Jak

zachować
work life
balance?
Work-life balance to stan, w którym nasze
życie zawodowe i prywatne tworzą spójną
całość, służą naszym celom i
oczekiwaniom oraz są zgodne z naszymi
zasadami i wartościami. Główną ideą
WLB było odnalezienie równowagi
między pracą i karierą, a życiem
rodzinnym oraz towarzyskim, rozrywką,
etc.
 Należy pamiętać, że osiągnięcie równowagi w pracy i życiu:
Należy pamiętać, że osiągnięcie równowagi w pracy i życiu

nie jest zależne od wykonywanego zawodu czy stanowiska

nie oznacza równego podziału na pracę i czas wolny (nie chodzi o pracę np. tylko od 9 do 17)
jest zależne od Ciebie, a nie Twojego pracodawcy, współpracowników czy też najbliższych (oni mogą Ci tylko
pomóc)
jest mierzone Twoim poczuciem satysfakcji
Z badania Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wynika, że Polacy są 7. najbardziej zapracowanym
narodem spośród 35 państw OECD.
Średnio Polak pracuje w ciągu roku 1928 godzin.
Wśród najbardziej rozwiniętych Państw dłużej pracują Chilijczycy, Rosjanie, Grecy Koreańczycy, Kostarykańczycy i
Meksykanie.
Z kolei najbardziej “lenią” się Niemcy - w ciągu roku pracują tylko 1363 godziny.
Jak widać, polscy pracodawcy i pracownicy w koncepcji work-life balance bardziej stawiają na “work” niż “life”.
A szkoda, bo zachowanie tej równowagi przynosi korzyści obu stronom.
Korzyści
Zwiększenie produktywności. Większa liczba przepracowanych godzin nie
oznacza, że zrealizowane zostanie więcej zadań. Niektóre zagraniczne firmy
testują 6-godzinny dzień pracy - z pozytywnymi rezultatami. Bardziej
wypoczęty i zrelaksowany pracownik jest w stanie wykonać więcej zadań w
krótszym czasie, jednocześnie zachowując motywację, koncentrację i
kreatywność.
Lepsze samopoczucie i stan zdrowia. Osoby, które potrafią zachować
równowagę między życiem zawodowym i prywatnym są mniej zestresowane,
a co za tym idzie - zdrowsze. Mają też więcej czasu np. na uprawianie sportu.
Zachowanie work-life balance pomaga również uniknąć przegapienia
ważnych wydarzeń (np. spotkania towarzyskiego czy też urodzin dziecka)
oraz wypalenia zawodowego.
Większa satysfakcja z pracy. Osoby, które realizują swoje zadania w pracy i
nie przenoszą ich do życia prywatnego, czerpią większą przyjemność z pracy.
Jeśli powoli zapominasz, jak wygląda Twoje mieszkanie, to znak, że musisz
nieco przystopować. Z drugiej strony - oglądanie 5 dni z rzędu Netfliksa może
wpędzić Cię w poczucie pustki i sprawić, że zatęsknisz za pracą. Pamiętaj:
równowaga!
Większa możliwość rozwoju i realizowania swoich pasji. Pracownik, który nie musi skupiać się tylko na
codziennych obowiązkach zawodowych, może dodatkowo rozwijać się w innych dziedzinach. Zdobywanie
nowych umiejętności zwiększa zarówno jego poczucie satysfakcji, jak również wartość dla pracodawcy.
Lepszy wizerunek pracodawcy i lojalność pracowników. Pracodawcy, którzy dbają o life work balance są lepiej
oceniani przez swoich pracowników i chętnie polecani. Dzięki temu łatwiej im przyciągnąć i zatrzymać w
firmie najlepszych specjalistów.
Ograniczenie kosztów związanych z rekrutacją. Ta kwestia wynika z poprzedniego punktu. Jeśli pracownicy
lubią swoją pracę i niechętnie ją zmieniają, to firma nie musi poświęcać czasu i pieniędzy na dodatkowe
rekrutacje. Jest też w stanie dużo szybciej znaleźć dobrego pracownika.
 Work-life balance w praktyce
1. Możliwość pracy zdalnej. Oczywiście nie w każdym zawodzie da się pracować z domu, jednak coraz częściej jest to
możliwe. Praca zdalna, np. 1-2 dni w tygodniu, znacznie ułatwia załatwianie codziennych obowiązków i pozwala na
spędzanie większej ilości czasu z bliskimi.
2. Elastyczne godziny pracy. Na wielu stanowiskach praca w sztywnych godzinach 9-17 nie ma sensu. Najlepsi pracodawcy
rozumieją, że jednego dnia pracownik może chcieć pracować np. od 7 do 11, a innego - od 11 do 23. Dopóki w 100%
wypełnia swoje obowiązki, godziny pracy nie powinny mieć znaczenia. Dzięki temu dużo łatwiej jest mu zachować work-
life balance.
3. Imprezy integracyjne z udziałem najbliższych i rodzinne dni. Oprócz standardowych wyjazdów i imprez integracyjnych,
coraz więcej pracodawców “włącza” w życie firmy również rodziny i znajomych swoich pracowników. Dzięki temu nie
muszą oni np. wybierać między spotkaniem ze współpracownikami a wyjściem z najbliższymi.
4. Możliwość przyprowadzania do biura zwierząt. Nic tak nie rozładowuje napiętej atmosfery jak kot na kolanach lub
merdający pies. Najlepsze firmy organizują np. dzień ze zwierzakami, a nawet pozwalają przyprowadzać
najgrzeczniejszych pupili codziennie.
1.Promowanie aktywności fizycznej i dbanie o zdrowie pracowników. Pracodawcy coraz chętniej organizują w biurach np. zajęcia z jogi lub
fitness, oferują darmowe owoce, a nawet dietetyczny catering. Ważnym benefitem jest opłacona prywatna opieka medyczna oraz np. karta
MultiSport.
2.“Domowe” biuro w dobrej lokalizacji. Mniejsze i średnie firmy często oferują pracę w domowej atmosferze, np. w budynkach mieszkalnych.
Najlepsi pracodawcy dbają również o to, aby pracownicy mieli wygodny dojazd do biura. Nikt nie chce tracić 2 godzin dziennie w korkach lub
zatłoczonej komunikacji miejskiej!
3.Ankiety “zadowolenia” i indywidualne spotkania z pracownikami. Pracodawcy coraz chętniej mierzą poziom zadowolenia swoich
pracowników. Zarówno poprzez ogólne, anonimowe ankiety, jak również na indywidualnych spotkaniach. Jedno z ważniejszych pytań powinno
dotyczyć właśnie work-life balance.
4.Organizowanie i opłacanie szkoleń, kursów, konferencji etc. Dobry pracodawca powinien dbać o rozwój swoich pracowników. A przynajmniej
być otwartym na ich inicjatywę. Dzięki temu pracownicy mają poczucie, że cały czas idą do przodu i łatwiej uniknąć im wypalenia
zawodowego.
Nowelizacja Kodeksu pracy weszła w życie dnia 26 kwietnia 2023 r. Zmiany zostały podyktowane
koniecznością implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca
2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Szerzej
znana jako dyrektywa work-life balance, w Polsce wprowadza kilka istotnych zmian.
Dyrektywa work-life balance w Polsce oraz przepisy dyrektywy w sprawie przejrzystych i
przewidywalnych warunków pracy wprowadziły zaledwie kilka zmian, jednak mają one
charakter kluczowy dla polskich pracodawców i ich pracowników.
Celem unijnej dyrektywy work-life balance jest zapewnienie pracownikom równowagi
pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym. Niweluje ona różnice pomiędzy kobietami i
mężczyznami. Zrównuje prawa rodziców i osób, które dzieci nie mają. Zachęca ojców do
większej aktywności w opiece nad dziećmi, tym samym pomagając matkom szybciej wrócić
na rynek pracy. Promuje partnerski model rodziny. Poniżej najważniejsze zmiany
wprowadzone przez dyrektywę work-life balance w Kodeksie pracy.
Dyrektywa work-life balance umożliwiła pracownikom skorzystanie z dodatkowego rodzaju zwolnienia od pracy. Zgodnie z art. 1481 § 1 KP, zwolnienie
przysługuje z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych. Dotyczy to sytuacji spowodowanych chorobą lub wypadkiem, gdy
konieczna jest natychmiastowa obecność pracownika.
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 godzin. W przypadku pracowników zatrudnionych w systemie
godzinowym w niepełnym wymiarze godzin, liczbę dni zwolnienia ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Dotyczy to również pracowników
z normą dobową mniejszą niż 8 godzin. Jeśli wynik jest niepełny, należy go zaokrąglić do pełnych godzin.
​Pracownik na zwolnieniu z powodu siły wyższej otrzyma połowę wynagrodzenia. Aby z niego skorzystać, pracownik składa wniosek.
Wskazuje w nim sposób wykorzystania przysługującego zwolnienia. Wniosek może złożyć najpóźniej w dniu, w którym korzysta z urlopu opiekuńczego.
Jako pracodawca jesteś zobowiązany takiego zwolnienia udzielić.
Implementacja dyrektywy work-life balance wprowadziła szczególne preferencje dla rodziców małych
dzieci.
Urlop rodzicielski
Work life-balance w 2023 r. wydłużyła urlop rodzicielski do:
41 tygodni – w przypadku jednego dziecka
43 tygodni – w przypadku dwójki lub więcej dzieci
Od 65 (jedno dziecko) do 67 tygodni (dwoje i więcej dzieci) – w przypadku urodzenia dziecka
niepełnosprawnego
Dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego
Jednym z celów work-life balance dyrektywy jest zwiększenie udziału
ojców w opiece nad dziećmi. Z tego względu każdemu z rodziców
przysługuje wyłącznie prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Nie
mogą go przenieść na drugiego rodzica. Za to mogą go wykorzystywać
jednocześnie. Urlopy ulegają wtedy wzajemnemu zsumowaniu – nie
mogą przekroczyć odpowiednio 41 lub 43 dni.
Zgodnie ze zmianami dyrektywy work-life balance, Kodeks pracy
zabrania nakładania godzin nadliczbowych bez zgody pracownika,
który jest rodzicem dziecka do lat 8. Takiego rodzica nie możesz
też zatrudniać w ​porze nocnej i w systemie przerywanego czasu
pracy. Pracownika nie oddelegujesz też poza stałe miejsce pracy.
Dyrektywa work-life balance w 2023 r. wprowadziła tzw. urlop opiekuńczy. Każdemu pracownikowi
przysługuje dodatkowe 5 dni urlopu na opiekę nad członkiem bliskiej rodziny.
Chodzi przy tym o najbliższych – rodzica, dziecko lub małżonka. Urlop opiekuńczy przysługuje na osobę,
która mieszka z pracownikiem w tym samym gospodarstwie domowym lub jest bliskim członkiem
rodziny. Pracodawca udziela go w wymiarze do 5 dni. Celem urlopu jest zapewnienie osobistej opieki lub
wsparcia z powodu poważnych względów medycznych.
Zmiany art. 1731 § 1 KP wprowadzone przez dyrektywę work-life balance wymagają od pracownika
złożenia wniosku o urlop opiekuńczy. W oświadczeniu musi wskazać imię i nazwisko osoby, którą będzie
się opiekować oraz przyczynę konieczności zapewnienia osobistej opieki przez pracownika. Jeśli jest to
członek rodziny, pracownik musi podać stopień pokrewieństwa. Jeśli nie – adres zamieszkania. Wniosek
taki pracownik musi złożyć najpóźniej dzień przed rozpoczęciem urlopu opiekuńczego.
Ważne, aby rozmawiając o korzyściach
wynikających z nowego prawa, nie stracić
z oczu dobra dziecka. To ono może na
tym zyskać najwięcej. Liczne badania
wskazują na szereg pozytywnych
aspektów zaangażowania ojca w opiekę
nad dzieckiem w jego wczesnych
miesiącach życia. Przykłady krajów, które
taką politykę społeczną wdrożyły dawno
(np. Islandia w 2000 roku), udowadniają,
że to działa i służy najmłodszym.
Większa obecność i zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem, zwłaszcza w pierwszych
miesiącach życia dziecka, daje ojcom szansę na zbudowanie z dzieckiem bezpiecznej więzi,
która może wydatnie wspomóc budowę fundamentów zdrowia psychicznego dziecka z
jednej strony, a z drugiej pomoże ojcom rozwinąć umiejętności pielęgnacyjne i rodzicielskie
na wyższym poziomie, daje szansę na poznanie dziecka, jego charakteru, nawyków,
upodobań, co sprawia, że w przebiegu rozwoju dziecka ojciec jest bardziej uważnym
rodzicem i jest w stanie zapewnić dziecku większe bezpieczeństwo emocjonalne na
kolejnych etapach życia dziecka. Badania pokazują, że im więcej czasu ojciec spędzi z
dzieckiem w pierwszych miesiącach jego życia, tym wyższe zdobywa umiejętności i
częściej angażuje się w opiekę i zabawę z dzieckiem w kolejnych latach.
W przypadku przyjęcia do rodziny dziecka niebiologicznego (w wyniku ustanowienia
pieczy zastępczej lub przysposobienia), niezależnie od jego wieku, czas na bliskie
poznanie dziecka dany obydwojgu rodzicom, ułatwia ukonstytuowanie się nowego
systemu rodzinnego i zbudowanie harmonijnej relacji i stabilnego środowiska rodzinnego,
minimalizuje ryzyko cofnięcia adopcji.
Większe zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem, zwłaszcza w pierwszych
miesiącach życia dziecka, ma jednoznacznie pozytywny wpływ na: budowanie
bezpiecznej więzi między dzieckiem a ojcem, co na przyszłość stwarza szansę lepszej
komunikacji; rozwój emocjonalny dziecka; budowanie kompetencji społecznych dziecka;
rozwój poznawczy dziecka, w tym w przyszłości lepsze wyniki w nauce; budowanie
poczucia własnej wartości.
Znaczenie jakości relacji z ojcem zbudowanej w pierwszych
latach życia dziecka jest widoczne szczególnie w okresie
dorastania. Dzieci, których relacja z ojcem w niemowlęctwie i
wczesnym dzieciństwie była bliska i oparta na zaufaniu, mają
mniej problemów społecznych w okresie dorastania, lepsze
relacje z rówieśnikami, potrafią radzić sobie z konfliktami,
nieporozumieniami, różnicą zdań.
Długoterminowo, dobra relacja z ojcem jest też dodatkowym czynnikiem chroniącym
przed rozwojem zaburzeń psychicznych i podejmowaniem zachowań autodestrukcyjnych,
w tym prób samobójczych. Należy zauważyć, że stan psychiczny dzieci i młodzieży w
Polsce w ostatnich latach pogarsza się. W 2019 r. z powodu zaburzeń psychicznych i
zaburzeń zachowania hospitalizowanych było blisko 10 000 osób w wieku 0-18 lat . Od
lat rośnie również liczba samobójstw popełnianych przez osoby poniżej 18 roku życia.
Obecnie samobójstwa są drugą przyczyną zgonu w grupie wiekowej 10-19 lat.
Dobra relacja z ojcem to poszerzenie dostępnego wsparcia dla dziecka, szczególnie w
wieku nastoletnim. Obecnie tylko 40% polskich nastolatków deklaruje, że w trudnej
sytuacji zwróciłoby się do ojca. Ojca wyprzedzają matki (67%) i rówieśnicy (43%).
Ojcowie są na równi z dziadkami.
Badania pokazują również, że nastolatkowie, których ojcowie przejawiali większe zaangażowanie i
zainteresowanie w ich wczesnym dzieciństwie, rzadziej popadają w konflikty z prawem, czy sięgają
po używki.
Większe zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia
dziecka, odciąża też matki, na których to zazwyczaj spoczywa cały ciężar opieki nad małym
dzieckiem. Obecność i zaangażowanie ojca dziecka może odciążyć matki z części obowiązków,
zapewniać wsparcia emocjonalne, jest też uznanym czynnikiem chroniącym przed rozwojem
depresji poporodowej u matek. Spokojniejsza, bardziej uważna, mniej zmęczona matka, ma większą
możliwość zapewniania troskliwej opieki dziecku i bezpieczniejszej więzi.
Zaangażowanie ojców, a co za tym idzie stabilna,
bezpieczna więź, głębsze rozumienie dziecka i
jego potrzeb oraz równe rozłożenie obowiązków
minimalizuje możliwość wystąpienia relacji o
charakterze przemocowym, w tym kar fizycznych.
Większe zaangażowanie ojców w opiekę nad
dzieckiem i równiejsze rozłożenie obowiązków
domowych między obydwojga rodziców, może
przyczynić się do zapobiegania powstawaniu
konfliktów w rodzinie, zapewnia bardziej
harmonijną atmosferę dla rozwoju dziecka, może
być czynnikiem chroniącym przed konfliktami i
rozpadem związku i rodziny.
 Dodatkowo, harmonia w związku rodziców oraz niski poziom stresu u obojga rodziców przyczyniają się do
kształtowania się u dziecka wzorców przywiązania dających poczucie bezpieczeństwa i będących bazą do
nawiązywania wartościowych relacji w kolejnych latach.
W przypadku gdyby jednak doszło do rozpadu związku matki i ojca dziecka, nawiązana więź i relacja między ojcem i
dzieckiem oraz wysokie kompetencje rodzicielskie ojców ułatwiać będą zachowanie przez dziecko relacji z
obydwojgiem rodziców nawet po rozpadzie rodziny. Może to też być ważną przesłanką dla sądu podczas ustanawiania
opieki po rozwodzie do orzekania opieki współdzielonej (zwanej też opieką naprzemienną).
Większe zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem, w pierwszych miesiącach życia dziecka
wpłynie tez pozytywnie na zmiany w świadomości społecznej i odchodzenie od stereotypów
przypisywanych w Polsce płciom w rolach rodzinnych oraz figurach rodziców np..: stereotyp
poświęcającej się dla dziecka matki i nieobecnego ojca zarabiającego na rodzinę. Takie zmiany mogą
wpłynąć na bardziej równościowe podejście do roli rodziny jako stabilnego i bezpiecznego
środowiska dla wszystkich jej członków a nie konstruktu kulturowo-prawnego ze z góry przypisanymi
rolami i ograniczeniami.
 Czub, M. (2014). Specyfika relacji dziecka z ojcem w pierwszych latach życia z perspektywy teorii przywiązania. Dziecko krzywdzone. Teoria,
badania, prakytyka, 13(3).
Makaruk, K., Włodarczyk, J., Szredzińska, R. (2020). Negatywne doświadczenia młodzieży w trakcie pandemii. Raport z badań ilościowych.
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Persson P., Rossin-Slater M. (2019) When dad can stay home: Father workplace flexibility and maternal health. Discussion paper no. 12386, Bonn.
Niemcy: IZA Institute of Labour Economics.
Szredzińska, R. (2017). Zdrowie dzieci i młodzieży. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(1).
https://zielonalinia.gov.pl/-/elastyczne-formy-zatrudnienia-dla-rodzicow-dzieci-do-lat-8
https://dlafirm.pracuj.pl/blog/dyrektywa-work-life-balance