HAVZA MESLEK

YÜKSEKOKULU

FİZYOTERAPİ

FTP 117- NORMAL MOTOR

GELİŞİM

ÖĞR.GÖR.KÜBRA TUZ
MOTOR GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

FTP 117- NORMAL MOTOR GELİŞİM

Hafta-7
• Büyük (kaba) hareketler ve küçük (ince) hareketler terimleri genellikle
hareket türlerini sınıflandırmak için kullanılmakta birlikte, genel olarak
motor gelişmeyi de kapsamaktadır.

• Motor becerilerinin öğrenilmesi ve gelişimi, benzer kronolojik yaştaki

çocuklar arasında büyük farklılıklar göstermektedir. Bununla birlikte,
çocuklarda beceri geliştirme sırası benzerdir ve düzenli bir şekilde
ilerlemektedir.
 Gelişimsel Ögeler

• 3 tanedir.
• 1)Gelişim genellikle baştan ayağa doğru ilerler. Diğer bir ifadeyle, vücut
kısımlarının koordinasyonu ve yönetimi, vücudun alt kısımlarında
gözlenmeden önce vücudun üst bölümlerinde meydana gelmektedir. Örneğin,;
çocuklar, tekmelemeden önce fırlatma becerilerini geliştirirler.
• 2) Gelişim içeriden dışarıya doğru meydana gelir. Yani çocuklar ellerini
kontrol etmeden önce kollarını kontrol ederler. Nesneleri kavramadan önce
onlara ulaşabilirler. Parmaklar, atma ve yakalamanın daha ince noktalarının
çoğunu yönlendirdiği için, çoğu çocuk bu becerileri 10 veya 11 yaşına kadar
isabetli bir şekilde gerçekleştiremez.
• 3)Gelişim, genelden özele doğru ilerler.
• Diğer bir ifadeyle, kaba motor hareketleri ince motor koordinasyonu ve küçük
kas becerilerinden önce öğrenilir. Çocuklar hareket becerilerini öğrendikçe,
üretken olmayan hareketler yavaş yavaş ortadan kalkar.
 Büyük Kas Becerileri

• Büyük kas motor becerileri aynı zamanda kaba hareket becerileri olarak da
adlandırılmaktadır. Büyük hareketler öncelikle büyük kaslar veya kas
grupları tarafından kontrol edilmektedir. Örneğin büyük bir kas grubu, üst
bacakta yer almaktadır. Bu kaslar yürüme, koşma ve atlama gibi bir dizi
hareketin üretilmesinde bir bütündür. Bu tür hareketler, öncelikle büyük
kas gruplarının bir fonksiyonu olarak, büyük (kaba) hareketler olarak kabul
edilmektedir.
• Kaba motor becerileri, kolları hareket ettirmek ve yürümek gibi büyük kas
aktivitelerini içeren becerilerdir.
• Bu beceriler, ince motor becerilere göre daha erken gelişmektedir.
• Bebeklik döneminde geliştirilen temel kaba motor beceriler bedenin genel
duruş ve yürüyüş kontrolünü içermektedir. Bebeklerin dik bir şekilde
yürümesi için, hem bir bacakları üzerinde dengede durabilmeleri, hem de
diğeri öne doğru sallanırken ağırlığı bir bacağından diğerine
kaydırabilmeleri gerekmektedir.
• Erken çocukluk döneminde ise, yürüme, koşma, sallanma, dönme,
yuvarlanma, zıplama gibi hareketler büyük kas becerilerine örnek
verilebilmektedir.
• Bu bağlamda altı yaşındaki çocuklar gayet becerikli bir şekilde koşar, atlar,
zıplar, sıçrar ve tırmanırlar, birçoğu iki tekerlekli bisiklete binebilmektedir.
• Çocuklar 3 yaşındayken; sekme, atlama ve ileri geri koşma gibi basit
hareketleri gerçekleştirmekten zevk alırlar. Bir odanın içinde nasıl
koşabileceklerini ve bir engelin üzerinden atlayabildiklerini göstermekten
gurur duyarlar.
• 4 yaşındaki çocuklar hâlâ aynı tür aktivitelerden hoşlanırlar, ancak daha
karmaşık kaba motor becerilerini gerçekleştirebilecek hâle gelirler. Bu
dönemde çocuklar merdivenleri tek ayakla çıkabilirken, aynı şekilde tek
ayakla aşağı inmede zorlanabilmekte ve her adımda iki ayağı merdivene
koymaya devam etmektedirler.
• Kaydıraklar, merdivenler, salıncaklar, denge çubukları, tırmanma yapıları,
üç tekerlekli bisikletler ve toplar gibi hareket etkinliği materyalleri, hareket
etkinliğinin ilgi çekiciliğini yansıtmakta, çocuklara eğlenme imkânı
sunmakta ve kaba motor alanındaki becerilerin geliştirilmesini teşvik
etmektedir.
• Top oyunları büyük kas becerilerini desteklemede önemlidir. Toplar,
hareket oyunları için tercih edilen nesnelerdir. 0-3 yaş arasındaki çocuklar,
gelişigüzel bir şekilde topu atıp, yuvarlayarak oynarken okul öncesi
dönemdeki çocuklar oyunlarda kullanılan toplarla daha karmaşık temel
becerileri öğrenirler.

• Temel motor becerilerini geliştiremeyen çocuklar için uzun vadeli olumsuz

etkiler olabilmektedir. Bu çocuklar okul yıllarında ve yetişkinliklerinde
grup oyunlarına veya sporlara katılım gösterememektedir. Ayrıca motor
becerileri geliştirmek; küçük çocukların hareket gereksinimlerini ve
isteklerini karşılar, egzersizlerin gerçekleştirilmesi ve kasların gelişmesine
yardımcı olur, kalbi güçlendirir, aerobik kapasiteyi arttırır.
 Küçük Kas / İnce Motor Becerileri

• Küçük kas motor becerileri aynı zamanda ince motor beceriler olarak
adlandırılmaktadır. Merkezden dışa gelişim ilkesine göre, küçük kas
hareketlerinin gelişimi büyük kas gelişiminin hareketlerini izlemektedir.
• Küçük kas motor becerileri el, ayak ve parmakların gelişimini
kapsamaktadır.
• Küçük kas becerilerine tutma, kavrama, yazma, yırtma, çizme, yapıştırma,
kesme örnek olarak verilebilmektedir.
• Bir objeyi avuç içi ile kaba bir şekilde tutmaktan; baş ve işaret parmağını
birleştirerek ince bir şekilde tutma becerisinin kazanılmasına doğru
ilerlemektedir.
• Bir oyuncağı tutmak, kaşık kullanmak, bir gömleği iliklemek ya da el
becerisi gerektiren herhangi bir şeyi başarmak, küçük kas becerilerini
göstermektedir.
• İnce motor becerileri, küçük kaslar veya kas grupları tarafından
yönetilmektedir. Çizim, dikme, yazma veya müzik aleti çalma gibi
hareketler ince hareketlerdir.
• Küçük kas becerileri ve görsel algılamadaki yetersizliklerden dolayı okul
öncesi dönemdeki çocukların etkinlikleri zorlanmadan eğlenceli bir şekilde
yapmaları için büyük, geniş nesnelerle etkinlik yapmaları gerekmektedir.
• Örneğin; büyük fırçalar, kalın pastel boyalar ve kalemler, büyük puntolu
kitaplar, iri delikli boncuklar, büyük boy materyallerle daha rahat
çalışabilmektedirler.
• İnce motor hareketler, genel olarak motor gelişim ile sosyal gelişim gibi
diğer gelişim alanlarının da ayrılmaz bir parçasıdır. Örneğin; yazma gibi
ince motor becerileri, yazılı fikirleri iletmek için önemlidir. Saç taramak
veya dişlerini fırçalamak gibi bakım etkinlikleri de ince motor hareketler
olarak kabul edilmektedir.
 Büyük ve Küçük Kas Becerilerinin Kombinasyonu
• Hareketler sık sık büyük ya da küçük olarak sınıflandırılsa da, hareketlerin çok az
bir bölümü tamamen sadece küçük ya da büyük kas grupları tarafından
yönetilmektedir.
• Büyük ve küçük kas gruplarının kombinasyonu genellikle kaba hareketlerin
gerçekleştirilmesinde yer almaktadır. Örneğin fırlatmanın büyük kas becerilerini
gerektiren kaba bir hareket olduğu düşünüldüğü için bu yönde bir sınıflandırma
yapılmaktadır. Fırlatma kaba bir hareket olarak kabul edilse de atma işleminde
mükemmellik için önemli bir ince motor bileşeni kritik öneme sahiptir.
• Küçük kas hareketleri ayrıca genel olarak büyük kas hareketleriyle
ilişkilendirildiği için; spor, oyun, egzersiz veya eğlence etkinliklerinde
çoğunlukla vücudun büyük kas gruplarının ürettiği hareketlerde etkili
olabilmektedir. El veya parmaklarının doğru bir şekilde konumlandırılması
ve ayarlanması, vuruş becerilerinin doğruluğu için kritik öneme sahiptir.

Omuzlarını geliştirmek için 8

yaşına kadar yüzme kursuna
giden Mete Gazoz,
koordinasyonuna katkı
sağlamak için de basketbol
oynadı. Bunun yanı sıra görme
ve dikkat yeteneğini
geliştirmek için 1 yıl boyunca
resim kursuna giden sporcu,
göz ve el koordinasyonuna
katkı sağlamak için ise 2 yıl
boyunca piyano eğitimi aldı.