NGỮ VĂN 8

Tập 2

Bài 10
Thực hành tiếng Việt
Câu hỏi, câu khiến,
câu cảm, câu kể
Trong các câu sau, hãy cho biết đâu là câu?
- Dùng để thắc mắc, có nhu cầu giải đáp về một vấn đề gì đó.
- Dùng để yêu cầu, sai khiến, đưa ra mệnh lệnh.
- Dùng để trần thuật, kể lại sự việc.
- Dùng để thể hiện thái độ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc.
1) Mẹ đã mua được ti vi chưa?
2) Bạn Lan hỏi mẹ đã mua được ti vi chưa.
3) Hãy hỏi mẹ đã mua được ti vi chưa.
4) A, mẹ đã mua được ti vi rồi!
Trình bày vai trò, tác dụng, đặc điểm hình thức và lấy
ví dụ minh hoạ cho các kiểu câu: câu hỏi, câu khiến,
câu cảm, câu kể.
 Câu hỏi

- Mục đích: dùng để hỏi thông tin, để cầu

khiến, cảm thán hoặc khẳng định, phủ Ví dụ
định. San chả làm nội trợ mãi rồi đấy ư?
- Hình thức: (Nam Cao)
• Các từ nghi vấn: ai, gì, nào, sao, đâu, bao  Không được dùng để hỏi mà được
giờ, mấy, bao nhiêu, à, ư,… hoặc từ hay dùng để khẳng định.
(nối các vế có quan hệ lựa chọn).
• Kết thúc bằng dấu chấm hỏi.
 Câu khiến

- Mục đích: dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị,

Ví dụ
khuyên bảo, ngăn cấm.
- Đừng có đi đâu đấy!
- Hình thức:
(Kim Lân)
• Kết thúc bằng dấu chấm than.
- Con nín đi!
• Kết thúc bằng dấu chấm nếu ý cầu khiến
(Nguyên Hồng)
không được nhấn mạnh.
 Câu cảm

- Mục đích: dùng để biểu lộ trực tiếp

cảm xúc của người nói. Ví dụ
- Hình thức: - Lo thay! Nguy thay! (Khúc đê này
• Từ ngữ cảm thán như: a, ôi, than ôi, hỏng mất).
hỡi ôi, trời ơi, chao ôi,… (Phạm Duy Tốn)
• Kết thúc bằng dấu chấm than.
 Câu kể

- Mục đích: trình bày (trần thuật, miêu tả, nhận

định, …) về sự vật, sự việc, đôi khi để cầu
khiến. Ví dụ
- Hình thức: “Trời sắp mưa đấy!” được dùng để
• Không có đặc điểm hình thức của câu hỏi, câu nhắc nhở, yêu cầu (cất đồ phơi bên
khiến, câu cảm. ngoài vào nhà).
• Kết thúc bằng dấu chấm hoặc đôi khi bằng dấu
chấm than, dấu chấm lửng.
Ấn vào đây để luyện tập
 Nhiệm vụ 1: Bài tập 1 SGK trang 111
1. Xác định câu hỏi, câu khiến, câu cảm, câu kể trong những câu dưới đây (trích truyện Lão Hạc của Nam
Cao). Chỉ ra đặc điểm giúp nhận biết mỗi kiểu câu đó.
a) Ông giáo hút trước đi.
b) Lão hút xong, đặt xe điếu xuống, quay ra ngoài, thở khói.
c) Tôi nghĩ đến mấy quyển sách quý của tôi.
d) Hỡi ơi lão Hạc!
e) Thế nó cho bắt à?
g) Chao ôi!
h) Lão đừng lo gì cho cái vườn của lão.
a. Câu khiến - Câu dùng để đề nghị.
b. Câu kể - Câu kể lại hành động của lão Hạc.
c. Câu kể - Câu là lời trình bày của ông giáo thuật về
suy nghĩ trong mình.
d. Câu cảm - Câu có thán từ "Hỡi ơi".
e. Câu hỏi - Câu dùng để hỏi thông tin.
f. Câu cảm - Câu có thán từ "Chao ôi".
 Nhiệm vụ 2: Bài tập 2 SGK trang 111

Trong những câu dưới đây (trích truyện Lão Hạc của Nam Cao), câu nào được dùng để
hỏi, câu nào được dùng để biểu thị ý phủ định? Vì sao?
a) Việc gì còn phải chờ khi khác?
b) Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại?
c) Ta có quyền giữ cho ta một tí gì đâu?
d) Có đồng nào, cụ nhặt nhạnh đưa cho tôi cả thì cụ lấy gì mà ăn?
a. Câu hỏi - dùng để hỏi thông tin.
b. Câu được dùng để biểu thị ý phủ định - dùng để
bác bỏ ý kiến của người khác.
c. Câu hỏi - dùng để hỏi thông tin.
d. Câu được dùng để biểu thị ý phủ định - dùng để
bác bỏ ý kiến của người khác.
Nhiệm vụ 3: Bài tập 3 SGK trang 112
 ĐÁP ÁN

a-5 b-4 c-2 d-3 e-1

 Nhiệm vụ 4: Bài tập 4 SGK trang 112
4. Tìm thành phần phụ chú trong các câu dưới đây. Chỉ ra dấu hiệu hình thức để nhận biết và tác dụng của thành
phần đó trong mỗi câu.
a) Trên cơ sở một không gian nghệ thuật đầy thi vị — làng Mỹ Lý – ông vẽ những bức tranh thuỷ mặc về những
đêm trăng và mùa gặt; cái nhà ga nhỏ và con đường sắt quạnh hiu thỉnh thoảng vọng lên tiếng còi tàu đêm cô đơn,
mơ hồ ngoài quãng đồng xa vắng ... (Trần Hữu Tá)
b) Bộ phim có những hình ảnh mang ý nghĩa ẩn dụ: con đường, bến sông, bánh xe đạp đều đặn quay tròn,... (Bộ
phim “Người cha và con gái”)
c) Cảnh vẽ trong phim đơn giản, gợi khung cảnh thời thơ ấu ở một vùng quê của Hà Lan, quê hương của đạo diễn
Mai-cơn Đu-đốc đơ Guýt. (Bộ phim “Người cha và con gái”)
d) “Người cha và con gái” (Father and Daughter) là một bộ phim hoạt hình ngắn không lời của đạo diễn người
Hà Lan Mai-cơn Đu-đốc đơ Guýt thực hiện năm 2000. (Bộ phim “Người cha và con gái”)
a. Trên cơ sở một không gian nghệ thuật đầy thi vị – làng Mỹ Lý – ông vẽ những
bức tranh thủy mặc về những đêm trăng và mùa gặt; cái nhà ga nhỏ và con đường
sắt quạnh hiu thỉnh thoảng vọng lên tiếng còi tàu đêm cô đơn, mơ hồ ngoài quãng
đồng xa vắng …

 Dấu hiệu hình thức: Đặt giữa hai dấu gạch ngang.
 Tác dụng: Giải thích không gian muốn nói đến.
 b. Bộ phim có những hình ảnh mang suy nghĩa ẩn dụ: con đường, bến sông,
bánh xe đạp đều đặn quay tròn,…

 Dấu hiệu hình thức: Đặt sau dấu hai chấm.

 Tác dụng: giải thích những hình ảnh nào là mang ý nghĩa ẩn dụ.
c. Cảnh vẽ trong phim đơn giản, gợi khung cảnh thời thơ ấu ở một vùng quê ở Hà Lan, quê
hương của đạo diễn Mai-cơn Đu-đốc đơ Guýt.

 Dấu hiệu hình thức: Đặt sau dấu phẩy.

 Tác dụng: giải thích hình ảnh vùng quê trong bộ phim là hình ảnh quê hương đạo diễn.

d. “Người cha và con gái” (Father and Daughter) là một bộ phim hoạt hình ngắn không lời
của đạo diễn người Hà Lan Mai-cơn Đu-đốc đơ Guýt thực hiện năm 2000.

 Dấu hiệu hình thức: Đặt trong dấu ngoặc kép

 Tác dụng: giải thích tên tiếng Anh của bộ phim.
Ôn lại kiến thức đã học về Soạn bài:
Hoàn thành bài tập Luyện
Câu hỏi, câu khiến, câu Cuốn sách Chìa khóa vũ
tập
cảm, câu kể trụ của Gioóc-giơ
Like fanpage Hoc10 - Học 1 biết 10 để nhận thêm nhiều tài liệu giảng dạy
theo đường link:

Hoc10 – Học 1 biết 10

Hoặc truy cập qua QR code