PROSESO, LAYON AT

KAHALAGAHAN NG
PAGSASALING
SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL
Pangkat 6
PROSESO, LAYON AT KAHALAGAHAN NG PAGSASALING
SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL
Ang pagsasalin ay hindi lamang tungkol sa paghahanap ng mga tamang salita
sa ibang wika. Ito ay isang espesyal na kasanayan na nagsasangkot ng
maraming kaalaman tungkol sa wika at gramatika. Mayroong dalawang
pangunahing uri ng pagsasalin - isa para sa teknikal o siyentipikong
impormasyon, at isa para sa mga akdang pampanitikan. Ang teknikal na
pagsasalin ay mahalaga para sa pagbabahagi ng impormasyon sa iba't ibang
larangan tulad ng agham at teknolohiya. Nakakatulong ito sa mga taong
maaaring hindi nakakaintindi ng Ingles na maunawaan ang mahalagang
impormasyon. Ang mga tagapagsalin ay kailangang magkaroon ng maraming
kaalaman sa parehong mga wika at sa partikular na paksa na kanilang
isinasalin.
Inilahad ni Alamrio (1997) (ayon kina
San Juan et al.,) ang mga panukalang
hakbang sa pagsasalin na ayon sa Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing

02. Panghihiram sa
elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et
praktika ng Unibersidad ng Pilipinas. dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis
nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex

Isinasaad ito sa gabay na inilabas ng Español

ea commodo consequat.

UP Sentro ng Wikang Filipino.

Panghihiram sa Ingles;
Kabilang dito ang: pagbabago sa baybay o

1Pagtutumbas mula
03. pananatili ng orihinal na
baybay sa Ingles

01.
Tagalog/Pilipino o mula sa
katutubong wika ng
Pilipinas

04. Paglikha
Binanggit naman ni Batnat, et al., (2009) na nagtala ang London​Institute of linguistics
(LIL) ng mga katangiang dapat taglayin ng isang tagasalin ng mga tekstong siyentipiko
at teknikal.
Kabilang dito ang sumusunod:
1. malawak na kaalaman sa tekstong isasalin;
2. mayamang imahinasyon upang mailarawan sa isipan ang mga
kasangkapan o prosesong tinatalakay;
3. katalinuhan upang mapunan ang mga nawawala at/o malalabong bahagi
sa orihinal na teksto;
4. kakayahang makapamili at makapagpasya sa pinakaangkop na terminong
katumbas mula sa literatura ng mismong larangan o sa diksiyonaryo;
5. kasanayang gamitin ang pinagsasalinang wika nang may kalinawan,
katiyakan, at bisa; at
6. karanasan sa pagsasalin sa mga kaugnay na alrangan o sisiplina.
Samantala, nagbigay naman ng ilang pamamaraan sa pagsasaling siyentipiko at
teknikal sina Enrique at Protacio-marcelo (1984) sa kanilang pag-aaral na
pinamagatang “Neocolonial​Politics and Language Struggles in the Philippines

1. saling-angkat (direct borrowing​ ​) ;

2. saling-paimbabaw (surface assimilation​) ;
3. saling-panggramatika (grammatical translation ​) ;
4. saling-hiram (loan translation​)
5. saling-likha (word invention​)
6. saling-daglat (abbreviated word​)
7. saling-tapat (parallel translation​)
8. saling-taal (indigenous-concept oriented translation ​) ; at
9. saling-sanib (amalgamated translation ​)
 Ilang halimbawa ng mga salitang siyentipiko at teknikal na naisalin sa Filipino

Unti-unti na ring nararamdaman ang bahagyang paglaki ng espasyo ng wikang Filipino sa

syentipiko at teknikal na larangan. Ito ay dahil sa patuloy na pakikiisa ng ilang praktisyoner sa
isinusulong hindi lamang ng KWF kundi maging ng ilang makabayang samahan sa
pagpapayaman at pagpapaunlad at paglinang sa wikang Filipino. Ang sumusunod ay ilang
halimbawa ng mga salita na isinalin sa Filipino.

ENGLISH FILIPINO

Asthma Hika

Blister Paltos

Ovary Itlugan

Sex Kasarian
Ilang halimbawa ng mga salitang siyentipiko at teknikal na naisalin sa Filipino

ENGLISH FILIPINO

Tendon Litid

Bile Apdo

Ringworm Buni

Sperm Punlay (Punla + Buhay)

Telephone Hatinig (Hatid + Tinig)

Chemistry Kapnay (Sangkap + Hanay)

Mathematics Sipnayan (Isip + Hanayan)

Germ Binhay (Binhi + Buhay)

 Bilang pakikiisa sa pagtataguyod ng wikang Filipino, nagbigay din ilang
salitang medikal ang Philippine Council for Health Research and Development at
salin nito sa Filipino.
1. Haynayan (​ biology) - isang natural na agham na nauukol sa pag-aaral ng buhay at
mga nabubuhay na organismo
2. Mikhaynayan (​ microbiology) - ​i sang natural na agham ukol pag-aaral sa
miktataghay o microorganism​
3. Mulatling Haynayan (​ molecular biology) - pag-aaral ng mga istruktura at tungkulin
ng mulatil o molecule​ ​ sa mga nabubuhay na organismo
4. Palapuso (cardiologist) ​ ​- isang dalubhasa ng palapusuan o cardiology​
5. Palabaga (​ pulmonologist)​ - isang dalubhasa ng palabagaan o ​ pulmonology​
6. Paladiglap (​ radiologist) ​- isang dalubhasa ng paladiglapan o ​ radiology​
7. Sihay (​ cell) ​- ang pinakapayak na kayarian ng mga buhay na organismo
 Bilang pakikiisa sa pagtataguyod ng wikang Filipino, nagbigay din ilang
salitang medikal ang Philippine Council for Health Research and Development at
salin nito sa Filipino.
8. Muntilipay (​ platelet) - mga​ selula o sihay na may mahalagang papel sa pagpagaling
ng mga sugat na dumadaan sa daluyan ng dugo
9. Kaphay (​ plasma) - isang bahagi ng dugo na ang pangunahing trabaho ay ang
transportasyon ng mga ensyma, nutrisyon, at hormona
10. Iti, daragis, balaod (​ tuberculosis) ​- impeksyon sa baga na nagmumula sa isang uri
ng ishay o bacteria​ ​, ang Myobacterium tuberculosis​
11. Sukduldiin, altapresyon (​ hypertension) - isang medikal na kondisyon kung saan
ang presyon ng dugo sa mga malaking ugat ay labis na mataas
12. Mangansumpong (​ arthritis) ​- ang pamamaga sa mga kasu-kasuan na nagiging
sanhi ng kawalan ng kakayahang maiunat o maibaluktot at paninigas ng bahaging ito
13. Piyo (​​g out) - isang uri ng mangansumpong o rayuma na dulot ng abnormal na
metabolismo ng uric acid.​
14 .Balinguyngoy (​ nosebleed)​ - pagdurugo ng ilong
Thank you
very much!