Mikroorganizmaların

Sınıflandırılması
Prof. Dr. Derya Mutlu
 Tüm canlıların ortak özellikleri
• Hepsinin en küçük birimi hücredir.
• Tamamı enerjiye ihtiyaç duyar.
• Genetik materyal barındırırlar.
• Çoğalırlar
• Evrimleşirler (Popülasyon)
 Sınıflandırma
• Üç ana grup:
– Archea’lar
– Bakteriler
– Ökaryotlar
• Mikroorganizmalar
her 3 grupta da var
 Archea’lar
• Hücre duvarında
peptidoglikan yok
• Membranla çevrili
nükleusları yok
• Metabolik aktiviteler
bakterilerden çok farklı
• Ekstrem koşullarda
yaşayabilme özelliğinde
– Halofiller
– Alkalifiller
– Termofiller
– Asidofiller
 Ökaryotlar
• Tek ya da çok hücreli organizmalar
• Membranla çevrili nükleus ve organelleri
var
• Ana gruplar:
– Bitkiler
– Hayvanlar
– Mantarlar
– Protozoalar
– Helmintler
 Bakteri ve insan hücresi
arasındaki farklılıklar
• Bakteri hücreleri • İnsan hücreleri
– Nükleus yok – Nükleus var
– İntrasellüler organel – İntrasellüler organeller
yok (Ribozom var
hariç) – Intronlar var
– Genomda intron yok – Mutasyon hızı yavaş
– Tek kromozom
– 46 kromozom mevcut
– Mutasyon hızı yüksek
– 80s ribozom
– Plazmid içerebilir
– Genelde daha küçük
– 70s ribozom
 Ökaryot ve prokaryotta
ribozomal farklılıklar
• Ökaryotta 80s = 40s + 60s
• Prokayotta 70s = 30s + 50s
• Ökaryotik mitokondrial ribozomlar 70s’e daha çok
benziyor. (55s)
 Mantarlar
• Tek ya da çok hücreli
• Heterotrofturlar; Enerji
kaynağı organik
moleküller
• Hücre duvar yapısında
chitin var.
• 3 grupta;
– Maya mantarları
– Küf mantarları
– diğer mantarlar
 Protozoa’lar
• 10-50 μm büyüklükte tek hücre
• Alg, bakteri ve küçük
mantarlarla beslenirler.
• Hareket flajella, ya da
pseudopod’larla sağlanır.
• İnsanda hastalık etkeni olanlar;
– Plasmodium’lar (sıtma etkeni)
– Entamoeba histolitica (amipli
dizanteri etkeni)
– Giardia intestinalis (kronik ishal
etkeni)
 Helmintler
• Çok hücreli ve
makroskobik parazitler
• 3 Ana grupta;
– Sestodlar: yassı
solucanlar
– Nematodlar: yuvarlak
solucanlar
– Trematodlar: yapraksı
solucan
 Bakteriler
• Prokaryotturlar
• İkiye bölünerek çoğalırlar
• Çoğunda sert hücre duvarı vardır.
• Hücre duvarı peptidoglikan içerir.
• Bazıları flagelleri ile hareketlidir.
 Bakterilerin sınıflandırılması
• Morfoloji ve “gram” boyama reaksiyonu
temel alınır.
• Biyokimyasal reaksiyonlar, Nükleik asit
dizilimi
• Morfolojik olarak; Çomak (basil) ve
yuvarlak (kok)
• Gram reaksiyonu;
– Gram pozitif: mor
– Gram negatif: pembe
 Gram pozitif koklar
• Stafilokoklar
– S. aureus
– S. epidermidis
• Streptokoklar
– S. pyogenes
– S. pneumoniae
 Gram pozitif basiller

• Bacillus anthracis
• Listeria’lar
– L. monocytogenes
• Clostridium’lar
– C. difficile
– C. botulinum
 Gram negatif koklar
• Neisseria türleri
– N. Gonorrhoeae
– N. meninjitidis
 Gram negatif basiller
– FAKÜLTATİF Gram Negatif basiller
– E. coli
– Salmonella
– Shigella
– Yersinia
– Pseudomonas
– Proteus
– Vibrio cholerae
– Klebsiella pneumoniae
 Gram negatif basiller
– ANAEROB Gram Negatif basiller
– Bacteroides fragilis
– Fusobacterium
 Gram boya ile boyanmayan
bakteriler
• Mikobakteriler
– Ziehl-Neelsen boyama yöntemi ile
boyanabilirler.
• Mycoplasma’lar
– Hücre duvarı yok
– Yaşayabilen en küçük canlı
– M. pneumoniae, M. genitalium
 Gram boya ile boyanmayan
bakteriler
• Spiroketler:
– İnce spiral bakteriler
– Faz kontrast mikroskopla ya da
gümüş boyama ile
görüntülenebilirler
– Treponema pallidum
• Zorunlu hücre içi bakteriler
– Rickettsia
– Coxiella burneti
– Chlamydia’lar
 Hücresel olmayan infeksiyöz
ajanlar
• Virüsler
• Viroidler
• Prionlar

• Zorunlu hücre içi parazitidirler.

• Taksonomik olarak sınıflandırılamıyorlar
 Virüsler
• Hücresel yapılanmaları yoktur.
• DNA veya RNA içerirler.
• Çoğalma sadece canlı hücre içerisinde
• Çok hızlı evrimleşme
 Viroidler
• Virüslerden daha basit
• Genetik materyal küçük RNA parçaları
• Protein örtü yok
• Bitkilerde hastalık oluştururlar
 Prionlar
• İlk tanımlama Stanley Prusiner (1982)
• Hayvanlarda ve insanlarda hastalık
oluşturur
• NA yok sadece proteinden oluşur
• Protein beyinde bulunan diğer proteinlerin
katlanmalarını değiştirir.
• Deli dana hastalığı:
– Beyin yapısı dejenerasyonu
– Her zaman ölümcül
Canlıların sınıflandırılması
Alem (Kingdom)
 Şube (Phylum)
 Sınıf (Class)
 Takım (Order)
 Familya (Family)
 Cins (Genus)
Tür (species)
 İkili isimlendirme
– Genus species
– Homo sapiens (H. sapiens)
– Escherichia coli (E. coli)
– Klebsiella pneumoniae (K. pneumoniae)