Ahlak, insanların bir arada yaşamasından doğan

Ahlak nedir? ve toplumsal yaşamı düzenleyen, örgütlenmemiş,

sistemsiz kurallar bütünüdür.
Belli bir dönemde belli insan topluluklarınca
benimsenmiş, yol gösterici kurallar bütünüdür.

Ahlak felsefesi Yaptırımı kınama, ayıplama, toplumdan dışlama

vb.

nedir? Ahlakın ne olduğunu, insan eylemlerinin

dayandıkları temelleri, iyi ve kötü
eylemlerin nedenini inceler.

DÜŞÜNEN SORGULAYAN

AHLAK
AHLAK
FELSEFESİ

ARAŞTIRAN ELEŞTİREN
ÖZNEL EVRENSEL

Toplumdan
Ahlak üzerine
topluma değişen
düşünme ve
ahlak
sorgulamadır.
kurallarıdır.
 AHLAK FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARI
1)özgürlük: Herhangi Bir Dayatma Ve Baskı Olmaksızın İnsanın Kendi İradesi Ve Aklını
Kullanarak Davranışta Bulunmasıdır.
 Özgürlüğün Olabilmesi İçin Şu 3 Koşul Sağlanmalıdır.
 Birey Dış Etkiden Uzak Kendi İradesi İle Karar Vermeli
 Bu Kararı Verirken Bilinçli Olmalı.
 Birey Kararını Verirken “Seçme” Olmalı. Birden Fazla Seçenek Olmalı.
2)Sorumluluk: insanın bilerek isteyerek yaptığı veya seçtiği davranışın sonuçlarını üstlenmesidir.
3)Vicdan: İnsanda iyi ile kötüyü ayıran yeti, bir tür içsel sestir. İç mahkeme, adalet terazisidir.
4)Ahlak Yasası: Uyulması ahlak açısından gerekli olan genel geçer kurallardır.
5) Ahlaksal Karar: Ahlak yasalarına uygun olarak özgürce karar vermektir.
6) Ahlaksal Eylem: ahlaki kararın eyleme geçmiş halidir. Ahlaki eylem ahlak yasasına uygun
olmalıdır.
7)İyi-Kötü: ahlakça değerli olan eylemler iyi, ahlakça değerli olmayan eylemler kötüdür. İyi
yapılması istenen şeylerdir. Yapılması istenmeyen şeylerdir. İyi topluma yararlı eylemler iken;
kötü toplum için Zararlı eylemlerdir.
8) Ödev: Ahlaki eylemin ahlak yasasına uygun olarak yapma zorunluluğudur.
9) Erdem: Kişinin sürekli ahlakça “iyi” görülen davranışlara yönelmesidir.
Kişi Ahlaksal Eylemde
Bulunurken
ÖZGÜR
ÖZGÜR
DEĞİLİZ DEĞİLİZ

ÖZGÜRÜZ KİŞİYE
BAĞLI

BİREY
KISITLANMAMALI,
ÖZGÜR OLMALI
Pragmatizm
 1)HAZ AHLAKI (Hedonizm)
 Temsilcileri Aristippos ve Epiküros’tur.
 Hedonizm ahlaksal eylemin amacını haz olarak görür.
 Ne var ki haz duyulan şeylerde kişiden kişiye değişir. Bu nedenle hedonizm (haz ahlakı) evrensel bir ahlak
yasasının varlığını reddeder.
 Haz, insanın yaşadığı bir anlık zevktir. İnsan, sadece kendi yaşadığı ve tattığı hazları bilebilir. Başkasının
duyduğu hazzı bilemez.

2) FAYDA AHLAKI (Pragmatizm)

 Temsilcileri W.James Ve J.Dewey
 Ahlaksal eylemin amacını mutluluk olarak görür. Mutluluğu sağlayan ise faydadır.
 (faydacılık) kişiye yaralı olanı iyi, zararlı olanı kötü olarak gören bir yaklaşımdır.
 Faydalı ve zararlı olmak kişiden kişiye değiştiğinden fayda ahlakı evrensel bir ahlak yasasının varlığını
reddeder.

3)BENCİLLİK (Egoizm)
 Bu görüşe göre insan doğası gereği bencildir Kendi beni ön plandadır. Her şeyde olduğu gibi ahlakta
da egemen olan çıkardır.
 En önemli temsilcisi T.Hobbes’tur.
 Egoizmde ahlaksal ilkeler değil bireyin kendi benine, çıkarına uygun davranması önemlidir.
 Kişinin kendi benine, çıkarına, isteğine uygun davranış ahlaklılığın ölçütü olarak görülürse bu da
kişiden kişiye değişeceği için tüm insanlar için geçerli bir ahlak yasasından söz edilemez.
 4)ANARŞİZM (Kural Tanımazcılık)
 En önemli temsilcileri Proudhon Bakunin, Kropotkin ve Stirner (Şitörnır)’dır.
 Bireye ve bireysel iradeye önem veren yaklaşımdır.
 Bireyin doğuştan getirdiği özgürlük hakkını engelleyecek her şey kötüdür.
 Başta devlet olmak üzere tüm baskıcı kurumlar ortadan kaldırılmalıdır. Buna göre bütün toplumsal
kurumlar (ahlak, aile, din v.b.) ve değer sistemleri ile birlikte devlette yıkılması gerekli olanlar
arasındadır.

6
 SUBJEKTİF TEMELDE KABUL EDENLER
 Ahlak yasası insan için ve insanla birlikte vardır.
 Bu düşünceyi savunan filozoflara göre evrensel bir ahlak yasası vardır. Ancak bu yasa, insana dışarıdan empoze edilmez. Evrensel ahlak
yasasının varlığı, insanın iç dünyasından kaynaklanır.
 İnsanın kendi iç dünyasında (ruhsal yapısında) belirlenen yasa, sonuçta onun neyi yapıp neyi yapmayacağını ortaya koyan bir buyruk hâlinde
karşısına çıkar. İnsanın bu yasaya uyması iyi davranışlarının, uymaması ise kötü davranışlarının nedenidir.
  OBJEKTİF TEMELDE KABUL EDENLER
 Evrensel ahlak yasası vardır ve bu yasa insanın kendisi tarafından belirlenmez. Varlığını insanın dışında bir temelden alır.
 Yani bu yasa kaynağı itibariyle kişiye bağımlı olmayan objektif (tarafsız) bir yasadır.
 Objektif bir evrensel ahlak yasasını savunanlar ise; Sokrates, Platon, Farabi, Spinoza, İ. Kant’dır.
 Ayrıca evrensel dinler(İslamiyet, Hristiyanlık, Musevilik) ve tasavvuf düşüncesinde evrensel bir ahlak yasasını kabul
etmektedir

Erdem Ahlakı
AHLAKSAL DETERMİNİZM
ÖDEV AHLAKI
 Temsilcileri J.Bentham, S.Mill
Çoğunluğun Faydası
öznel
Temsilcileri H.Bergson, Gazali
Sezgi

Temsilcileri: Sokrates, Platon, Aristo,

Farabi
İnsanları mutlu edebilecek ahlaki tutum
bilgi ile ağlanır.

nesnel Temsilcileri: Spinoza

Nedensellik

Temsilcileri: İ.Kant
Ödev