ŠUMADIJA

Geografski položaj i regionalna podela

• Šumadija je najveća subregija centralne Srbije koja zauzima prostor između Dunava i Save, Velike i
Zapadne Morave, Kolubare, Ljiga i Dičine
• Ime je dobila po šumama koje su nekad prekrivale najveći deo njene teritorije.
• Severni deo regije čini niska Šumadija, a južni, prostraniji deo regije zauzima visoka Šumadija
• Mikroregije niske Šumadije su: Beogradska Posavina, Smederevsko Podunavlje, Ralja, Kosmaj i
Jasenica
• U visokoj Šumadiji se izdvajaju: Lepenica, Belica, Rača, Osanica, Gruža, Kačer, Levač, Temnić i
Rudnički kraj
 Reljef i klima
• Glavni oblici reljefa – planine, rečne doline, kotline i
zaravni
• Jezgra planina Šumadije su izgrađene od kriljaca i Rudnik
granita
• Najznačajnije planine su: Avala(511m),
Kosmaj(628m), Bukulja(696m), Venčac(658m;
poznat je po mermeru), Rudnik(1132m),
Kotlenik(748m), Gledićke planine(922m),
Juhor(773m) i Crni vrh(707m)
• U najvećem delu Šumadije dominira umereno-
kontinentalna klima
• Najhladniji mesec je januar, a najtopliji jul
Venčac
 Vode
• Šumadija je siromašna podzemnim vodama, ali su
one najznačajne za vodosnabdevanje
• Rečni tokovi u Šumadiji su brojni, ali su kratki
• Najznačajniji rečni tokovi su: Ralja, Jasenica, Rača, Gružansko jezero
Lepenica, Osanica, Belica, Lugomir, Kalenićka reka,
Gruža, Dičina, Turija...
• Najveće veštačka jezera su: Gružansko u Gruži,
Garaško kod Aranđelovca i Grošničko kod
Kragujevca
• Najpoznatije banje: Bukovička banja(najpoznatije
prirodno lečilište Šumadije), Palanački kiseljak i
Mladenovački Selters

Bukovička
banja
 Stanovništvo
• Šumadija je oduvek bila privlačna za naseljavanje. Na to ukazuju arheološka nalazišta iz paleolita –
pećina Risovača kod Aranđelovca i pećina Gradac kod Batočine, kao i neolitska nalazišta u Vinči kod
Beograda
• Postoje brojni dokazi naseljenosti iz perioda Rimljana
• Intezivno doseljavanje posle austro-turskih ratova desilo se krajem 18. i početkom 19.veka
• U zapadnom delu najviše se doseljavalo stanovništvo iz Hercegovine, Crne Gore i Starog Vlaha, dok je u
istočnom delu regije bilo dosta doseljenika sa Kosova i Metohije, Južnog Pomoravlja i Povardarja
• Šumadija je od devedesetih godina 20. veka zahvaćena depopulacijom
 Privreda
• Šumadija spada u najrazvijenije regije Srbije
• Ratarstvo i stočarstvo su tradicionalne grane privrede
• Plodne aluvijalne ravni su pogodne za gajenje kukuruza i povrća, dok na višim terenima uspevaju
pšenica, kukuruz, ječam, šećerna repa, uljarice...
• Rudarstvo je stara privredna grana Šumadije. Danas se na Rudniku vrši eksploatacija rude olova i cinka
• Šumadija raspolaže značajnim ležištima nemetaličnih mineralnih sirovina, kao što su azbest, mermer...
• Industrije – prehrambena, metaloprerađivačka, automobilska, tekstilna, drvna...
• Planine Avala, Kosmaj i Rudnik čine izvanrednu osnovu za razvoj izletničkog i rekreativnog turizma
• Bukovička banja, Palanački kiseljak i Mladenovački Selters – banjski turizam
 Naselja
• Regionalni centar Šumadije je Kragujevac
• Najveći gradovi su Kragujevac, Smederevska
Palanka, Mladenovac, Aranđelovac, Gornji Kragujevac
Milanovac i Topola
• Kragujevac spada u vodeće industrijske,
univerzitetske, zdravstvene i kulturne centre u Srbiji,
a takođe ima razvijenu prehrambenu, tekstilnu,
metaloprerađivačku i grafičku industriju

Aranđelovac
Hvala na pažnji