HABERDE YAZIM KURALLARI

• Anlatım bozukluğu ve yazım hataları bulunan haberler, hem prestij

kaybına hem de güvenilirliğin sorgulanmasına neden olur
• Haberde hızlı iletme kaygısı, yazım kurallarına uyulmaması için bir
gerekçe değildir.
• Basında yerleşik bazı uygulamalar TDK’nın yazım kurallarından farklılık
gösterebilmektedir.
 ADLARIN YAZILIŞI
• Haberde adı geçen kişinin adı, soyadı ve unvanı, ilk kullanıldığı yerde
tam ve eksiksiz yazılmalıdır. Daha sonra isim ve unvanlar kısaltılabilir.
ÖRNEK 1: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı
Erdoğan, Erdoğan.
ÖRNEK 2: Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal
Kılıçdaroğlu, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, Kılıçdaroğlu, Ana
muhalefet partisi lideri gibi.
• Haberde adların önlerine sayın, bay, bayan gibi kelimeler getirilmez.
• Akademik unvanlar (Prof. Dr., Doç. Dr., Dr. Öğr. Üyesi) dışında
kısaltma yapılmaz.
 YABANCI ADLARIN YAZILIŞI
• Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar özgün biçimleriyle
yazılmaktadır.
ÖRNEK: Beethoven, Cervantes, Chopin, Shakespeare, Bologna, Buenos
Aires, New York, Nice, Rie do Janerio.
Not: Ancak bu konuda istisnalar vardır. Bazı kişi ve yer adları, dilimizde
Türkçe biçimiyle yerleşmiştir. Bu özel adlar Türkçe söylenişlerine göre
yazılır: Napolyon, Şarlken, Atina, Brüksel, Cenevre, Münih, Selanik,
Zürih vs.
* Latin alfabesini kullanmayan ülkelerdeki özel adlar okunduğu gibi
yazılır. Çince, Korece ve Japonca adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine
göre kullanılır: Shinzo Abe yerine Şinzo Abe | Xi Jinping yerine Şi
Cinping
 YABANCI ADLARIN YAZILIŞI
• Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar özgün biçimleriyle
yazılmaktadır.
ÖRNEK: Beethoven, Cervantes, Chopin, Shakespeare, Bologna, Buenos
Aires, New York, Nice, Rie do Janerio.
Not: Ancak bu konuda istisnalar vardır. Bazı kişi ve yer adları, dilimizde
Türkçe biçimiyle yerleşmiştir. Bu özel adlar Türkçe söylenişlerine göre
yazılır: Napolyon, Şarlken, Atina, Brüksel, Cenevre, Münih, Selanik,
Zürih vs.
* Latin alfabesini kullanmayan ülkelerdeki özel adlar okunduğu gibi
yazılır. Çince, Korece ve Japonca adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine
göre kullanılır: Shinzo Abe yerine Şinzo Abe | Xi Jinping yerine Şi
Cinping
ALFABEDE BULUNMAYAN HARFLERİN KULLANIMI
 TAKMA ADLAR, LAKAPLAR VE
UNVANLAR
• TDK’nın özel adlarla ilgili kuralına göre, takma adlar büyük harfle
başlar: Sanat Güneşi- Zeki Müren, Halikarnas Balıkçısı-Cevat Şakir
Kabaağaçlı, Bozkırın Tezenesi-Neşet Ertaş.
• Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbeler ve
lakaplar da büyük harfle yazılmalıdır: Kaymakam İhsan Can, Mustafa
Efendi, Zeynep Hanım, Recep Bey, Deli Petro, Şeytan Rıdvan, Teğmen
Kemal Tüzün, Şehit Piyade Er Ali Yüce.
• Akrabalık adı olup lakap veya unvan şeklinde kullanılan kelimelerin de
büyük harfle başlaması gerekmektedir: Baba Gündüz, Nene Hatun,
Telli Baba gibi.
 TAKMA ADLAR, LAKAPLAR VE
UNVANLAR
• Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren
kelimelere de büyük harfle başlanması gerekmektedir: Sayın Bakan,
Saygıdeğer Başkan, Muhterem Rektör, Sayın Vali.
• Hayvanlara verilen özel adların yazımına da büyük harfle
başlanmalıdır: Çomar, Karabaş.
 MİLLET, DİL VE DİN ADLARI
• Millet, boy, oymak adları (Alman, Arap, İngiliz, Tatar, Karakeçili); dil ve
lehçe adları (Türkçe, Almanca, Kırgızca); devlet adları (İspanya,
Almanya); din ve mezhep adları (Müslümanlık, Müslüman, Musevilik,
Budizm, Hanefilik, Katoliklik); din ve mitoloji ile ilgili özel adlar (Allah,
Tanrı, Cebrail, Zeus, Kibele) büyük harfle başlar.
• Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen
diğer ekler de kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü,
Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Konyalı,
Karamanlı, Müslümanlıkta, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün vb.
 PARA BİRİMLERİ
• Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, kuruş,
liret.
• Ülke adı belirtildiğinde de küçük yazılır: Türk lirası, ABD doları gibi.
 DA, DE’NİN YAZIMI
• Kullanılan cümlede ‘da/de’ çıkarıldığında anlam bozuluyorsa bunlar
durum takısı olan ektir ve birlikte yazılmalıdır. Eğer cümlenin genel
yapısında ciddi bir bozulma olmuyorsa bunlar bağlaçtır ve ayrı
yazılmalıdır.
ÖRNEK:
- Ayşe’de geldi (YANLIŞ) | Ayşe de geldi (DOĞRU)
- bencede (YANLIŞ) | bence de (DOĞRU)
- genede (YANLIŞ) | gene de (DOĞRU)
- Yada (YANLIŞ) | ya da (DOĞRU)
 Kİ’NİN YAZIMI
• Ki bağlacı, birkaç kalıplaşmış durumun dışında ayrı yazılır.
- bel ki (YANLIŞ) | belki (DOĞRU)
- çünki (YANLIŞ) | çünkü (DOĞRU)
- diyorki (YANLIŞ) | diyor ki (DOĞRU)
- geçen yıl ki (YANLIŞ) | geçen yılki (DOĞRU)
- madem ki (YANLIŞ) | mademki (DOĞRU)
- san ki (YANLIŞ) | sanki (DOĞRU)
 TARİH VE SAYILAR
• Belirli bir tarihi gösteren ay ve gün adları büyük harfle başlar, ekleri de
kesme işareti ile ayrılır: 22 Mart’ta, 23 Nisan Cumartesi, Mayıs 2016.
• Başında tarih olmadığında ay adları ve günler, cumartesi, mayıs ayı,
pazar, temmuz, ramazan, nevruz etkinlikleri örneklerindeki gibi küçük
yazılır.
• Haber yazarken içinde bulunulan yılı belirtmek gerekmez: 6 Şubat
2023 yerine 6 Şubat yazılmalıdır.
• Tarih belirten sözcüklerde iyelik eki kullanılmaz: ‘Önümüzdeki hafta’
yerine ‘gelecek hafta’, ‘geçtiğimiz ay’ yerine ‘geçen ay’
kullanılmalıdır.
 TARİH VE SAYILAR
• Peş peşe gelen iki gün için ‘arasında’ ifadesi kullanılmaz: ‘10-11
Temmuz tarihleri arasında’ ifadesi hatalıdır, çünkü bu iki tarih arasında
zaten başka bir gün yoktur. Dolayısıyla ‘10-11 Temmuz’da’ diye yazmak
yeterli olacaktır.
• ‘21-27 Ağustos tarihleri arasında…’ yazmak yerine ‘‘21-27
Ağustos’ta..’’ şeklinde kısaltılarak iki kelimeden tasarruf edilebilir.
• Saat yazımında (:) yerine (.) kullanılır: ‘‘Otele 23.30’da geldik.’’,
‘‘Bankalar 09.15’te açılacak’’ cümlelerindeki gibi.
 TARİH VE SAYILAR
• ‘‘Öğleden sonra saat 14.00’’ veya ‘‘gece 01.30’’ gibi ifadelerin
kullanımı yanlıştır: Saat zaman dilimini zaten gösterdiğinden ‘öğleden
sonra’, ‘gece’ ifadelerinin gereksiz olduğu ortadadır.
• Dört ya da daha fazla basamaklı sayıların kolay okunabilmesi için bin,
milyon, milyar vb. yazılması gerekir: 1 milyar 450 milyon kişi. 8 trilyon
252 milyar Türk lirası.
• Üleştirme sayıları rakamla yazılmamalıdır: 3’er değil üçer, 10’ar değil
onar, 100’er değil yüzer.
• ‘Buçuk’ ifadesi yazıyla değil rakamla gösterilmelidir: 7 buçuk saat
yerine 7,5 saat, 6 buçuk lira yerine 6,5 lira yazılmalıdır.