UBND TỈNH ĐIỆN BIÊN

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

CUỘC THI THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ E - LEARNING
Bài giảng
TIẾT 12- BÀI 11: THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG
Môn: Địa lí lớp 12- Ban cơ bản
Giáo viên: Trần Văn Thái
E- mail: ttgdtxhmcdb@gmail.com
Điện thoại: 01255 568 594
Trung tâm GDTX Mường Ảng, huyện Mường Ảng
Tỉnh Điện Biên.
Tháng 1 năm 2015
Tiết 12 – Bài 11
 NỘI DUNG CHÍNH

1. Thiên nhiên phân hóa theo Bắc- Nam

- Phần lãnh thổ phía Bắc( từ dãy Bạch Mã trở ra)
- Phần Lãnh thổ phía Nam( từ dãy Bạch Mã trở
vào)
2. Thiên nhiên phân hóa theo Đông- Tây
- Vùng biển và thềm lục địa
- Vùng đồng bằng ven biển
- Vùng đồi núi
 MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức
- Hiểu được sự phân hoá thiên nhiên theo vĩ độ là do sự
thay đổi khí hậu từ Bắc vào Nam mà ranh giới là dãy
núi Bạch Mã.
- Biết được sự khác nhau về khí hậu và thiên nhiên phần
lãnh thổ phía Bắc và phía Nam.
- Hiểu được sự phân hoá thiên nhiên theo Đông – Tây,
trước hết do sự phân hoá địa hình và sự tác động kết
hợp của địa hình với hoạt động của các luồng gió qua
lãnh thổ.
- Biết được biểu hiện của sự phân hoá thiên nhiên từ
Đông sang Tây theo 3 vùng: vùng biển và thềm lục
địa, vùng đồng bằng ven biển , vùng đồi núi.
2. Kĩ năng
- Đọc hiểu các trang bản đồ địa hình, khí hậu, đất, thực
vật, động vật trong Atlat để hiểu các kiến thức nêu
trong bài học.
- Đọc biểu đồ khí hậu.
- Biết liên hệ thực tế để thấy được sự thay đổi thiên
nhiên từ Bắc vào Nam.
3. Thái độ
-Yêu thích môn học
- Tích cực, chủ động tìm hiểu và khám phá thiên nhiên
 1. Thiên nhiên phân hoá theo Bắc – Nam
Quan sát bảng số liệu, nhận xét sự thay đổi nhiệt độ từ Bắc vào
Nam? Giải thích tại sao lại có sự thay đổi đó?
Nhiệt độ TB Nhiệt độ TB Nhiệt độ
Địa điểm
tháng 1 (oC) tháng 7 (oC) TB năm (oC)
Lạng Sơn 13,3 27,0 21,6
Hà Nội 16,4 28,9 23,5
Vinh 17,6 29,6 23,9
Huế 19,7 29,4 25,1
Qui Nhơn 23,0 29,7 26,8
Nha Trang 23,8 28,0 26,3
TP. Hồ Chí Minh 25,8 26,8 27,1

Nhiệt độ tăng dần từ Bắc vào Nam. Vì càng vào Nam càng gần xích
đạo nên lượng nhiệt nhận được càng lớn, đồng thời giảm sút ảnh
hưởng của gió mùa Đông Bắc.
 1. Thiên nhiên phân hoá theo Bắc – Nam
Nguyên nhân nào làm cho thiên nhiên nước ta phân hóa
theo chiều Bắc- Nam?
- Nguyên nhân: Sự tăng lượng bức xạ Mặt Trời đồng thời
với sự giảm sút ảnh hưởng của khối khí lạnh về phía Nam
là nguyên nhân tạo nên sự phân hóa khí hậu mà ranh giới là
dãy Bạch Mã (khoảng 16oB). Sự phân hóa khí hậu là
nguyên nhân chính làm thiên nhiên phân hóa theo Bắc -
Nam.
- Biểu hiện: Lãnh thổ VN được chia thành 2 miền tự nhiên:
Phần lãnh thổ phía Bắc và Phần lãnh thổ phía Nam mà ranh
giới là dãy Bạch Mã.
 1. Thiên nhiên phân hoá theo Bắc – Nam

Các em cùng nghiên cứu và hoàn thành bảng sau:

Thiên nhiên phân hóa theo Phần lãnh thổ phía Bắc Phần lãnh thổ phía Nam
Bắc - Nam (từ dãy Bạch Mã trở ra) (từ dãy Bạch Mã vào)

Kiểu khí hậu

Nhiệt độ tb năm
Khí hậu
Biên độ nhiệt năm

Phân mùa của khí hậu

Cảnh quan phổ biến

Sinh vật
Thành phần động thực
vật
 1. Thiên nhiên phân hoá theo Bắc – Nam

Thiên nhiên phân hóa theo Phần lãnh thổ phía Bắc Phần lãnh thổ phía Nam
Bắc - Nam (từ dãy Bạch Mã trở ra) (từ dãy Bạch Mã vào)
Có kiểu khí hậu NĐ ẩm gió mùa Khí hậu mang tính chất cận xích đạo
Kiểu khí hậu
với một mùa đông lạnh. gió mùa, nóng quanh năm.
Nhiệt độ trung Nhiệt độ tb năm >20oC Nhiệt độ tb năm cao >25oC và không
bình năm có tháng nào <20oC
Khí hậu Biên độ nhiệt tb
năm Lớn Nhỏ

Phân mùa của Phân thành 2 mùa mùa đông và Phân thành 2 mùa. một mùa mưa và
khí hậu mùa hạ. Mùa đông với 2 – 3 tháng một mùa khô.
lạnh to tb <18oC.
Cảnh quan tiêu
Đới rừng nhiệt đới gió mùa. Đới rừng cận xích đạo gió mùa.
biểu
Có các loại nhiệt đới chiếm ưu thế, Mang đặc trưng xích đạo và nhiệt đới
Sinh vật trong rừng còn có các loài cây cận với nhiều loài. Trong rừng xuất hiện
Thành phần
nhiệt đới và ôn đới, các loài thú có nhiều loài cây chịu hạn, rụng lá vào
động thực vật
lông dày. mùa khô. Động vật tiêu biểu là các
loài thú lớn
Chúng ta cùng trả lời một số câu hỏi và theo dõi những
hình ảnh, video đặc trưng cho từng vùng lãnh thổ ở
nước ta
Câu 1: Khí hậu phần lãnh thổ phía Bắc mang tính chất
nhiệt đới ẩm gió mùa, có một mùa đông lạnh

A) Đúng
B) Sai

Đúng,
Đúng, click
click để
để tiếp
tiếptục
tục Sai,
Sai, click
click để
để tiếp
tiếptục
tục

Bạn
Bạnphải
phải trả
trả lời
lời câu
câugỏi
gỏi trước
trước khi
khi
tiếp
tiếp tục
tục

Submit
Tiếp tục Clear
Làm lại
Phần lãnh thổ phía Bắc

Cây pơ mu
Cây sa mu

Cây ôn đới

Gấu Chồn

Thú có lông dày

Súp lơ

Rau củ ôn đới
Phần lãnh thổ phía Nam

Cây họ dầu rụng lá

Các loại thú lớn vùng nhiệt đới và xích đạo

Các loại động vật vùng đầm lầy

Các danh lam thắng cảnh của nước ta
2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây

Quan sát bản đồ tự nhiên Việt

Nam, hãy cho biết: Thiên nhiên
nước ta phân hóa theo chiều
Đông - Tây như thế nào? Nguyên
nhân của sự thay đổi đó.
2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây

- Từ Đông sang Tây thiên nhiên

nước ta có sự phân hóa thành 3
dải:
+ Vùng biển và thềm lục địa.
+ Vùng đồng bằng ven biển.
+ Vùng đồi núi.
- Nguyên nhân: Do địa hình nước
ta phần lớn là đồi núi, có một số
dãy núi cao chia cắt lãnh thổ
thành các vùng; có nhiều hướng
núi trong toàn bộ đất nước; do sự
tác động của gió mùa Đông Bắc
và gió mùa Tây Nam đã tạo nên
sự phân hóa của thiên nhiên theo
chiều Đông - Tây.
2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây
a. Vùng biển và thềm lục địa
Dựa vào bản đồ tự nhiên Việt
Nam và thông tin ở mục 2 SGK
hãy nêu đặc điểm vùng biển và
thềm lục địa nước ta?
+ Vùng biển rộng và có nhiều hòn
đảo lớn nhỏ.
+ Độ - nông sâu, rộng - hẹp của
thềm lục địa có quan hệ chặt chẽ
với vùng đồng bằng và đồi núi kề
bên và có sự thay đổi từng đoạn.
+ Thiên nhiên vùng biển nước ta đa
dạng và giàu có, tiêu biểu cho thiên
nhiên vùng biển nhiệt đới ẩm gió
mùa.
2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây
a. Vùng biển và thềm lục địa
? Nêu dẫn chứng chứng minh: Độ
nông - sâu, rộng - hẹp của thềm lục
địa có quan hệ chặt chẽ với vùng
đồng bằng, vùng núi kế bên và thay
đổi theo từng đoạn bờ biển.
+ Thềm lục địa phía Bắc và phía Nam
có đáy nông, mở rộng, có nhiều đảo
ven bờ và mở rộng của đồng bằng
châu thổ.
+ Đường bờ biển Nam Trung Bộ khúc
khuỷu, thềm lục địa hẹp, tiếp giáp
vùng biển nước sâu.
2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây
b. Vùng đồng bằng ven biển

Dựa vào Bản đồ tự nhiên Việt Nam

và thông tin mục 2 SGK chứng
minh:vùng đồng bằng nước ta thay
đổi tùy nơi, thể hiện mối quan hệ
chặt chẽ với dải đồi núi phía tây và
vùng biển phía đông.
2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây
b. Vùng đồng bằng ven biển
+ Nơi hình thành các đồng bằng châu
thổ sông Hồng, sông Cửu Long, đồi
núi lùi xa vào đất liền, đồng bằng mở
rộng với các bãi triều thấp phẳng, thềm
lục địa nông, mở rộng.

+ Dải đồng bằng ven biển miền Trung

hẹp ngang, đồi núi ăn sát ra biển, chia
cắt thành những đồng bằng nhỏ, chỉ
rộng hơn ở các con sông Mã, sông Cả,
sông Thu Bồn, sông Đà Rằng. Các
dạng địa hình bồi tụ, mài mòn xen kẽ
các cồn cát, đầm phá khá phổ biến là
hệ quả tác động kết hợp chặt chẽ giữa
biển và vùng núi phía tây ở dải đồng
bằng hẹp ngang này.
 Vùng đồng bằng ven biển

Đồng bằng sông Hồng Đồng bằng Thanh Hóa

Đồng bằng sông Cửu Long Đồng bằng Phú Yên

2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây
c. Vùng đồi núi

Hãy nêu ảnh hưởng kết hợp của

gió mùa và hướng các dãy núi
đến sự khác biệt về thiên nhiên
giữa vùng núi Đông Bắc với
vùng núi Tây Bắc, giữa Đông
Trường Sơn với Tây Nguyên.
2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông – Tây
c. Vùng đồi núi
- Đông Bắc: Do hướng núi hình vòng cung hút
gió mùa đông bắc tạo nên một mùa đông lạnh,
đến sớm. Có cảnh quan cận nhiệt đới gió mùa.
- Tây Bắc: Cảnh quan phân hóa.
+ Vùng núi Hoàng Liên Sơn cảnh quan giống
vùng ôn đới do địa hình cao, ít ảnh hưởng bởi
gió mùa đông bắc.
+ Vùng núi thấp phía nam cảnh quan nhiệt đới
ẩm gió mùa.
- Đông Trường Sơn (Duyên hải miền Trung):
+ Mùa hạ chịu hiệu ứng phơn, nên khô nóng.
+ Mùa đông phần phía Bắc chịu ảnh hưởng của
gió mùa đông bắc yếu. Mưa vào thu đông, chịu
ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới.
- Tây Trường Sơn (Tây Nguyên): Mưa vào
mùa hạ và có một mùa khô sâu sắc.
- Có sự đối lập mùa giữa Đông Trường Sơn và
Tây Nguyên
Củng cố _ Đánh giá Kết thúc bài
Vùng núi Đông Bắc
Tuyết rơi trên đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn)

Bắc Kạn Cao Bằng

 Vùng núi Tây Bắc

Vùng núi cao Tây Bắc có cảnh quan giống như vùng ôn đới

Vùng núi thấp phía nam Tây Bắc có cảnh quan nhiệt đới gió
mùa
Mùa mưa và mùa khô ở Duyên hải miền Trung
 Tây Nguyên Đông Trường Sơn

Sự đối lập giữa mùa mưa và mùa khô giữa Đông Trường Sơn và
Tây Nguyên
 CỦNG CỐ - ĐÁNH GIÁ
1. Nêu đặc điểm thiên nhiên nổi bật của phần lãnh thổ phía Bắc và phần
lãnh thổ phía Nam.
Thiên nhiên phân hóa theo Phần lãnh thổ phía Bắc Phần lãnh thổ phía Nam
Bắc - Nam (từ dãy Bạch Mã trở ra) (từ dãy Bạch Mã vào)
Có kiểu khí hậu NĐ ẩm gió mùa Khí hậu mang tính chất cận xích đạo
Kiểu khí hậu
với một mùa đông lạnh. gió mùa, nóng quanh năm.

Nhiệt độ trung Nhiệt độ tb nắm cao >25oC và không

Nhiệt độ tb năm >20oC
bình năm có tháng nào <20oC
Khí hậu Biên độ nhiệt
Lớn Nhỏ
tb năm
Phân thành 2 mùa mùa đông và
Phân mùa của Phân thành 2 mùa. một mùa mưa và
mùa hạ. Mùa đông với 2 – 3 tháng
khí hậu một mùa khô.
lạnh to tb <18oC.
Cảnh quan tiêu
Đới rừng nhiệt đới gió mùa. Đới rừng cận xích đạo gió mùa.
biểu
Mang đặc trưng xích đạo và nhiệt đới
Sinh vật Có các loại nhiệt đới chiếm ưu
với nhiều loài. Trong rừng xuất hiện
Thành phần thế, trong rừng còn có các loài cây
nhiều loài cây chịu hạn, rụng lá vào
động thực vật cận nhiệt đới và ôn đới, các loài
mùa khô. Động vật tiêu biểu là các
thú có lông dày.
loài thú lớn.
 CỦNG CỐ - ĐÁNH GIÁ
2. Nêu khái quát sự phân hóa thiên nhiên theo Đông – Tây.
a. Vùng biển và thềm lục địa
- Vùng biển rộng và có nhiều hòn đảo lớn nhỏ.
- Độ nông - sâu, rộng – hẹp của thềm lục địa có quan hệ chặt chẽ với vùng
đồng bằng và đồi núi kề bên và có sự thay đổi từng đoạn.
b. Vùng đồng bằng ven biển
Thay đổi tùy nơi, thể hiện mối quan hệ chặt chẽ với dải đồi núi phía tây và
vùng biển phía đông.
c. Vùng đồi núi
- Đông Bắc: Cảnh quan cận nhiệt đới gió mùa.
- Tây Bắc: Cảnh quan phân hóa. Vùng núi Hoàng Liên Sơn cảnh quan giống
vùng ôn đới, vùng núi thấp phía nam cảnh quan nhiệt đới ẩm gió mùa.
- Đông Trường Sơn (Duyên hải miền Trung): Mùa hạ chịu hiệu ứng phơn,
nên khô nóng. Mùa đông phần phía Bắc chịu ảnh hưởng của gió mùa đông
bắc yếu. Mưa vào thu đông.
- Tây Nguyên: Mưa vào mùa hạ và có một mùa khô sâu sắc.
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
• - SGK Địa lí 12- Ban cơ bản
• - SGK Địa lí 12- Ban nâng cao
• - Tài liệu chuẩn kiến thức, kĩ năng địa lí 12
• - Trang web: http://www.google.com.vn
- Trang web: http://www.google.com.vn
- Trang web:http://kenh14.vn/doi-song/nuc-long-
nhung-doan-clip-dep-nhu-mo-ve-cac-mien-viet-nam-
20140320100833909.chn