Business Management and Human Resource Management (12

ECCSA
የኢትዮጵያ ልማት ባንክ

እና
የኢትዮጵያ የንግድና ዘርፍ ማኅበራት ምክር ቤት
yNGD/ybþZnS xm‰R XÂ ysý hYL xstÄdR
ኢትዮጵያ
መጋቢት 2013
yNGD/ybþZnS xm‰R XÂ ysý
hYL xstÄdR
ySLጠናዉ አላማ እና አስፈላጊነት
xÄþS bþSnS lmjmR y¸ÃSfLgNN ygNzB xQM
 y‰SN hBT bmጠቀም
 ¹¤R bm¹ጥ
 kxUR UR bmጣመር
 ከባንክ በመበደር ልናገኝ እንችላለን
kÆNK UR xBrN SNs‰

 ytbdRnýN BDR btqmጠልን የጊዜ ገደብ መክፈል ይኖርብናል፡፡ ለዚህ ደግሞ ድርጅታችን ዉጤታማ መሆን ይኖርበታል
https://ethiopianchamber.com/
3
DrJ¬CN ýጤታማ ሆኖ BD‰CNN btgbþý hùN¬ lmKfL
 DRJ¬CNN bxGÆbù mM‰T YñRBÂL
 dNb®ÒCNN bxGÆbù mÃZ YñRBÂL
 ጥራት ያለዉ ምርት ማምረት YñRBÂL
 ወጪአችንን እና ሌሎች ግብአቶችንን በአግባቡ መቆጣጠር YñRBÂL
 DRJ¬CNN bxSf§gþý ysý hYL ( s‰t®C XÂ m¶ãC) ¥d‰jT YñRBÂL
4
SlzþH yzþH SLጠና ዋና አላማ ሰልጣኞችን
 Sl NGD/bþZnS xm‰R
 Sl MR¬¥nT XÂ ýጤታማነት
 ስለ ምርት ጥራት
 ስለ የምረት ግብአት አያያዝ
 Sl KTTL XÂ GMg¥
 Sl ydMb¾ xÃÃZ
 Sl ysý hYL xStÄdR msr¬êE yçn GN²b¤ b¥S=bጥ አስፈላጊነታቸዉን ለማሳየት ነዉ
5
yNGD/ybþZnS xm‰R
yNGD/ bþZnS xm‰R (Business Management) ¥lT\ y¥QdN# y¥d‰jTN#xSf§gþýN ysý

¦YL ¥m§TN\ ymM‰TN XÂ ymöጣጠRN tGÆ‰T yÃz çñ yxnDN yNGD/ ybþZnS
x§¥ kGB l¥DrS y¸ÃSflgùTN GBxèC b¥qÂjT ýጤታማ እንድንሆን የሚያግዘን ሂደት ነዉ፤
ybþZns xM‰r êÂ êÂ tGÆ‰T\ ybþZns xM‰R xSf§gþnT
 ¥ቀD (Planning)  MR¬¥nT
 ¥d‰jT(Organizing)  ýጤታማነት
 ysý ¦YL ¥m§T(Staffing)  wÀ öጣቢነት( ብቃት)
 mM‰T (Leadership)
 möጣጠR (Controlling)
6 https://ethiopianchamber.com/
yNGD/ybþZnS xm‰R
ybþZnS S‰ m¶ (manager) ¥lT\ yNGDN/bþZnSN x§¥ kGB l¥Drs h§ðnT ytጣለበት ሰዉ ነዉ
ybþZns S‰ m¶ xYnèC\
 ZQt¾ dr© (Lower level)
 mµkl¾ dr© (Middle level)
 kFt¾ dr© (Top Level)
7 https://ethiopianchamber.com/
yNGD/ybþZnS xm‰R
yZQt¾ dr© m¶ êÂ êÂ tGÆ‰T
 yDRJtÜN ylT tlT tGÆ‰TN ÃQÄL”Ym‰L#Yöጣጠራል
 yDRJtÜN s‰t®C ÃStÆB‰L
 yDrJtÜN yxጭር Gz¤ xQD ÃzU©L
8
yNGD/ybþZnS xm‰R
ymµkl¾ dr© m¶ êÂ êÂ tGÆ‰T
 yDrJtÜN êÂ êÂ tGÆ‰T ÃQÄL”Ym‰L#Yöጣጠራል
 yDrJtÜN ZQt¾ m¶ãC ÃStÆB‰L
 yDrJtÜN ymµkl¾ Gz¤ xQD ÃzU©L
9
yNGD/ybþZnS xm‰R
ykFt¾ dr© m¶ êÂ êÂ tGÆ‰T
 yDrJtÜN አጠቃላይ ተግባራት ÃQÄL”Ym‰L#Yöጣጠራል
 yDrJtÜN mµkl¾ m¶ãC ÃStÆB‰L
 yDrJtÜN yrJM Gz¤ xQD ÃzU©L
 kl¤lÖC DRJèC UR GNßùnT XÂ xURnT Yfጥራል
10
yNGD/ybþZnS xm‰R
yNGD S‰ m¶ êÂ êÂ ¸ÂãC
 kl¤lÖC UR mS‰T
 ywµYnT ¸Â
 ym¶nት ሚና
 የአገናኝነት ሚና
 mr© ¥XkL
 mr© ymSbSb ¸Â
 mr© y¥s‰=T ¸Â
 mr© y¥st§lF ¸Â
11
yNGD/ybþZnS xm‰R
yNGD S‰ m¶ êÂ êÂ ¸ÂãC
 ýún¤ mwsN
 yxþNtRPÊnR ¸Â
 ymd‰dR ¸Â
 GBxT y¥kÍfL ¸Â
 Gጭትን የመፍታት ሚና
12
yNGD/ybþZnS xm‰R
yNGD s‰ m¶ y¸ÃSfLgùT êÂ êÂ KHlÖèC
 yt½KnþK( kS‰ý UR t²¥J yçn KHlÖT) (Technical skills)
 sýN ymM‰T KHlÖT (Human skills)
 ሀሳባዊ (የጠቅላላ አዉቀት) KHlÖT (Conceptual skills)
13
yNGD/ybþZnS xm‰R
ዉጤታማ የሆነ yNGD S‰ m¶ y¸ÃúÃcý ÆH¶ÃT
 ጠንካራ የመሪነት ክህሎት (Strong leadership skills )
 የተግባር ሰው መሆን (An action orientation)
 ርዕይ ያለው (A vision of where the firm is going)
 እጅግ በጣም ጥሩ የተግባቦት ክህሎት (Excellent communication skills)
 በራስ መተማመን (Self- confidence)
 ሪስክ የሚወስድ (The ability to take risks)
 የሚያነቃቃና የሚያበረታታ (The ability to motivate)
 እምነት የሚጣልበት (The ability to generate loyalty)
 የቡድን ስሜት የመፍጠር ክህሎት (Team building skills)
 ከስራዉ ጋር አግባብነት ያለዉ ክህሎት አና ልምድ (Technical skills & experience)
 አለማቀፋዊ እይታ ልምድ (International experience)
14
yNGD/ybþZnS xm‰R
yNGD S‰ xm‰R mRçãC
 yS‰ KFFL (Division of work).
 SLጣንና ሀላፊነት (Authority & responsibility).
 SRxT ¥KbR (Discipline).
 ተጠሪነት (Unity of command).
 lxND x§¥ möM (Unity of direction).
 ys‰t¾ XÂ yDRJT F§¯T KdM tktL (Subordination of individual interests to the
general interest).
15
yNGD/ybþZnS xm‰R
yNGD S‰ xm‰R mRçãC
 KFÃ( däZ XÂ ጥቅማጥቅም) (Remuneration).
 yt¥kl xÂ ÃLt¥kl ýún¤ Centralization and Decentralization).
 yXZ sNslT (Scalar chain).
 bTKKl¾ý ï¬ (Order).
 xl¥Ä§T/FThêEnT (Equity).
 ytrUU hùn¤¬ mFጠር (Stability and tenure of personnel).
 xÄÄþS húB ¥FlQ (Initiative).
 ybùDN S»T መፍጠር (Esprit de corps).
16
የውይይት ጥያቄ
 የስራ አመራር ምንድን ነዉ
 የስራ አመራር ክህሎት ለምን ያስፈልጋል
 ከስራ አመራር ጋር ተያይዞ የገጠማችሁ ችግር ካለ
17
MR¬¥nT
MR¬¥nT XÂ ýጤታማነት ማለት የድርጅቱን የምርት ብዛት ከተጠቀምነዉ ግብአት ጋር በማነጻጸር ምን ያህል ዉጤታማ መሆናችንን
የምናይበት ነዉ
MR¬¥nT XÂ ýጤታማነት ለማምጣት
 yMR¬¥nT XÂ ýጤታማነት ግብ ማስቀመጥ
 መከታተል እና ግብረመልስ መስጠት
 ችግሮችን መፍታት
 XQD XÂ qÜጥጥርን ማመቻቸት
 ፈጠራን ማገዝ
18
MR¬¥nT
MR¬¥nT XÂ ýጤታማነትን የሚወስኑ ጉዳዮች
 yMRT GBxT
 የአመራረት ሂደት
 ክህሎት
 xýqT t½KñlÖ©þ XÂ zmÂêE xs‰R
 ፈጠራ
 ምቹ አጋዥ ተቀማት ( ዉሀ፤ መብራት)
19
yMRT ጥራት
yMRT ጥራት የተለያየ ትርጉም ያለዉ ሲሆን ዋና ዋናዎቹ
 kx§¥ XÂ kxgLGlÖT UR mጣጣም
 የተሻለ ስራ በተሻለ ሰአት መስራት
 መጀመሪያዉኑ ከስህተት ነጻ ስራ መስራት
 የደምበኞችን ፍላጎት ማወቅና ማማላት
 ከስታንዳርድ ጋር መመሳሰል
20
yMRT ጥራት
yMRT ጥራት የደምበኞችን ፍላጎት ሲያማላ
 የደምበኞችን ርካታ ይጨምራል
 የምርቱን የመሸጥ እድል ያሰፋል
 ተወዳዳሪነትን ይጨምራል
 የገበያ ድርሻን ያሰፋል
 በተሻለ ዋጋ ይሸጣል
 ገቢን ያሳድጋል
21
yMRT ጥራት
yMRT ጥራት (ከስህተት ነጻ የሆነ ምርት ሲመረት)
 ከስህተት ጋር ተያይዞ የሚመጣን ወጪን ይቀንሳል
 ዳግም ስራን ይቀንሳል
 የደምበኞችን ርካታ እጦት ይቀንሳል
 የጥራት ፍተሻ እና ምርመራ ወጪን ይቀንሳል
 ምርታማነትን ይጨምራል
 ገቢን ያሳድጋል
 በጊዜ የማቅረብ አቅምን ይጨምራል
22
yMRT ጥራት
yMRT ጥራት ለማምጣት የሚወስኑ ነገሮች
 የምርት ጥሬ ግብአት
 የአመራረት ሂደት
 የሰራተኞች ክህሎት እና ልምድ
 ምቹ አጋዥ ተቀማት ( ዉሀ፤ መብራት)
23
yMRT ጥራት
yMRT ጥራት የሚገለጹበትነገሮች
 ዲዛይኑ በደንበኛ ፍላጎት ላይ መሰረት ያደረገ
 የደንበኛን ፍላጎት የሚያረካ
 ደህንነት( በጤንነት ላይ ጉዳት የማያደርስ)
 በአግባቡ የተቀመጠ/ የተከማቸ
24
 ምርታማነት ማለት ምን ማለት ነዉ
 ምርታማ መሆን ለምን ይጠቅማል
 የምርት ጥራት ማለት ምን ማለት ነዉ
 እንዴት ማምጣት እንችላለን
 ለምን ይጠቅማል
25
yMRT GBxTN ¥stÄdR (xÃÃZ)
yMRT GBxT ¥lT DRJ¬CN MRT l¥MrT y¸ጠቀማቸዉን ግብአቶች ይይዛል
GBxTN SÂStÄdR
 mjm¶Ã kTKKl¾ ï¬ ¥GßT# bTKKl¾ êU mG²T\ bTKKl¾ gþz¤ ¥QrB
 bTKKl¾ ï¬ ¥k¥cT
 bqE qÜጥጥር ማድረግ
26
KTTL” GMg¥ XÂ ¶±RT
KTTL ¥lT\yDRJT¬CNN yylT tGÆR yMNk¬tLbT £dT ný
KTTlù y¸µÿdý
 S‰N kXQD UR b¥nÚ[R
 ygNzB wÀN kbjT b¥nÚ[R
 yS‰ ጥራትን ከስታንዳርድ ጋር b¥nÚ[R
GMg¥ \ yDRJT¬CNN S‰ kýጤታማነት አንጻር yMNk¬tLbT £dT ný

GMg¥ y¸µÿdý
 kGÆT xNÚR
 kxm‰rT xNÚR
 kMRT xNÚR
 Kýጤቱ አስፈላጊነት xNÚR
 ከዘላቂነት xNÚR
27
KTTL” GMg¥ XÂ ¶±RT
¶±RT ¥lT\yDRJT¬CNN yylT tGÆR XÂ yýጤታማነትን ለሚመለከተዉ አካል የምናቀርብበት £dT ný
¶±RT SÂdRG
 GLA mçN xlbT
 yt¥§ mçN xlbT
 ÃLtN²² mçN xlbT
 Xýnt¾ mçN xlbT
28
 የምርት ግብአትን እነዴት ነዉ የምታስተዳድሩት
 ያጋጠማችሁ ችግር
 ክትትል ግምገማ እና ሪፖረት ለምን ይጠቅማል
29
ydMb¾ xÃÃZ
dMb¾ ¥lT\ yDRJ¬CN MRT wYM xgLGlÖT y¸ጠቀሙ ናቸዉ
dMb¾ xÃÃZ yrJM gþz¤ XÂ TRÍ¥ GnßùnT XNÄþñrN ÃdRUL
 ydMb¾ xÃÃZ ጥቅም ( ደንበኛ ንጉስ ነዉ)

 dMb¾N lmÃZ
 dMb¾ t÷R XNDNçN
 ydMb¾ xmn¤¬ l¥GßT
 êUN lmd‰dR
 yrJM gþz¤( tdUU¸) GNßùnT l¥GßT
30
ysý hYL xstÄdR
 ysý hYL xStÄdR ¥lT\ yDRJ¬CNN x§¥ l¥úµT y¸ÃSfLgùNN ysý ¦YL bጥራት እና በብዛት የምናማላበት ሂደት ነዉ፡፡
 ysý hYL xStÄdR êÂ êÂ tGÆ‰T

 ysý hYL XQD
 Qጥር፡ ምልመላ እና ምደባ
 ስልጠና
 የስራ አፈጻጸም ምዘና
 ዝዉዉር እና እድገት
 የስራ ላይ ደህንነት
 ደሞዝ እና ጥቅማጥቅም
 ስንብት
31
ysý hYL XQD
 ysý hYL xQD ¥lT\ lDRJ¬CN wdðT y¸ÃSfLgùNN ysý ¦YL bxYnT” bጥራት እና በብዛት በመገመት አስፈላጊዉን እስትራቴጂ
የምንነድፍበት ሂደት ነዉ፡፡
 የዚህ ዕቅድ ዋና ዋና ተግባሮች ድርጅታችን አሁን ያለውን የሰው ኃይል ዓይነት ለይቶ በማወቅ በድርጅታችን ዕድገት ምክንያት ወደፊት
የሚያስፈልገውን የሰው ሀይል ዓይነትና ብዛት መገመት እና በመጨረሻም የተዘጋጀውን የሰው ኃይል ዕቅድ ከፋይናንስ ዕቅድ ጋር ማቀናጀት ናቸው፡፡
 ysý hYL XQD £dT

 ያለውን የሰው ኃይል ዓይነት፣ ብዛትና ደረጃ /Manpower Inventory/ ለይቶ ማወቅ፣
 የድርጅታችንን ስትራቴጂክ ዕቅድ እና የፋይናንስ አቅም ከግምት በማስገባት ሊኖር የሚገባውን የሰው ኃይል ብዛት እና ደረጃ ካለው የሰው ኃይል
ዓይነት፣ ብዛት እና ደረጃ ጋር በማነፃፀር ልዩነቱን ማወቅ፣
 ወደፊት በጡረታ እና በተለያዩ ምክንያቶች የሚገለሉትን ሠራተኞች ብዛት እና ደረጃ እንዲሁም ጊዜውን በቅድሚያ መለየት፣
 በዕድገት፣ በስንብት፣ በዝውውር፣ ወዘተ ምክንያት ክፍት ሊሆኑ የሚችሉትን የሥራ መደቦች በመገመት በሰው ኃይል አደረጃጀት ላይ
የሚያመጡትን ለውጥ ማጤን፣
32
ysý hYL XQD
 የሰው ኃይል ዕቅድ ከድርጅታችን ስትራቴጂክ ዕቅድ እንዲሁም ከፋይናንስ አቋም ጋር በማቀናጀት የሰው ኃይል ፍላጎት ማለት፣
 ተጨማሪ የሰው ኃይል፣
 ተተኪ የሰው ኃይል፣
 ያለበቂ ሥራ የሚገኝ የሰው ኃይል፣ ( redendent)
 በሥልጠና አማካይነት ለተተኪነት ሊዘጋጁ የሚችሉ የሠራተኞች ብዛት፣ ዕውቀታቸውን በትምህርት የሚያሻሽሉ ሠራተኞች ብዛት፣ በዕቅድ
ውስጥ ማጠቃለል፣
33
ysý hYL Qጥር እና ምልመላ
 ysý hYL Qጥር ¥lT\ DRJ¬CN t=¥¶ ysý ¦YL b¸fLGbT wQT\xmLµÓC XNÄþÃmlKtÜ yMNUBZbT
£dT ný
 yQጥር
 የዉስጥ
 የዉጭ
 Qጥር ለመፈጸም የምንጠቀማቸዉ መንገዶች

 ማስታወቂያ
 የትምህርት ተቀማት
 ከስራ ፈላጊዎች ማመልከቻ
34
 ¡õƒ ¾Y^ SÅx‹ Teታ¨mÁ Ã²ƒ'
 K¡õƒ ¾Y^ SÅx‹ ¾T>Á¨×¨< Teታ¨mÁ u=Á”e ¾T>Ÿ}K<ƒ” ÃÃ³M::
 ¾Y^ SÅu< SÖ]Á
 ¾ÅS¨´ G<’@ታ
 KY^ SÅu< ¾T>ÁeðMÑ¨< ¾ƒUI`ƒ ¯Ã’ƒ' Å[Í“ ¾Y^ MUÉ'
 ¾Y^ xታ¨<'
 TSMŸ‰ KTp[w ¾}¨c’¨< ¾Ñ>²? ÑÅw“ ¾SS´ÑuÁ xታ'
 °Û¨< Tp[w ÁKuƒ K?KA‹ Te[Í‹“ W’Ê‹፣
 É`Ï~ KY^ SÅu< KSpÖ` Ácu¨< ¾W^}™‹ w³ƒ'
 ¾pØ\ G<’@ታ usT>’ƒ/¢”ƒ^ƒ/ ስለመሆኑ'
 Ke^ SÅu< ¾T>ÁeðMÓ M¿ eMÖ“(ካለ)፡፡
35
 ysý hYL MLm§ ¥lT\ xmLµÓCN b¥wÄdR lDRJ¬CNÂ lS‰ mdbù BqÜ yçnùTN yMNmRጥበት
£dT ný
 ymMrÅ zÁãC
 ፈተና በመፈተን
 ቃለ መጠይቅ በማድረግ
 ftÂ wYM መጠይቅ ስናዘጋጅ

 ከስራው ጋር ተዛማጅ መሆን አለበት
 የማያዳላ መሆን አለበት
 በጥንቃቄ መያዝ አለበት
36
 ysý hYL MdÆ ¥lT\ xmLµÓCN b¥wÄdR lDRJ¬CNÂ lS‰ mdbù BqÜ yçnùTN bmMr ጥ ከተመረጠዉ/ ከተመረጠችዉ/ ከተመረጡት
አመላካች/አመልካቾች ጋር ዉል በመያዝ፤ የስራ ምደባ የምናደርግበት ሂደት፤ ነዉ
 lMdÆ y¸ÃSfLgù QDm hùn¤¬ãC

 ፈተና /ቃለ መጠይቅ ማለፍ
 የህክና ማስረጃ
 የፖሊስ ማስረጃ
 በፊት ከሚሰራበት ማስረጃ
 MdÆ XndtkÂwn y¸s„ tGÆ‰T

 የሰራተኛ ፋይል ማዘጋጀት
 የማስተዋወቅ ስራ
 የማሰልጠን ስራ
 መታወቂያ መስጠት
 የስራ መገልገያዎችና እቃዎች
37
¾Y^ ¨<M ›SW^[ƒ'
 É`Ï‹” W^}—¨<” uT>kØùƒ Ñ>²? ¾pØ` ÅwÇu? ÃcÖªM::
 ¾T>SKŸታ†¨<U ¡õKA‹ uÓMvß እ”Ç=Á¨<lƒ ÁÅ`ÒM::
 ¾pØ` ÅwÇu?¨< ¾T>Ÿ}K<ƒ” ÃÃ³M'
 ¾W^}—¨<” eU
 ¾W^}—¨< ¾Y^ SÅw' ŸY^ ´`´` }Óv^ƒ Ò`
 ¾p`w }q××]/}Ö]’ƒ
 ¾Y^ xታ¨<'
 ¾Y^ ¡õK<'
 ¾Y^ Å[Í¨<'
 ¾Y^¨< ¨<ሉ ¾T>ç“uƒ Ñ>²?'
 ¾T>ŸፈK¨< ÅS¨´ እ“' ¾›ŸóðK<” G<’@ታ“ Ñ>²?'
 ›uM "K የአበሉ SÖ”'
 ¾S<Ÿ^ Ñ>²?'
38
የÓM T%Å`
 É`Ï‹” u=Á”e kØKA ¾}²[²\ƒ” Te[Í‹ ›Ö“pa ›Ç=e u}kÖ[¨< W^}— ¾ÓM TIÅ` ¨<eØ ÃÃ³M::
 ¾pØ` SÖÃp'
 K¡õƒ Y^ xታ¨< ¾¨×¨< Teታ¨mÁ'
 ¾pØ` nK Ñ<v›?'
 ¾ƒUI`ƒ Å[Í Te[Í“ ¾Y^ MUÉ' ¾Ue¡` ¨[kƒ'
 ¾}k×]¨< ¾Ö?”’ƒ T[ÒÑÝ'
 ¾}k×]¨< ¾S<Ÿ^ Ñ>²? pØ` ÅwÇu?'
 ¾Y^ ´`´` }Óv^ƒ'
 }k×]¨< uS<Ÿ^ Ñ>²? ÁÑ–¨< ¾Y^ ›ðéçU ¨Ö?ƒ'
 ¾}k×]¨< ¾IÃ¨ƒ ታ]¡ pê“ ¾pØ` TSMŸ‰'
 ¾}k×]¨< }SddÃ Ñ<`É ö„Ó^ö‹'
39
K}¨c’ Y^/Ñ>²? ¾T>Å[Ó ¾Y^ ¨<M'
 K}¨c’ Ñ>²? ¨ÃU e^ ¾T>Å[Ó ¾Y^ ¨<M uT>Ÿ}K<ƒ U¡”Á„‹ ÃJ“M'
 W^}—¨< ¾T>kÖùƒ Y^ በተወሰነ ጊዜ የሚያልቅ ሲሆን'
 uðnÉ' uQSU ¨ÃU uK?L T”—¨<U U¡”Áƒ KÑ>²?¨< ŸY^ ¾}K¾” W^}— KS}"ƒ'
 ¾Y^ Sw³ƒ uT>•ùƒ Ñ>²? Y^” KTnKM'
 ›Mö ›Mö ¾T>W\ TKƒU Y^¨< sT> Y^ J• እ¾}s[Ö Y^¨< uT>•ùƒ Ñ>²? w‰ ¾T>W^ Y^
KSe^ƒ'
 ›”Ç”É Ñ>²? ¾T>W^ Y^ TKƒU sT> Y^ ÁMJ’ uT>ÁeðMÓuƒ Ñ>²? w‰ ¾T>W^ Y^
KTW^ƒ'
 LM}¨c’ Ñ>²? ¾Y^ ¨<M u}Å[Ñuƒ ¾Y^ SÅw LÃ W^}— uÉ”Ñƒ K²Koታ¨< uSK¾~ KÑ>²?¨<
Y^ KTW^ƒ'
40
 K}¨c’ Y^/Ñ>²? ¾}kÖ[ W^}— eKT>c“uƒuƒ G<’@ ታ'
 ¾¨<K< TKmÁ Ñ>²? ŸSÉ[c< u=Á”e Ÿcvƒ ¾Y^ k“ƒ uòƒ Td¨p
 uk]¨< Ñ>²? ¨<cØ W^}—¨< Y^¨<” ›Ö“q Te[Ÿu<” በማረጋገጥ
 ለስራ ወጪ ¾}Å[Ñ< ንብረቶችና የስራ መሳሪያዎች እንዲያስረክብ በማድረግ
 ከማናቸውም እዳ ነፃ መሆኑን በማረጋገጥ
 Kcûƒ Ñ>²? ÅS¨²< እ”Ç=ŸðM ›É`Ô ¾Y^ ¨<K< TKl” ¾T>ÑMê ÅwÇu? cØ„ Ác“w}ªM'
41
ትውውቅ
 ›Ç=e }k×] Y^ ŸSËS\ uòƒ
 u=a“ KY^ ¾T>ÁeðMÑ< SX]Á‹፣
 eK É`Ï~ ¯LT“ }Óv^ƒ፣
 eK አስተዳደራዊ ጉዳዮች
 እ”Ç=G<U ŸT>SÅwuƒ ¾Y^ ክፍል W^}™‹፣ ŸT>c^¬ e^ እና ሌሎች ከተቀጠረበት ስራ ጋር የሚገኛኑ ጉዳዮችን
በተመለከተ up`w ኃLò¨< ›T"˜’ƒ ÑKé“ ƒ¨<¨<p ÃÅ[ÓKታM::
42
ymf[M xQM (Performance Management)
 ymf[M xQM\ ¥lT s‰t®C z§qEnT Ãlý XÂ bygþz¤ý y¸ššL ymf[M xQM XNÄþÃÄB„ y¸drGbT ሂደት፤ ነዉ
 ymf[M xQM l¥¯LbT yMNktlý £dT
 ymf[M xQM XQD”

 የስራ ዝርዝር
 የረጅም እና አጭር ጊዜ እቅድ
 ቁልፍ ግቦች
 ግቦቹ እንዴት እንደሚለኩ
 ግብረመልስ መሰብሰብ
 ማጽደቅ
 yS‰ MzÂ
 የሥራ አፈጻጸም ምዘና ሠራተኛው ያለውን የአዕምሮና የአካል ችሎታዎቹን በመጠቀም ከድርጅታችን እቅድ አኳያ በተወሰነ የሥልጣን ኃላፊነት ክልል ውስጥ የተሰጠውን
ተግባራት ውጤታማ በሆነ ሁኔታ ማከናወኑን ለማወቅ በተወሰነ ወቅት የሚደረግ ሥርዓት ያለውና ከአድልዎ ነፃ የሆነ ግምገማ ነው፡፡
43
 የሥራ አፈጻጸም ምዘና አላማዎች፤
 የሥራ ውጤትን መሠረት በማድረግ ጠንካራና ውጤታማ ሠራተኞችን ለይቶ ለማወቅ እና ለማበረታታት፣
 በእያንዳንዱ የሥራ ዘርፎች ድክመት የሚታይባቸውን ሠራተኞች ለይቶ በማወቅ ጉድለታቸውን እንዲያርሙ ተገቢውን ስልጠና እና
ድጋፍ ለመስጠት እንዲሁም የማስተካከያ እርምጃ ለመውሰድ፣
 ሠራተኛው የራሱን የሥራ እንቅስቃሴ ከሌሎች የሥራ ባልደረቦቹ ጋር በማነፃፀር ራሱን ለማሻሻል እንዲችል ለማበረታታት፣
 የድርጅቱን የሥልጠና ፍላጉት መጠንና ዓይነት በመረዳት የሥልጠና እቅድ አዘጋጅቶ ተግባራዊ ለማድረግ፣
 በሠራተኛ ምልመላ፣ ምደባ፣ እድገትና ዝውውር ሥርዓት ላይ ሊደረጉ የሚገባቸውን ማሻሻያዎች ለመጠቆም እንዲያስችል፣
 ሠራተኛው በያዘዉ የሥራ መደብ ላይ ከፍተኛ ውጤት በማስገኘቱ ለሚቀጥለው የሥራ መደብ ብቁ ሆኖ በዕድገት ተወዳድሮ
እንዲመደብ አንዱ መመዘኛ መስፈርት በመሆኑ፣
44
 የሥራ አፈጻጸም ምዘና አሞላል፣
 የሥራ አፈጻጸም ምዘና ሪፖርት የሚሞላው ኃላፊ፣
 የሥራ አፈጻጸም ሪፖርት ቅፅን ዓላማ እና የአሞላል ሥርዓት በትክክል በመረዳት በጥንቃቄ እና በሃቀኝነት የመሙላት፣
 የሥራ አፈጻጸም ምዘና ሪፖርት ከተሞላ በኋላ ሠራተኛው ስለምዘናው ያለውን አስተያየት በጽሁፍ እንዲያሰፍርና እንዲፈርም
የማድረግ ኃላፊነት አለበት፣
 ሠራተኛው የሥራ አፈፃፀም ቅፅ አሞላል ላይ ቅሬታ ካለው ቅሬታውን ለሚመለከተዉ ሀላፊ በጽሑፍ ማቅረብ ይችላል፡፡ ቅሬታውም
የመጨረሻ ውሳኔ ይሰጠዋል፡፡ሠራተኛው በሥራ አፈፃፀም ምዘና ላይ ያቀረበው ቅሬታ ትክክለኛ ሆኖ ከተገኘ እንዲስተካከል
ይደረጋል፡፡
 የሠራተኛው የምዘና አማካይ ውጤት እየታየ ዓመታዊ የደመወዝ ጭማሪ እንዲያገኝ ሌሎች መስፈርቶች(የስራ ልምድና ተገቢዉ
ለመደቡ የተጠየቀ የትምህርት ዝግጅት) መሟላታቸዉ እንደተጠበቀ ሆኖ በደረጃ ዕድገት እንዲወዳደር ይደረጋል፡፡
45
 የሥራ አፈጻጸም ምዘና አሞላል፣
 የሥራ አፈጻጸም ምዘና ሪፖርት የሚሞላው ኃላፊ፣
 የሠራተኛውን የሥራ ውጤት በአንዳንድ አጋጣሚዎችና ግላዊ ግንኙነቶች ሳይመራ በተጨበጭ የድርጅቱን ዕቅድ ከመተግበር አንፃር
ለመመዘን፣
 ጠንካራና ደካማ ጎኖችን በየጊዜው በማስታወሻ መዝግቦ በመያዝ፣
 በሥራ ሂደት በችሎታ ማነስም ሆነ በሌላ ምክንያት የሚያሳያቸውን ደካማ ጎን እንዲያሻሽል በወቅቱ ተገቢ ምክር በመስጠትና
በማስታወሻ በመያዝ፣
 ደካማ ጎኖችን እንዲያሻሽል የተሰጠውን ምክር ተግባራዊ በማድረግ ሂደት ያሳየውን ለውጥ በማጤን፣
 ሠራተኛው በሥራ መደቡ ከተሰጡት ተግባራት በተጨማሪ ለድርጅቱ አጠቃላይ እድገትና ጤናማ አካሄድ ያለውን እና
የሚያደርገውን አስተዋጽኦ ግንዛቤ ውስጥ በማስገባት፣
46
 ymf[M xQM SLጠና”
 ስልጠና
 ምክክር
 ስብሰባዎች
 ymf[M xQM TGb‰”

 ማበረታቻ
 ለቀጣይ እቅድ መዘጋጀት
47
däZÂ XÂ ጥቅማጥቅም(Remuneration )
 däZ XÂ ጥቅማጥቅም ¥lT\ s‰t®C lDRJ¬CN lxbrktÜT xStêAå y¸kf§cý KFÃ ný
 däz
 በየወሩ የሚከፈል
 ጡረታ የሚቆረጥበት
 ግብር የሚከፈልበት
 ጥቅማጥቅም
 የጡረታ
 የዉሎ አበል
 የቤት
 የትራንስፓርት
 የህክምና
48
däZÂ XÂ ጥቅማጥቅም(Remuneration )
 ¥br¬Ò
 ከመፈጸም አቅም ጋር የተያያ መሆኑ
 አላማዉም የመፈጸም አቅም ቀጣይ እንዲሆን ለማድረግ ነዉ
 ደሞዝ እና ጥቅማጥቅም በሚዘጋጅበት ወቅት

 ዉስጣዊ ፍትሀዊነት
 ዉጫዊ እኩልነት
49
 የሰዉ ሀይል ስታስተዳድሩ ምን ችግር ገጠማችሁ
 ችግሩን እንዴት ፈታችሁት
50
እናመሰግናለን
51

Business Management and Human Resource Management (12

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Business Management and Human Resource Management (12

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ECCSA

የኢትዮጵያ ልማት ባንክ

yNGD/ybþZnS xm‰R XÂ ysý hYL xstÄdR

kÆNK UR xBrN SNs‰

 DRJ¬CNN bxGÆbù mM‰T YñRBÂL

 dNb®ÒCNN bxGÆbù mÃZ YñRBÂL

 ጥራት ያለዉ ምርት ማምረት YñRBÂL

 ወጪአችንን እና ሌሎች ግብአቶችንን በአግባቡ መቆጣጠር YñRBÂL

 DRJ¬CNN bxSf§gþý ysý hYL ( s‰t®C XÂ m¶ãC) ¥d‰jT YñRBÂL

 ስለ የምረት ግብአት አያያዝ

 Sl ysý hYL xStÄdR msr¬êE yçn GN²b¤ b¥S=bጥ አስፈላጊነታቸዉን ለማሳየት ነዉ

yNGD/ bþZnS xm‰R (Business Management) ¥lT\ y¥QdN# y¥d‰jTN#xSf§gþýN ysý

ybþZns xM‰r êÂ êÂ tGÆ‰T\ ybþZns xM‰R xSf§gþnT

 ¥ቀD (Planning)  MR¬¥nT

 ysý ¦YL ¥m§T(Staffing)  wÀ öጣቢነት( ብቃት)

ybþZnS S‰ m¶ (manager) ¥lT\ yNGDN/bþZnSN x§¥ kGB l¥Drs h§ðnT ytጣለበት ሰዉ ነዉ

 yDRJtÜN ylT tlT tGÆ‰TN ÃQÄL”Ym‰L#Yöጣጠራል

 yDRJtÜN s‰t®C ÃStÆB‰L

 yDrJtÜN yxጭር Gz¤ xQD ÃzU©L

 yDrJtÜN êÂ êÂ tGÆ‰T ÃQÄL”Ym‰L#Yöጣጠራል

 yDrJtÜN ZQt¾ m¶ãC ÃStÆB‰L

 yDrJtÜN ymµkl¾ Gz¤ xQD ÃzU©L

 yDrJtÜN አጠቃላይ ተግባራት ÃQÄL”Ym‰L#Yöጣጠራል

 yDrJtÜN mµkl¾ m¶ãC ÃStÆB‰L

 yDrJtÜN yrJM Gz¤ xQD ÃzU©L

 kl¤lÖC DRJèC UR GNßùnT XÂ xURnT Yfጥራል

 yt½KnþK( kS‰ý UR t²¥J yçn KHlÖT) (Technical skills)

 sýN ymM‰T KHlÖT (Human skills)

 ሀሳባዊ (የጠቅላላ አዉቀት) KHlÖT (Conceptual skills)

 የስራ አመራር ምንድን ነዉ

 የስራ አመራር ክህሎት ለምን ያስፈልጋል

 ከስራ አመራር ጋር ተያይዞ የገጠማችሁ ችግር ካለ

MR¬¥nT XÂ ýጤታማነት ለማምጣት

 yMR¬¥nT XÂ ýጤታማነት ግብ ማስቀመጥ

 መከታተል እና ግብረመልስ መስጠት

 XQD XÂ qÜጥጥርን ማመቻቸት

MR¬¥nT XÂ ýጤታማነትን የሚወስኑ ጉዳዮች

 xýqT t½KñlÖ©þ XÂ zmÂêE xs‰R

 ምቹ አጋዥ ተቀማት ( ዉሀ፤ መብራት)

 kx§¥ XÂ kxgLGlÖT UR mጣጣም

 የተሻለ ስራ በተሻለ ሰአት መስራት

 መጀመሪያዉኑ ከስህተት ነጻ ስራ መስራት

 የደምበኞችን ፍላጎት ማወቅና ማማላት

 የደምበኞችን ርካታ ይጨምራል

 የምርቱን የመሸጥ እድል ያሰፋል

 የገበያ ድርሻን ያሰፋል

 ከስህተት ጋር ተያይዞ የሚመጣን ወጪን ይቀንሳል

 ዳግም ስራን ይቀንሳል

 የደምበኞችን ርካታ እጦት ይቀንሳል

 የጥራት ፍተሻ እና ምርመራ ወጪን ይቀንሳል

 በጊዜ የማቅረብ አቅምን ይጨምራል

 የሰራተኞች ክህሎት እና ልምድ

 ምቹ አጋዥ ተቀማት ( ዉሀ፤ መብራት)

 ዲዛይኑ በደንበኛ ፍላጎት ላይ መሰረት ያደረገ

 የደንበኛን ፍላጎት የሚያረካ

 ደህንነት( በጤንነት ላይ ጉዳት የማያደርስ)

 በአግባቡ የተቀመጠ/ የተከማቸ

 ምርታማ መሆን ለምን ይጠቅማል

 የምርት ጥራት ማለት ምን ማለት ነዉ

 እንዴት ማምጣት እንችላለን

 mjm¶Ã kTKKl¾ ï¬ ¥GßT# bTKKl¾ êU mG²T\ bTKKl¾ gþz¤ ¥QrB

 bqE qÜጥጥር ማድረግ

GMg¥ \ yDRJT¬CNN S‰ kýጤታማነት አንጻር yMNk¬tLbT £dT ný

 ክትትል ግምገማ እና ሪፖረት ለምን ይጠቅማል