ADITZA

1. DEFINIZIOA
2. ADITZ MOTAK
3. ADITZAREN INFORMAZIOA.
1.DEFINIZIOA

1. Aditz sintagmaren gunea da.

2. Ekintza edo prozesuren bat adierazten duen
hitza da.

“Gaur goizean kalean ikusi zaitut”

2.ADITZ MOTAK:
1. ADITZ JOKATUGABEAK (Subjektua, objektua
edo aldia aldatu arren, adizkia ez da aldatzen). Ez
dute pertsonaren eta aldiaren inguruko informaziorik
ematen.
• PARTIZIPIOAK
✔ - N (eman)
✔ - I (ikusi)
✔ - tu (-du) (sartu, saldu)
✔ - ki (-gi) (jarraiki)
✔ 0 (erre)
• ADITZOINAK –tu, -du edo –i kenduz lortzen ditugu.
✔ Sar
✔ Sal
✔ ikus
• ADITZ IZENAK Deklinabidearen markaren bat hartzen
dute perpaus jokatugabean zereginen bat bete ahal
izateko.

“Zu garaiz etortzea ezinbestekoa da lana bukatzeko”.

“Lagunak etortzean ohera joango da.”
2. ADITZ JOKATUAK. Jokaerari dagozkion
elementu guztiak ditu (pertsona, denbora,
aspektua, modua...)
• ADIZKI TRINKOAK, forma bakar
batez jokaerari dagozkion elementu
guztiak ematen dituztenak.
“DATOR”
• ADIZKI PERIFRASTIKOAK, aditz
nagusiz eta aditz laguntzailez osatuak.
“JAN DUT”
• ADITZ SISTEMA:
⮚NOR MOTAKOAK:
NATOR
NATORKIZU
⮚NORK MOTAKOAK:
IKUSI ZAITUT
EMAN DIZUT
 3.ADITZAREN INFORMAZIOA
• MORFEMAK

NOR DNB ERROA PLUR AD NORI NORK MOD LOT

N- TOR T (DA) T (DA)
H- (A) BIL (ZKI) K/N (A/NA) K/N (A/NA) K
N
I
D-/Z-/L- OA O -
G-
E(N) GO (IT) GU GU Z
Z- RAMA ZU ZU
Z-
D-/Z-/L- I(N) KAR
ZA
(TZA) ZUE
E
ZUE
TE
KE E
U (Z) T
DI

(TE /DE) D
1. Aditz laguntzaileak Orainaldian
• ASPEKTUA. Ekintza amaitua den ala ez adierazten digu.
⮚Burutua. Ekintza amaitua da. Partizipio burutuaren bidez
adierazten da (-i, -tu, -du, -n edo 0 markaz adierazten da)
“ ETORRI NAIZ”
⮚Burutugabea. Ekintza ez da amaitu edota behin eta
berriz errepikatzen da. ( aditzoinari –T(Z)EN eransten
zaio) “ETORTZEN NAIZ”
⮚Burutugabe puntukaria. Hizketan ari naizen une berean
gertatzen ari da. (Trinko guztiak eta ari naiz perifrasiak)
“JATEN ARI NAIZ”, “NATOR”
⮚Gertakizuna. Oraindik ez da gertatu (partizipio burutuari
–ko, -go edo –en eransten zaio) “ETORRIKO NAIZ”
• DENBORA EDO ALDIA . Noiz gertatu den ekintza
adierazten digu.
⮚ ORAINALDIA
⮚LEHENALDIA
• MODUA. Ekintzaren gertagarritasunari buruzko iritzia
adierazten du.
⮚ INDIKATIBOA. Egiazko ekintza adierazten du.
Kontaketaren modua da.
⮚AHALERA. Ekintza gertatzeko aukera badagoela
adierazteko erabiltzen da.
⮚SUBJUNTIBOA. Ekintza gertatzeko nahia edo gogoa
adierazteko erabiltzen da.
⮚AGINTERA. Aginduak emateko erabiltzen da.