BAB 3

ETIKA
DALAM PENTADBIRAN AWAM

1
 PENGERTIAN ETIKA DALAM
PENTADBIRAN AWAM

Melibatkan perlaksanaan prinsip-prinsip moral

semasa menjalankan urusan rasmi di dalam
organisasi.
Thompson (dlm Shafritz & Hyde, 1992)
sifatkan etika dlm pentadbiran awam sebagai
salah satu spesis dlm etika politik – iaitu
aplikasikan prinsip-prinsip moral dalam politik.
2
Prinsip-prinsip moral merujuk kepada:
i) Peraturan dan tugas yang perlu dihormati oleh
individu semasa mereka menjalankan tugas -
sebab sebarang kesilapan boleh menjejaskan
kesejahteraan individu lain dan masyarakat.
ii) Perlaksanaan peraturan dasar perlu memenuhi
kehendak individu lain dan masyarakat.

3
Menjadi satu tanggungjawab untuk
melaksana dan menanggung akibat daripada
tingkah laku oleh seseorang atau suatu
profesion terhadap masyarakat.
Seorang anggota Perkhidmatan Awam
berkewajipan memahami tanggungjawab
terhadap peranan dan perilaku sebagai
pekerja dalam kerajaan (Ahmad Sarji, 1991:
20.
4
- Dennis F. Thompson – terdapat 2 teori
pentadbiran (yang diterima umum) yang
membezakan etika umum dengan etika
pentadbiran awam, iaitu:
i. Ethics of neutrality
ii. Ethics of structure
(Shafritz & Hyde, 1992:523)

5
i. Ethics of neutrality
- Pentadbir perlu bertindak cara neutral
dengan ikut polisi organisasi bukan
prinsip diri sendiri.
- Laksanakan tugas dgn penuh
tanggungjawab walaupun tidak
sependapat / bersetuju secara peribadi
t’hadap polisi, arahan.
6
ii. Ethics of structure

• Akui bahawa organisasi yang

bertanggungjawab terhadap segala design,
development and implementation of public
policies.
• Segalatindakan akan dipertanggungjawab
kepada organisasi dan pegawai-pegawai
yang sah bukan individu secara personal.
7
PERANAN PENTADBIR AWAM

• Keperluan untuk meyakinkan orang

awam terhadap organisasi awam,
kerajaan.
• Patuhi dan laksanakan undang-undang
sebagai kakitangan awam dan kerajaan.
• Penuhi kepentingan awam bagi pihak
kerajaan.
(Lewis & Gilman 2005)
8
 Needs for
public Confidence

• Pentadbir awam perlu mewujudkan

keyakinan orang awam terhadap kerajaan
dan agensi-agensinya.
• Keyakinan orang awam boleh dibangunkan
melalui etika:
“Public confidence in government is
grounded in ethics”
(Lewis & Gilman 2005: 22) 9
“Public service is a public trust. Citizens
expect public servants to serve the public
interest with fairness and to manage public
resources properly on daily basis. Public
service ethics are prerequisite to, and
underpin, public trust and are a keystone
of good governance”
(OECD, 2000)

10
• Relationship between ethics and trust
written directly into professional
codes, law & regulations at all level of
government.

11
Obeying & implementing the law
Autoriti kerja beri satu kuasa kepada
pentadbir awam melebihi orang awam
biasa.
Undang-undang lakar sempadan bagi
kuasa pegawai awam – tentukan misi,
pelanggn, kehendak-kehendak.
Pegawai awam perlu laksana dan ikut
undang-undang dan peraturan selaras
dengan undang-undang – perlu buat atau
tidak buat tindakan mesti ikut undang-
undang. 12
 Tindakan-tindakan beretika terletak pada
tingkahlaku berikut:
Mengelak conflict of interest
Mengekal impartiality
Mengelak wujud ketidakwajaran

Kegagalan berbuat demikian dianggap

melanggar undang-undang dan etika
13
 Serving the public interest

Pegawai-pegawai awam mestilah:

Menjadi pengawal
Pelindung kepentingan awam dan
memantau kebajikan awam
Bersikap terbuka dan telus
Elak salah laku, amalan tak beretika
Cepat bertindak (responsive)
14
NILAI - NILAI PENTADBIR AWAM
Untuk memandu dan menyokong aktiviti2
profesional pegawai-pegawai awam
Pegawai-pegawai awam perlu amalkan
nilai-nilai berikut:
1) Democratic values
2) Professional values
3) Ethical value
4) People values
15
 1. Democratic values
Menjadi satu kerangka perkhidmatan
awam.
Ikut prinsip-prinsip demokrasi seperti
impartiality, justice, liberty, equality, rules
of law, accountability etc.
Tujuan melindung hak-hak orang
awam/rakyat.

16
 2. Professional values

• Berkhidmat dengan competence,

excellence, quality, efficiency, objectivity,
merit and impartiality.
• Bekerja ikut undang-undang dan
peraturan.
• Menunjuk kebolehan dan kepakaran bagi
imej sektor awam.

17
 3. Ethical values

• Bertindak laksana amanah awam sepanjang

masa
• Bezakan tanggungjawab awam dan hal
peribadi - objectivity & impartiality of
government are conserved & enhanced
• Cuba selesaikan konflik untuk kepentingan
awam
18
 4. People values

• Tunjuk hormat, adil dan saksama, dan

sopan santun dalam urusan dgn rakan
sejawat dan orang awam.
• Keterbukaan dan hormat kepada semua
diversiti yang ada pada semua orang dari
pelbagai latar
belakang.

19
 PERANAN KERAJAAN DALAM
MEMPROMOSIKAN ETIKA DI SEKTOR
AWAM

Perkenal pembaharuan negara & etika

dalam perkhidmatan awam.
Galak sektor swasta sebagai rakan kongsi
sektor awam.
Galak penyertaan orang awam dalam
proses buat keputusan.
Kembalikan atau kekal maruah dan imej
perkhidmatan awam di tahap tinggi.
20
 Etika Pentadbir Awam:
Satu Perbandingan

• Pembangunan etika perkhidmatan awam

bergantung kepada keperluan
pembangunan sesebuah negara.
• Mungkin wujud persamaan / perbezaan
di antara negara-negara.

21
Contoh:
• Amerika Syarikat (AS)
isu Rasuah – di beri perhatian melalui
pembaharuan etika dalam perkhidmatan
awam moden.
Bermula awal abad ke 21 telah
mengubah struktur dan polisi kerajaan AS.

22
kerajaan AS usaha perangi rasuah secara
besar-besaran
Cth: “whistleblowing”, talian hotline,
lembaga/suruhanjaya etika, program
pendidikan etika bagi penjawat awam, kod
etika profesional, etc.

23
juga cuba ubah konsep pengurusan –
pentadbiran awam lama menjadi
pengurusan awam baru.
Prosedur untuk minimum rasuah
Cth: memberi kontrak kepada pembida
terendah, pengauditan sebelum dan
selepas, larangan kepada conflict of
interest.
Memperkenalkan sistem merit kepada
penjawat awam – penekanan kepada sifat
berkecuali dan larangan terlibat dalam
politik.
24
 Malaysia

 Penerapan etika dalam perkhidmatan awam

bermula pada tahun 1979 (Zainal Yang, 2003)
 Perkenalkan Teras Perkhidmatan Awam,
diikuti Etika Perkhidmatan Awam dan Konsep
Perkhidmatan Cemerlang (1980), Bersih
Cekap Amanah (1982),

25
 ,Dasar Penerapan Nilai-nilai Islam (1982),
Kepimpinan Melalui Teladan (1983), Budaya Kerja
Cemerlang (1989), Gerakan kualiti (1989) dan
Tonggak 12 (1992.
 Semuanya bertujuan meningkatkan kualiti
perkhidmatan dan mewujudkan budaya kerja yang
positif.
 Selepas 1990an, gerakan etika berasaskan
pembanterasan rasuah bermula. Gerakan tersebut
terus diperhebatkan selepas 2003.

26
TAMAT

27