UKŁAD HORMONALNY

– budowa i funkcje
 WAŻNE POJĘCIA

ENDOKRYNOLOGIA – nauka o wewnętrznym wydzielaniu, gruczołach

dokrewnych, hormonach, ich wytwarzaniu, naturze i działaniu

GRUCZOŁY– to narządy utworzone z komórek nabłonka wydzielniczego,

produkujące i wydzielające substancje.

HORMONY– to w większości chemiczne substancje białkowe, które regulują i

koordynują czynności narządów oraz utrzymują stałość środowiska
wewnętrznego. Działają aktywnie w bardzo niskich stężeniach. Ich działanie
jest swoiste (dany hormon działa tylko na konkretny narząd czy tkankę).
 RODZAJE GRUCZOŁÓW
GRUCZOŁY

WYDZIELANIA
WYDZIELANIA MIESZANE
WEWNĘTRZNEGO
ZEWNĘTRZNEGO
- DOKREWNE

• potowe • przysadka mózgowa • trzustka

•łojowe •tarczyca •jajniki
•mleczne •gruczoły przytarczyczne •jądra
•ślinowe •gruczoły nadnerczowe
•gruczoły płciowe: jądra i jajniki
 ROZMIESZCZENIE GRUCZOŁÓW
DOKREWNYCH W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
CZYNNOŚĆ HORMONALNA ORGANIZMU

Czynność hormonalna organizmu jest

koordynowana przez ośrodkowy układ
nerwowy.

PODWZGÓRZE (część międzymózgowia)

pośredniczy między układem nerwowym i
hormonalnym. Wywiera bezpośredni wpływ
na przysadkę mózgową.
 PODWZGÓRZE

PRZYSADKA MÓZGOWA

WYDZIELA WYDZIELA HORMONY TROPOWE

HORMON WPŁYWAJĄCE NA DZIAŁALNOŚĆ
WZROSTU POZOSTAŁYCH GRUCZOŁÓW
DOKREWNYCH
 FUNKCJE HORMONÓW W ORGANIZMIE
Gruczoł
Hormon Funkcje hormonów
dokrewny
hormon wzrostu Stymuluje wzrost i rozwój organizmu
Przysadka
Wpływają na pracę innych gruczołów
hormony tropowe
dokrewnych
Tarczyca tyroksyna Reguluje przemianę materii

Przytarczyce parathormon Reguluje poziom wapnia we krwi

Kortyzol
Reguluje przemiany cukrów w organizmie
(kortykosteroidy)
Nadnercza
Przyspiesza pracę serca, oddychanie, podnosi
adrenalina
ciśnienie krwi
insulina Obniża poziom glukozy we krwi
Trzustka
glukagon Podnosi poziom glukozy we krwi

Jajniki estrogeny Odpowiadają za żeńskie cechy płciowe

Jądra testosteron Odpowiada za męskie cechy płciowe

 SKUTKI NIEDOBORU I NADMIARU HORMONU
GRUCZOŁ SKUTKI NADMIARU SKUTKI NIEDOBORU
HORMON
DOKREWNY (NADCZYNNOŚĆ) (NIEDOCZYNNOŚĆ)

• gigantyzm
Przysadka •U osób dorosłych przerost i
hormon wzrostu zniekształcenie kości
•karłowatość
mózgowa
długich(AKROMEGALIA)

•CHOROBA GRAVESA-
BASEDOWA: powiększanie
tarczycy (wole), wytrzeszcz
Tarczyca tyroksyna gałek ocznych,
przyspieszenie akcji serca,
niepokój, nadpobudliwość
•osłabienie, senność,
spowolnienie mowy,
zobojętnienie, przytępienie
umysłowe.
•nieleczona niedoczynność
może prowadzić do
kretynizmu i opóźnienia
wzrastania

•Wzrost poziomu wapnia

• spadek poziomu wapnia
we krwi, co prowadzi do
we krwi,
Gruczoły odwapnienia kości
parathormon •Osłabienie mięśniowe
•objawy napadów tężyczki
przytarczyczne (nieskoordynowane
•Zmiany w układzie
skurcze mięśniowe)
moczowym i pokarmowym