Stanisław

Wyspiański
jako artysta
wszechstronny
Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 roku w
Krakowie. Był synem rzeźbiarza Franciszka i
Marii.
W roku 1876 roku zmarła jego matka, w
konsekwencji tego w 1880 z powodu
pogłębiającej się depresji ale także i
alkoholizmu ojca Wyspiański zamieszkał z
siostrą matki Joanną i jej mężem – Kazimierzem
Stankiewiczem.
W latach 1879-1887 uczęszczał do gimnazjum
św. Anny, tam poznał Stanisława Estreichera,
Józefa Mehoffera oraz Henryka Opieńskiego, w
późniejszym czasie kierował do nich wiele
listów.
W czasie gdy Wyspiański mieszkał z ciotką i wujem ich dom
odwiedzali ich przyjaciele: Jan Matejko, Józef Szujski czy
Władysław Juszczkiewicz. Dzięki tym spotkaniom w
Wyspiańskim narodziło się zainteresowanie kulturą i sztuką,
zabytkami Krakowa, ale także historią Polski.
W 1884 zapisuje się do Szkoły Sztuk Pięknych, tam poznaje
Lucjana Rydla.
Po zdaniu matury rozpoczyna studia malarskie i historii sztuki
na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W latach 1889-1890 współpracuje z Janem Matejką przy
renowacji wnętrz Bazyliki Mariackiej.
Wyspiański po raz pierwszy za granicę wyjechał w 1890 roku. Zwiedził wówczas Niemcy, Austrię,
Włochy, Szwajcarię oraz Francję.
W 1891 roku rozpoczął studia malarskie w Paryżu w Academie Colarossi.
Nazwisko Wyspiańskiego kojarzymy także
z plastyką - był doskonałym malarzem. Jego
dzieła to na przykład: ,,Portret Lucjana Rydla",
,,Autoportret", ,,Widok na Kopiec Kościuszki",
,,Chochoły"
 Był także witrażystą stworzył cykl witraży
do kościoła o. franciszkanów w Krakowie w tym
najsłynniejszy ,,Stań się"
Ponadto był także twórcą polichromii w wielu
krakowskich kościołach i ilustratorem książek;
Wyspiański
jako dramaturg
Jego pierwszym dziełem była wydana
w 1898 roku „Warszawianka”.
Wokulskiemu bliski był dramat
antyczny. Nawiązywał także do
historii Polski i patriotyzmu, tradycji
romantycznej. Pisał także tragedie o
tematyce współczesnej oraz dramaty
przesiąknięte obsesją śmierci.
Podczas pisania inspirował się
filozofią Nietzschego, symbolizmem i
ekspresjonizmem.
Cechy
dramatów
Wyspiańskiego:

- Tragizm;
- Wymiar filozoficzny;
- Nawiązania do romantyzmu;
- Antymesjanizm
- Elementy Fantastyki
 Teodora Teofila
Wyspiańska
Wyspiański poślubił Teodorę Teofilę
Pytko w 1900 roku, wcześniej będąc
z nią przez lata w nieformalnym
związku. Była chłopką, pochodziła
ze wsi Konary pod Tarnowem i w
zasadzie pod każdym względem
wydawała się do wykształconego i
inteligentnego malarza po prostu nie
pasować.
Musimy jednak pamiętać, że Wyspiański był nie tylko autorem dramatów, ale również
reżyserem, scenografem i projektantem kostiumów w jednym. Nad wszystkimi
elementami przedstawienia teatralnego czuwał osobiście. Wystawiał nie tylko swoje
dramaty. Był np: reżyserem ,,Dziadów" A. Mickiewicza.
Znany był również
jako projektant
wnętrz. Meble
według jego pomysłu
zdobiły m.in. salon
w domu Żeleńskich.
Wyspiański chorował przez wiele lat i zmarł na
nieuleczalną wówczas kiłę. W ostatnim okresie
życia niedomagający fizycznie artysta leczył się
w Rymanowie i Bad Hall, a potem przeniósł się
do domu kupionego w Węgrzcach.
Zmarł 28 listopada 1907 roku w wieku 38
lat w krakowskiej klinice przy ul.
Siemiradzkiego.
Pogrzeb Wyspiańskiego w Krakowie 2
grudnia 1907 stał się manifestacją
narodową. Został pochowany w Krypcie
Zasłużonych na Skałce.