იურიდიული ფსიქოლოგია

გამოყენებითი სოციალური ფსიქოლოგიისა და სამართლის მაგისტრი ,

გამოყენებითი სოციალური ფსიქოლოგიის დოქტორანტი
ნინო ქიტოშვილი
593186855
ლექციის გეგმა
სასამართლო ფსიქოლოგია
სასამართლო საქმიანობის მახასიათებლები:
კონსტრუქციული, შემეცნებითი, ორგანიზაციული, კომუნიკაციური

მოსამართლის კეთილსინდისიერება და ფსიქოლოგია

მოსამართლის პროფესიული მახასიათებლები

ნაფიცმსაჯულები

სასამართლო საქმის წარმოების თავისებურებები

ამინოვი 345-355, 391-430, ყველა ატვირთული სტატია

სასამართლო ფსიქოლოგია
იურიდიული ფსიქოლოგიის დამოუკიდებელი
დარგია, რომელიც სამოქალაქო და სისხლის
სამართლებრივ საქმეში მოქმედ პირთა ფსიქიკურ
კანონზომიერებებით ინტერესდება (BULL - TV
series)

ასევე, ფოკუსირდება სასამართლო პროცესის

აღმზრდელობით მხარეზე და მის გავლენაზე
ბრალდებულის საერთო მდგომარეობაზე. გარდა
ამისა, სასამართლო პროცესის მსვლელობის
საზოგადოებაზე ზემოქმედების ფაქტორზე,
როგორც თავად პროცესის ერთერთ
განმაპირობებელზე.
სასამართლო ფსიქოლოგიის
კონსტრუქციული მახასიათებელი
სასამართლოს ფუნქციაა დაადგინოს ჭეშმარიტება
და წინასწარ განხილვას თუ აქვს შემეცნებითი
შინაარსი, არსებით ნაწილს უკვე კონსტრუქციული
სტრუქტურა აქვს. ეს გულისხმობს
მოსამართლისთვის (ნაფიცმსაჯულებისთვის)
შინაგანი რწმენის ჩამოყალიბებას,
მტკიცებულებების წარდგენით, გარკვეული
შთაბეჭდილებისა და ვარადუების შექმნას.

შინაგანი რწმენა VS რწმენა.

შინაგანი რწმენაა
გულისხმობს პროფესიონალების მიერ მასალების
განსჯის, ანალიზისა და გაცნობიერების შედეგად
გარკვეული შთაბეჭდილების ფორმირებას. რაც
ეყრდნობა შემეცნებით ეტაპზე:
1 . სასამართლო მასალების ანალიზს
2 . გარკვეული ვერსიების შემუშავებას
3 . ვარაუდის შემოწმებას (მტკიცებულებებით)
4 . მისი რწმენის დაცვა ბრალდების მონაცემებთამ
შედარებით
5 . აზრის საბოლოო ფორმირება
სასამართლოს შემეცნებითი სტადია
გულისხმობს გარემოებების შესწავლის ეტაპს, რაც მერე
საფუძვლად ედება სს საქმეს. წინასწარ განხილვაზე
ჩადენილის სურათი ისახება. პირველადი წარმოთქმული
მოსაზრებები პროცესში უნდა გარდაიქმნას მეტად
სარწმუნო ცნობებში. ამ გარდაქმნის პროცესს
მოყვება ,მტკიცების პროცესი, რაც ადასტურებს და ან
უარყოფს პირველად შთაბეჭდილებას (საქმის
გარემოებები, დრო ადგილი, ფორმა, მოტივი).

მტკიცებულებების მოგროვება, შემოწმება , შეფასება

დაშვება.

დაცვის ბრალდების უფლება მოვალეობები.

სასამართლოს ორგანიზაციული სტადია
გულისხმობს პროცესის წარმართვას, თუმცა არ
გულისხმობსიმას, რომ დაქვემდებარებულები
არიან მონაწილეები.

შეჯიბრებითობის პრინციპი,
ფასილიტაცია
ჯარიმა
სასამართლოს კომუნიკაციური
საქმიანობა
გულისხმობს მხარეებს შორის ურთიერთობების
სწორ აწყობას (მორიგებისკენმოწოდება), სსსკ
ფარგლებში, ასევე კომენტარებით ხალხის
ნდობის მოპოვებას, გადაწყვეტილებით
უტყუარობის განცდის გაჩენას (საზოგადოება ).

ღია და დახურული სხდომები.

მოსამართლის მიმართ წაყენებული
პრინციპები
იმისათვის, რომ მოსამართლემ ჯეროვნად, ეფექტიანა
და ხარისხიანად წარმართოს პროცესი აუცილებელია
ის აკმაყოფილებდეს რიგ კრიტერიუმებს:
საღი აზრი, მიუკერძოებლობა დამოუკიდებლობა
(ხელლისუფლების ცალკეული შტოა).

მოსამართლეობის კანდიდატების კონკურსის წესით

შერჩევა, 3 წლიანი გამოსაცდელი ვადით და უვადოდ
დანიშვნა, იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ
დადგენილი წესით ხორციელდება.

კრიტერიუმები, ეთიკა
ბრალმდებლის (პროკურორი) მიმართ
წაყენებული პრინციპები
დანაშაულზე სს ძიების, დევნის დაწყება და
სასამართლოზე დასჯის მოთხოვნა პროკურორის
საქმეა.
ის, ასევე, წარმართავს საგამოძიებო
მოქმედებებსაც,
სარგებლობს მეტი პრივილეგიით (არადა, ასე არ
უნდა იყოს),
 ხსნის სხდომას,
 მტკიცების ტვირთი მასზეა
 წესით, ის რასაც ვერ დაამტკიცებს, ეჭვი
ბრალდებულის სასარგებლოდ წყდება
ბრალმდებლის (პროკურორი) მიმართ
წაყენებული პრინციპები
მის მიმართ წაყენებულ პრინციპებს შორის,
მიუკერძებლობა და დამოუკიდებლობა მთავარია.
ასევე, მისი მორალური სიმტკიცე, პიროვნული
ბარიერები (მიზანი ამართლებს საშუალებას)
(#არაჩადებას), ობიექტურობა.

პოლიციამ დაიჭირა, პროკურატურამ კი წაუყენა

ბრალი, სასამართლოში დაუმძიმა,
გადაუკვალიფიცირა, საპროცესო გარიგებით
შეწყვიტა პროცესი , გამართლდა, გამტყუნდა და
ძალიან იშვიათად შეწყდა სს დევნა.
დაცვის მხარე (ადვოკატი) მიმართ
წაყენებული პრინციპები
უმაღლესი იურიდიული განათლება,
ეთიკურობა (ფულზე, არჩევანზე და ა.შ.),
მხარდაჭერა, კლიენტის პრიორიტეტულობა,
დამოუკიდებლობა, კონფიდენციალურობა,
ნდობა, ობიექტურობა, მიზნდასახულობა,
ჰონორარის მიზანშეწონილობა და სხვ.
ნაფიცმსაჯულები
ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო არის ადამიანთა ჯგუფი, რომელიც
სასამართლო განხილვისას გარკვეულ ფაქტებს დადგენილად
აღიარებს და ამის საფუძველზე გამოაქვს დასკვნა განსასჯელის
ბრალეულობაზე (სააპელაციო გასაჩივრებას არ ექვემდებარება).

საქართველოში 2010 წლის 1 ოქტომბრიდან მკვიდრდება ნაფიც

მსაჯულთა სასამართლო მძიმე კატეგორიის სისხლის სამართლის
საქმეებისთვის (თუ არ უნდათ მხარეებს არა).

12 ძირითადი და 2 სათადარიგო წევრი, (ყველას არ შეუძლია

იყოს, უარი თითქმის არ მიიღება)

ბრალეულობას წყვეტს, მაგრამ სასჯელის მხოლოდ

რეკომენდაციას იძლევა, არაა აუცილებელი ერთპიროვნული
ვერდიქტი)
ქვიზი
17 წლის ნ.-ს და 22 წლის გ.-ს მოუვიდათ შელაპარაკება უბანში,
რა დროსაც დაზიანდა მეზობლის მერსედესის ფირმის მანქანა.
ბიჭები, მეგობრებთან ერთად დიდი ხანია ოპერატიული
თანამშრომლის ინტერესის ცენტრში არიან, რადგან კრიმინალური
სუბკულტურის წარმომადგენლობაზე აკეთებენ განაცხადს. თუმცა,
ნ. კარგად სწავლობს აქამდე დანაშაულებრივ ქმედებაში არ
ყოფილა შემჩნეული გ.-სგან განსხვავებით.
 თქვენს წინაშეა ორივე მათგანი , ნ. აღიარებს ქმედებას, გ.
დუმს.
 თქვენ ეს საქმე უნდა გადაუმისმართოთ გამომძიებელს,
რომელიც გამოკვეთავს დამნაშავეს და პროკურატურაში
გადასცემს ინფორმაციას ბრალის წასაყენებლად

როგორიუნდა იყოს გამომძიებელი ამ კონკრეტული დავალების

შესასრულებლად და რა ქმედებების განხორციელება
დასჭირდება მას ვითარებაში გასარკვევად?ს
 მადლობთ,
ყურადღებისათვის