FUNKCJONOWANIE

EKOSYSTEMU
Czym jest ekosystem i z czego się
składa?
 Ekosystem jest podstawową jednostką ekologiczną składającą się z
elementów ożywionych (biocenozy) oraz elementów nieożywionych (biotopu).
 Biocenozę tworzą populacje wszystkich gatunków żyjących na określonym
terenie w tym samym czasie, powiązane ze sobą wzajemnymi zależnościami.
 Biotop to wszystkie nieożywione elementy środowiska.

 Ekosystemy mogę zajmować obszary o różnej wielkości, a także się w sobie

zawierać (staw znajdujący się w lesie).
Rodzaje ekosystemów

 Wyróżniamy 3 rodzaje ekosystemów: naturalny, półnaturalny i

sztuczny.
 Ekosystem naturalny powstaje bez udziału człowieka – jeziora,
morza, puszcze.
 Ekosystem półnaturalny powstaje w wyniku przekształceń
ekosystemu naturalnego przez człowieka – koszone łąki i pastwiska.
 Ekosystem sztuczny jest stworzony i zmieniany jedynie przez
człowieka – pola uprawne, sady, stawy hodowlane, winnice.
Ekosystem naturalny powstaje bez udziału człowieka
– jeziora, morza, puszcze.
Ekosystem półnaturalny powstaje w wyniku przekształceń
ekosystemu naturalnego przez człowieka – koszone łąki i pastwiska.
Ekosystem sztuczny jest stworzony i zmieniany jedynie przez
człowieka – pola uprawne, sady, stawy hodowlane, winnice.
Sukcesja

 Sukcesja to proces ciągłych i kierunkowych zmian ekosystemu

prowadzących do jego przekształcania się. Zmiany zachodzą zarówno
w biotopie (zmiany pH oraz składu chemicznego gleby), jak i w
biocenozie (zmiany składu gatunkowego). Końcowym etapem sukcesji
jest klimaks – stan, w którym ekosystem osiąga względnie stały skład
gatunkowy. Wyróżniamy sukcesję pierwotną oraz sukcesję wtórną.
 Sukcesja pierwotna – zachodzi na obszarach, na których wcześniej
nie było biocenozy (nagie skały i wydmy). Proces ten może trwać
kilkaset lub kilka tysięcy lat.
 Sukcesja wtórna – zachodzi w miejscach zajmowanych wcześniej
przez biocenozę, która uległa zniszczeniu (pożar). Polega na
odtworzeniu biocenozy sprzed zniszczenia.
 Krótki wykład z profesorem geologii na temat zmian ekosystemu
Sukcesja pierwotna
Sukcesja wtórna
Zależności pokarmowe

 Jednym z rodzajów zależności łączących poszczególne gatunki

zwierząt są zależności pokarmowe, w których jedne organizmy są
pokarmem dla drugich (liście dębu -> gąsienica -> ptak itp.). Jeśli
uszeregujemy podane gatunki w kolejności od zjadanych do
zjadających, to otrzymamy łańcuch pokarmowy (in. troficzny).
 Liście lipy -> mszyca -> biedronka
 Borówka czarna -> ślimak winniczek -> żaba trawna
 Mszyca oraz ślimak winniczek zajmują to samo miejsce w łańcuchach
pokarmowych –tworzą więc poziom troficzny.
Producenci, konsumenci, destruenci

 Producenci – organizmy samożywne, zdolne do wytwarzania

związków organicznych z prostych związków nieorganicznych – rośliny
zielone, niektóre bakterie i protisty.
 Konsumenci – organizmy cudzożywne, uzyskujące materię organiczną
z innych organizmów – zwierzęta, pasożytnicze rośliny, grzyby,
niektóre bakterie i protisty.
 Destruenci – organizmy odżywiające się szczątkami oraz odchodami
innych organizmów, przez co przyczyniają się do ich rozkładu –
bakterie i grzyby.
 Jeśli pierwsze ogniwo łańcucha pokarmowego stanowi producent, to
łańcuch nazywamy łańcuchem spasania, a jeśli jest nim destruent, to
taki łańcuch nazywamy łańcuchem detrytusowym.
Przykład łańcucha detrytusowego

 Martwa materia organiczna dżdżownica szpak

jastrząb lis
 Sieć pokarmowa
 Inaczej sieć
troficzna to
rozbudowana sieć
zależności
pokarmowych,
które występują
między
organizmami
żyjącymi w jednym
ekosystemie.
Tworzą ją łańcuchy
pokarmowe, które
łączą się i krzyżują
ze sobą.
Obieg materii w ekosystemie

 Nazywamy nim
krążenie materii
między biocenozą
a biotopem. Biotop
składa się głównie
ze związków
nieorganicznych,
które są pobierane
przez rośliny,
kontynuujące dalszy
proces obiegu.
Przepływ energii w ekosystemie

 Energia nie krąży w ekosystemie, tylko przez niego przepływa

 Przepływ ten rozpoczyna się od producentów (wykorzystują energię słoneczną
do fotosyntezy); podczas tego procesu energia słoneczna jest przekształcana
w energię wiązań chemicznych
 Największa część energii chemicznej jest zużywana przez producentów w
trakcie procesów życiowych oraz rozprasza się w postaci ciepła, podobnie jest
u roślinożerców i drapieżników
 Ostatecznie energię zmagazynowaną w martwej materii organicznej
wykorzystują destruenci
Dziękujemy za uwagę!

Przygotowali:
 Szymon Kowalczyk
 Mateusz Banaszkiewicz