Thema 1: kracht en veld

Hoofdstuk 6: Magnetische
veldsterkte en kracht
Fysica 5 – Eva Claus – leerboek Genie 5 (p. 137 tem 164)
1 Wat is magnetische veldsterkte ?
• beschrijft eigenschappen
magneetveld
• raakt in elk punt aan de veldlijnen
• heeft zelfde zin als veldlijnen
• de grootte beschrijft de sterkte vh
veld
1 Wat is magnetische veldsterkte ?
• Beschrijft eigenschappen
magneetveld
• raakt in elk punt aan de veldlijnen
• heeft zelfde zin als veldlijnen
• de grootte beschrijft de sterkte vh
veld
1 Wat is magnetische veldsterkte ?
Grootheid met symbool Eenheid met symbool
Magnetische tesla =T
veldsterkte
2 Hoe groot is magnetische veldsterkte bij een elektromagneet?
2.2 de magnetische veldsterkte bij een stroomvoerende spoel

en 𝐼.𝑁
𝐵=𝜇
𝑙
Dus:
Of:
𝐵=𝜇. I . n
permeabiliteit van de middenstof = de windingsdichtheid,
aantal windingen per meter
2 Hoe groot is magnetische veldsterkte bij een elektromagneet?
2.2 de magnetische veldsterkte bij een stroomvoerende spoel

𝐼.𝑁
𝐵=𝜇
𝑙
𝐵=𝜇. I . n

= permeabiliteit van de middenstof => stofeigenschap

Þ vacuüm:

Þ Vaak relatieve permeabiliteit: =>

Þ Zie tabel 1 p. 141
Þ Heel groot bij ferromagnetische materialen 𝐼.𝑁
𝐵=𝜇𝑟 .𝜇 0
𝑙
2 Hoe groot is magnetische veldsterkte bij een elektromagneet?
2.3 de magnetische veldsterkte rond een rechte stroomvoerende geleider

en

Dus: 𝜇 𝐼
𝐵= .
Of: 2𝜋 𝑟
𝐼𝑟
𝜇𝑟 . 𝜇0 𝐼
𝐵= .
2𝜋 𝑟

Weetje: waar doet je aan denken?

2.3 de magnetische veldsterkte rond een rechte stroomvoerende geleider

Conceptvraag 3 op p. 143

𝑩⃗
⃗ 𝑩
𝟏 𝟐

⃗
𝑩𝒓
2.3 de magnetische veldsterkte rond een rechte stroomvoerende geleider

Conceptvraag 3 op p. 143
⃗
𝑩𝟐

⃗
𝑩𝟏

=0T
Maak oefening 3, 4, 7 & 18 op p. 160
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

• Hoe werkt dit?

• Kan je het hartje ook in de andere zin laten draaien?
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

A richting en zin van de laplacekracht

https://www.walter-fendt.de/html5/phnl/
lorentzforce_nl.htm
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

A richting en zin van de laplacekracht

3e rechterhandregel voor laplacekracht:

• Je wijsvinger wijst in de zin van de
stroom
• Je middelvinger wijst in de zin van de
veldlijnen/
• Je duim geeft de richting en zin vd
laplacekracht
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

A richting en zin van de laplacekracht
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

A richting en zin van de laplacekracht
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

B grootte van de laplacekracht - indien ⊥

Welke factoren?
 grootte stroomsterkte =
 sterkte magneetveld = B
 lengte geleider =

Als
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

B grootte van de laplacekracht - indien

hoek
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

B grootte van de laplacekracht - indien

𝐹 𝐿 =𝐵⊥ . 𝐼 . 𝑙
𝐵⊥
sin 𝛼 =
𝐵
𝑜𝑓 𝐵⊥=𝐵 . sin 𝛼

Als hoek
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

B grootte van de laplacekracht - indien

𝛼 =0 ° 𝛼=90 ° 0 ° < 𝛼<90 °

𝐹 𝐿 =𝑂 𝑁 𝐹 𝐿 =𝐵 . 𝐼 . 𝑙 𝐹 𝐿 =𝐵 . 𝐼 . 𝑙. sin 𝛼
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.1 Kracht op een stroomvoerende geleider

C definitie tesla

𝐹 𝐿 =𝐵⊥ . 𝐼 . 𝑙 𝐹𝐿
𝐵⊥ =
𝐼 .𝑙

𝑁
• (A) 1 𝑇 =1
𝐴 .𝑚

Maak oefening 8, 9, 12 & 15 op p. 160

3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?
3.2 Kracht op bewegende ladingen

Kathodestraalbuis
in een beeldscherm
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.2 Kracht op bewegende ladingen

• laplacekracht op een doorstroomde geleider:

• lorentzkracht op een bewegend geladen deeltje:

|𝑄|
𝐼=
𝑡
en 𝐹 𝐿 =𝐵 .|𝑄| .𝑣 . sin 𝛼
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.2 Kracht op bewegende ladingen

richting en zin van de lorentzkracht op een positieve lading

3e rechterhandregel voor lorentzkracht op

een positieve lading:
• Je wijsvinger wijst in de zin van de ⃗
𝒗
snelheid van de positieve lading
• Je middelvinger wijst in de zin van de
veldlijnen/
• Je duim geeft de richting en zin vd
lorentzkracht
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.2 Kracht op bewegende ladingen

richting en zin van de lorentzkracht op een negatieve lading

3e rechterhandregel voor lorentzkracht op

een negatieve lading:
• Je wijsvinger wijst in de zin van de ⃗
𝒗
snelheid van de positieve lading
• Je middelvinger wijst in de zin van de
veldlijnen/
• Je duim wijst in tegengestelde zin vd
lorentzkracht
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.2 Kracht op bewegende ladingen

richting en zin van de lorentzkracht op een negatieve lading

⃗
𝒗
3 Hoe groot is de kracht op bewegende ladingen in een magneetveld?

3.2 Kracht op bewegende ladingen

4 Hoe kun je krachtwerking tussen magneten verklaren?

4.1 Kracht tussen elektromagneten

Voorbeeld: kracht tussen 2 evenwijdige stroomvoerende rechte geleiders
De stroomzinnen zijn tegengesteld

I1 I2
I1 I2
F1

B1
 I1 I2
F2 F1

B2
 I1 I2
F2 F1

B2 B1
De stroomzinnen zijn gelijk

I1 I2
 B1

I1
F1

I2
I1
F2 F1

I2
B2
 B1

I1
F2 F1

I2
B2
4 Hoe kun je krachtwerking tussen magneten verklaren?
4.1 Kracht tussen elektromagneten
Voorbeeld: kracht tussen 2 evenwijdige stroomvoerende rechte geleiders

• geleiders met tegengestelde stroomzin, stoten elkaar af

• geleiders met dezelfde stroomzin, trekken elkaar aan
• grootte van de kracht ?

𝐹 𝐿 21=𝐵2 . 𝐼 1 . 𝑙 1 en dus

𝐹 𝐿 12=𝐵1 . 𝐼 2 . 𝑙 2 en dus

Als = dan =
4 Hoe kun je krachtwerking tussen magneten verklaren?
4.1 Kracht tussen elektromagneten
Voorbeeld: kracht tussen 2 stroomvoerende lussen
4 Hoe kun je krachtwerking tussen magneten verklaren?

4.2 Kracht tussen permanente magneten

5 Hoe wordt elektromagnetische krachtwerking gebruikt?

5.1 Laplacekracht op een elektromagneet

Voorbeeld: luidspreker
5 Hoe wordt elektromagnetische krachtwerking gebruikt?

5.1 Laplacekracht op een elektromagneet

Voorbeeld: gelijkstroommotor
5 Hoe wordt elektromagnetische krachtwerking gebruikt?

5.1 Laplacekracht op een elektromagneet

Voorbeeld: gelijkstroommotor
5 Hoe wordt elektromagnetische krachtwerking gebruikt?

5.1 Laplacekracht op een elektromagneet

Voorbeeld: gelijkstroommotor
5 Hoe wordt elektromagnetische krachtwerking gebruikt?

5.2 Lorentzkracht op een lading

Voorbeeld: snelheidsfilter

Als
=> deeltje rechtdoor!

Dus: enkel deeltjes met

of
gaan door spleet