KASAYSAYAN NO DLLA SA

PILIPINAS
PANAHON NG KATUTUBO
(BAGO DUMATING ANG MGA KASTILA)
Karamiuau sa ma jauitikau uiia aou ma
jasaiiudiia aa u ma buiou, tumaubaau,
butou, ejiko, saiavikaiu at avitiubaau ua
auou jatuia, ma kveutoubaau, aiamat at
mito ua auou tuiuau at au ma katutubou
saav at ritvai u babaiau biiau jiuakauuau
auo u duia sa bausa.
PANAHON NG ESPAOL (KASTILA)
auauati au jauitikau sa daiava sa jauauou ito.
uua a umuksung ununumulutu,u ut
kubutilung-usul at au ikaiava a au unitikung
unrcbolus,on.
(1) PANTKANG PAMAKSANG
PANANAMPALATAYAAT KABUTHANG-ASAL
Uahil sa pananampalataya ang pangunahing
pakay ng mga Kastila, karamihan sa mga
unang akdang nalikha sa panahong ito ay
halos paksang pananampalataya.
alimbawa:
dulang senaku|o
sanra oruzan
1|bag
oro moro
3ila rin ang nagpakilala ng konseptong
maharlika o dugong bughaw sa mga Pilipino na
mababatid sa mga akdang awit na ang mga
pangunahing tauhan ay mga hari, reyna,
prinsipe at prinsesa.
alimbawa:
ang aw|r na llorante at Laura ni Balagtas
dulang /up|o
karagaran.
Nauso rin angoar|||o o mga dulang pupper na
yari sa karton na gumalaw sa likod ng isang
mailaw at puting tela.
(2) PANTKANG REBOLUSYONARYO AT
SEDSYOSO
3a ikalawang bahaging ito ng kasaysayang
pampanitikan sa panahon ng pananakop ng
Kastila, karamihan sa mga panitikang nalikha
ay may diwang rebolusyonaryo at nagbukas sa
kamalayang Pilipino sa di-makataong pagtrato
sa kanila ng mga Kastila at nag-uudyok na
kalabanin ang pamahalaan.
PANANAKOP NG AMERIKANO
kung reIihiyon ung nuging pumunu ng mgu
kustiIu su PiIipino edukusyon numun ung
nuging pungunuhing ipinumunu ng mgu
Amerikuno, Su punuhong ding ito
isiniIung ung mgu iIung imortuI nu
mukutung PiIipino nu nugsisuIut su IngIes
ut TuguIog,
tinuguriung Amu ng DuIung TuguIog; si
ZoiIo SuIung nu pinukuunung nobeIistung
{A ChiId of Sorrow} PiIipino su IngIes
Ang mga Amerikano ang nagpakilala ng
mga jary tale _a mga Pilipino na ginamit ng
mga gurong 1omastes _a
pagtuturo.Ipinakilala rin ng mga ito ang iba
pang uri (genre) ng panitikan gaya ng oda at
nagpakilala _a pinilakangtabing ~
ang pelkula.
nag-umpisa ito sa mga artistang gumagalaw
lamang at nagsasalitang walang tinig (s||enr
f||ms)
ula ang naging pangunahing panitikan _a
panahong ito.
ala nila ang mga TodaTl
i_ang uri ng dula kung _aan umaawit at
_uma_ayawang mga arti_ta
Ang dula ay _adyang kina_angkapan ng mga
manunulat na Pilipino upang ipahayag ang
hangad na paglaya ng bayan at makabayang
pananaw. Ang kalayaang tinama_a _a kamay
ng mga Amerikano ay alangang ihambing _a
ipinala_ap ng mga ka_tila.
DULANG TNANGHAL LABAN SA MGA
AMERKANO
1ANlKALAN0 0lN10 - umuusig sa mga Amerikano
- itinanghal noong Mayo ng 1903
- 1uan K. Abad ( May-akda)
KAAP0N, N0A0N A1 BuKA3 ni Aurelio
1olentino
lNUl AK0 PA1A" na hindi na nakilala ang
may-akda dahil sa ginamit nito ang pangalan
ng kanyang may-bahay.
PANANAKOP NG HAPON
3umibol nang lubos ang panitikan ng bansa sa
panahong ito dahil ipinagbawal ng
namumunong apon ang paggamit ng wikang
lngles at itinaguyod ang pagpapayaman sa
panitikan gamit ang mga katutubong wika sa
bansa.
3inunog din ang mga aklat na nasusulat sa
lngles upang masigurong hindi mababahiran
ng kanluraning ideya ang panitikang nililikha.
tinaguriang 0intong Panahon ng Panitikang
lilipino
PANAHON NG PAGKAMIT NG KALAYAAN
HANGGANG KASALUKUYAN
Naging makasaysayan sa mga Pilipino ang
pagbabalik ng kanilang kalayaan mula sa
kamay ng mga apon. At dahil sa kalayaang
natamo, higit ring sumigla ang kalayaang
pampanitikan ng bansa.
3umigla rin ang mga dulang pantelebisyong
pambata lalung-lalo na angar|bor, 4ng 1v at 5
an/ up.
At mga dulang panradyo ay kinagigiliwan naman
ng mga nakatatanda.
3a kasalukuyan, sinasalin ang mga panitikan hindi
lamang sa mga pahayagan, magazine at
aklat, hindi lamang sa anyo ng pelikula, palabas
pantelebisyon o kaya'y programang panradyo,
kundi sa pamamagitan din ng hi-teohnology - ang
lnternet. Uahil sa internet nagkaroon
ng b|ogg|ng, v|/eo o||pp|ng at au/|o a|r|ng na
patuloy na bumubuhay sa panitikan hindi lang ng
lilipino kundi ng ibang lahi mandin.