I.

TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả
❖ Tên thật: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942-1988)
❖ Quê: La Khê, Thành phố Hà Đông, tỉnh Hà Tây
❖ Phong cách thơ: là tiếng lòng của một tâm hồn
phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên tươi tắn,
chân thành đằm thắm, khát khao hạnh phúc bình
dị, đời thường.
Tác phẩm tiêu biểu
Hoa dọc chiến hào (1968)
Gió Lào cát trắng (1974)

Bầu trời trong quả trứng (1982)

Lời ru trên mặt đất (1978)

Hoa cỏ may (1989)
2. Tác phẩm

- Xuất xứ: In trong Hoa dọc chiến hào (1968)

- Hoàn cảnh sáng tác:

Vào năm 1967, khi nhà thơ

đi thực tế tại biển Diêm Điền
(Thái Bình)
- Thể thơ: Năm chữ

“Thể thơ 5 chữ với những dòng thơ hầu như

c.không
Chủ đề:ngắt nhịp, góp phần tạo nên âm
hưởng dàothểdạt,
Bài thơ nhịp
hiện tâmnhàng, gợingười
hồn của nhịp các
phụconnữ
sóng liên tiếp nhau, lúc tràn lên sôi nổi, lúc
luôn khát vọng về tình yêu mãnh liệt, đắm say,
êm dịu, lắng lại” – Nguyễn Lê Huân
thủy chung và vĩnh hằng.
 - Bố cục

Đoạn 1. Nghĩ về đặc tính của sóng và tình yêu của người con gái
(khổ 1,2)

Đoạn 2. Nghĩ về sóng và nguồn gốc của tình yêu (khổ 3,4)

Đoạn 3. Nghĩ về sóng và nỗi nhớ của em, tình yêu thủy chung của
em (khổ 5,6,7)

Đoạn 4. Nghĩ về sóng và khát vọng tình yêu của em (khổ 8,9)
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

Xuân Quỳnh
 “Sóng” là hình tượng ẩn dụ xuyên
suốt bài thơ
trong mối quan hệ đặc biệt với hình
tượng “em” tạo nên vẻ đẹp độc đáo
về cấu tứ trữ tình của bài thơ.
 1. Đặc tính của sóng và tình yêu người con gái trẻ

Dữ dội > <dịu êm

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào > < lặng lẽ
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình Sôi nổi, mãnh liệt Dịu dàng, sâu lắng
Sóng tìm ra tận bể
❖ Sóng: nhiều trạng thái biến động, đối cực nhưng thống nhất trong 1 chỉnh thể
❖ Ẩn dụ: diễn tả tâm hồn nguời phụ nữ đang yêu
 Khi phân đôi:
SÓNG Cặp
soi chiếu vào nhau để tìm sự tương đồng
hình
ảnh
song Khi hòa hợp:
EM
hành tạo sự cộng hưởng
 Sông không hiểu nổi mình
Dữ dội và dịu êm
Sóng tìm ra tận bể
Ồn ào và lặng lẽ
❖ Sóng: không chấp nhận cuộc sống chật hẹp của
Sông không hiểu nổi mình
sông hồ tìm ra biển lớn để nhận thức nhận
Sóng tìm ra tận bể sức mạnh ẩn tàng và khao khát cháy bỏng.

❖ Người phụ nữ: mong muốn hiểu mình đến với tình yêu để khám phá
tâm hồn mình, khát khao sự đồng cảm, đồng điệu trong tình yêu.**
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Ngàymang
Chữ “trẻ” xưa/ngày
đến cảmsau:nhận
nỗi khát vọng
về nhịp muôn
sống đời
muôn
Nỗi khát vọng tình yêu đời cồnYếu tốtrào
cào thời dâng
gian: mãnh liệt khiến biển muôn
Bồi hồi:
Ngày xưa niềm
– quá xao
khứxuyến, rạo rực
Bồi hồi trong ngực trẻ đời trẻNgày
trung.
sauđến– tương
Tình yêu đem sự trẻlai
trung, mạnh mẽ của tuổi
thanh -- thời
Sóng
xuân –gian
trường
Chính tiếptình
tồn nốikhát vọng cho
yêu khiến tìnhcon
yêungười
cũng thế
“vẫntươi
muôn đời thế”trẻ----ý niệm sự vĩnh hằng về sóng

Khát vọng tình yêu là khát vọng muôn đời và luôn mãnh liệt
 SÓNG EM
Xuân Quỳnh đã liên hệ tình yêu tuổi
trẻ với con sóng đại dương. Cũng
như sóng, con người đã đến và mãi
mãi đến với tình yêu. Đó cũng là
Bút pháp song hành
quy luật muôn đời…
Ẩn dụ

Phân thân
 2. Nghĩ về sóng và nguồn gốc của tình yêu (khổ 3,4)

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em Điệp ngữ Em nghĩ: em tự vấn lòng mình
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Nỗi lòng suy tư, trăn trở của em
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa Nhu cầu tìm hiểu tâm lý tự nhiên trong tình yêu
Khi nào ta yêu nhau?
Trước muôn trùng sóng bể Điệp ngữ cấu trúc câu hỏi: em muốn soi vào
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn sóng để nhận thức những quy luật bí ẩn
Từ nơi nào sóng lên

Sóng bắt đầu từ gió Cái lắc đầu em cũng không biết nữa:
Gió bắt đầu từ đâu? ⮚ Sự huyền diệu của tình yêu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau? ⮚ Nỗi khát khao khám phá tình yêu
 Tình yêu là sự bí ẩn huyền diệu

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên Cách cảm nhận trực tiếp, dịu dàng, nữ tính
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa Nhận ra những quy luật bằng trực cảm.
Khi nào ta yêu nhau?
 3. Nghĩ về sóng và nỗi nhớ của em, tình yêu thủy chung của em (5,6,7)

Con sóng dưới lòng sâu ❖ Hình tượng đẹp: sóng và em luôn song hành
Con sóng trên mặt nước để cảm nhận nỗi nhớ

Ôi con sóng nhớ bờ ❖ Điệp ngữ, nhịp thơ dìu dặt: tạo nên âm
Ngày đêm không ngủ được điệu dạt dào, thể hiện một nỗi nhớ
Lòng em nhớ đến anh ⮚ Khi kín đáo, lúc bộc lộ
Cả trong mơ còn thức
⮚ Chiếm trọn không gian, thời gian
Con sóng dưới lòng sâu ⮚ Khi kín đáo, lúc bộc lộ
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ ⮚ Chiếm trọn không gian, thời gian
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức Nỗi nhớ trong tình yêu mãnh liệt
và thường trực
 ⮚ Em thoát khỏi sóng – thể hiện trực tiếp
tiếng lòng và nỗi nhớ của mình
Con sóng dưới lòng sâu
⮚ Cả trong mơ còn thức:
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ - Điều vô lí trong hiện thực Nhớ trong
Ngày đêm không ngủ được - Là sự thực trong tình yêu tiềm thức
Lòng em nhớ đến anh Phong cách thơ Xuân Quỳnh: dám nói
Cả trong mơ còn thức thẳng, nói thật trong tình yêu
Dẫu xuôi về phương Bắc Kết cấu song hành: Sóng và em

Dẫu ngược về phương Nam

Đối: Bắc Nam
Nơi nào em cũng nghĩ xuôi ngược
Hướng về anh một phương Giả định: Dẫu…
Cuộc đời tuy trắc trở nhưng lòng em
vẫn hướng về anh một phương – lòng
chung thủy
⮚ Gắn liền với đạo đức, truyền thống dân
tộc
 Cặp hình ảnh song hành:
sóng => bờ
em => anh
Ở ngoài kia đại dương
Mượn sóng làm điểm tựa cho niềm tin
Trăm ngàn con sóng đó
Niềm tin là sức mạnh chân chính
Con nào chẳng tới bờ trong tình yêu, giúp người đang yêu:
Dù muôn vời cách trở
⮚ Vượt qua thử thách
⮚ Tìm đến hạnh phúc
 4. Nghĩ về sóng và khát vọng tình yêu của em

Biển rộng / mây vẫn có thể bay qua

Cuộc đời tuy dài thế
Đời dài / con người rồi cũng bước qua
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa Tình yêu mãnh liệt rồi cũng thế, dẫu yêu
trọn đời cũng không đạt đến sự vĩnh cửu.
 Tình yêu mãnh liệt rồi cũng thế, dẫu yêu
Cuộc đời tuy dài thế
trọn đời cũng không đạt đến sự vĩnh cửu.
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Nữ sĩ đã không thất vọng mà xem đó là
Mây vẫn bay về xa
động lực để em khát khao sống hết mình
 Muốn hòa tiếng hát nghìn thu vào biển đời.
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Hình ảnh thành trăm con sóng nhỏ - mang
Giữa biển lớn tình yêu
trong mình khát vọng của nhà thơ . Tình
Để ngàn năm còn vỗ riêng – hòa vào tình chung – sẽ tồn tại mãi

Tan ra: không phải tan biến

hòa vào biển lớn tình yêu

 • Biển lớn tình yêu: không gian bao la, dịu
vợi
Làm sao được tan ra • Ngàn năm: hướng về tình yêu rộng lớn,
Thành trăm con sóng nhỏ đi đến sự vĩnh hằng
Giữa biển lớn tình yêu ⮚ Khát khao vĩnh cửu hóa tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ ⮚ Khát vọng yêu gắn với khát vọng sống đẹp

⮚ Một tình yêu nồng nàn nhưng không ích kỉ

“Đó là cuộc hành trình của trái tim, khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội,
nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la rộng lớn, cuối cùng là khát vọng
được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình
yêu muôn thuở”
III. TỔNG KẾT
1. Nội dung

- Bài thơ thể hiện thật độc đáo vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình
yêu.
- Hướng tới tình yêu cao cả, vĩnh cửu.
- Khao khát tự hoàn thiện mình.
 2. Nghệ thuật
- Xây dựng hình tượng đẹp và nhiều ý nghĩa
- Nhiều biện pháp tu từ tinh tế, ngôn từ, hình ảnh trong sáng, giản dị
- Thể thơ 5 chữ:
Vần bằng – trắc nhịp nhàng
Gieo vần chân
Cách ngắt nhịp 2-3; 3-2; 1-2… tự nhiên, linh hoạt

Tạo âm hưởng dào dạt, âm vang như những con sóng gối nhau với những biên
độ nhịp nhàng, hội tụ nhiều nét tiêu biểu trong phong cách thơ Xuân Quỳnh