თურქ-სელჩუკების ლაშქრობები

დავით ჯორბენაძე
 ვინ არიან თურქ-
სელჩუკები?
სელჩუკები იგივე თურქ-სელჩუკები ოღუზთა 24 თურქული ტომის

ერთ-ერთი შტოა, რომლებიც თავდაპირველად ცხოვრობდნენ

მდინარე სირდარიის აუზში, შუა აზიაში. XI საუკუნის 30-იან წლებში.

სახელი მიიღეს მათი ბელადი სელჩუკისაგან, რომელიც იქ

იყვნენ
გადმოცემების თანახმად 955 თოღრულ
წელს ბეგი
დასახლდა და ჩაღრი
, მისი

ბეგი. ღაზნევიდების სახელმწიფოსაგან ვასალური

შვილიშვილები

პირობებით მიიღეს

მიწები ხორასანში.1038 წელს თოღრულ-

ბეგმა ლაშქრობის შედეგად მიიღო სულთნის ტიტული და

საფუძველი ჩაუყარა სელჩუკთა სახელმწიფოს.

 ღაზევინების სახელმწიფოს
განადგურება და ბაღდადის
აღება
სელჩუკთა სახელმწიფოს დამაარსებლად სელჩუკს თვლიან, მაგრამ დიდ სელჩუკთა სახელმწიფოს
ოფიციალურად 1040 წელს დანდანდაქანის ველზე ღაზნევიდებთან სელჩუკების გამარჯვების შემდეგ ჩაეყარა
საფუძველი. სელჩუკების და ოღუზთა ტომების გაერთიანება ჩამოყალიბდა შუა აზიაში VII-VIII საუკუნეების
მიჯნაზე. IX-X საუკუნეებში მათში გავრცელდა ისლამი. XI საუკუნის დასაწყისში სელჩუკები ისე გაძლიერდნენ,
რომ კონფლიქტში შევიდნენ ღაზნევიდების სახელმწიფოსთან. მისგან სელჩუკებმა ვასალური პირობებით
მიიღეს მიწები ხორასანში მაგრამ დაპირსპირება სელჩუკებსა და ღაზევინებს შორის არ დასრულებულა
ნიშაბურის აღებით. 1040 წელს სელჩუკებსა და ღაზევინებს შორის საბოლოო ბრძოლა მოხდა, მასუდის ჯარი
საბოლოოდ განადგურდა და სელჩუკებმა მოახერხეს უმეტესი ტერიტორიების ათვისება. ამის შემდეგ
სულთან თორღულ-ბეგმა დაიპყრო ხორეზმი, ირანი, ქურტისტანი ბიზანტიასაც მიუახლოვდა მან ასევე უკვე
დასუსტებული აბასიანთა სახალიფოს დედაქალაქი ბაღდადი აიღო და ხალიფასგან მიიღო სულთნად
კურთხევა და თავზე ორ რქიანი გვირგვინი დაიდგა რაც აღმოსავლეთის და დასავლეთის მბრძანებელს
ნიშნავდა.
 მანასკერტის ბრძოლა (1071წ)
მანასკერტის ბრძოლას დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა. ამ
ბრძოლამ დიდი ზეგავლენა მოახდინა ბიზანტიის
იმპერიაზე თურქებმა ალფ-
არსლანის ხელმძღვანელობით დაამარცხეს
ბიზანტიელები და ტყვედ
ჩაიგდეს იმპერატორი რომანოზ IV. თურქების
გამარჯვებამ დააჩქარა სელჩუკთა სახელმწიფოს
ჩამოყალიბება მცირე აზიაში. ტყვედ ჩავარდნილმა
იმპერატორმა რომანოზ IV-მ საკუთარი სიცოცხლე
ბიზანტიის მიწების საფასურად იყიდა. იმ დროინდელი
ძლევამოსილი იმპერიის საზღვრებზე თურქ-სელჩუკები
ბატონობდნენ და შემდგომ კიდე რუმის სასულთნოც
ჩამოყალიბდა.
მადლობა
ყურადღებისთვის