V.

MURAT
 Doğum/ölüm tarihi: 21.9.1840-29.8.1904
 Doğum yeri: İstanbul
 Öldüğü yer: İstanbul, Çırağan Sarayı
 Ölüm Sebebi: Şeker
 Babası: Abdülmecit
 Annesi: Şevkefza Valide Sultan (Çerkez)
 Tahta çıktığı tarih: 30.5.1876
 Tahta çıktığında yaşı: 35 yaş, 8 ay
 Saltanatının sonu: 31.8.1876
 Tahttan ayrılma sebebi: Hal’
 Saltanat süresi: 3 ay, (93 gün)
 Gömülü olduğu yer: İstanbul, Yenicami arkasında,Turhan Valide Sultan türbesi
bitişiğinde
 Tanzimat döneminin ilk şehzadesidir.
 Babası Abdülmecid oğluna Murat ismini vererek devletin geleceği hakkında iyi niyetini
izhar etmek istemiştir.
 Çırağan sarayında geleneksel kutlamalar yapılmış. Abdülmecid şehzadesi için elmas içli
maşalar , avizeler, horoz mahmuzları, gümüş sübekler , yaptırmıştır.
 Topkapı sarayındaki şehzadeler dershanesinde ders almaya başlamıştır.
 Abdülmecid oğlu Murat’ın keskin bir zekaya sahip olduğunu farkına varmış eğitimine
önem vererek kendi alanlarında uzman hocalardan ders aldırtmıştır.
 V.Murat’ın Ders aldığı Hocalar

Şeyhülislam Donizetti paşa Mehmet Namık Paşa Safvet Paşa

Hayrullah Efendi (Müzik Eğitimi) (Askeri) (Fransızca)
(Dini İlimler)
 Avrupalı Prensler gibi serbest bir hayat sürdüğü .İstanbul’da sosyete, aydınlar ve
yabancıların bir araya geldiği salonlarda bulunmuş.
 Giyimine son derece dikkat edildiği söylenmektedir.
 Abdülmecid yaptığı gezilerde yanında götürmüş .
 1850 yılı haziranında Akdeniz ve Ege adalarına , 1859 temmuzunda Selanike yapılan
gezilerde yer almıştır.
 Şehzade Murat Efendi on beş senelik veliahtlığında vaktinin çoğunu Abdülaziz’in
kendisine tahsis ettiği Kurbağalıdere’deki köşkünde geçirirdi.
 Saltanatın’ın ilk yıllarında yeğenlerini kollayıp gözeten, onlara geniş ölçüde hürriyet
tanıyan Abdülaziz, politikaya kalkıştıklarına yönelik raporlar gelmesi üzerine
özgürlüklerine kısıtlama getirmiş ve onları saltanatın rakibi gibi, görmeye başlamıştır.
 Abdülaziz’in Mısır ve Avrupa gezileri de V. Murat’ta bulunacaktır.
 V.Murat Avrupa’ya yaptığı gezilerde gösterilen alaka , duyulan saygının bir şehzade ve
veliahda gösterilenden öte olduğu söylenmektedir.
 Yapılan Avrupa gezilerinde V. Murat’ın Amcası Sultan Abdülaziz ve Biraderi Abdülhamit
karşılaştıran Eldem, şöyle bir değerlendirmede bulunmaktadır: ‘’Beraber seyahat ettiği
amcası Abdülaziz daha muhafazakar ve ‘milli’ duruşu temsil eder. Kardeşi Abdülhamit ise geleceğin
İslamcı müstebidi olarak bilinirken, Murad’ın etrafındaki yeniliklere en uyumlu ve en meraklı kişi
olduğu her zaman varsayılmıştır.’ ’ Avrupa gezisinin başarılı bir şekilde geçtiğini söylemek
mümkündür.
YENİ OSMANLILAR İLE
MÜNASEBETLERİ
 Osmanlı münevverlerin idareye karşı 1865 yılında oluşturdukları muhalif bir topluluk.
 Abdülaziz dönemi de ortaya çıkan yeni Osmanlılar harekatı, padişahın şahsına değil onun
hükümetlerine karşı mücadele vermiştir.
 Meşrutiyet fikrine yakınlığı olan , Osmanlı’da yeni bir rejim kurabileceğine inanılan
Murat’ın yeni Osmanlıların müstakbel meşrutiyet hükümdarı olarak görülmüştür.
 Abdülaziz’le Avrupa seyahatin de iken iyi bir izlenim bırakması ve sürgündeki
hürriyetçiler ile gizli temaslarının oluşması, Abdülaziz’in üzerindeki denetimini
artırmasına sebep olmuştur.
 V.Murat’ın yeni Osmanlılara para verdiğini öğrene Abdülaziz onu ekonomik yönden
kısıtlamaya gitmiştir.
 Osmanlılar içinde 19.yüzyılda meşrutiyet düşüncesini benimseyen ve devleti demokratik
bir anlayışla yönetmenin gereğine inanan ilk şehzade olmuştur.
 Murat efendi Kurbağalıdere’deki çiftlik ve köşklerde Yeni Osmanlıların önde gelenleriyle
gizli toplantılar yapmışlardır.
 Yeni Osmanlılar Murad’ın tahta geçerse hedeflerine ulaşacaklarını düşünmektedirler.
 Resim eklemek için simgeye tıklayın

Namık Kemal Ziya Paşa Şinasi

 MASONLAR İLE MÜNASEBETİ

 Masonluk Avrupa’da baskıcı akım ve düzenlere karşı hür düşünceyi savunmak ve kendi
çözüm önerisini getirmek adına gizli toplantılar yapma ihtiyacından doğmuştur.
 Yeni Osmanlı aydınları ve İslam dünyasında modernleşmeyi savunan pek çok kişi mason
locaları içinde kendini bulmuştur.
 Çevresinde ki masonlar vasıtasıyla masonluğu tanıyan Murat bu topluluğa dahil olmak
istemiştir.
 V. Murat locanın aradığı özelliklere sahip birisidir.
 Dahil olduktan sonra kendisine gösterilen ilgiden hoşnut olmuş sultan olduğunda verilen
vazifeyi yerine getireceğini vaat etmiştir.
 V.Murat masonluğa üye kazandırma çalışmasına ailesinden başlayacaktır fakat umduğunu
bulamayacaktır.

 Masonluğa yöneliş V.Murad’ın sultan olması ile ivme kazanmıştır. Ancak hastalığı
nedeniyle tahta uzun süre kalamayışı bu gelişmeyi durdurmuştur.
 BORÇLARI

 V.Murat borçlarıyla da gündem olmuş bir padişahtır.

 Borçlu şehzade veliaht olmakla birlikte tahta çıktığında borçlu bir şehzade bir hükümdar
olacaktır.

 V.Murat’ın aşırı derece borçlu olmasının iki neden ortaya çıkmışdır. Birincisi kişisel
özellik itibariyle zevk ve eğlence düşkünlüğü israfa varan harcamalarıdır . Diğeri ise
saltanat uğruna üstesinde gelemeyeceği meblağlarda borçlanmış olmasıdır.
 SOFTALAR HAREKATI

 Murat efendinin sultan olmasıyla neticelenecek ihtilal öncesi 1873 ile 1876 yıllarını
kapsayan zaman zarfında sık sık sadrazam ve vükela değişiklikleri meydana gelirken ,
payitahta bunlar olurken Balkanlarda Hersek isyanı(1875),Bulgar Ayaklanması (1876),iki
konsolosun öldürülmesiyle tehlikeli bir hal alan Selanik Vak’ası (1876) gibi gelişmeler
yaşanmıştır.
 Yönetimde istikrarsızlık söz konusu olmuş, Osmanlı tebaası ayaklanmalar sebebiyle
kaygılanmış ,devletin sorunları çözme kapasitesi ve kudreti ciddi şekilde sorgulanır hale
gelmiştir.
 Bu olumsuz atmosfer Osmanlı tebaası nazarında Sultan Abdülaziz’in gözden düşürmek
için kullanılacak ve veliaht olması dolayısıyla Murat efendinin padişahlığının önü
açılmaya çalışılacaktır.
 Diğer taraftan Mahmud Nedim Paşa’nın beceriksiz yönetimi devleti borçtan iflasın eşiğine
getirmiştir.
 Mithat Paşa ile Hüseyin Avni Paşa’nın Mahmud nedim Paşa’yı sadarette tutması
dolayısıyla Sultan Abdülaziz’e öfke ve düşmanlıkları bulunmaktaydı .
 Halk nazarında protestolar yaparak Abdülaziz’e karşı Memnuniyetsizlik olmakla birlikte
asıl sebep olarak Mahmud Nedim Paşa ve Şeyhülislam Hasan efendi görülmüştür.
 Çeşitli entrikalar ile kafaları karışan medrese talebeleri sloganlar ile miting yapmışlardır.
 Yapılan bu mitingler devletin üst yönetimindeki yapılan bazı değişiklikler Abdülaziz’in
Kendi sonunu hazırlayacaktır ve V.Murat’ın tahta çıkmasına imkan sağlanacaktır.
 Erkan-ı Erbaa (ihtilal komitesi) Abdülaziz’i tahtan indirmesiyle V.Murad tahta geçmiştir.
 Murat’ın tahta çıkışı kendisinden büyük yenilikler bekleyen halk tarafından sevinç
gösterileri ile karşılanmıştır.
 Fakat ardı ardına yaşanan gelen olaylar ve aksilikler sebebiyle bedeni yorgun, manen de
dağınık duruma gelmiştir.
 V.Murad padişahlığının ilk gününden itibaren anormal davranışlar sergilemeye başlamıştır.
 DOKSAN ÜÇ GÜNLÜK SALTANAT
 Otuz üçüncü Osmanlı padişahı olarak başa geçen V.Murad’ın 30 mayıs1876 ile 31 ağustos
1876 tarihlerini kapsayan 93 günlük saltanatı Osmanlı padişahları arasında saltanat süresi
bakımından en kısa dönemi ifade etmektedir.
 Sultan V.Murad’ın hükümdarlığında ilk yaptığı şeylerden biri ‘’kabe-i Muazzama’’ile Hz.
Peygamberin kabrinin bulunduğu ‘’Ravza-i Mutahhara ‘’. Ya hitaben tazarruname
yazdırmak olacaktır.
 V.Murat tahta çıkması ile veliahtından beri temas halinde olduğu sempati ve yakınlık
duyduğu Yeni Osmanlılardan birçoğunu saray memuriyetine aldırmıştır.
 2 Haziran 1876’da V.Murat’ın tahta çıkmasından üç gün sonra denk gelen Cuma günü
Ayasofya Camin’de Cuma selamlığı icra edilmiştir. Cuma selamlığında illet-i dimağ ( şuur
bozukluğu)yaşadığının işaretleri de görülmüştür.
 Hükümdarlığının ilk iki haftası boyunca Sultan V.Murad’ın davranışlarında ki öyle bir hal
almış ki Eyüp’te düzenlenen geleneksel kılıç kuşanma törenine sırtında çıban çıktığı
bahane edilerek törene katılamamıştır.
 Osmanlıda kılıç kuşanma töreni genellikle yeni padişahın tahta çıkışına müteakip beş ile
on beş gün içinde gerçekleşmektedir. Ne var ki V.Murat için planlanan törenlere hiçbir
zaman katılamamıştır.
 Bizans’ın yıkılmasından bu yana kılıç kuşanmadan padişah olan tek kişi Sultan V.Murad
olmuştur
 Hastalığının ilk belirtilerinden itibaren hükümetin keyfini perdelemek için basında işlerin
normal gittiğine dahil izlenim verilmeye çalışılmıştır.
 V.Murad’ın tek sadrazamı Mehmet Rüştü Paşa olmuştur.

 V.Murad kısa saltanat döneminde ki iki mühim olay onu menfi açıdan çok etkileyecektir.

 Bunlardan ilki Abdülaziz’in ölümü bir diğeri ise Çerkez Hasan’ın vükelayı, toplantı
halindeyken basıp heyetten birkaç kişiyi öldürdüğü baskın hadisesidir.
 ÇERKEZ HASAN OLAYI
 Sultan Abdülaziz’in eniştesi olan Çerkez hasan Abdülaziz’in durumundan ötürü
yaverlikten açığa alınmıştır.
 Abdülaziz’in ölümünün baş sorumlusu olarak bilinen Hüseyin Avni Paşa’yı gördüğünden
bu olaydan sonra kendisi tehlikede hisseden Hüseyin Avni Paşa, Çerkez hasanı Bağdat’a
tayin etmiştir. Amacı ise İstanbul’ dan uzaklaştırmaktır.
 Bağdat’a gitme emrine uymayıp hapse atılmış. Daha sonra gideceğine söz vererek serbest
bırakılmıştır .
 V.Murad’ın cülusu ve hastalığı sebebiyle Bab-ı Ali’de devlet işleri gereği gibi
bakılamamış. 15 Haziran 1876’da Vükela bu maksatla Mithat Paşa’nın Beyazıt Konağında
Girit ve Karadağ meselesini konuşmak için toplanmışlardır.
 Bu sırada Çerkez Hasan fırsattan istifade ederek toplantı odasına girip baskın yapmıştır.
 Çerkez Hasanın böyle bir eyleme kalkışmasında üç sebep göze çarpmaktadır.
 Birincisi Abdülaziz’in hal’inden ve ölümünden Hüseyin Avni Paşa’yı sorumlu tutmuştur.
İkincisi kız kardeşinin feriye sarayına nakli esnasında şalının zorla üzerinden alınması.
Üçüncüsü ise Bağdat’a gönderilme meselesinden dolayı Hüseyin Avni Paşaya kin tutmuş
olması.
 Olayı duyan V.Murad ikinci bir şok etkisi yaparak zaten hassaslaşan sinirleri daha da alt
üst olmuştur.
SIRBİSTAN VE KARADAĞ MESELESİ

 Çerkez Hasan Vakası ,ekonomik kriz gibi olaylar Sırbistan ve Karadağ prensliklerinin
düşmanca hareketlerini arttırmaktadır. Osmanlı devletinin yaşadığı istikrarsızlık ve
ekonomik bunalım kendisine bağlı küçük prenslikler olan Sırbistan ve Karadağ slavcılık
propagandasını da etkisiyle cesaretlendirmektedir.
 Böyle bir harbe kalkışmaları hukuki açıdan bir tür isyan anlamına gelmektedir.
 Sırbistan ve Karadağ’a savaş açılması sebebiyle askeri masrafları karşılayamadıkları
sebebiyle kağıt para (kame-i nakdiye)bastırmışlardır.
 Osmanlı devleti bu savaşta galip gelirse mevcut statüsü korunacak mağlüp olursa
Balkanlar bölüşecektir.
 V.MURAD’IN HASTALIĞI VE TEDAVİSİ

 Sultan Murad’ın rahatsızlığına sebep olan Kapoleon olduğu söylenmektedir. Murad’ın

hususi doktorluğunu yapan ve yanlış tedavinin onu zayıf düşürdüğü söylenmektedir.
 Murad’ın boynuna ve kulak arkasına yetmiş kadar sülük yapıştırması padişahın bünyesinin
sarsılmasına ve fazla kan kaybetmesine sebep olmuştur.
 Her geçen gün artan hastalığı sebebiyle Başhekim Salih efendi ile hususi hekimi Mehmet
emin paşanın tavsiyeleri ile Yıldız köşküne nakledilmiştir.
 Murad’ın hastalığını tedavi etmek için pek çok ihtimam gösterildiyse de iyileşmesi
mümkün olmamış.
 Murad taraftarlarının büyük ümitlerle tahta çıkardıkları padişahın hastalığı onları hayal
kırıklığına uğratmıştır.
SULTAN V.MURAD’IN TAHTAN İNDİRİLİŞİ

 V.Murad’ın hastalığının gizlenemeyecek boyuta ulaşması ve önemli devlet işlerinin

padişah iradesi gerektirmesi, vekalet ile devlet işlerinin devam edemeyeceği gerçeği
saltanat değişikliğini gerek kılmıştır.
 Amcası Abdülaziz’in ölümü ve sultan Murad’ın cinnet geçirmesi Abdülhamid’in Osmanlı
tahtına geçme ihtimalini güçlendirmiştir.
 Muradın tahtan indirilmeden bir hafta önce Cumartesi sabahı bir nöbet daha geçirmesiyle
sıhhatinden ümit kesilmiştir.
 31 Ağustos 1876 ‘da İstanbul Sarayı’nda bütün ulema vüzera ve ricalden oluşan bir meclis
toplanmasına karar verilmiş .
 V.Murad tahtan indirilerek yerine II. Abdülhamid geçmiştir.
 AİLESİ,ÖLÜMÜ VE ESERLERİ

Selahhaddin
Mehvibe • Hiç çocuğu olmamıştır Efendi

•-
Elerü
Aliye Sultan Hatice Sultan

Reftarıdil • Mehmed Selahattin efendi

• 1869
Kadın

Şayan • Hatice sultan Fatma Sultan Fehime Sultan

• 5 Nisan 1870
Kadın
 V.Murad ,ailesi maiyetiyle ikamette zorlandığı Çırağın Sarayı’nda kaderine küsmüş ,
münzevi hayatı okumak ve piyano çalmakla geçirmiştir.

 Çilesini şarkılar bestelemek ve torunlarına ders vermekle geçirmiştir.

 29.08.1904’te Çırağın Sarayı’nda vefat etmiştir.

 Gömülü olduğu yer İstanbul, Yenicami arkasında,Turhan Valide Sultan türbesi bitişiğinde
dir.