Download as pptx, pdf, or txt
Download as pptx, pdf, or txt
You are on page 1of 79

KUMARYASAVA

M Dr. ARCHANA ASOK


 It is used for the treatment of menstrual disorders in women and
abdominal diseases in general.

 Its main action appears on the liver, spleen, stomach, uterus, ovaries
etc.
REFERENCES

 Yogaratnakaram - Gulmadhikara

 Sharangadhara samhitha – Sandhana kalpana adhyaya


YOGARATNAKARA - GULMA PRAKARANA
कु मार्याश्च रसद्रोणे गुडं पलशतं तथा । तुलाङ्घ्रिसंख्यां विजयां क्वाथयेत्तज्ञ्जलार्मणे ॥ १३७ ॥
चतुर्थांशावशेषे तु पूते तस्मिन्निधापयेत्। मधुनश्चाऽऽकं दत्त्वा धातक्या द्विपलाष्टकम्॥ १३८ ॥
स्निग्धभाण्डे विनिक्षिप्य कल्कं चैव प्रदापयेत्।जातीफलं लवङ्गं च कङ्कालं च कबाबकम् ॥ १३९॥ जटिलाचव्यचित्रं च जातिपत्री
सकर्क टम् । अक्षं पुष्करमूलं च प्रत्येकं च पलं पलम् ॥१४०॥
मृतं शुल्वं तथा लोहं शुक्तिमात्रं प्रदापयेत्। भूम्यां वा धान्यराशौ वा स्थापयेद्दिनविंशतिम्॥१४१॥
तमुद्धृत्य पिबेन्मात्रां यथा चाग्निबलाबलम् । पञ्चकासं तथा श्वासं क्षयरोगं च दारुणम्॥१४२॥
उदराणि तथाऽष्टौ च षडर्शासि च नाशयेत् । वातव्याधिमपस्मारमन्यान्रोगान्सुदारुणान्॥१४३॥
जाठरं कु रुते दीप्तं कोष्ठशूलं च नाशयेत्। गुल्माष्टकं नष्टपुष्पं नाशयेदेकपक्षतः॥
कु मारिकासवो ह्येष बृहस्पतिविनिर्मितः॥१४४॥
SHARANGADARA
सुपक्वरससंशुद्धं कु मार्याः पत्रमाहरेत् ॥ यत्नेन रसमादाय पात्रे पाषाणमृन्मये ।
द्रोणे गुडतुलां दत्त्वा घृतभाण्डे निधापयेत् ॥१९॥ माक्षिकं पक्वलोहं च तस्मिन्नर्धतुलां क्षिपेत् ।
कटुत्रिकं लवङ्गं च चातुर्जातकमेव च ॥२०॥ चित्रकं पिप्पलीमूलं विडङ्गं गजपिप्पली ।
चविकं हपुषा धान्यं क्रमुकं कटुरोहिणी ॥२१॥ मुस्ता फलत्रिकं रास्ना देवदारु निशाद्वयम् ।
मूर्वा मधुरसा दन्ती मूलं पुष्करसम्भवम् ॥२२॥ बला चातिबला चैव कपिकच्छु स्त्रिकण्टकम् ।
शतपुष्पा हिङ्गुपत्री आकल्लकमुटिङ्गणम् ॥२३॥ पुनर्नवादद्वयं लोध्रं धातुमाक्षिकमेव च ।
एषां चार्धपलं दत्त्वा धातक्यास्तु पलाष्टकम् ॥२४॥ पलं चार्धपलं चैव पलद्वयमुदाहृतम् ।
वपुर्वय: प्रमाणेन बलवर्णाग्निदीपनम् ॥२५॥ बृंहणं रोचनं वृष्यं पक्तिशूलनिवारणम् ।
अष्टावुदरजान् रोगान् क्षयमुग्रं च नाशयेत् ॥ २६ ॥ विंशति मेहजान् रोगान् उदावर्तमपस्मृतिम् ।
मूत्रकृ च्छ्र मपस्मारं शुक्रदोषं तथाश्मरीम् ॥२७॥ क्रिमिजं रक्तपित्तं च नाशयेत् तु न संशयः ।

शारंगधर मध्यम खण्ड १० / १८ - २७१/२


KUMARI
 Bot name: Aloe vera

 Family: Lilliacea

 English name: Aloe vera

 Syn: Kumari, Kanyasara,


Ghritakumari, Gruhakanya,
Dirhapatrika

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTHA: Not mentioned


ARDRAKA-SUNTI
 Bot name: Zingiber officinale

 Family : Zingiberaceae

 Eng : Ginger

 Syn : Katubadra, mahoushada, viswabeshaja,


viswa

 CHARAKA: Sulaprashamana, Stanyasodhana,


Arsoghna

 SUSRUTA: Pippalyadi gana, Trikatu

 B.pr: Haritakyadi varga


 Bot name: Piper Nigrum

MARICHA  Family: Piperacea

 Eng : Black pepper

 Syn : Kolam,
yavanesta ,krishna, vritaphala

 CHARAKA: Dipaniya varga,


Sulaprashamana varga

 SUSRUTHA: Pippalyadi
varga, Tryusana

 B.Pr : Haridakyadi varga


LAVANGA
 Bot name: Syzgium aromaticum

 Family: Myrtacea

 Eng : Cloves

 Syn: Devakusuma, Grahanihara, Sreeprasoona

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTHA: Not mentioned

 B.Pr: Karpuradi varga


TWAK  Bot name: Cinnamomum zeylanicum

 Family: Lauraceae

 Eng: Cinnamon

 Syn: Utkhadam, Gudatwak, bahugandha,


Mukhasodhana

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Eladi gana

 B.Pr : Karpuradi varga


ELA
 Bot name: Elettaria cardamomum

 Family : Zingiberaceae

 Eng : Cardamom

 Syn: Triputa, Nishkudi, Bahula, Upakunchika

 CHARAKA: Angamarda prasamana, Vishagna varga

 SUSRUTA: Eladi gana, pippalyadi gana

 B.Pr: Karpuradi varga


PATRA
 Bot name: Cinnamomum tamala

 Family: Lauraceae

 Eng name: Indian cassia bark tree

 Syn : Tamaalapatra, Patranamaka

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Trijataka
NAGAKESARA
 Bot name: Mesua ferrea

 Family: Guttiferae

 Eng : Iron wood tree

 Syn: Dwipa, Hemapuspa, Nagapuspa

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Eladi gana, Anjanadi gana

 B.Pr: Karpuradi gana


CHITRAKA
 Bot name: Plumbago zeylanica

 Family: Plumbaginaceae

 Eng : Ceylon lead wort

 Syn : Agnika, deepaka, Jarana

 CHARAKA: Sulaprasamana, Lekhaniya,


Bhedaniya

 SUSRUTA: Pippalyadi gana, Varunadi gana

 B.Pr: Haritakyadi gana


PIPPALIMULA
 Bot name: Piper longum

 Family : Piperaceae

 Eng name: Long pepper

 Syn: Krishna, Kana, Magadhi, Vaidehi

 CHARAKA: Asthapanopaga varga,


Dipaniya varga

 SUSRUTA: Pippalyadi varga

 B.Pr: Haritakyadi varga


Bot name: Embelia ribes

Family: Myrsinaceae
VIDANGA
Eng name: Embelia fruit

Syn : Chitratandula, Jantunashana, Krimighna, amogha

CHARAKA: Krimighna varga, Kustaghna varga

SUSRUTA: Surasadi gana, Pippalyadi gana

B.Pr: Haritakyadi gana


GAJAPIPPALI
 Bot name: Scindapsus officinalis

 Family: Araceae

 Eng name: Long pepper

 Syn : Hasti pippali, Kapivalli, Gajahva

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Hareetakyadi varga


CHAVIKA
 Bot name: Piper chaba

 Family: Piperacea

 Eng name: Java long pepper

 Syn : Chavya, Ushana

 CHARAKA: Sulaprashamana, Arshoghna

 SUSRUTA: Pippalyadi

 B.Pr: Not mentioned


HAPUSA
 Bot name: Juniper communis

 Family: Asteraceae

 Eng name: Common juniper

 Syn : Havusa

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Not mentioned



DHANYA
Bot name: Coriandrum sativum

 Family: Umbelliferae

 Eng name: Coriander

 Syn : Dhenuka, Chatra, Kustumbaru

 CHARAKA: Trishnaprashamana, seetaprashamana

 SUSRUTA: Guduchyadi

 B.Pr: Not mentioned



KRAMUKA
Bot name: Areca catechu

 Family: Aracacea

 Eng name: Arecanut

 Syn : Puga, Pugi, Ghoranta

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Salasaradi, Shyamadi

 B.Pr: Not mentioned



KATUROHINI
Bot name: Pichrohiza kurroa

 Family: Scrophularacea[Tikta kula]

 Eng name: Picrorrhiza

 Syn :Katurohini, Matsya shakala,


chakrangi, Katuki, Matsyapitta

 CHARAKA:Stanyasodhana,
Tiktaskandha

 SUSRUTA:Patoladi, Pippalyadi, Mustadi

 B.Pr: Not mentioned


MUSTA
 Bot name: Cyperus rotendus

 Family : Cyperaceae

 Eng name : Nut grass

 Syn: Sugandhi, Gangeya

 CHARAKA: Stanyasodhana, Trushnanigraha


varga

 SUSRUTA: Mustadi gana, Vacadi gana


AMALAKI
 Bot name: Embilica officinalis

 Family : Euphorbiaceae

 Eng name: Indian goose berry

 Syn : Vayasya, Sivam, Sitaphala,


jatiphalarasa, Amrita

 CHARAKA: Vayasthapana varga, Jwarahara


varga

 SUSRUTA : Triphala, Amalakyadi gana

 B.Pr: Haritakyadi varga


HARITAKI
 Bot name: Terminalia chebula

 Family : Combretacea

 Eng name: Chebulic myrobalan

 Syn : Abhaya, Kayastha, Chethaki, puthana,


Pathya, Vijaya

 CHARAKA: Vayasthapana varga, Prajashapana


varga

 SUSRUTA: Amalakyadi gana, Triphala


BIBITAKA
 Bot name: Terminalia belerica

 Family : Combretacea

 Eng name: Belerica myrobalan

 Syn : Kalidruma, Bhootavasa, Karshaphala

 CHARAKA: Virechanopaga, Jwarahara

 SUSRUTA: Triphala, Mustadi

 B.Pr: Hatitakyadi varga


RASNA
 Bot name: Pluchea lanceolata

 Family : Zingiberacea

 Eng name: Lesser galanga

 Syn : Surasa, Sreyasi, Sugandha

 CHARAKA: Vayasthapana varga

 SUSRUTA: Arkadi gana

 B.Pr: Haridakyadi gana


DEVADARU
 Bot name: Cedrus deodara

 Family: Pinaceae

 Eng name: Himalayan cedar

 Syn: Pitadaru, Bhadradaru, Daru

 CHAKARA: Stanyasodhana varga,


Anuvasanopaga varga

 B.Pr: Karpuradi gana varga


HARIDRA
 Bot name: Curcuma longa

 Family: Zingiberacea

 Eng name: Turmeric

 Syn: Yoshitapriya, Mehagni, Pita

 CHARAKA: Vishagna varga, Lekhaniya


varga

 SUSRUTA: Haridradi gana


DARUHARIDRA
 Bot name: Berberis aristata

 Family: Berberidaceae

 Eng name: Tree turmeric

 Syn : Kadamkaderi, Pachampacha, Darvi

 CHARAKA: Kandugna, Arsoghna

 SUSRUTA: Haridradi gana, Mustadi gana

 B.Pr: Haritakyadi gana


DANTI
 Bot name: Baliospermum montanum

 Family: Euphorbiaceae

 Eng name: Red physic nut

 Syn : Ghunapriya, Eranda-phala, Udumbaraparni, Nikumbha

 CHARAKA: Moolini, Rechani

 SUSRUTA: Shyamadi, Adhobhagahara

 B.Pr: Not mentioned


PUSHKARMOOLA
 Bot name: Inula racemosa

 Family: Asteraceae

 Eng name: Oriss root

 Syn : Kusta bheda, Padmapatra, Kashmira

 CHARAKA: Swasahara, Hikkanigraha

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Haritakyadi varga


BALA
 Bot name: Sida cordifolia

 Family: Malvaceae

 Eng name: Country mallow

 Syn : Vatya, Pitapuspi, Balatya, Vinaya

 CHARAKA: Brhmaniya, Prajastapana

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Guducyadi varga


ATIBALA
 Bot name: Abutilon indicum

 Family: Malvaceae

 Eng name: Indian mallow

 Syn : Vatyapuspi, Rishyaproktha

 CHARAKA: Balya varga

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Guduchyadi varga


KAPIKACHU
 Bot name: Mucuna pruriens

 Family: Papilionaceae

 Eng name: Cowhage

 Syn : Kapiromaphala, Markadi,


Atmagupta, Kandura

 CHARAKA: Balya varga, Purisha


virajaniya varga

 SUSRUTA: Vidariganda gana

 B.Pr: Guduchyadi gana


TRIKANTAKA
 Bot name: Tribulus terrestris

 Family : Zygophyllaceae

 Eng name: Small caltrops

 Syn: Swadamstra, Goksura, Kantaphala

 CHARAKA: Mutra virecaniya varga, Sothahara varga,


Krimighna varga

 SUSRUTA: Laghu panchamoola, Kantaka panchamoola

 B.Pr: Guduchyadi varga


SATAPUSHPA
 Bot name: Anethum sowa

 Family : Umbelliferae

 Eng name: Indian dill, Dill

 Syn : Shatahwa, Misi, Karavi, Madhura, Samhitachatrika

 CHARAKA: Asthapanopaga, Anuvasanopaga

 SUSRUTA:Not mentioned

 B.Pr: Not mentioned


HINGUPATRI
 Bot name: Gardenia gummifera

 Family: Rubiaceae

 Eng name: Cambia gum

 Syn : Janthuka, Pinda

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Not mentioned


AKALLAKA
 Bot name: Anacyclus pyrethrum

 Family: Asreraceae

 Eng name: Spanish camomile

 Syn : Akarakarabha, Kallaka

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Not mentioned


UTINGANA
 Bot name: Blepharis persica

 Family: Acanthacea

 Eng name: -------

 Syn : ---------

 CHARAKA: Not mentioned

 SUSRUTA: Not mentioned

 B.Pr: Not mentioned


PUNARNAVA
 Bot name: Boerhavia diffusa

 Family: Nyctaginaceae

 Eng name: Spreading hog weed

 Syn : Sothagni, Mandalapatri, Varshabu,


Swetamoola

 CHARAKA: Vayasthapana varga,


Swedopaga varga

 SUSRUTA: Vidarigandadi gana

 B.Pr: Guduchyadi varga


LODRA
 Bot name: Symplocos racemosa

 Family: Symplocacea

 Eng name: Lodh tree

 Syn : Thirida, Akshibhaishajya

 CHARAKA: Purisha sangrahaniya varga,


Sonithasthapana varga, Sandhaniya varga

 SUSRUTA: Lodhradi gana, Nyagrodadi gana

 B.Pr: Haritakyadi varga


DHATAKI
 Bot name: Woodfordia fruticosa

 Family: Lythraceae

 Eng name: Fire flame bush

 Syn : Madhahetu, Subhiksha, Parvathiya, Madhyavasini

 CHARAKA: Sandhaniya varga, Purishasangrahaniya varga, Mutravirajaniya


varga

 SUSRUTA: Ambastadi gana, Priyangvadi gana

 B.Pr: Haritakyadi varga


PAKWALOHA

 Rasa : Kashaya, Tiktha

 Guna : Guru, Rooksha

 Virya : Seetha virya

 Vipaka : Madhura vipaka

 Dosha samana : 3D samana


MAKSHIKA DHATU
 Rasa : Kashaya

 Guna : Laghu, Ruksha

 Virya : Ushna

 Vipaka : Amla

 Dosa samana: 3D samana


GUDA

नातिश्लेष्मकरो धौतः सृष्ट मूत्रशकृ द्गुडः


प्रभूतकृ मिमज्जासृङ्मेदोमांसकफो अपरः

हृद्यः पुराणः पथ्यश्च , नवः श्लेष्माग्निसादकृ त्


MADHU

चक्षुष्यं छेदि तृट्श्लेष्मविषहिध्मास्रपित्तनुत्


मेहकु ष्ठकृ मिर्च्छर्दिश्वासकासातिसारजित्
व्रणशोधनसन्धानारोपणं वातलं मधु
रूक्षं कषाय मधुरं, तत्तुल्या मधुशर्क रा

• CHARAKA : V KARAKA & K NASHANA


• VAGBHATA : VATALAM MADHU
• SUSRUTHA : 3D SAMANA
DRUG KARMA

Pippali, Deepana, vrishya, rasayana, medhya, garbhashaya sankochaka, rakthotkleshaka


pippaleemoolam
Maricha Deepana, pachana, amapachana, rakthotklehska, avrishya, pramathi,
kaphanisaraka, soolaprashamana

Sundi Deepana, bhedana, pachana,rochana, rakthasodhaka, vedanasthapana

Lavangam Chedana, deepana pachana ruchivardhana, sulaprashamana, sthanyasodhaka,


sthanyajanana, rakthotkleshaka

Nagakesara Pramathi, grahi, pachana, vishahara, sothahara, kandugna, kushtaghna,


mutrajanana

Twak Chedana(sleshmahara), hridyothejaka, raktasodhaka, garbhashaya sankochaka,


vedanasthapana, medohara, deepana,pachana
DRUG KARMA

Kumari Deepana, pachana, bhedana rakthasodhaka, garbhashayothejaka , arthava janana,


garbhasravakara, vrishya, balya, brimhana,jwaragna

Patra Ruchya, arshoghna

Kramuka Deepana, kledanashana,malabhedi, mukhasodhana, vikashi, yonisaithilyam

Katurohini Rochana, deepana, rakthasodhaka, rechana, sthanyasodhana, dahaprashamana, lekhana,

Chitraka Deepana, pachana, arshoghna, grahi, rakthapithaprakopaka, garbhashaya sankochaka,


garbhasravakara , vajeekarana

Vidanga Deepana, pachana, anulomana, raktha sodhaka, garbhanirodhaka

Gajapippali
Garbhashaya sankochaka

Ela Rochana, deepana, pachana, anulomana, kaphanisaraka, mutrajanana, arshoghna, sukranashaka


DRUG KARMA
Mustha Pachana, amapachana, grahi, rakthaprasadana, mutrala, garbhashaya sankochaka, lekhana, kandughna,
arthavajanana

Rasna Vedanasthapana, amapachana, sulaprashamana, rechana, rakthasodhaka, vrishya, rasayana

Devadharu Vedanasthapana, rakthaprasadana, deepana, pachana, amapachana, garbhashaya sodhana, lekhana

Chavika Deepana, pachana, vatanulomana, sulaprashamana

Hapusha Mutravirechaneeya, lekhana, sothahara, deepana, pachana, grahi, arthavajnana,


garbhashayasodhahara, garbhapathaka

Dhanyaka Dahaprashamana,antardahasamaka, rochana, deepana, pachana, amapachana, sukradhathukshayakara ,


sulahara
DRUGS KARMA
Amalaki Vayasthapana, rasayana, vrishya, chakshushya, rochana, deepana, anulomana, sthambhana,
rakthaprasadana, sulaprashamana, sandhaneeya

Harithaki Anulomana, rasayana, lekhana,hridya, deepana, pachana, anulomana, grahi, garbhashayasothahara

Vibhithaki Chedana, vedanasthapana, deepana, anulomana, rechana, grahi, rakthasthambhana, vajeekarana,


dhathuvardhaka

Nisha Lekhana, vishagna, varnya, vedanasthapana, rakthaprasadana, lekhana, amapachana, anulomana

Murva Rakthasodhaka, stanyasodhaka, deepana, amapachana, sulaprashamana

Madhurasa Kshayahara, trishnaharam


DRUGS KARMA
Danti Virechana, deepana, raktha sodhaka, vedanasthapana, sophahara

Pushkaramula Garbhashayothejaka, medohara, sothahara, vedanasthapana, putighna

Bala Balya, bhrihmana, ojovardhaka,anulomana, snehana, sukrala, rasayana

Atibala Balya, brihmana, rasayana, ojovardhana, dahaprashamana, kledasamana, vedanasthapana

Kapikachu Vrishya,balya, brihmana, arthavajanana, yonisankochaka, garbhadharaka, mutrala

Sathapushpa Vatanulomana, deepana, pachana, hridayothejaka, arthavajanana, sukranashana, stanyajanana

Usheeram Dahaprashamana, deepana ,pachana, rakthaprasadana, vishagna

Gokshura Mutrala, vedanasthapana, rakthapithasamaka,garbhasthapana, anulomana


DRUGS KARMA
Hingu Sanjnasthapana, vednasthapana, deepana, pachana, rochana, anulomana, sulaprashamana,
arthavajanana, mutrajanana

Punarnava Mutrala, lekhana, deepana, anulomana, rechana, rasayana, mutrajanana

Lodhra Arthavasangrahaneeya, garbhashayasotha sravahara, vishagna, kandughna

Dhathaki Sthambhana, yonisravarodhaka, dahaprashamana, madakari

Akallaka Deepana, amavathahara

Uthingana Mutrala, purana jwaraharam


SEETHA VEERYA, KATUVIPAKA, KP SAMANA
Drug Rasa Guna
Kumari Tikta Guru,Snigdha, Pichila

Lavangam Tiktha, Katu Laghu,Teekshna, Snigdha

Katurohini Tiktha Laghu, Rooksha

Mustha Tiktha, Katu, Kashaya Laghu, Rooksha

Usheeram Tiktha, Madhura Laghu, Rooksha

Lodhram Kashaya, Tiktha Laghu, Rooksha

Dhathaki Kashaya Laghu, Rooksha

Kramuka Kashaya Guru,Rooksha


SEETHAVEERYA, MADHURAVIPAKA, K SAMANA

DRUG RASA GUNA


ELA KATU, MADHURA LAGHU, RUKSHA

SEETHAVEERYA,MADHURAVIPAK
A,VP SAMANA SEETHAVEERYA,
MADHURAVIPAKA,TRIDOSHASAMA
Drug Rasa Guna NA
Draksha Madhura Guru, snigdha Drug Rasa Guna
Bala Madhura Laghu,snigdha, Pakwaloham Kashaya, tiktha Guru, rooksha
pichila
Atibala Madhura Laghu, snigdha,
pichila Amalaki Amla pradhana Rooksha, laghu,
gokshura madhura Guru, snigdha pancharasa sara
USHNA VEERYA, KATU VIPAKA, VK
Drug SAMANA Rasa Guna
Pippaleemoolam Katu Laghu, Rooksha

Maricham Katu Laghu, Teekshna

Twak Katu, Tiktha, Madhura Laghu, Rooksha, Teekshna

Patra Katu Laghu, Rooksha, Teekshna

Chitraka Katu Laghu, Ushna, Teekshna

Vidanga Katu, kashaya Laghu, Rooksha, Teekshna

Chavika Katu Laghu, Rooksha

Hapusha Katu, Tiktha Guru


USHNA VEERYA, KATU VIPAKA, VK
Drug SAMANA Rasa Guna
Rasna Tiktha Guru

Devadaru Tiktha, Katu, Kashaya Rooksha, Laghu

Nisha Tiktha, Katu Rooksha, Laghu

Danti Katu Guru, Teekshna

Pushkaramoolam Tiktha, Katu Laghu, Teekshna

Satapushpa Katu, Tiktha Laghu, Teekshna

Hingu katu Laghu, Snigdha, Teekshna

Punarnava Madhura, Tiktha, Kashaya Laghu, Rooksha

Akallaka katu Laghu, Rooksha


USHNA VEERYA, MADHURA VIPAKA, VK SAMANA USHNA VEERYA, KATU VIPAKA, KP SAMANA

DRUG RASA GUNA DRUG RASA GUNA


Makshika Kashaya, Rooksha
Nagakesara Kashaya, Laghu,
Madhura
Tiktha Rooksha,
Teekshna
Pippali Katu Laghu, Tnigdha,
teekshna Darvi Tiktha, Laghu,
Kashaya Rooksha
Sundi Katu Guru, Rooksha,
Teekshna

USHNAVEERYA, KATU VIPAKA, K


USHNA VEERYA MADHURA VIPAKA TRIDOSHA SAMANA SAMANA
DRUG RASA GUNA
DRUG RASA GUNA Gajapippali Katu Laghu,
Dhanyaka Kashaya, Tiktha Laghu, Snigdha Rooksha,
Teekshna
Murva Tiktha, Guru,
Hareetaki Pancharasa except Laghu, Rooksha Kashaya Rooksha
lavana
USHNA VEERYA, MADHURA VIPAKA, V SAMANA

RASA GUNA VIRYA


Kapikachu Madhura, Tiktha Guru, Snigdha

Uthingana Madhura, Tiktha Guru, Snigha

Guda Madhura Guru, Snigdha

USHNA VEERYA MADHURA VIPAKA KP USHNA VEERYA AMLA VIPAKA TRIDOSHA


SAMANA SAMANA
RASA GUNA VIRYA RASA GUNA VIRYA

Vibheethaki Kashaya Rooksha, Makshikadhathu Kashaya Laghu, Rooksha


Laghu
RASA GUNA

KATU TIKTA KASHAYA MADHURA TEEKSHNA RUKSHA LAGHU SNIGDA


VIRYA VIPAKA

USHNA SITA KATU MADHURA


 Majority of the drugs have katu rasa, katu vipaka, ushna veerya and teekshna gunas.

 These qualities are similar to agneya qualities of pitta which increase the same.

 Most of them are kaphavathahara .

 Drugs like kumari, hapusha, mustha,kapikachu, sathapushpa, hingu are having arthavajanana
property.

 Drugs like kumari, pushkaramoola are having garbhashayothejaka property.

 Drugs like pippali, twak, chitraka, mustha are having garbhashaya sankochaka property.
ALL TOGETHER THE YOGA IS
PREDOMINANTLY
 RASA : KATU,TIKTA

 GUNA : TIKSHNA, RUKSHA

 VIRYA : USHNA

 VIPAKA : KATU

 DOSHAHARATWA : KAPHAVATAHARA
PHALASRUTI

पञ्चकास तथा श्वासं क्षयरोगं च दारुणम् ।। १४२ ।।


उदराणि तथाऽष्टौ च षडर्शासि च नाशयेत् । वातव्याधिमपस्मारमन्यान् रोगान् सुदारुणान् ।।
जाठरं कु रुते दीप्तं कोष्ठशूलं च नाशयेत् । गुल्माष्टके नष्टपुष्पं नाशयेदेकपक्षताः।
कु मारिकासको क्षेत्र बृहस्पतिधिनिर्मितः ।।१४४।। ( YR - GULMA PRAKARANA)
NASTAPUSHPA ( PCOS )

 दोषैरावृतमार्गत्वादार्त्तवं नश्यति स्त्रियः ॥ (Su sa)

 वातकफावृतमार्गाणां त्वप्रवर्तमानं ।। (As)


SAMPRAPTI
Sedentary life style
Unhealthy food habits (Ahita ahara AGNI DUSTI
vihara)

VK Prakopa RASA DHATU DUSTI

K cause obstruction to the normal


path of Apana vayu and causes its ARTHAVA DUSTI
vaishamya

Artava vaha/beeja vaha srotodushti

Nashta artava
Nastarthava Kumaryasavam
Due to ahita ahara and vihara

Katu, tikta rasa


Agni dushti & vata kapha prakopa Tikshna,Ruksha guna K
Ushna virya - V
Ushna virya - Agni
K cause sanga to the normal path
of Apana vayu and causes its vaishamya

SRODHOSODHANA
Artava vaha/beeja vaha srotodushti

Nashta artava
ACTIONS OF KUMARYASAVAM

 Doshakarmam : Kaphavataharam
 Dhathukarma : Raktaprasadana
 Agni karma : Deepana, pachana
 Malakarma : Mild virechana, mootrala

 RASA : KATU,TIKTA

 GUNA : TIKSHNA, RUKSHA

 VIRYA : USHNA

 VIPAKA : KATU

 DOSHAHARATWA : KAPHAVATAHARA
ACTION OF CHEMICAL CONSTITUENTS
CHEMICAL DRUGS PHARMACOLOGICAL
CONSTITUENT ACTION
BETA SITOSTEROL KUMARI, CHITRAKA, ANTI INFLAMMATORY, DECREASE BLOOD
MUSTA, VIBITAKI, ANALGESIC CHOLESTEROL LEVEL
HARIDRA, RELEIVES MENSTRUAL
ATIBALA,TRIKANTAKA, PAIN
PUNARNAVA,
SATAPUSHPA,
HINGUPATRI,
PUSHKARAMULA
ALANTOLACTONE ATIBALA, ANTI CANCER SUPPRESSES METASTASIS IN
PUSHKARAMULA CANCER CELLS
CAMPHENE MARICHA,HARIDRA ANTI INFLAMMATORY,
ANTIBIOTICS,
ANALGESICS,
ANTIFUNGAL
PIPERINE PIPPALI, MARICHA ANTI INFLAMMATORY, RELEIVES MENSTRUAL
ENHANCING PAIN, BLOOD PURIFIER
BIOAVAILABILITY AND
FERTILITY-RELATED
ACTIVITIES
CHEMICAL DRUGS PHARMACOLOGICAL
CONSTITUENT ACTION
CURCUMIN HARIDRA ANTI INFLAMMATORY,
ANTISEPTIC,
HEPATOPROTECTIVE

DIOSIN TRIKANTAKA ANTI VIRAL, ANTI FUNGAL,


ANTI INFLAMMATORY

DIOSGENIN TRIKANTAKA ANTI TUMOR, ANTI


INFLAMMATORY

EPIFZELECHINE LODRA ANTI OXIDANT BOOST


FERTILITY AND
UNBLOCK
FALLOPIAN
TUBE
TANNIN AMALAKI, HARITAKI, ANTIVIRAL LOWERS BLOOD
DHATAKI PRESSURE AND
CHOLESTEROL
RESEARCH WORK ON BETA SITOSTEROL
 IS THE COMMONLY SEEN CHEMICAL CONSTITUENT IN THE ASAVA

 β-Sitosterol Ameliorates Endometrium Receptivity in PCOS-Like Mice: The


Mediation of Gut Microbiota

Conclusion :
It was found that β-sitosterol can regulate endometrial receptivity and sex hormone balance in PCOS -like
mice, which may be related to its regulation effect on gut microbiota. At the same time, β-sitosterol-treated mice feces
transplanted into PCOS-like mice, also contributed to the improvement of PCOS. Results suggested that β-sitosterol has a
good clinical application prospect in the treatment of PCOS.
CONCLUSION

In the disease nashtapushpa, there is mainly derangement of vata. Reason of vata vitiation here
may be due to the margarodha of vata by kapha ie avruta apana vayu.

अपानेनावृते सर्व दीपनं ग्राहि भेषजम् ।। २४३ ।।


वातानुलोमनं पक्वाशयविशोधनम् । (Ca. ci 28)

Treatment of avrta apana vata should be agni deepana,grahi ,vatanulomana and pakwashaya
shudhikara according to charaka.

Kumaryasava produce the specific target action on the Garbhashaya, Arthava Dhatu and
Apanavata.
 Asava in general is kaphavata hara

 Katu Tikta rasa and Tikshna Rooksha guna Kapha samana

 Ushna veerya Apana vata correction Vata anulomana

 Ushna veerya & Deepana pacana karma of asava Corrects agni

 Anulomana mala karma of asava Pakwasava sudhikara

 Dravya prabhava of asava Arthava janaka


CONCLUSION

Beta sitosterol being the major chemical constituent in the asava(around 11 drugs), from the
earlier slides its clear that this constituent has a good clinical application prospect in the
treatment of PCOS ie Nashtapushpa.
A CLINICAL COMPARATIVE EVALUATION OF EFFICACY AND SAFETY OF KUMARYASAVA AND
RAJAHPRAVARTANI VATI IN THE MANAGEMENT OF PRATHMIK KASTARTAVA W.S.R. TO (PRIMARY
DYSMENORRHOEA): A PROSPECTIVE OPEN LABEL SINGLE CENTER STUDY

 To compare and evaluate the efficacy and safety of Kumaryasava with Rajahpravartani Vati in the patients suffering from Prathmik-
Kashtartava.
 50 patients were divided into two groups (A and B) with twenty five patients in each. Patients of group A were administered Kumaryasava 20
ml with equal amount of water and that of group B were administered tab Rajahpravartini vati (125 mg) 2BD after meal with normal water
before 7 days of menses and during menstrual cycle. Total duration of course of medicine was 3 consecutive cycles. Follow-up was done at
every menstrual cycle during the treatment and follow- up without treatment was done for next three cycles.
 RESULT:
After three month of treatment, in both groups the baseline pain was found to be improved in
every cycle. But when the overall result was observed highly significant results were found in group B
in comparison to group A. The effect of Kumaryasava on associated symptoms was found to be more
than Rajahpravartini vati.

Conclusion: Kumaryasava and Rajahpravartani Vati administered in cases of dysmenorrhea in above


mentioned doses were found safe and effective in pain but Rajahapravartini Vati showed more effect
on overall symptoms of dysmenorrhea including pain and menstrual pattern though Kumaryasava
A STUDY ON THE EFFECT OF KUMARYASAVAM ON LOHITHAKSHAYA
 Following the criteria for selection, 40 women were selected for the current study. The selected patients were
randomly divided into two identical groups. Group A was considered as the control group to which draksharishtam
and lohasavam was to be administered. The other group , Group B was considered as the study group to which
kumaryasavam along with draksharishtam was to be administered.

 Cases in Group A including both the subgroups were given 15 ml each of draksharishtam and lohasavam twice
daily. Cases in Group B were given 15ml each of kumaryasavam and draksharishtam twice daily after food. The
drugs were administered for three consecutive months for both the groups.

 RESULT:
Serum progesterone level did not vary in group A. But in group B,there was significant increase in the level along with
regularisation of menstruationn among the cases of secondary amenorrhoea.
RESEARCH WORKS
Reference: DRAVYAGUNA VIJNANA(STUDY OF THE ESSENTIAL MEDICINAL PLANTS IN AYURVEDA) - Dr.
J.L.N. SASTRY

DHATAKI
Extract of flower possessed significant abortificient activity in mice

KUMARI
Fertility rate of female rabbits was found to increase when 60 mg/kg or more of A. indica powder was given intragastrically.

PIPPALI
A preparation consisting of P.longum, E.ribes and borax showed anti fertility effects in female rats and mice and sterility in
male mice (Garbha nirodhaka oushada)

Post coital anti fertility activity was found with the PE extract

NAGAKESARA
In one clinical trial Nagakesara churna 1gm/ 3 times daily(orally) given in 20 female patients suffering from sweta pradara.
Results showed significant improvement in all cases treated.
CHITRAKA
Plant extract (100 mg/kg) prevented 100% ovulation and implantation in female rats

VIDANGA
The aqueous extract of berries showed anti fertility activity in rats and also anti estrogenic activity

HAPUSA
Whole plant excluding the root exhibited abortificiant effect in rats

PUGA
Alcoholic extract of the nuts exerted distinct oxytonic activity on isolated rat uterus at a dose of 100mcg

PUNARNAVA
Punarnacoside oral dose 25 mg/kg for 7 days stopped IUCD associated bleeding episodes in rheusus monkey.

You might also like