Professional Documents
Culture Documents
bài 4 ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX
bài 4 ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX
bài 4 ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX
Hình 3. Trận hải chiến giữa chúa Nguyễn (Đàng Trong) và đế quốc Hà Lan
1. Khái quát quá trình xâm nhập Đông Nam Á của thực dân phương Tây
b) Quá trình thực dân phương Tây xâm nhập Đông Nam Á
Ma-lắc-ca
Ma-lắc-ca
In-đô-nê-xi-a
MỞ RỘNG
Vì muốn độc chiếm nhục đậu khấu và
đinh hương, năm 1667, Hà Lan đã đỏi
Hình 6. Tranh vẽ thành thuộc địa cho Anh để lấy đảo Răn
phố Ba-ta-vi-a năm 1682 thuộc quần đảo hương liệu Ban-đa,
(Gia-các-ta hiện nay) In-đô-nê-xi-a ngày nay.
1. Khái quát quá trình xâm nhập Đông Nam Á của thực dân phương Tây
b) Quá trình thực dân phương Tây xâm nhập Đông Nam Á
Hình 7. Quân Anh đột kích vào một chiến lũy của
quân Miến Điện, ngày 08 – 07 – 1824.
1. Khái quát quá trình xâm nhập Đông Nam Á của thực dân phương Tây
b) Quá trình thực dân phương Tây xâm nhập Đông Nam Á
Phi-líp-pin
Tây Ban Nha xâm lược Sau chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha,
và đặt ách thống trị Phi-líp-pin trở thành thuộc địa của Mỹ
Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Pháp bước đầu xâm lược
Pháp tranh giành ảnh hưởng ba nước Đông Dương
Hình 10. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha tấn công
bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng (ngày 01 – 09 – 1858).
1. Khái quát quá trình xâm nhập Đông Nam Á của thực dân phương Tây
b) Quá trình thực dân phương Tây xâm nhập Đông Nam Á
Mặc dù chịu lệ thuộc về kinh tế, chính trị vào Anh và Pháp,
nhưng Xiêm vẫn giữ được độc lập tương đối về mặt lãnh thổ.
1. Khái quát quá trình xâm nhập Đông Nam Á của thực dân phương Tây
b) Quá trình thực dân phương Tây xâm nhập Đông Nam Á
MỞ RỘNG
Xiêm là quốc gia duy nhất ở khu vực Đông Nam Á giữ được độc lập vì:
Về chính trị
Về chính trị
Về chính trị
– Thực hiện chính sách “chia để trị” với các
chính sách cai trị khác nhau.
Tạo nên sự chia rẽ dân tộc, tôn giáo, tạo
khoảng cách giữa các quốc gia.
“…Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho
nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào.
Chúng thi hành những luật pháp dã man.
Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam,
Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của
ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết…”
Hình 16. Lược đồ ba nước Đông Dương
(Trích Tuyên ngôn độc lập, Hồ Chí Minh) dưới ách thống trị của thực dân Pháp.
2. Tình hình Đông Nam Á dưới ách thống trị của thực dân phương Tây
Về kinh tế
Về công nghiệp
– Đẩy mạnh vơ vét, bóc lột người dân
bản xứ, không chú trọng mở mang công
nghiệp nặng, chủ yếu xây dựng những
ngành công nghiệp chế biến, sản xuất
hàng tiêu dùng. Hình 17. Khai thác thiếc ở Mã Lai.
2. Tình hình Đông Nam Á dưới ách thống trị của thực dân phương Tây
Về kinh tế
Về kinh tế
Về nông nghiệp
– Chính sách ướp đoạt ruộng đất để
lập đồn điền, ép chính quyền bản xứ
nhượng quyền khai khẩn đất hoang...
– Bóc lột sức lao động của nông dân
và phải nộp sản phẩm thay thuế đất.
Hình 19. Nhân dân Gia-va nộp mủ cao su
thay thuế đất.
2. Tình hình Đông Nam Á dưới ách thống trị của thực dân phương Tây
Về văn hóa
Về xã hội
Tư sản dân tộc, giai Hình thành và phát triển, tham gia vào
cấp công nhân, tầng cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
lớp tiểu tư sản
Bị bần cùng hoá, phải chịu mọi thứ
thuế, lao dịch nặng nề, rời bỏ ruộng
Nông dân
đất để bán sức lao động.
2. Tình hình Đông Nam Á dưới ách thống trị của thực dân phương Tây
Về xã hội
Hình 21. Một gia đình tư sản ở Y-an-gun Hình 22. Những người nông dân Việt Nam
(Miến Điện) thời Pháp thuộc
Kết luận
– Sau khi thôn tính và biến các nước Đông Nam Á thành thuộc
địa, thực dân phương Tây đã tiến hành những chính sách cai trị
hà khắc: vơ vét, đàn áp, chia để trị.
– Tùy tình hình cụ thể mà mỗi nước thực dân có chính sách cai
trị, bóc lột khác nhau, song nhìn chung là vơ vét tài nguyên
đưa về chính quốc, không mở mang công nghiệp ở thuộc địa,
tăng các loại thuế, mở đồn điền, bốt lính, đàn áp phong trào
yêu nước
3
Cuộc đấu tranh của các nước Đông Nam Á chống
thực dân phương Tây từ nửa sau thế kỉ XVI
đến giữa thế kỉ XIX
3. Cuộc đấu tranh của các nước Đông Nam Á chống thực dân phương Tây từ
nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX
Dựa vào mục 3 (Sách giáo khoa – trang 22), hãy: Mô tả một số nét chính về cuộc đấu tranh
tiêu biểu ở Đông Nam Á chống ách đô hộ của thực dân phương Tây từ nửa sau thế kỉ XVI đến
giữa thế kỉ XIX.
Đế quốc Anh
Đế quốc Pháp
Đế quốc Hà Lan
3. Cuộc đấu tranh của các nước Đông Nam Á chống thực dân phương Tây từ
nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX
In-đô-nê-xi-a
Năm 1675
3. Cuộc đấu tranh của các nước Đông Nam Á chống thực dân phương Tây từ
nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX
In-đô-nê-xi-a
In-đô-nê-xi-a
In-đô-nê-xi-a
In-đô-nê-xi-a
In-đô-nê-xi-a
In-đô-nê-xia
Phi-líp-pin
Năm 1521
3. Cuộc đấu tranh của các nước Đông Nam Á chống thực dân phương Tây từ
nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX
Phi-líp-pin
Phi-líp-pin
Miến Điện
– Chính quyền phong kiến ở các nước đầu hàng, làm tay sai.
– Phong trào đấu tranh của nhân dân Đông Nam Á thiếu đường lối lãnh đạo
đúng đắn; phần lớn mang tính tự phát, không thống nhất được thành một
phong trào đấu tranh chung, rộng khắp trên cả nước…
Kết luận
– Cuộc đấu tranh của các nước Đông Nam Á chống thực dân
phương Tây từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX thực sự tạo
thành một sức mạnh to lớn, bước đầu làm chậm bước tiến của
thực dân phương Tây.
– Nó là sức mạnh của sự đoàn kết quân dân, nhiều giai tầng trong
xã hội, mặc dù bị thất bại, nhưng nó tạo cơ sở cho các phong trào
đấu tranh thời kỳ sau phát triển mạnh mẽ và giành được thắng lợi
hoàn toàn.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 1. Điền đúng (Đ) hoặc sai (S) vào ô trống
Tây Ban Nha là nước đi tiên phong trong việc xâm lược In-đô-nê-xi-a. Đ
Giữa thế kỉ XIX, Miến Điện và Mã Lai trở thành thuộc địa của Anh. Đ
Các nước thực dân phương Tây xâm lược Đông Nam Á vì đây là vùng
S
đất rộng lớn, có ít người sinh sống.
Việc các nước thực dân phương Tây tiến hành chính sách “chia để trị”
S
đã giúp cho các nước Đông Nam Á có cơ hội phát triển khác nhau
Xiêm là quốc gia duy nhất ở khu vực Đông Nam Á không bị thực dân
phương Tây “nhòm ngó”. S
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 2. Khai thác các tư liệu dưới đây giúp bạn biết những điều gì về chính
sách cai trị của chính quyền thực dân ở một số nước Đông Nam Á?
Tư liệu 1. Ở In-đô-nê-xi-a, Hà Lan giữ quyền ưu đãi và thực hiện chế độ
bảo vệ quan thuế cho các thương thuyền Hà Lan. Nhờ đó, hàng dệt
nhập khẩu của Hà Lan năm 1819 chiếm 1/3 nhưng đến năm 1830 đã
chiếm 2/3 tổng số hàng dệt nhập khẩu.
(Theo Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Hồng, Lịch sử thế giới cận đại,
NXB Giáo dục, 2006, tr. 393)
Thể hiện chính sách bảo hộ, độc quyền buôn bán với thuộc địa của các
nước thực dân.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 2. Khai thác các tư liệu dưới đây giúp bạn biết những điều gì về chính
sách cai trị của chính quyền thực dân ở một số nước Đông Nam Á?
Tư liệu 2. Theo quy định, đàn ông Phi-líp-pin từ 16 đến 60 tuổi phải
đóng 10 rê-an cho chính quyền, 1 rê-an cho nhà thờ và 1 rê-an cho
ngân khố huyện. Thuế này có thể trả bằng tiền hay bằng sản phẩm.
Bọn thống trị thực dân lại thích thu bằng hiện vật vì chúng có thể
tha hồ trả giá rẻ và đong đếm gian lận.
(Theo Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Hồng, Lịch sử thế giới cận đại,
Sđd, tr. 414)
Thể hiện chính sách bóc lột của chính quyền thực dân với nhân dân
Đông Nam Á thông qua chính sách thuế khoá nặng nề, gian lận
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 2. Khai thác các tư liệu dưới đây giúp bạn biết những điều gì về chính
sách cai trị của chính quyền thực dân ở một số nước Đông Nam Á?
Tư liệu 3. Thực dân Hà Lan ra sức xây dựng các công trình phòng thủ, ra lệnh cho lãnh
chúa bắt nông dân xây dựng con đường từ Tây Gia-va đến Đông Gia-va, dài 1.000 km.
Trại lính mọc lên khắp nơi, công binh xưởng, quân y viện và các pháo đài kiên cố được
xây dựng ở những thành phố quan trọng như: Ba-ta-vi-a, Su-ra-bai-a, Sê-ma-rang,...
Xương máu hàng vạn nông dân đã đổ vào các công trình trên.
(Theo Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Hồng, Lịch sử thế giới cận đại, Sđd, tr. 391)
Thể hiện chính sách bóc lột sức người, sức của ở các thuộc địa để xây dựng
hệ thống giao thông (đường sá), các công trình phòng thủ (trại lính, công binh
xưởng, pháo đài, quân y viện,...) nhằm phục vụ cho mục đích cai trị của chính
quyền thực dân.
10
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 3. Bạn có nhận xét gì về chính sách đô hộ của thực dân
phương Tây đối với các nước Đông Nam Á?
Trả lời
Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước thuộc địa
vô cùng hà khắc, dã man, diễn ra trên tất cả các lĩnh vực. Chia để trị, vơ
vét, bóc lột phục vụ cho khai thác và đàn áp các cuộc khởi nghĩa, làm xói
mòn văn hóa dân tộc, gây nên xung đột văn hóa, tôn giáo ở nhiều quốc
gia, tăng thêm mâu thuẫn trong xã hội.
10
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 4. Có ý kiến cho rằng: Các nước tư bản phương Tây xâm
chiếm Đông Nam Á là để giúp đỡ những nước này thoát khỏi
nghèo nàn, lạc hậu. Bạn có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?