

Mevcut veya geçirilmiş hastalıklar, operasyonlar

14.05.2024 36
 Belirti ve bulgular

• Akut anemide semptomlar daha şiddetli, kronik anemide ise hafiftir.

• Çocuklar ve genç yetişkinler kronik anemiyi daha iyi tolere ederken, yaşlılar
kardiyovasküler sistem yetersizliği nedeniyle daha semptomatiktir.

Tükenmişl
Zayıflık keyifsizlik solgunluk
ik

14.05.2024 37
 Teşhis

Tam kan sayımı

• (Hb, Hct, lökosit
sayısı, trombosit Retikülosit sayısı Dışkıda gizli kan İdrar muayenesi
sayısı, eritrosit
indeksi

14.05.2024 38
Aplastik anemi
 Tanım
• Kemik iliğinin yeterince yeni hücre üretemediği veya hiç yeni hücre üretemediği
bir durum

• lokositlerinin ve trombositlerin sayısı genellikle düşüktür.

14.05.2024 41
 Etiyoloji

kalıtsal

idiyopatik

Radyasyona, X ışınlarına, benzene, sanayide kullanılan maddelere, bazı

ilaçlara maruz kalma

BM yıkımı ve ölümcül anemi gelişir

Viral enfeksiyonu olan hastalarda (A dışı ve B dışı hepatit, HIV) aplastik

anemi de rapor edilmiştir.
14.05.2024 42
 • Genellikle genç yaş hastalığı
epidemiyoloji • Görüldüğü Yaş 25
• Her iki cinsiyette de aynı sıklıkta görülür

• Hematopoezin immünolojik
patofizyoloji baskılanması
• Kemik iliği kök hücrelerinde hasar

14.05.2024 43
 Belirti ve bulgular
• ekimoz,
Trombosit eksikliği nedeniyle; • diş eti kanaması,
• burun kanaması

• Genel anemi belirtileri

• Zayıflık
• Tükenmişlik,
• Nefes darlığı
Eritrositlerin tükenmesi nedeniyle • taşikardi, çarpıntı
• Baş dönmesi
• konsantrasyon bozukluğu
• El ve ayaklarda uyuşma

Lökosit tükenmesi nedeniyle • Enfeksiyona eğilim

44
 Teşhis • Kemik iliği biyopsisi

• Uzun bir süre sonra ortaya

Komplikasyonl çıkıyor
ar • Subaraknoid hemoraji
• septisemi
14.05.2024 45
 tedavi

Destekleyici tedavi spesifik tedavi

• Aneminin düzeltilmesi • Kök hücre nakli

• kanamanın önlenmesi • Konjenital aplastik anemide androjen
• Nötropeni enfeksiyonunun önlenmesi (testosteron veya oksimetholon) ve
kortikosteroidler (prednizolon,
metilprednizolon)

14.05.2024 46
 hemşirelik bakımı

Yeterince uyku
ve dinlenme
Hasta
travmadan
Laboratuvar korunur
bulguları
Anemi, yakından takip
enfeksiyon ve ediliyor
kanama
belirtileri
açısından
değerlendirildi
14.05.2024 47
 Demir Eksikliği Anemisi

14.05.2024 48
 Tanım
• Vücudun her gün kaybettiği demir depolarının besinlerle alınan demirle telafi
edilememesi sonucu ortaya çıkan bir anemi türüdür.

Ana neden kan

kaybıdır (GIS)

Etiyoloji Diyetle demir

alımı hamile
demir emilim kadınlarda daha
bozukluğu sık görülen bir
gelişme
nedenidir

14.05.2024 49
 Belirti ve bulgular
• anoreksiya
• Sindirim bozuklukları
• kabızlık
• Ağrılı yutmaya neden olan mukozit glossit
• Yorgunluk, halsizlik
• Nefes darlığı
• çarpıntı
• kulak çınlaması
• Cilt-mukozanın solukluğu
• Dilde kızarma-şişlik-küçük çatlaklar
• Tırnakların kırılması
• Saçlarda mat dökülme
14.05.2024 51
 Demir eksikliğine özgü belirtiler

• Kaşık çivi
• glossit
• Dilde çatlaklar
• Özofagus darlıklarına bağlı yutma güçlüğü
• Pika (hem sebep hem de bulgu)

14.05.2024 52
 Teşhis tedavi
• Kan analizinde demir ve • Amaç demir kaybına neden
demir bağlama düzeyleri olan etkeni ortadan
• Serum ferritin düzeyi 10 kaldırmaktır.
ng/ml'nin altında • Aneminin düzeltilmesi
• Toplam demir bağlama • Demir tanklarının
kapasitesi 350 mg/dl’nin doldurulması
üzerine çıktı • Oral veya IV demir
preparatları
14.05.2024 53
 Laboratuvar bulguları
• Demir eksikliği anemisi sıklıkla hipokromik mikrositiktir
• Demir eksikliği durumunda önce kemik iliğindeki demir depoları tamamen
boşaltılır, ardından sırasıyla Hb ve ortalama eritrosit hacminde azalma olur.

Serum
Serum
demir
transferrin
konsantras
(TDBK
yonu
artar)
(azalma

Seum
Demir
ferritin
doygunluğu
düzeyi
(azalır)
(düşürür)

14.05.2024 54
 Oral demir replasman tedavisi

Amaç yetişkinlere günde

yaklaşık 200 mg elementel Yaygın yan etkiler
demir vermektir.
• mide bulantısı
• karın ağrısı
• Göğüste yanma
• ishal
• kabızlık

14.05.2024 55
 Hasta eğitimi
Oral demir tedavisi

İlaçlar yemekten önce aç karnına alınmalıdır (süt ve süt

ürünleri ile birlikte tüketilmemelidir).

Demir emilimini artırmak için vitamin içeren gıda alımı

artırılmalıdır.

Kabızlığı önlemek için lifli gıdalar

Demir dışkı rengini değiştirebilir

14.05.2024 56
 Hastanın tedaviye yanıtı izlenmelidir
. Tedaviye beklenen yanıt alınamadığı takdirde;

Demir
Kombine Kronik hastalık
Teşhis yanlış emilimini Tedavi uyumu
anemi anemisi olarak
olabilir bozan sorunlar yetersiz
oluşabilir düşünülmelidir
olabilir

14.05.2024 57
 Parenteral demir tedavisi
Parenteral demir
tedavisi BEN IV
endikasyonları
• Oral tedaviyi tolere • Önerilen doz 2 ml • Anafilaksi riski
edememe (100 mg) • önceden test edilmiş
• Oral tedaviye kıyasla • IM uygulamasında • Damarda ağrı,
daha hızlı demir enjeksiyon yerinde kızarıklık, ağızda
kaybı ağrı, ciltte renk metalik tat
• Demir emiliminin değişikliği oluşabilir.
önlenmesi (ülseratif • İlaç Z tekniği ile
kolit) uygulanmalıdır.

14.05.2024 58
 Pernisiyöz anemi
B12 vitamini eksikliği

14.05.2024 59
 Tanım • B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanan anemi

• vitB12 emiliminde bir azalmadır

• İntrinsik faktör yetersizliği olan pernisiyöz
anemideki ana kusur, mide mukozasının atrofik
olması ve dolayısıyla normal sekresyon
Etiyoloji üretememesidir.
• Hipoasidite ile ilişkili mide mukozasının atrofisinin
nedeni tam olarak anlaşılamamıştır.
• Kalıtsal veya uzun süreli demir eksikliği anemisinin
14.05.2024 rolü 60
 Belirti ve bulgular
Yavaş gelişir

anoreksiya

Aralıklı kabızlık

ishal

Karın ağrısı

hepatosplenomegali

glossit

kilo kaybı

Nörolojik bulgular

14.05.2024 61
 Teşhis

Serum B12 düzeyine bakılır

İçsel faktör yetersizliği için Schilling testi

Bu test, parenteral uygulamadan önce ve

sonra radyoaktif B12 vitamininin (kobalt 60)
emilimini ölçer.
14.05.2024 62
 tedavi
• B12 periyodik olarak verilir
• Başlangıçta iki hafta boyunca
günaşırı 100 mikrogram B12 IM
• Daha sonra aylık 100 mikrogram
B12 vit idame dozu uygulanır.
14.05.2024
Hemşirelik Bakımı
• Mukozit ve dispepsisi olan
hastalar sert baharatlı ve
sindirimi zor gıdaları almamalıdır.
• Glossitli bir hastada ağız bakımı
• B12'den zengin beslenme
• Yatak istirahati (şiddetli anemide)
• Yatak istirahati sırasında kas
atrofisini önlemek için gerekli
önlemler
63
 Folik Asit Eksikliğine Bağlı Anemi

14.05.2024 64
 Tanım • Folik asit eksikliğine bağlı anemi

• Yoksulluk ve cehalet
• Kronik hastalıklar (CRF, kanser)
• Kronik alkolizm
Etiyoloji • beslenme bozuklukları
• Antimetabolitler ve antikonvülsifler folik asidi
antagonize ederek DNA sentezini inhibe eder ve
anemiye neden olur.

14.05.2024 65
 patofizyoloji
• Besinlerin pişirilmesi
sırasında folik asit etkisiz
hale gelir ve katkısız folik
asit alımına neden olur.
• Hamilelik sırasında
ihtiyaç artar
14.05.2024
Belirti ve bulgular
• Atrofik glossit
• Bağırsak villusunun
atrofisi
• Sindirim sistemi
bozuklukları
• Şiddetli yetersiz
beslenmeye sahip kronik
alkoliklerde, B12'de folik
asit eksikse nevrit
gelişebilir 66
 Teşhis
• Folik asitin serum seviyesi 5-10 mil
mikrogramdır ve 5 mil mikrogramın
altında olması ciddi folik asit eksikliğini
gösterir.
• Folat seviyeleri eritrositlerde ölçülür
• 1 ml eritrositte 20 mili mikrogramdan
az olması folat depolarının tükendiğini
gösterir.
• Periferik kanda normokrom ve
makrositik anemi
• Lokosit ve trombosit sayısı normal veya
azalmış olabilir
14.05.2024
tedavi
• Amaç folik asit eksikliğini tamamlamak
ve sebebini bulup ortadan kaldırmaktır.
• Ağızdan verilen 1 mg folik asit
• Tedaviye yanıt genellikle bir hafta
içinde olur
• Folik asit düzeyleri 4-6 hafta sonra
normale döner
67
 Hemşirelik Bakımı
Hasta ve ailesini folik asitten zengin besinler konusunda
bilgilendirin

Beslenme düzenlenir

Hasta gözlemlenir

Laboratuvar bulguları yakından takip ediliyor

Hasta travmadan korunur

14.05.2024 68
 Orak hücre anemisi

14.05.2024 69
 Tanım Etiyoloji patofizyoloji
• Orak şeklindeki • Otozomal resesif • Genlerdeki
eritrositlerin kalıtım mutasyon
işlevini yerine • En yaygın kalıtsal • Orak nedeniyle
getirememesinde hastalıklardan biri eritrosit ömrünün
n kaynaklanan bir azalması
tür kansızlıktır. • Orak şeklindeki
eritrositler küçük
damarları
tıkayarak ağrıya
ve organlara zarar
14.05.2024
verir. 70
 Belirti ve bulgular

• Hemoglobin değeri 7-10 g/dl

• sarılık
• Kemiğin aşırı çalışması nedeniyle kemiklerin genişlemesi
• taşikardi
• kardiyomegali
• Disritmi
• Kronik hemoliz ve tromboz başta dalak, karaciğer ve CNS olmak üzere her
organı etkiler.
• Hastalarda felç, böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği, pulmoner
hipertansiyon gelişir
• Şiddetli hemolitik ve aplastik krizler hayatı tehdit ediyor

14.05.2024 72
Teşhis
• Tam periferik yaymada görülen şekilli hemoglobin

tedavi
• Amaç semptomları ve komplikasyonları tedavi etmek ve önlemektir.
Üç temel tedavi yöntemi uygulanır: Kemik iliği nakli, kemoterapi, uzun süreli eritrosit
transfüzyonu.
KIT ile normal eritrosit üretimi
Kemoterapi ile KI'nin baskılanması ve anormal eritrosit üretiminin azaltılması
Kan transfüzyonu ile vücuttaki normal eritrosit sayısı artırılmaya çalışılır.

14.05.2024 73
 Hemşirelik Bakımı
• Semptomatik.
• Enfeksiyonları önlemek ve
ağrıyla baş etmek.
• Splenektomi yapılır.
Orak Hücre Krizi
• Orak hücreler kan
damarlarını tıkar (trombotik
krizler)
• Nöbetlerdeki ağrı akut karın
ağrısını taklit eder. Kan
viskozitesi ↑
• Hb F'nin varlığı orakçıları
önler.
• Hidroksiür, yeni üretilen
hs'deki Hb F seviyelerini
artırmak için eritropoietik
kök hs'yi etkiler ↑
 Talasemi

14.05.2024 75
 Tanım Etiyoloji ve Epidemiyoloji
• Alfa veya beta globin • Talasemi dünyada en sık
biyosentezindeki kalıtsal görülen genetik hastalık
bozuklukların neden olduğu olarak kabul ediliyor
anemi • Akdeniz'den Orta Asya'ya,
• Talasemiye Akdeniz Anemisi Hindistan ve Güneydoğu
de denir Asya'ya yayıldı
• Dünya nüfusunun yaklaşık
%3'ü Beta talasemi geninin
taşıyıcısıdır

14.05.2024 76
14.05.2024 77
 Talaseminin iki türü vardır

Talasemi minör alfa globin sentezi bozukluğu

Talasemi majör beta globin biyosentezindeki bozukluktan kaynaklanır

14.05.2024 79
 Belirtiler ve hatalar

Talasemi minör hafiftir Talasemi majör hastalığın ciddi bir şeklidir

• Tek bulgu anemi ve yorgunluktur • Bebek 6 aylıkken ani başlangıçlı ve şiddetli

• Bu grup hastalarda demir eksikliği anemisi sık
görülür.
anemi nedeniyle kalp yetmezliği gelişiyor
• Önlemek için düzenli kan transfüzyonu
yapılmalıdır.
• Kan transfüzyonunun yetersiz olması
durumunda kemik iliği aşırı eritrosit üretir ve
yapısal bozukluklar nedeniyle kemiklerde hasar
ve kırıklar meydana gelebilir.
• Yüz değişiklikleri
• Burun çökmüş, alın ve elmacık kemikleri çıkık,
üst dişler çıkmış, kafa dört köşe şeklini almış
• yükseklik kısa

14.05.2024 80
 Belirtiler

• Nefes darlığı
• Yüz kemiklerinin deformasyonu
• sarılık
• Tükenmişlik
• hepatosplenomegali
• Ergenlikte gecikme

14.05.2024 81
 Teşhis
Periferik kan yaymasında önemli eritrosit değişiklikleri

Şiddetli hipokromi ve mikrositoza ek olarak hedef hücreler ortaya çıkıyor

Çekirdekli eritrositler (normoblastlar) görülüyor

Transfüzyon yapılmadan Hb düzeyi 5 g/dl'nin altına düşer

azaltır , Yüksek TIBC

Hemoliz nedeniyle indirekt bilirubin LDH yükselir

Kanda HbF varlığı , majör talasemi

HbA2'nin varlığı minör talasemi tanısını koyar

82
 • Hb seviyelerini 10 g/dl'nin üzerinde
tutmak için eritrosit süspansiyonu
• Kemiğin ilerleyici genişlemesi hastanın
normal aktivite düzeyinin korunmasıyla
tedavi kontrol edilebilir
• Her 4-5 haftada bir kan nakli gerekebilir

• Hemolize bağlı sıvı hacmi yetersizliğini

önlemek için sıvı alımının takibi
• Böbrek yetmezliği takibi
hemşirelik bakımı • Aktivite intoleransı (yorgunluk nedeniyle)
• Demir ve proteinden zengin beslenme
• Hasta ve aile eğitimi

14.05.2024 83
 Polisitemi

14.05.2024 84
 Tanım Etiyoloji patofizyoloji
• Polisitemi • Hipoksi veya • Artan kırmızı kan
dolaşımdaki eritropoezin hücresi sayısı ve
eritrosit sayısında düzensizliği yüksek Htc değeri
ve Hb • İki tip var; ikincil
konsantrasyonund polisitemi ve
a artıştır. polisitemi vera
• Yüksek venöz htc
f:48, m 52,
polisitemi
açısından
araştırılmalıdır

14.05.2024 85
 Belirti ve bulgular
• Sessiz başlangıç, tesadüfen anlaşıldı
• Bulgular artan kan yoğunluğu ile ilişkilidir
• Portal hipertansiyon, kanama (GIT, serebral, uterus)
• Arteriyel tromboz (kalp, serebral, periferik arterler)
• Venöz tromboz (derin veya yüzeysel bacak damarları, serebral, portal
veya hepatik damarlar)
• Parestezi, yanma hissi (ayaklarda)
• Kaşıntı (sıcak banyodan sonra)
• ateş
• Gece gündüz terleme
• kilo kaybı
14.05.2024 86
 Teşhis
• Ayrıntılı anamnez
• Bazı aile polisitemi öyküsü
kalıtsal olabilir
14.05.2024
tedavi hemşirelik bakımı
• Altta yatan nedenin • Hipervolemi ve HTC
ortadan kaldırılması artışına ilişkin bulgular
• Kaşıntı açısından cilt
izlenir
• Kaşıntıyı önlemek için
antihistaminikler
• Ekstremite rengi ve
sıcaklığı kontrol edilmeli
• Konjestif kalp yetmezliği
takibi
• Tromboza bağlı
komplikasyonlar (MI,
inme) takip edilmeli
87
 Hasta ve aile eğitimi
• Reçeteli ilaçların düzenli kullanımı
• Demir eksikliği anemisi olan hastalar ilaçlarını portakal suyu C vitamini şeklinde
almalıdır. Süt ve süt ürünleri içeren yiyecek ve içecekler 2 saat önce/sonra
alınmalıdır.
• Demir, folik asit, B12 zengini besinler neler öğretilmeli, liste verilmeli
• Kabızlığı önlemek için lifli gıdalar
• Aktivite ve rekreasyon planı oluşturulmalı, aktivite sırasında göğüs ağrısı, nefes
darlığı, baş dönmesi, aktivite durdurulmalı
• Enfeksiyonun önlenmesi için gerekli önlemler alınmalı
• Kanamalara karşı önlemler öğrenilmeli
• Stresin enerji düzeyine etkisi ve etkili başa çıkma yöntemleri hakkında bilgi

14.05.2024 88
 LENFOMA

14.05.2024 89
 Tanım

• Lenfomalar, lenfoid dokudaki lenfosit ve histositlerin neoplastik

çoğalmasının neden olduğu tümörlerdir.

• Hodgkin lenfomanın (HL) ve Hodgkin olmayan lenfomanın (NHL) iki

ana formu vardır.

14.05.2024 90
 Etiyoloji
• Kronik bulaşıcı hastalıklar
• Bağışıklık sistemini zayıflatan
durumlar
• Bazı kimyasallara (pestisitler)
maruz kalma
• Bazı virüslerin neden olduğu
hastalıklar lenfoma riskini
artırıyor
14.05.2024
epidemiyoloji
• Hem çocuklarda hem de
yetişkinlerde görülür
• NHL görülme sıklığı son 20 yılda
yılda %4 arttı
• Bu da yaklaşık 55-60.000 yeni
tanı anlamına geliyor.
• HL erişkinlerde en sık görülen
malignitedir ve tüm malign
vakaların %1'ini, tüm
lenfomaların ise %18'ini
oluşturur.
91
 patofizyoloji
Tümörler lenf düğümlerinde başlıyor

Daha sonra dalak, GIS ve kemik iliğine yayılır.

İlk olarak boyundaki lenf düğümlerinde başlar

ve tüm vücuda (karaciğer, dalak, mide duvarı)
yayılır.

NHL, bir lenfoid hücrenin (B ve T) çoğalması ile

karakterize edilir.

14.05.2024 92
 Belirti ve bulgular
Bir veya daha fazla lenf düğümünün ağrısız
büyümesiyle başlar

En sık tutulum servikal, supraklaviküler ve mediastinal

düğümlerdir.

Kaşıntı ve çevre organların ilgili düğüm basısında

genişleme belirtileri görülür.

Akciğer tutulumuna bağlı öksürük, plevral efüzyon

Karaciğer tutulumuna bağlı sarılık, karın ağrısı

14.05.2024 93
 semptomlar

Bağışıklık
hücrelerinin (B ve T
lenfositleri)
Aşırı terleme etkilenmesi
ateş kilo kaybı
(özellikle geceleri) nedeniyle çeşitli viral
ve mantar
enfeksiyonları ortaya
çıkar.

14.05.2024 94
 Teşhis

Evreleme için
göğüs, karın,
yoksa ve BT pelvis BT ile
lenfositleri incelenir
varlığı HL tanısını etkilenmişse NHL
koyar düşünülür
Tanı etkilenen
lenf bezi biyopsisi
ile konur

14.05.2024 95
 HL Aşamaları ve Kategorileri

BEN Tek bir lenf nodu bölgesinde veya kemik gibi tek bir organda belirgin
tutulum

II Birbirine yakın 2-3 lenf bezinin tutulumu ( örneğin tamamı boyunda,

göğüs karın içinde ve diyaframın aynı tarafında)

III Boyun, göğüs ve karın bölgesinde çoklu lenf tutulumu

IV Diyaframın her iki yanında akciğer, karaciğer ve kemik gibi diğer

organlarda yaygın lenf nodu tutulumu

14.05.2024 96
 tedavi

• Tedavi hastalığın evresine göre planlanır

• Kemoterapi ve radyoterapi uygulanır

• evre ve mevcut semptomlar önemlidir.

14.05.2024 97
 Lösemi ve Lenfomada Hemşirelik Bakımı
• Amaç komplikasyonları önlemek, duygusal destek sağlamak ve hastaya/aileye
eğitim sağlamaktır.

• Kabızlığı önlemeye çalışın

• İshal varsa gerekli müdahaleler planlanır
• Hasta ve ailesine destek
• Dinlenme süreleri oluşturuldu
• Hastanın beslenmesi sürdürülür ve kilo takibi yapılır
• Düzenli ağız mukozası değerlendirmesi, ağız bakımı
• Enfeksiyonun önlenmesinde genel hijyen ve el hijyeni
• Odada taze/kurutulmuş çiçek ve bitki bulundurulmamaktadır.
• Pişmemiş yiyeceklerden, etten, deniz ürünlerinden, sebze ve meyvelerden
14.05.2024
uzak durulmalıdır 98
 Hasta ve aile eğitimi
• Kanamanın nedenleri açıklanmalı, hasta ve ailesi kanamanın belirti ve
semptomları, önleme ve kontrol girişimleri konusunda bilgilendirilmelidir.

Kanamanın erken tespiti önemlidir;

Beklenmeyen ekimozlar
Deri altındaki peteşler
İdrarın kırmızı pembe renkte olması
Kara kanlı dışkı
Beklenmeyen diş etleri, burun kanamaları
şiddetli baş dönmesi

14.05.2024 99
 Nötropenik hastalarda enfeksiyonu önlemek için;
• El yıkama yöntemi ve önemi
• Beslenme
• Koruyucu yalıtım
• Taze kuru çiçek bitkilerinden kaçınmak

Bulantı ve kusma şikayeti olan hastada az ve sık yemek yeme

Yüksek kalorili, protein ve vitamin açısından zengin besinler

14.05.2024 100
 TROMBOSİT HASTALIKLARI

14.05.2024 101
 trombositopeni
• Kanda dolaşan trombosit sayısı
150.000 mm3'ün altındadır
14.05.2024
Etiyoloji ve Epidemiyoloji
• Arıza laboratuvarı.
Trombositopeninin sonucu
• EDTA veya diğer
antikoagülanlara bağlı yalancı
trombositopeni
• Trombosit satellitizmi:
inflamatuar bir ortamda
lokositlere yapışma
• Dev trombositlerin varlığı
102
 Trombosit üretiminde azalma
• Aplastik anemi, radyasyon,
kemoterapötik ilaçlar, diğer
ilaçlar
• Viral enfeksiyonlar, beslenme
yetersizlikleri
• Kalıtsal trombositopeni
14.05.2024
Artan trombosit yıkımı
• immünolojik; otoimmün
(idiyopatik, gebelik, ilaçlar,
kollajen doku hastalıkları,
enfeksiyonlar (HIV, Hepatit C,)
• Alloimmün; neonatal
trombositopeni, transfüzyon
sonrası purpura
• İmmünolojik olmayan (HUS,
enfeksiyon, sepsis, masif
transfüzyon)
103
 patofizyoloji pıhtılaşma
mekanizma

• Trombositler kesilen veya bozulan damar duvarına yapışarak

(adezyon), ortama biyolojik aminler vererek (sekresyon), agregasyon
(agregasyon) yoluyla kanamayı durdurmaya çalışırlar.

• Bu işlevine ek olarak trombosit hücre zarında bulunan fosfolipidler,

pıhtılaşmanın ikinci aşamasında pıhtılaşmanın daha güçlü olmasına
yardımcı olur.

• Bu süreçteki herhangi bir bozukluk kanamanın önlenmesini etkilediği

için kanamaya eğilim ortaya çıkar.

14.05.2024 104
 Belirti ve bulgular Teşhis
• Deri ve mukoza zarının • Hasta ve aile öyküsü
kanaması • Yetişkin vakalarda aile öyküsü
• peteşi çok fazla test gerektirmez
• ekimoz • Cilt mukozasını da içeren tam
• burun kanaması muayene
• Diş eti kanaması • Tam kan sayımı
• hematüri • Periferik yayılma
• menoraji
• GIS kanaması

14.05.2024 105
 İdiopatik trombositopenik purpura

İmmünolojik nedenlerden
dolayı trombositlerin tahrip etiyoloji patofizyoloji
olması sonucu gelişir.
• Kesin nedeni • Trombositlere karşı
bilinmediğinden antikorlar gelişiyor
idiyopatik terimi • Yabancı madde olarak
kullanılmaktadır. algılanan trombositler
• Her yaşta görülebilir vücut tarafından yok
• Çocuklarda ve kadınlarda edilir.
daha sık
• Akut ve kronik olmak
üzere iki türü vardır

14.05.2024 106
 • İmmünolojik mekanizma;
• glikoprotein üzerindeki epitoplara bağlanır
• Monositik fagositik sistem tarafından fagosite edilir
• Trombosit yaşam süresi kısalır

14.05.2024 107
14.05.2024 108
 Belirti ve bulgular Teşhis
• Pek çok hastada tesadüfen • Periferik kan yayması
keşfedilen hiçbir belirti ve • BM değerlendirmeleri
semptom yoktur • Tanı konulan antitrombositik
• peteşi antikorların varlığı
• ekimoz • Kısaltılmış trombosit lifiITPe
• burun kanaması
• Diş eti kanaması
• hematüri
• menoraji
• GIS kanaması
14.05.2024 109
 hemofili

Tanım Etiyoloji-Epidemiyoloji patofizyoloji

• protrombin • Çoğunlukla erkeklerde • Üç farklı türü var

aktivatörünün görülen, • hemofili A , B ve
oluşumunda rol asemptomatik, x Willebrand hastalığı
oynayan faktörlerin kromozomu kaynaklı • klinik olarak benzer
azalması veya kronik kalıtsal hastalık • Türler laboratuvar
yokluğundan testleriyle belirlenir
kaynaklanan kalıtsal bir • Hemofili A faktör VIII
pıhtılaşma
• Hemofili B faktör IX
mekanizmasıdır.
eksikliği

14.05.2024 110
 Belirti ve bulgular tedavi
• Hemartrozlar hemofili A ve B için • Fizyoterapi
karakteristiktir • Steroid
• Kanama en sık diz eklemlerinde • dondurulmuş plazma
görülür • Eksik faktörün verilmesi
• Dirsekler, ayak bilekleri, kalçalar ve
bilek eklemleri
• Gecikmiş, derin yumuşak doku
kanamasına neden olur
• Merkezi sinir sistemi kanaması
spontan veya travma sonrasında
ortaya çıkabilir ve en yaygın ölüm
nedenidir.
• Hava yollarını tıkayan retroperitoneal
veya retrofaringeal kanama da ölüme
neden olabilir
14.05.2024 111
 LÖSEMİ

14.05.2024 112
 patofizyoloji
• Lenfoid ve miyeloid hücrelerin maruz kalma süresine ve oluşumuna
göre gruplandırılmış 4 tip lösemi vardır.

• Granülosit, eritrosit veya trombosit (miyeloid)

Akut miyeloid lösemi (AML) hücrelerinin dönüşümü AML ile sonuçlanır

• B ve T hücrelerinin yapısal büyüklüğüne bağlı

Akut lenfoid lösemi (ALL) olarak gelişir

Kronik miyeloid lösemi • AML kronik durumdur

(KML)

Kronik lenfoid lösemi (KLL) • ALL kronik bir durumdur

14.05.2024 113
 Tanım • Kan üretiminden sorumlu organların malign hastalığı

• ALL (akut lenfoid lösemi) çocuklarda daha sık görülür

• KLL (kronik lenfoid lösemi) 50 yaş üstü erkeklerde daha
sık görülür
• KML (kronik miyeloid lösemi) orta yaş grubunda
yaygındır
etiyoloji • Sebebi bilinmemekle birlikte iyonize radyasyon,
kimyasal maddelere (benzen) maruz kalma, doğumsal
anomaliler (down sendromu), bazı genetik hastalıklar,
bağışıklık yetersizlikleri, viral enfeksiyonlar sebepler
arasındadır.

114
 Akut lösemide belirtiler aniden başlıyor

Lökositlerin çoğu olgunlaşmamış

Hızlı ilerlemeyi gösterir ve tedavi edilmezse

ölümle sonuçlanır

Kronik lösemide semptomlar aylar ila yıllar

arasında ortaya çıkar

Hastalık yavaş ilerliyor Hayatta kalma oranı

akut türlere göre daha yüksek

14.05.2024 115
 Belirti ve bulgular

Nötropeni nedeniyle ateş anemi nedeniyle

ve enfeksiyon • Zayıflık, yorgunluk
Kan hücrelerinin yetersiz
• Sık tekrarlayan • solgunluk
üretimi nedeniyle belirti
ve semptomlar ortaya solunum ve idrar yolu • Taşkardi
çıkar enfeksiyonları, • efor dispnesi
• cilt enfeksiyonları
• ateşli gece terlemeleri
• ağız yaraları

14.05.2024 116
 • Trombositopeni nedeniyle

• Kanama eğilimi
• hematüri
• Burun kanaması
• GİTMEK
• Beyin kanamaları

14.05.2024 117
 • Dalak ve akciğerde büyüme nedeniyle kemik, karaciğer, deri, diş eti, dalak,
testis, gastrointestinal sistem, lenf düğümleri filtresinden ayrılan lösemik
hücreler, diş eti hipertrofisi

• Splenomegali, hepatomegaliye bağlı ağrı

• Kemik iliği büyümesine bağlı eklem ve kemik ağrıları

• Meningeal infiltrasyon, baş ağrısı, bilinç bozukluğu, bulantı ve kusma nedeniyle

KIBAS

• Ölüm, organ infiltrasyonuna bağlı komplikasyon nedeniyledir

14.05.2024 118
 Teşhis
Kan sayımında lösit normal/düşük (1000'den az) veya yüksek (200000)

anemi

trombositopeni

Löseminin türü kemik iliği aspirasyonuyla belirlenir

Lomber ponksiyon, CNS patlama hücrelerinin varlığını belirlemek için
kullanılır.
Hastalığın yayılmasının radyolojik değerlendirmesi

14.05.2024 119
 tedavi

• Kombine kemoterapi, radyoterapi, BMT

• Tedavinin amacı lösemik hücreleri yok etmek ve kemik iliğinde normal öncü
hücrelerin çoğalmasını sağlamaktır.
• Akut lösemi tedavisine tanı konulduktan hemen sonra başlanmalıdır
• Komplikasyonlar açısından hasta takip edilmelidir.
• Gerektiğinde antibiyotik, antiviral, antifungal tedavi uygulanabilir
• Kanamayı önlemek için trombosit transfüzyonu uygulanır
• Anemi için mineral takviyesi, gerekirse kan nakli

14.05.2024 120
 Tükenmişlik

İlgili olabilir
• Hemoglobin azalması ve kanın oksijen taşıma kapasitesinin azalması.
Muhtemelen şu şekilde kanıtlanmıştır:
• Egzersiz rahatsızlığı veya dispne.
• Olağan fiziksel aktivite düzeyini sürdürememe.
• Artan dinlenme gereksinimleri.
• Yorgunluk ve enerji eksikliği raporu.
Arzu Sonuçları
• Danışan, enerji tasarrufu ilkelerinin kullanımına ilişkin anlayışını sözlü olarak ifade edecektir.
• Müşteri, artan enerji ve istenen aktiviteleri gerçekleştirme yeteneğinin arttığına dair raporlarla
kanıtlandığı gibi, yorgunluğun azaldığını sözlü olarak ifade edecektir.
 Yorgunluk
Hemşireliği Değerlendirmesi ve Gerekçeleri
• 1. Yorgunluğun spesifik nedenini değerlendirin.
Yorgunluğun spesifik nedeni normositik anemiden kaynaklanan doku hipoksisidir;
Diğer ilgili tıbbi problemler de aktivite toleransını tehlikeye atabilir.
• 2. Danışanın günlük yaşam aktivitelerini (GYA'lar) ve günlük yaşamın taleplerini
yerine getirme yeteneğini değerlendirin.
Yorgunluk, hastanın kişisel bakımına katılma ve ev dışında çalışmak gibi aile ve
toplumdaki rol sorumluluklarını yerine getirme yeteneğini sınırlayabilir.
• 3. Hemoglobin, hematokrit, RBC sayımlarını ve retikülosit sayımlarını izleyin.
Azalan RBC indeksleri, kanın oksijen taşıma kapasitesinin azalmasıyla ilişkilidir.
Hastanın ilerlemesini veya kötüleşmesini değerlendirmek ve değişiklikleri yaşamı
tehdit edici hale gelmeden belirlemek için seri laboratuvar değerlerini karşılaştırmak
kritik öneme sahiptir.
 Yorgunluk
Hemşireliği Girişimleri ve Gerekçeleri
• 1. Danışanın günlük aktivite ve dinlenme için bir program geliştirmesine yardımcı olun. Sık dinlenme dönemlerinin önemini
vurgulayın.
Müşteri vücudun artan dinlenme ihtiyacına saygı göstermediği sürece enerji rezervleri tükenebilir. Faaliyet dönemlerini dinlenme
dönemleriyle dengeleyen bir plan, müşterinin istenen faaliyetleri yorgunluk seviyelerini artırmadan tamamlamasına yardımcı
olabilir.
• 2. Enerji tasarrufu tekniklerini öğretin.
Müşteriler ve bakıcıların, görevleri başkalarına devretme, öncelikleri belirleme ve istenen aktiviteleri tamamlamak için mevcut
enerjiyi kullanmak üzere bakımı kümeleme becerilerini öğrenmeleri gerekebilir. Organizasyon ve zaman yönetimi, müşterinin
enerji tasarrufu yapmasına ve yorgunluğu azaltmasına yardımcı olabilir.
• 3. Hastayı kemik iliğinde kırmızı kan hücresi üretimini uyarabilecek ilaçlar konusunda bilgilendirin.
Hematolojik bir büyüme faktörü olan rekombinant insan eritropoietin, hemoglobini arttırır ve RBC transfüzyonu ihtiyacını azaltır.
• 4. Gerektiğinde ek oksijen tedavisi sağlayın.
Oksijen doygunluğu %90 veya daha yüksek tutulmalıdır.
• 5. Paketlenmiş RBC'lerin transfüzyonu ihtiyacını önceden tahmin edin.
Paketlenmiş RBC'ler kanın oksijen taşıma kapasitesini arttırır.
• 6. Danışan ve aileyi bir mesleki terapiste yönlendirin.
Ergoterapist danışana yardımcı cihazların kullanımını öğretebilir. Terapist ayrıca danışanın ve ailenin ev ortamında ek enerji
tasarrufu önlemlerine olan ihtiyacı değerlendirmesine yardımcı olabilir.
 Eksik Bilgi

İlgili olabilir
• Tedavinin karmaşıklığı.
• Hatırlama eksikliği.
• Kaynak eksikliği.
• Yeni durum veya tedavi.
• Hastalığın durumuna aşina olmama.
Muhtemelen şu şekilde kanıtlanmıştır:
• Talimatların yanlış takip edilmesi.
• Sağlık ekibi üyelerinin sorgulanması.
• Yanlış bilgilerin sözlü olarak ifade edilmesi.
Arzu Sonuçları
• Müşteri kendi hastalığını ve tedavi planını anladığını sözlü olarak ifade edecektir.
 Eksik Bilgi
Hemşireliği Değerlendirmesi ve Gerekçeleri
• 1. Tanı, hastalık süreci, olası nedensel faktörler ve tedaviye ilişkin mevcut bilgileri
değerlendirin.
Danışanın mevcut bilgi ve algılarının belirlenmesi bireyselleştirilmiş öğretimin
planlanmasını kolaylaştıracaktır. Hastalar demir eksikliğine bağlı anemi hakkında genel bir
anlayışa sahip olabilir ancak diğer anemi türleri hakkında sınırlı bilgiye sahip olabilirler.
• 2. Hastanın ve ailesinin yeni tıbbi terimler hakkındaki anlayışını değerlendirin.
Genellikle insanların tıbbi kelime dağarcığı konusunda sınırlı bir anlayışları vardır,
dolayısıyla sağlık profesyonelleri tarafından kullanılan dile maruz kalmazlar.
 Eksik Bilgi
Hemşireliği Müdahaleleri ve Gerekçeleri

• 1. Tanısal prosedürlerin ( tam kan sayımı gibi ), kemik iliği aspirasyonunun ve olası
bir hematoloğa sevkin önemini açıklayın.
Anemi tipinin teşhisi, RBC indekslerindeki değişikliklere ve kemik iliği
aspirasyonundaki bulgulara dayanılarak yapılacaktır .
• 2. Hematolojik kelime dağarcığını ve beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri ve
trombositler gibi kan elemanlarının işlevlerini açıklayın.
Müşteriler genellikle hematolojik sistem hakkında temel bilgiye sahiptir.
• 3. Müşteriye bilinen risk faktörlerinden kaçınması talimatını verin.
Alkolizm, toksik kimyasallara maruz kalma, beslenme yetersizlikleri ve bazı ilaçların
kullanımı gibi nedensel faktörler kırmızı kan hücresi üretimini etkileyerek anemiye yol
açabilir.
 Eksik Bilgi
Hemşireliği Müdahaleleri ve Gerekçeleri
• Aplastik anemisi olan hastalar için:
• 4. Potansiyel ilik donörlerinden kan naklinden kaçınılması gerektiğini açıklayın.
Doku uyumluluk antijenleri donör iliğinin reddine yol açabilir.
• 5. Hızlı insan lökosit antijeni (HLA) tiplemesinin gerekliliğini açıklayın.
HLA tiplemesi veya doku tiplemesi olarak da bilinen insan lökosit antijeni (HLA) testi, organ nakli için doku uyumluluğunu belirleyen beyaz kan
hücrelerindeki (WBC'ler) antijenleri tanımlar.
• 6. HLA uyumlu donörü olmayan ve/veya 40 yaşın üzerindeki hastalarda immünsüpresif tedavinin tercih edilen tedavi olduğunu açıklayın.
HLA uyumlu donörleri olmayan hastalarda tercih edilen tedavi granülosit-makrofaj-koloni uyarıcı faktörler, siklofosfamid , anti-timosit globulin ve
siklosporin ile immünosupresyondur .
• HLA
ile aynı akraba donörlere sahip 40 yaş altı hastalar için standart tedavi olduğunu açıklayın . Hematopoietik kök hücre nakli (HCT), yaşamı tehdit eden
birçok hastalık için etkili bir tedavidir. Genellikle müşterinin kendi (otolog) veya (allogeneik) hücreleri aynı genetik yapıya sahip bir donörden alınır.
• 8. İmmünsüpresif tedaviyle ilişkili potansiyel komplikasyonları açıklayın :
• 8.1. Akut graft-versus-host hastalığı (GVHD).
En erken semptomlar arasında kırmızı makülopapüler döküntü , göz kuruluğu , karın ağrısı ve sarılık yer alır .
• 8.2. Kronik GVHD.
Kronik GVHD'li hastalar çeşitli semptomlarla ortaya çıkabilir. Deri döküntüsü ve ağız yaraları hastalığın yaygın başlangıç belirtileri arasındadır. Döküntü
genellikle hafifçe yükselir ve kaşıntılı olabilir.
• 8.3. Donör iliğinin reddedilmesi.
Reddetme, önceki kan transfüzyonları sırasında edinilen doku uyumluluk antijenlerine karşı duyarlılık oluştuğunda meydana gelir ve yüksek ölüm oranı taşır.
Siklofosfamid (Cytoxan) ve toplam lenfoid ışınlaması kullanan hazırlama rejimleri, greft yetmezliği riskinde bir azalma göstermektedir.
 Eksik Bilgi
Hemşireliği Müdahaleleri ve Gerekçeleri
• Beslenme eksikliği anemisi olan hastalar için :
• 12vitamini replasmanının önemini açıklayınız .
B 12 Vitamini enjeksiyonları bu vitaminin düşük seviyelerini (eksikliğini) tedavi etmek için kullanılır. Müşterinin hayatının geri kalan
kısmı boyunca aylık olarak verilmektedir. Vitamin emilimini bozan içsel faktörlerin eksikliğinden kaynaklanan bir eksiklik olan
B12 vitaminini yükseltir.
• 10. Hastayı ve ailesini demir, folik asit ve B12 vitamini açısından zengin gıdalar konusunda eğitin.
Her besin grubundan çeşitli gıdaları içeren dengeli bir beslenme genellikle RBC oluşumunu teşvik etmek için gerekli olan temel
besinleri içerir. Müşterilerin yeterli miktarda koyu yeşil yapraklı sebzeler, balık, et, kümes hayvanları, yumurta, süt ve
zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar dahil hayvansal ürünler alması gerekir.
• 11. Hastayı ve ailesini folik asit ve demir yerine koyma tedavisi konusunda eğitin.
Dozaj ve uygulama sıklığı aneminin ciddiyetine bağlı olacaktır. Mide rahatsızlığını önlemek için demir takviyeleri yemeklerle
birlikte ağızdan verilir. İğne yolu boyunca deri altı dokuya solüsyonun sızmasını önlemek için Z-track yöntemi yoluyla
intramüsküler enjeksiyonlar da mevcuttur. Aynı zamanda folik asit bir bardak dolusu su ile ağızdan verilir.
• Kan kaybı anemisi için:
• 12. Hastaya, kemik iliğinde kırmızı kan hücresi üretimini uyarabilecek bazı ilaçlar hakkında bilgi verin.
Hematolojik bir faktör olan rekombinant insan eritropoietin, hemoglobin düzeylerini yükseltir ve paketlenmiş RBC transfüzyonu
ihtiyacını azaltır.
• 13. Paketlenmiş eritrositler transfüzyonunun gerekli olabileceğini açıklayın.
Bir ünite paketlenmiş RBC, hemoglobin seviyesini 1 g/dL artırır.
 Enfeksiyon Riski

risk faktörleri
• Kemik iliği arızası.
• Aplastik anemide kemik iliğinin yağla değiştirilmesi.
Arzu Sonuçları
• Ateşin olmaması , beyaz kan hücresi sayısının normal olması ve ellerin uygun şekilde
yıkanması gibi önleyici tedbirlerin uygulanmasıyla kanıtlandığı gibi, hastada
enfeksiyon riski azalacaktır .
• Hastanın hayati belirtileri normal sınırlar içinde olacaktır.
 Enfeksiyon Riski
Değerlendirme ve Gerekçeler
• 1. Ateş, titreme, şişme, ağrı ve vücutta halsizlik gibi lokal veya sistemik
enfeksiyon belirtilerini değerlendirin.
Fırsatçı enfeksiyonlar, özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda kolaylıkla
gelişebilir.
• 2. WBC sayısını izleyin.
Düşük beyaz kan hücresi sayımı (lökopeni), kanınızdaki hastalıklarla savaşan
hücreleri (lökositler) azaltır. Genel olarak yetişkinler için, mikrolitre kan başına 4.000
beyaz kan hücresinden daha düşük bir sayı, düşük beyaz kan hücresi sayımı olarak
kabul edilir.
 Enfeksiyon Riski
Hemşirelik Girişimleri ve Gerekçeleri
• 1. Hastaya enfeksiyon belirti ve semptomlarını derhal bildirmesi talimatını verin.
Basit bir ateş, dikkat edilmeyecek kadar ciddi bir durumdur. Antibiyotik tedavisinin gerekliliği belirtilebilir.
• antifungal tedavi ihtiyacını önceden tahmin edin .
Bu ajanlar enfeksiyonun öldürülmesine karşı etkilidir.
• 3. Hastaya mevcut enfeksiyonu olan kişilerle temastan kaçınması talimatını verin.
Bunlar, bağışıklığı zayıflamış hasta için bir enfeksiyon kaynağı olabilir. 12 yaş ve altındaki çocuklar enfeksiyon, özellikle üst solunum yolu
enfeksiyonu taşıyıcısı olabildikleri için risk altındadırlar.
• 4. Müşteri hastaneye kaldırılmışsa, koruyucu izolasyon için özel bir oda sağlayın.
Mutlak nötrofil sayısı 500/mm3'ün altındaysa çevresel değişiklikler önemli olabilir . Koruyucu izolasyon önlemleri, hastanın özel bir odaya
yerleştirilmesini, ziyaretçilerin sınırlandırılmasını ve hastayla temas eden herkesin maske, önlük ve eldiven kullanmasını içerebilir. Bu
müşteriler ciddi enfeksiyon riski altındadır.
• 5. Hastaya çiğ meyve, sebze ve pişmemiş et yemekten kaçınması talimatını verin.
Bu gıda maddeleri bakteri barındırabilir. Düşük bakteriyel diyet, müşteriyi patojenlere maruz kalmaktan korur.
• 6. Günlük hijyenin, ağız bakımının ve perine bakımının önemini vurgulayın.
Bu önleyici tedbirler cildin bozulmasını önlemeye ve enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olur.
• 7. Müşteriye ve ziyaretçilere doğru el yıkamayı öğretin .
El hijyeni uygulamak enfeksiyonları önlemenin etkili bir yoludur. Ellerin yıkanması, antibiyotiklere dirençli olanlar da dahil olmak üzere
mikropların yayılmasını önleyebilir .
• 8. Nötrofil üretimini teşvik etmek için WBC büyüme faktörünü uygulayın.
Koloni uyarıcı faktörler (CSF'ler), uzun etkili pegfilgrastim , filgrastim, enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerinin üretimini uyarmak için
kullanılan ilaçlardır.
 Kanama Riski
Risk faktörleri şunları içerebilir:
• Kemik iliği arızası.
• Aplastik anemide kemik iliğinin yağla değiştirilmesi.

İstenilen hasta hedefleri ve sonuçları

• Hastanın kanama riski, normal veya yeterli trombosit düzeyleri ve morluk ve
peteşinin olmaması ile kanıtlandığı üzere, azalacaktır.
 Kanama Riski

Değerlendirme ve Gerekçeler
• 1. Cildi morluklar ve peteşi açısından değerlendirin. Trombosit sayısı 20.000 mm3'e düştüğünde
genellikle morluklar ve peteşiler belirginleşir .
• 2. Burun, diş eti, vajina veya idrar veya mide-bağırsak yolundan herhangi bir açık kanama olup
olmadığını değerlendirin.
Erken değerlendirme anında tedaviyi kolaylaştırır. Bu bölgeler spontan kanama için en yaygın olanlardır.
• 3. Trombosit sayısını izleyin.
Düşük trombosit sayısı veya trombositopeni, beslenme yetersizlikleri, ilaçlar, bazı viral nedenler veya
aplastik anemiden kaynaklanan kemik iliği bozukluğundan kaynaklanır. Trombosit sayısı azaldıkça
kanama riski artar.
• 4. Gizli kan açısından
dışkıyı (guaiac) ve idrarı ( Hemastix ) izleyin. Bu testler kanama yerinin belirlenmesine yardımcı olur.
• 5. Laboratuvar kan örnekleme testini birleştirin.
Zaman içinde tekrarlanan kan örneklemesi anemiye yol açabilir. Konsolidasyon, damar delme sayısını en
aza indirir ve kan hacmini optimize eder.
 Kanama Riski

Hemşirelik Girişimleri ve Gerekçeleri

• kabızlığı azaltmak için diyet değişiklikleri konusunda talimat verin .
Kabızlığı önlemek için lif bakımından zengin bir diyet yemek ve çok fazla sıvı içmek veya dışkıyı geçmekte zorluk
çekiyorsanız dışkı yumuşatıcı ve reçete edildiği gibi diğer müshil ilaçları kullanmak.
• 2. Hastayı kanama önlemleri konusunda bilgilendirin.
Müşterinin trombosit sayısı 50.000 mm3'e düştüğünde , Spontan kanama riskini önlemek için kanama önlemi derhal alınmalıdır.
Önleyici tedbirler şunları içerir:
• Müşteriye tıraş makinesi değil, elektrikli tıraş makinesi kullanmasını söyleyin.
• Dişlerinizi fırçalarken yumuşak bir diş fırçası kullanın.
• Tampon yerine ped kullanmak.
• Fitiller, lavmanlar ve rektal sıcaklık ölçümleri gibi rektal prosedürlerden kaçının.
• Sürtünmeyi azaltmak için cinsel etkileşim sırasında su bazlı bir kayganlaştırıcı kullanmak (KY Jelly veya Astroglide )
• 3. Trombosit sayısı çok düşük bir değere düştüğünde trombosit transfüzyonu ihtiyacını önceden tahmin edin.
Kanama riskini azaltmak için trombosit replasmanı gerekebilir. Antihistaminik ve antipiretiklerle premedikasyon,
transfüzyon reaksiyonunun yan etkilerini azaltır.
 Aktivite İntoleransı
İlgili olabilir
• Oksijen arzı ve talebi arasındaki dengesizlik
• Muhtemelen kanıt
• Genelleştirilmiş zayıflık
• şartsız durum
• sedanter yaşam tarzı
Arzu Sonuçları
• Hasta aktivite intoleransını ağırlaştıran faktörleri tanımlayacaktır.
• Hasta günlük yaşamın gerekli aktivitelerini yerine getirebildiğini bildirecektir.
• Hasta enerji tasarrufu tekniklerini sözlü olarak ifade edecek ve kullanacaktır.
• Hasta aktivite intoleransını azaltacak yöntemleri belirleyecektir.
 Aktivite İntoleransı

Değerlendirme ve Gerekçeler
• 1. Aktivite intoleransının belirtilerini değerlendirin. Hastaya algılanan eforu 0-10 arası bir ölçekte
derecelendirmesini söyleyin.
Aktivite intoleransı ve azalmış doku oksijenlenmesinin belirtileri efor sırasında nefes darlığı, baş ağrıları, baş
dönmesi, çarpıntı ve artan efor düzeyinin sözel olarak ifade edilmesini içerir (derecelendirilmiş algılanan efor
veya RPE 3'ten fazladır). Hasta, artan efor belirtileri ortadan kalkana kadar aktiviteyi sonlandırmalı veya
azaltmalıdır.
• 2. Oksimetriyi kontrol edin; Doktora O2 saturasyonunun %92 veya daha az olduğunu bildirin .
O2 doygunluğunun %92 veya daha az olması için ilave oksijene ihtiyaç vardır .

• 3. Düşme riskini değerlendirin ve uygulanabilir stratejileri uygulayın.

Aneminin potansiyel olarak yavaş ve ilerleyici doğası nedeniyle hastalar, gücün azalmasına yol açan zayıflığın
ve sınırlamaların farkında olmayabilir. Hastaların izlenmemesi ve gerekli önlemlerin alınmaması, ciddi
yaralanmalara ve hastanede kalma süresinin uzamasına neden olabilir.
• 4. Fiziksel aktivitedeki kısıtlamalara verilen duygusal tepkiyi değerlendirin.
Faaliyetleri yerine getirememe nedeniyle yaşanan depresyon, stres ve hayal kırıklığı kaynağı olabilir.
 Aktivite İntoleransı
• Hemşirelik Girişimleri ve Gerekçeleri
• 1. Derin nefes alma tekniklerini teşvik edin ve oksijeni reçete edildiği şekilde uygulayın.
Bu yöntemler dokulara oksijen dağıtımını artırır.
• 2. Sınırlamalara ilişkin duyguların sözlü olarak ifade edilmesine izin verin.
Bu hastanın başa çıkmasına yardımcı olur. Aktivite intoleransı ile yaşamanın hem fiziksel hem de duygusal olarak zor olduğunun kabulü.
• 3. Hastanın gücü arttıkça aktivitelerin kademeli olarak toleransa arttırılmasına yardımcı olun.
Bu, uzun süreli yatak istirahatinin neden olduğu sorunları önlerken dayanıklılığı da geliştirir.
• 4. Hasta aktivitesini aşağıdaki şekilde kademeli olarak ilerletin:
Yoğunluktan önce süre ve sıklık artırılmalıdır.
• 4.1. Yatakta hareket açıklığı (ROM) egzersizleri, oturmaya ve sonra ayağa kalkmaya kadar süre ve sıklık (sonra yoğunluk) kademeli olarak artırılır.
• 4.2. Günde üç veya daha fazla kez derin nefes egzersizleri yapın.
• 4.3. Günde üç kez 30 dakika sandalyede oturun.
• 4.4. Odada 1 ila 2 dakika TID yürümek.
• 4.5. Koridorda 20 metre yürümek veya evin içinde yürümek, ardından yavaş yavaş evin dışına doğru yürümek, dönüş yolculuğu için enerji tasarrufu sağlamak.
• 5. Hastanın kesintisiz dinlenmesi için zaman tanıyın. Kesintilerin azaltılması
, anemi düzelene kadar hastanın dinlenmesine ve uykudan faydalanmasına olanak tanır .
• 6. Kan bileşenlerini (çoğunlukla paketlenmiş kırmızı kan hücreleri) reçete edildiği şekilde intravenöz kateter yoluyla verin.
Bu yöntem kanda dolaşan RBC sayısını artıracak ve bu da sonuçta kanın oksijen taşıma kapasitesini artıracaktır.
• 7. Herhangi bir transfüzyon reaksiyonu belirtisi olup olmadığını gözlemleyin ve rapor edin. Türü ve çapraz eşleştirmeyi onaylayın.
Bu önlemler hastaya yanlış türde kan nakledilmesi riskini azaltır.
• 8. Hastaya tedavi rejimiyle semptomların genellikle düzeldiğini ve aktivite toleransının artacağını söyleyin. Tedavi aşağıdakileri içerebilir:
• 8.1. Paketlenmiş RBC veya eritropoietin replasmanı (rekombinant EPO [epoetin-α]): haftada 3 kez IV 150 ünite/kg veya haftada bir kez subkutan olarak 600 ünite/kg veya 2
haftada bir 200 mcg derspoetin alfa. Kırmızı hücre üretimi, EPO ilavesiyle iyileştirilir (kırmızı kan hücreleri, kronik durumlarda normal EPO seviyelerine yanıt vermez.
• 8.2. Demir ve diğer takviyeler (kobalamin, folat): Gerekirse Hgb'yi ve tükenmiş demiri ve diğer eksiklikleri gidermek için verilebilir. Kronik hastalığı olan kişiler, genellikle yaşlı
bireyler, bu maddeleri düzenli olarak diyetle alamayabilirler. Takviyeler normal eritropoezi artıracaktır.
• 8.3. Diyetin ayarlanması ve iyileştirilmesi: Diyet alımı ve gücündeki iyileştirmeler de semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir.
• 9. Faaliyete verilen yanıtı belgeleyin.
Yakın izleme, aktivitenin optimal ilerlemesi için bir rehber görevi görecektir