Uzależnienia behawioralne

Paweł Sikora
 Uzależnienia behawioralne
„Sposób w jaki alkoholizm został wyszczególniony,
wyodrębniony z ogólnych studiów nad zachowaniem, był
być może nieuchronny, ale nieszczęśliwy. Kiedy był
związany z innymi rodzajami zachowania w ogólności,
był często umieszczany wśród innych narkomanii, co
podkreślało farmakologiczną podstawę zachowania (…).
Podobieństwa zarysowują się między piciem, hazardem i
zachowaniami seksualnymi (…). Triada picia, seksu i
hazardu ma wiele wspólnych cech (…)”

Jim Orford, Excessive Appetites: A Psychological View of Addictions

(1985)
 Uzależnienia behawioralne
Możemy wyróżnić wśród wielu uzależnień:

1. Uzależnienia społeczne lub legalne (używki

legalne: alkohol, nikotyna, leki, jedzenie,
nikotyna, praca, zakupy, gry, Internet…)

2. Uzależnienia antyspołeczne lub nielegalne

(narkotyki, kradzieże, gwałty…)

Alonso-Fernandez, Le altre droghe

 Uzależnienia behawioralne
W uzależnieniach mówimy o:
- zależności fizycznej (dependance) i
- zależności psychologicznej (addiction).

Nie muszą występować razem. W

przypadku zachowań główne znaczenie
ma uzależnienie psychologiczne.
 Uzależnienia behawioralne
Milkman i Sunderwirth podzielili zachowania nałogowe w 3
kategorie pod względem różnic neurochemicznych:

• Uśmierzanie (ukojenie) – alkohol, benzodiazepiny,

opiaty, jedzenie (obżarstwo), seks (a zwłaszcza orgazm)
• Pobudzenie – kokaina, amfetamina, hazard, ryzyko,
miłosne zauroczenia
• Fantazjowanie – narkotyki psychodeliczne, pracoholizm,
kompulsywne praktyki religijne, fantazje seksualne

H. Milkman, S. Sunderwirth, Craving for extasy: How aur passions become

addictions and what we can do about them
 Uzależnienia behawioralne
Model tworzenia się uzależnień:
1. Predyspozycje genetyczne (odziedziczona struktura
genów)
2. Podatność neurochemiczna (tworzenie się deficytów
pewnych substancji w mózgu)
3. Zachwianie równowagi neurochemicznej (powtarzający
się „haj”, destabilizujący wcześniejszy profil
neurochemiczny)
4. Nierównowaga neurochemiczna (podtrzymywanie
nierównowagi przez nałóg, co pozwala uzależnionemu
czuć się normalnie)
1 2 3 4
 Uzależnienia behawioralne
Czynniki kulturowe wpływające na powstawanie uzależnień:

• Konsumpcjonizm zorientowany na szybkie zaspokajanie

• Ufność w naukę, rozwój, więc i łatwe rozwiązania
• Poszukiwanie rozrywek i ucieczek zamiast sensu
• Utrata tradycyjnego systemu wartości
• Rozpad rodziny i poczucie opuszczenia
• Rozpad więzi społecznych i poczucie izolacji
• Wysoki poziom stresu i lęk
• Wykorzystywanie innych i nieufność
• Poczucie braku ograniczeń
• Powszechność uzależnionych wśród otaczających osób, więc i uzależnienie
jako norma
P. Carnes, Od nałogu do miłości
 Uzależnienie od seksu
Seks jest sprawą niezwykłej wagi w życiu:

• Sex jest sprawą zasadniczą

• Sex jest potężny

• Sex jest groźny

Carnes, Od nałogu do miłości. Jak wyzwolić się z uzależnienia od seksu i odnaleźć

prawdziwe uczucie
 Uzależnienie od seksu

„Mamy coraz więcej dowodów na to, że orgazm jest nie tyle

funkcją genitaliów, ile mózgu. Już w XVI wieku wiedziano, że
zażycie opium zmniejsza aktywność seksualną, a w pewnych
przypadkach powoduje impotencję. Opiaty lokują się w
receptorach endorfinowych na presynaptycznych końcówkach
neuronów centralnego układu nerwowego. W ten sposób
naśladują znieczulające ból i euforyzujące działanie naszych
własnych endorfin. Wniosek jest oczywisty: endorfiny (i cały
system limbiczny) muszą się w jakiś sposób wiązać z
ekstazą, jaką daje aktywność seksualna i orgazm”.

Harvey Milkman i Stanley Sunderwirth: Craving for Ecstasy: The Consciousness and
Chemistryof Escape
 Uzależnienie od seksu
Michael Liebowitz zauważa, że w przeżywaniu
fantazji, zauroczenia i erotycznych doznań
istotne znaczenie ma peptyd o nazwie
fenyloetyloamina [PEA] (podobne substancje
dostarczane z zewnątrz to amfetaminy i
metamfetaminy). Efekt – szybkie ale dość
krótkotrwałe działanie pobudzające.
Intensywność i poziom działania fenyloetyloamin
maleje wraz z czasem trwania związku i mijania
pierwszego haju (jak romantyczna znajomość
przechodzi w fazę tworzenia się stałego
związku).
 Uzależnienie od seksu
• Poziom fenyloetyloamin jest wysoki szczególnie w
sytuacjach strachu, czyli w sytuacjach niebezpiecznych i
ryzykownych. Badano poziom tej substancji podczas
rozpraw sądowych rozwodowych!
• Poziom fenyloetyloamin wiąże się z podnieceniem
seksualnym wiąże się przy obecności obiektu.
• W innym badaniu część przesłuchiwanych studentów
była ostrzeżona, że za fałszywą odpowiedź grozi impuls
elektryczny. Studenci, którzy otrzymali takie ostrzeżenie
znacznie częściej niż pozostali określali przesłuchującą
kobietę jako atrakcyjną seksualnie.
 Uzależnienie od seksu
• Tradycyjnie, gdy myślimy o problemach
zaburzeń dotyczących seksualności skupiamy
się na spadku pożądania lub niemożliwości
spełnienia aktu seksualnego, albo na
nieprawidłowościach form pożądania (parafilie).
• W związku z problematyką uzależnień musimy
być wyczuleni na problemy, które ujawniają się
jako wynik niekontrolowanych lub nadmiernych
zachowań seksualnych.
 Uzależnienie od seksu
W mediach i otoczeniu pojawiają się głosy
mówiące o:
– napastowaniu seksualnym w miejscu pracy,
– nadużyciach, skandalach osób duchownych, opieki
zdrowotnej, osób publicznych,
– korzystaniu z usług seksualnych drogą internetową,
co zaprowadziło do utraty pracy lub związku,
– zachowaniach ryzykownych seksualnie, np.
narażających na zarażenie wirusem HIV lub innymi
chorobami
Tego typu zachowania nie były/są traktowane jako
dziedzina kliniczna ale karna.
 Uzależnienie od seksu
Czy to poprawne mówić o uzależnieniu od
seksu?

DSM-IV i ICD-10 nie zawierają opisu i

numeru takiego zaburzenia
 Uzależnienie od seksu
• Zgodnie z podręcznikami diagnostycznymi
wystarczy że są spełnione 3 kryteria, by
diagnozować uzależnienie. Podstawiając
za „używanie substancji” wyrażenia
„seksualne fantazjowanie”, „seksualne
pragnienia”, „seksualne zachowania”
otrzymujemy kryteria diagnostyczne
mogące służyć do definiowania i
diagnozowania uzależnienia od seksu.
 Uzależnienie od seksu - kryteria
diagnostyczne

1. Silne pragnienie lub poczucie przymusu

zachowania seksualnego
Uzależnienie od seksu - kryteria
diagnostyczne

2. Trudności w kontrolowaniu zachowania

seksualnego
Uzależnienie od seksu - kryteria
diagnostyczne

3. Występowanie fizjologicznych objawów

odstawienia występujące, gdy dochodzi do
zaprzestania zachowań seksualnych
przejawiające się charakterystycznym
stanem organizmu lub powracanie do
danych zachowań, by uniknąć
nieprzyjemnego stanu.
Uzależnienie od seksu - kryteria
diagnostyczne

4. Stwierdzenie tolerancji, czyli potrzeba

szukania intensywniejszych, częstszych
bądź bardziej ekscytujących bodźców
seksualnych w celu uzyskania
zaspokojenia.
Uzależnienie od seksu - kryteria
diagnostyczne
5. Postępujące zaniedbywanie
zainteresowań, przyjemności nie
związanych z seksualnością z powodu
obsesji, nadmiernej koncentracji wokół
sfery seksualnej, objawiające się przez
poświęcanie czasu na zachowania
seksualne, na zdobycie możliwości
realizacji seksualnych potrzeb i usuwanie
skutków realizacji tych zachowań.
Uzależnienie od seksu - kryteria
diagnostyczne

6. Kontynuowanie danych zachowań

seksualnych, pomimo świadomości
negatywnych tego konsekwencji
 Uzależnienie od seksu
Patrick Carnes podaje 10 cech seksu obecnych u
nałogowca:

1. Utrata kontroli nad zachowaniami seksualnymi

2. Ich dotkliwe konsekwencje
3. Niezdolność do zaprzestania mimo negatywnych
konsekwencji
4. Poszukiwanie autodestrukcyjnych zachowań i
sytuacji wysokiego ryzyka
5. Uporczywe wysiłki lub chęć, by się ograniczyć lub
przestać
6. Obsesja seksu i fantazjowanie jako główna strategia
radzenia sobie w życiu
7. Rosnąca ilość doznań seksualnych -dotychczasowy
poziom aktywności przestaje wystarczać
8. Głębokie zmiany usposobienia w wyniku
seksualnych zachowań
9. Tracenie czasu na obsesyjne myśli i fantazje,
zdobywania seksu, uprawianie go i radzenie sobie z
konsekwencjami
10. Zaniedbywanie spraw zawodowych rodzinnych czy
wypoczynku
 Uzależnienie od seksu
Według Jennifer P. Schneider każde zachowania
mogą być traktowane jako nadużywanie lub
uzależnienie jeśli są charakteryzowane przez:
– utratę kontroli
– kontynuację pomimo znaczących szkodliwych
następstw
– obsesję lub nadmierne zaabsorbowanie

Jennifer P. Schneider, autorki rozdziału Understanding and Diagnosing Sex

Addiction w: Handbook of Addictive Disorders
 Uzależnienie od seksu
Zatem każde zachowanie seksualne może
być w tych kategoriach postrzegane,
włączając w to normalne zachowania
erotyczne jak masturbacja i stosunek
seksualny. Rozstrzygającym, kluczowym
kryterium nie jest częstotliwość
zachowania seksualnego, ale raczej jego
konsekwencja dla zdrowia osoby, jej
relacji, kariery lub statusu prawnego.
 Uzależnienie od seksu
• Diagnoza medyczna uzależnienia od seksu kryje
się najczęściej w kategoriach:
– Parafili
– Zaburzeń seksualnych gdzie indziej nie
sprecyzowanych
– Zaburzenia kontroli impulsów
– Zaburzeń afektywnych dwubiegunowych
– PTSD
– Zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych
– Zaburzeń osobowości
 Uzależnienie od seksu
• Wg szacunków Carnesa w Ameryce 6%
populacji jest uzależnione od seksu (we
Włoszech wynik jest taki sam)
• Nie posiadamy danych częstotliwości
występowania takiego problemu w innych
kulturach, a ponieważ definicja zawiera w sobie
odniesienie do konsekwencji, odsetek ludzi
spełniających kryteria seksoholizmu może się
różnić.
– np. w niektórych kulturach romanse mężczyzn są
akceptowalne społecznie, więc i nieprzyjemne
konsekwencje romansów mogą być mniejsze.
 Uzależnienie od seksu
- Według badań (2001r. Benotsch, Kalichman, Pinkerton)
przeprowadzonych na grupie 294 nosicieli wirusa HIV,
16,6% z ich miało wysokie wyniki na skali
kompulsywnych seksualnych zachowań. Odsetek osób
uzależnionych od seksu pośród HIV-negatywnych jest
mniejszy.
- Ponadto 33 % osób kompulsywnie seksualnych używało
kokainy w poprzedzających 3 miesiącach w porównaniu
z 10% wśród reszty populacji.
- W badaniach osób uzależnionych od kokainy i leczących
się ambulatoryjnie 70% było owładniętych
kompulsywnym seksem. (Waston 1989)
 Uzależnienie od seksu
• W badaniach Gordona, Fargasona i Kramera
(1995) w badaniach 4-letnich stwierdzono,
wśród osób w nawrocie chemicznego
uzależnienia 33% psychicznie uzależnionych i
25% fizycznie uzależnionych osób przyznawało
się do kompulsywnych zachowań seksualnych.
• Takie wyniki sugerują, że niepowodzenie w
zdrowieniu z jednego uzależnienia prowadzi do
nawrotu w drugim.
 Uzależnienie od seksu
Inne uzależnienia wśród erotomanów

• Uzależnienie od seksu + uzależnienie chemiczne = 42%

• Uzależnienie od seksu + zaburzenia żywieniowe = 38%
• Uzależnienie od seksu + kompulsywna praca = 28%
• Uzależnienie od seksu + kompulsywne zakupy = 26%
• Samo uzależnienie od seksu = 17%
• Uzależnienie od seksu + hazard = 5%

P. Carnes, Od nałogu do miłości. Jak wyzwolić się z uzależnienia od seksu i odnaleźć

prawdziwe uczucie
 Uzależnienie od seksu
Fizyczne konsekwencje:
• Choroby weneryczne w tym HIV.
• Niezaplanowane ciąże i przypadki aborcji. U pacjentek Ferree od
25% do 50% kobiet dokonywało aborcji płodu będącego wynikiem
nałogowych zachowań
• Gwałt i fizyczne wykorzystanie.
• Fizyczne zranienia genitaliów, piersi i innych części ciała.
• Wypadki komunikacyjne (z powodu zaabsorbowania myślami lub
zachowaniami seksualnymi).
• Niepotrzebne zabiegi chirurgiczne w celu podniesienia własnej
atrakcyjności.
• Nadużywanie narkotyków lub leków rzekomo lub realnie
podnoszących sprawność seksualną lub ułatwiających aktywność
seksualną – np. Viagra lub inne.
 Uzależnienie od seksu
Psychologiczne i emocjonalne konsekwencje:
• Wstyd i poczucie winy, szczególnie, gdy konsekwencje są
publicznie jawne.
• Depresja.
• Lęk.
• Strach przed byciem nakrytym (przed ujawnieniem).
• Stres potraumatyczny.
• Rozwód, separacja lub kłótnie małżeńskie.
• Trudności w utrzymaniu abstynencji od narkotyków lub innych
uzależnień.
• W badaniu Carnesa
– 89% respondentów uzależnionych od seksu miało regularnie powtarzające się
ciągi prowadzące do skrajnego emocjonalnego wyczerpania.
– 72% miało myśli samobójcze z powodu swojego uzależnienia
– 17% miało próby samobójcze
 Uzależnienie od seksu
Finansowe, prawne lub zawodowe
konsekwencje:
• Utrata pracy jako rezultat niedostatecznego
wykonywania zadań lub bycia nakrytym na
zachowaniach seksualnych w pracy.
• Aresztowania jako rezultat nielegalnych
zachowań.
• Finansowe koszty opieki prawnej,
psychoterapia, utrata pracy, efektywności pracy i
pieniędzy przeznaczonych na uzależnienie.
 Uzależnienie od seksu – typy
behawioralne (P. Carnes)
1. Fantazjowanie – obsesyjne myslenie o przygodach seksualnych lub
romantycznych, wyobrażanie sobie, wspominanie, zaniedbywanie
innych zajęć z tego powodu, bycie w fantazjach kimś szczególnym,
tworzenie naerotyzowanej atmosfery, planowanie epizodów
seksualnych, czaty internetowe. To często kończy się na
masturbacji.

2. Uwodzenie – bycie w wielu związkach na raz lub przechodzenie z

jednego w drugi, za pomocą erotyczności, seksapilu zdobywanie
władzy nad kimś, wysyłanie i odbieranie sygnałów uwodzących,
przeglądanie ofert matrymonialnych biur matrymonialnych,
podrywanie w barach, na basenie, plaży, dyskotekach, siłowni,
luźny program dnia dla ewnetualności wejścia w romans,
kierowanie rozmowy w kierunku seksu, także za pomocą
seksualnych kawałów, potrzeba bycia w atmosferze przesiąkniete
seksualnością dla potwierdzania swojej wartości i atrakkcyjności
3. Anonimowy seks – seks z nieznajmymi, bez dążenia do poznania
ich, niechęć do innych relacji niż seksualne, zaliczanie kolejnych
partnerów, krązenie w poszukiwaniu seksu po plażach, parkingach,
toaletach, łaźniach itp., ocieractwo w tłumie, tłoku, jednorazówki,
uczestnictwo w grupowych orgiach.

4. Płatny seks – seks przez sekslinie, w agencjach towarzyskich, z

osobą z pogotowia seksualnego, z „tirówkami”, utrzymywanie
kochanka/kochanki, płacenie za seksualną aktywność, odwiedzanie
gabinetów masażu erotycznego, klubów go-go i striptizu.

5. Zarobkowy seks – produkcja materiałów erotycznych i pornografii i

wynajmowanie się do nich, pozowanie do zdjęć i filmów, obnażanie
się ze sceny lub na zamówienie, stręczycielstwo i prostytucja,
bycie kochankiem na utrzymaniu, zdobywanie narkotyków za
seksualne usługi.
6. Podglądactwo – korzystanie z materiałów pornograficznych i gromadzenie
ich, odwiedzanie seks shopów, kabin wideo, punktów dystrybucji porno,
plaż nudystów, lokali ze striptizem, kin porno, peep-schow, używanie
lornetek, lunet w celu podglądania ludzi w sytuacjach intymnych, zaglądanie
przez okna, seksualizowanie osób nieprezentujących się erotycznie.

7. Ekshibicjonizm – obnażanie się w miejscach publicznych, uprawianie seksu

publicznie, przebieranie się publiczne, ubieranie się tak, by odkrywać
intymne części ciała, bycie nudystą w celu pokazywania nagości.

8. Seks intruzywny – zachowanie seksualne wobec innych bez ich woli, zgody
takie jak: seksualne gesty, dotyk, obmacywanie, opowiadanie seksualnych
historii, wulgarny i dowcipny język, używanie stanowiska czy autorytetu do
uwodzenia, składanie propozycji, wymuszanie zachowań seksualnych,
także na małżonku, gwałty, podawanie komuś narkotyków na seks.
9. Sadomasochizm – Fundowanie sobie zranień i bólu podczas
seksu, by wzmocnić intensywność przeżyć, także odgrywanie roli
ofiary podczas stosunku, używanie przyrządów do tortur.

10. Seks z przedmiotami – masturbacja za pomocą przedmiotów,

używanie protez, przyrządów i lalek, przebieranie się, używanie
fetyszy, a także stosunki seksualne ze zwierzętami i zwłokami

11. Pedofilia i kazirodztwo – pokazywanie dzieciom seksu, pornografii,

przekazywanie dzieciom treści pornograficznych, wymuszenie
zachowań erotycznych, molestowanie, uwodzenie nieletniego,
korzystanie z dziecięcej prostytucji i pornografii.
 Uzależnienie od seksu
P. Carnes wyróżnia 3 poziomy seksualnych nałogowych zachowań:

• Poziom I: Zachowania uważane za normalne, akceptowane lub

tolerowane (np. masturbacja, oglądanie pornografii, prostytucja,
wielokrotne romanse)
• Poziom II: Nielegalne zachowania, które są obyczajowo odrzucane i
postrzegane jako działanie niezgodne z prawem (np.
ekshibicjonizm, wojeryzm lub obsceniczne nagabywanie
telefoniczne)
• Poziom III: Nielegalne zachowania za które grożą poważne
konsekwencje odrzucenia lub znaczące prawne konsekwencje dla
sprawcy (np. gwałt, kazirodztwo, molestowanie nieletnich)

Rozwój uzależnienia często nie oznacza przechodzenia z poziomu na

poziom, ale intensyfikację preferowanej aktywności.
Patric Carnes, Out of Shadows. Understanding sexual addictions
 Uzależnienie od seksu

• Według badań Carnesa wśród osób uzależnionych od

seksu jest 81% osób wykorzystanych seksualnie w
dzieciństwie

• Zważając na mechanizmy radzenia sobie z trudnymi

wspomnieniami faktyczny wynik może być wyższy

• Wśród osób najczęściej wykorzystujących dzieci są

rodzice płci przeciwnej i inne osoby dorosłe płci
przeciwnej.
 Wyznaczniki seksualnego
wykorzystania
• Zamiar lub reakcja sprawcy
• Reakcja ofiary
• Element przemocy
• Element omotania i manipulacji
• Brak przyzwolenia
• Niedojrzałość rozwojowa
 Uzależnienie od seksu
Organizacje samopomocowe na terenie
Stanów Zjednoczonych:

– Sex & Love Addicts Anonymous (SLAA),

– Sexaholics Anonymous (AE),
– Sex Addicts Anonymous,
– Sexual Compulsives Anonymous.

W Polsce obecne SLAA i AE

 Zdrowy seks
M. Hunter podał 7 kryteriów, które winien spełniać
zdrowy seks:

1. Zachowania są zgodne z wartościami osoby.

2. Jest bezpieczny.
3. Szanuje podmiot seksu i innych.
4. Jest uczciwy
5. Jest spontaniczny i jest formą zabawy
6. Służy wzrostowi bliskości
7. Oboje partnerzy mają wolność wyboru
 Uzależnienie od komputera i
Internetu
Model faz rozwoju korzystania z Internetu wg J.
Grohola:

Faza I: fascynacja

Faza II: rozczarowanie

Faza III: równowaga

Patologiczne korzystanie związane jest z fazą I.

 Uzależnienie od komputera i
Internetu
Dane z 2007 roku:

• www.grono.net – użytkowników 1,4 mln

• www.nasza-klasa.pl – użytkowników 3 mln
• www.sympatia.onet.pl – użytkowników 3 mln

• mulitigry [MMO - Massive Multiplayer Online Games]:

– Darkpirates – 36594 graczy
– Gladiatus – 153334 graczy
– Ogame – 261235 graczy
– Bitefight – 85782 graczy
– Battleknight – 53976 graczy
– MetalDamage – 62538 graczy
– Travian – 169707 graczy
– Plemiona – 622346 graczy
• suma: 1.445.512 graczy
 Uzależnienie od komputera i Internetu.
Pytania diagnostyczne: Kimbely Young:

• Czy nie możesz przestać myśleć o Internecie (stale

myślisz o tym, co robiłeś ostatnio w sieci lub o tym, co
będziesz robił jak znów się zalogujesz)?
• Czy czujesz potrzebę zwiększenia ilości czasu
spędzanego w Internecie, aby mieć satysfakcję z tego,
że korzystasz z sieci?
• Czy podejmowałeś nieudane próby kontrolowania,
ograniczania lub zaprzestania korzystania z Internetu?
• Czy czujesz się niespokojny, markotny, przygnębiony,
poirytowany, gdy próbujesz ograniczyć korzystanie lub
próbujesz przestać korzystać z Internetu?
 Uzależnienie od komputera i Internetu.
Pytania diagnostyczne: Kimbely Young:

• Czy zdarza Ci się przesiadywać w sieci dłużej niż

pierwotnie zamierzałeś?
• Czy z powodu Internetu zdarzyło Ci się narazić ważną
znajomość, zaryzykować utratę pracy lub zrezygnować z
szansy na zrobienie kariery?
• Czy zdarzało Ci się okłamać rodzinę, terapeutę lub inne
osoby, by ukryć, jak bardzo pochłania Cię Internet?
• Czy Internet służy Ci jako ucieczka od problemów lub
jako sposób na uśmierzanie takich nastrojów, jak
poczucie beznadziejności, poczucie winy, lęków,
depresji?
 Uzależnienie od komputera i Internetu.
Diagnoza wg: Kimbely Young:
K. Young proponuje diagnozować zaburzone korzystanie z
Internetu (na wzór hazardu) gdy spełnione jest 5 z 8
kryteriów:

1. Niepokój związany z Internetem,

2. Narastająca potrzeba spędzania czasu online,
3. Powtarzające się próby ograniczenia czasu korzystania z sieci,
4. Zamykanie się w sobie w sytuacji ograniczonego korzystania,
5. Problemy z planowaniem czasu,
6. Problemy związane ze stresem w rodzinie, szkole, pracy, wśród
przyjaciół,
7. Okłamywanie innych na temat ilości czasu spędzonego w
Internecie
8. Zmiany nastroju.
 Uzależnienie od komputera i
Internetu – B. Woronowicz
• Masz silną potrzebę lub poczucie przymusu korzystania z Internetu.
• Masz subiektywne przekonanie o osłabieniu kontroli nad ilością
czasu spędzanego w sieci.
• Występuje u Ciebie niepokój, rozdrażnienie lub gorsze
samopoczucie przy próbach przerwania lub ograniczenia
korzystania z Internetu. Kiedy wchodzisz do sieci, twoje
samopoczucie poprawia się.
• Spędzasz coraz więcej czasu w sieci, aby uzyskać dobre
samopoczucie lub zadowolenie, które poprzednio udawało Ci się
osiągnąć w znacznie krótszym czasie.
• Zaniedbujesz na rzecz sieci inne źródła przyjemności lub
dotychczasowe zainteresowania.
• Korzystasz z sieci pomimo szkodliwych następstw (fizjologicznych)
psychicznych i społecznych) mających związek ze spędzaniem
czasu w Internecie.
 Uzależnienie od komputera i
Internetu – formy występowania
• Seks wirtualny – pod tą nazwą kryją się wszystkie
czynności, które wykonuje się w Sieci i komputerze w
celu wywołania podniecenia seksualnego. Tu mamy
zatem m. in. oglądanie pornografii, spotkania na czatach
erotycznych, spotkania o charakterze erotycznym na
komunikatorach, masturbacja przed ekranem itp.
• Uzależnienie wirtualne od miłości (relacji,emocji) – pod
tę kategorię podpada uzależnianie od relacji
nawiązywanych w sieci. To zakochiwanie się w osobie,
takie, że osoba zakochująca się, traci siebie, swoje
zainteresowania, staje się zależna, podporządkowana,
swoją tożsamość określa w oparciu o taką relację.
Dla osoby uzależnionej od wirtualnej miłości,
realne relacje tracą sens i koloryt.
 Uzależnienie od komputera i
Internetu – formy występowania
• Internetowe natręctwa (Net compulsion) – Drogą
elektroniczną realizowane są coraz częściej natręctwa:
hazardu, uczestnictwa w licytacjach (zakupoholizm) i
handlu w sieci. Wszystkie 3 mają cechy dość
hazardowe: opierają się na rywalizacji i zawierają
element ryzyka. W przypadku zakupoholizmu
satysfakcję sprawia wygranie przedmiotu na aukcji bez
względu na to, jak bardzo jest on potrzebny.
• Przeładowanie poznawcze (Information overload) – Dla
wielu osób w społeczeństwach wysoko rozwiniętych
potrzeba zbierania informacji przyjmuje olbrzymie
rozmiary. Internet tę potrzebę realizuje aż w nadmiarze.
 Uzależnienie od komputera i
Internetu – formy występowania
• Uzależnienie od gier komputerowych (Computer
addiction) – Ta kategoria dotyczy przede wszystkim gier
typu MUD – internetowych gier w których uczestnicy
tworzą własną tożsamość i rozwijają ją, intensywnie
wchodzą w interakcje. W ten sposób dzięki Internetowi
uczestnicy mają szansę być kimś. Tu największe
niebezpieczeństwo uzależnienia mają osoby o zaniżonej
samoocenie.

klasyfikacja za Cesare Guerreschi, Nowe uzależnienia

Skutki uzależnienia od komputera i
Internetu
• Zaburzenia snu. W dużej mierze za sprawą siedzenia nocami przy
komputerze, co zaburza normalny rytm sen-czuwanie,
• Nadmierne zmęczenie. Jest skutkiem utraty godzin snu i ma
znaczenie dla spadku osiągnięć szkolnych i zawodowych,
• Osłabienie systemu odpornościowego. Jest także skutkiem
nieregularnego snu i powoduje większą podatność na wszelkiego
typu choroby,
• Nieregularne odżywianie się. Z powodu zapomnienia lub
niemożliwości oderwania się osoba uzależniona przestaje jeść
regularnie,
 Skutki uzależnienia od komputera i
Internetu
• Zaniedbanie ciała i brak ćwiczeń fizycznych. Z powodu koncentracji na nałogowym
zachowaniu, wszystko inne schodzi na dalszy plan i traci znaczenie,
• Bóle pleców. Są skutkiem prowadzenia siedzącego trybu życia i braku ćwiczeń
fizycznych,
• Zespół cieśni nadgarstka. Ta patologia stawu nadgarstka wynika z faktu trzymania
ręki w jednej pozycji na myszce,
• Bóle głowy,
• Zmęczenie oczu i osłabienie wzroku,
• Trans dysocjacyjny przed monitorem. W wyniku korzystania z komputera może dojść
do zaburzeń stanu świadomości. Następuje depersonalizacja i zaburzenie własnej
tożsamości osobowej, ona bywa zastępowana jakąś inną równoległą. To stan
porównywalny do snu.
Skutki uzależnienia od komputera i
Internetu
• Halucynacje słuchowe
• Bezwiedne moczenie się i wypróżnianie
• Nadwyrężenie nadgarstków
• Dolegliwości karku
• Bóle łokci
• Zapalenie ścięgien
• Neuropatia obwodowa
• Otyłość
• Epilepsja (u osób nadwrażliwych na światło)