Mạch biến đổi AD-DA

Khái niệm
• Chuyển đổi tương tự sang số (Analog to Digital) là quá trình chuyển
đổi thông tin từ dạng tương tự ở thế giới thực sang thông tin dạng số.
Bản chất là chuyển đổi các tín hiệu tương tự có thể liên tục và cung
cấp vô số giá trị điện áp khác nhau thành tín hiệu số chỉ có hữu hạn
các trạng thái rời rạc với các mức logic tương ứng
Phân loại
• Biến đổi song song: Tín hiệu được so sánh cùng một lúc với nhiều giá trị chuẩn.
Tất cả các bít được chuyển đổi đồng thời và đưa tới đầu ra.
• Biến đổi nối tiếp theo mã đếm: Quá trình so sánh được thực hiện lần lượt từng
bước theo quy luật của mã đếm. Kết quả được xác định bằng cách đếm số
lượng các giá trị chuẩn có thể chứa được trong giá trị tín hiệu tương tự cần
chuyển đổi.
• Biến đổi nối tiếp theo mã nhị phân: Quá trình so sánh được thực hiện từng
bước theo quy luật của mã nhị phân. Các đơn vị chuẩn dùng để so sánh lấy các
giá trị giảm dần theo quy luật mã nhị phân. Các bít được xác định lần lượt từ bít
có ý nghĩa lớn nhất (MSB) đến bít có ý nghĩa nhỏ nhất (LSB).
• Biến đổi song song nối tiếp kết hợp: Qua mỗi bước so sánh có thể xác định
được đồng thời ít nhất 2 bít.
Nguyên tắc chuyển đổi
• Lấy mẫu tín hiệu tương tự tại
những thời điểm khác nhau và
cách đều nhau (rời rạc hoá tín
hiệu về mặt thời gian). Giữ cho
biên độ điện áp tại các thời điểm
lấy mẫu không đổi trong quá trình
chuyển đổi tiếp theo
Nguyên tắc chuyển đổi
Các tham số
• a. Dải động
• Dải động là khoảng điện áp mà chuyển đổi A/D thực hiện được một cách bình
thường. Khoảng điện áp đó có thể lấy trị số từ 0 đến giá trị dương hoặc âm nào
đó hoặc cũng có thể là điện áp hai cực tính từ (-U) đến (+U).
• b. Số bít N
• Số bit N là tham số đặc trưng cho độ chính xác của chuyển đổi khi dải động là
không đổi.
• c. Tốc độ chuyển đổi
• Tốc độ chuyển đổi là tham số cho phép xác định kết quả chuyển đổi trong một
giây. Hay tham số này cho phép xác định thời gian chuyển đổi và cho biết mối
quan hệ giữa thời gian chuyển đổi và tần số chuyển đổi.
Chuyển đổi A/D theo phương pháp song
song
Chuyển đổi A/D theo phương pháp song
song
• Điện áp chuẩn Uch được đưa đến một đầu vào của bộ so sánh qua thang điện trở R.
• Các điện áp chuẩn đặt vào các bộ so sánh lân cận khác nhau một lượng không đổi và giảm dần
từ S1 đến Sm.
• Nếu đầu ra các bộ so sánh có điện áp vào lớn hơn điện áp chuẩn lấy trên thang điện trở thì có
mức logic "1", các đầu ra còn lại có mức logic "0".
• Tất cả các đầu ra của các bộ so sánh được nối đến một đầu vào của cổng AND tương ứng, một
đầu vào còn lại của cổng AND nối tới mạch tạo xung nhịp.
• Chỉ khi có xung nhịp đưa tới đầu vào cổng AND thì các xung đầu ra bộ so sánh mới đưa ra
mạch nhớ FF.
• Do đó, cứ sau một thời gian bằng một chu kỳ xung nhịp lại có một tín hiệu được biến đổi và
đưa đến đầu ra.
• Ở đây, tín hiệu xung nhịp bảo đảm cho quá trình so sánh kết thúc mới đưa tín hiệu vào bộ
nhớ. Bộ mã hoá có nhiệm vụ biến đổi tín hiệu vào dưới dạng mã đếm thành mã nhị phân.
Chuyển đổi A/D theo phương pháp nối tiếp
mã nhị phân
Chuyển đổi A/D theo phương pháp nối tiếp
mã nhị phân
• Để dễ dàng phân tích nguyên lý chuyển đổi của phương pháp này thì
giả sử tín hiệu cần chuyển đổi có dải biến đổi điện áp từ 0 ÷ UAmax.
Dải biến đổi điện áp này được chia thành hai phần bằng nhau là . Giá
trị được đặt là giá trị điện áp chuẩn để so sánh.
• Tín hiệu tương tự cần chuyển đổi UA1 được so sánh với mức điện áp
chuẩn Uch1 = UAmax/2 . Nếu UA1 < UAmax/2 thì B1 = 0. Còn nếu UA1
> UAmax/2 thì B1 = 1. Sau đó bộ chuyển đổi DA 1bit sẽ cho ra điện áp
tương tự, nếu B1 = 0 nó sẽ cho U’A1 = 0. Còn ngược lại, nếu B1 = 1 nó
sẽ cho U’A1 = UAmax/2 .
 Chuyển đổi A/D theo phương pháp nối tiếp
mã nhị phân
Tiếp sau đó, mạch hiệu sẽ thực hiện trừ giữa UA1 và U’A1, đầu ra thu được UA2, đây là giá
trị dư sau khi đã cho ra bit thứ nhất B1. Giá trị điện áp dư được đưa vào tầng tiếp theo. Quá
trình thực hiện lặp lại như đối với bit B1, nhưng điện áp dư được so sánh với mức điện áp
U Amax
chuẩn Uch2 = . Quá trình lặp lại cho các tầng kế tiếp với điện áp chuẩn giảm dần, điện
4
U Amax
áp so sánh của tầng N là UchN =
2N
Chuyển đổi A/D theo phương pháp nối tiếp
mã đếm đơn giản
Chuyển đổi A/D theo phương pháp dùng
vòng hồi tiếp
CHUYỂN ĐỔI TÍN HIỆU SỐ SANG
TƯƠNG TỰ (D/A)
• Chuyển đổi số - tương tự (D/A) là quá trình tìm lại tín hiệu tương tự
từ N số hạng (N bít) đã biết của tín hiệu số, với độ chính xác là một
mức lượng tử từ 1 LSB.
• Một cách khác, có thể hiểu chuyển đổi số sang tương tự là chuyển đổi
một số có độ chính xác hữu hạn (thường là số nhị phân có mức logic
cố định) thành một đại lượng vật lý (điện áp hoặc áp suất…). Hay nó
được hiểu bản chất là quá trình để chuyển đổi dữ liệu chuỗi thời gian
có độ chính xác hữu hạn sang tín hiệu vật lý liên tục thay đổi.
Sơ đồ tổng quát biến đổi DA
Các tham số
• a. Độ phân giải
• Độ phân giải là số lượng mức đầu ra có thể mà DAC được thiết kế để tái tạo tín hiệu ban đầu. Độ phân
giải liên quan chặt chẽ đến số lượng bit hiệu dụng, là phép đo độ phân giải thực tế mà DAC đạt được.
• Độ phân giải xác định độ sâu màu trong các ứng dụng video và độ sâu bit âm thanh trong các ứng dụng
âm thanh.
• b. Tỷ lệ lấy mẫu tối đa
• Tỷ lệ lấy mẫu tối đa là tốc độ tối đa mà mạch DAC có thể hoạt động mà vẫn tạo ra đầu ra chính xác.
• c. Méo hài và nhiễu
• Méo hài và nhiễu là tham số cho phép xác định độ méo và tiếng ồn do DAC đưa vào tín hiệu. Nó được
biểu thị bằng phần trăm tổng công suất của méo hài không mong muốn và nhiễu đi kèm với tín hiệu
mong muốn.
• d. Dải động
• Dải động cho phép đo sự khác biệt giữa tín hiệu lớn nhất và nhỏ nhất mà DAC có thể tái tạo được biểu
thị bằng decibel.
Nguyên tắc chuyển đổi
• Nguyên tắc để lấy lại tín hiệu tương tự từ tín hiệu số được mô tả

• Theo sơ đồ thì quá trình chuyển đổi A/D là quá trình tìm lại tín hiệu
tương tự đã lấy mẫu được. Tín hiệu đầu ra là tín hiệu rời rạc theo thời
gian được biểu diễn như
• Tín hiệu sau bộ chuyển đổi D/A được đưa qua một bộ lọc thông thấp lý
tưởng. Đầu ra bộ lọc được tín hiệu US biến đổi liên tục theo thời gian,
đây chính là tín hiệu nội quy của UM
Nguyên tắc chuyển đổi
• Theo sơ đồ thì quá trình chuyển đổi A/D là quá trình tìm lại tín hiệu
tương tự đã lấy mẫu được. Tín hiệu đầu ra là tín hiệu rời rạc theo thời
gian được biểu diễn như

• Tín hiệu sau bộ chuyển đổi D/A được đưa qua một bộ lọc thông thấp lý
tưởng. Đầu ra bộ lọc được tín hiệu US biến đổi liên tục theo thời gian,
đây chính là tín hiệu nội quy của UM
Chuyển đổi D/A theo phương pháp thang
điện trở
Chuyển đổi D/A theo phương pháp mạng
điện trở
Chuyển đổi D/A theo phương pháp mã hoá
Shannon - Rack