kay Arrogante (1991), ang dula ay isang pampanitikang panggagaya sa buhay upang maipamalas sa tanghalan. Sa pamamagitan ng dula, nailalarawan ang buhay ng tao na maaaring malungkot, masaya, mapagbiro, masalimuot at iba pa. Naging mayabong ang dulaan sa bansa ng dumating ang mga Espanyol. Naipakilala nila sa atin ang iba pang uri ng dula partikular ang mga dulang panlasangan at pantanghalan. Ilan sa mga nakilalang dulang panlansangan sa bansa na laganap pa rin sa kasalukuyan ay ang Tibag, Senakulo, Panunuluyan, Moriones, at Santakrusan. Ang mababasa mong kuwento ngayon ay isang dula ng mga Mëranao. Ang mga tao sa Marawi ay tinatawag na Maranao (Mëranao o Maranaw) at nagsasalita nang sarili nilang lengguwahe (Maranao language). Ang siyudad ay tinatawag ding “Summer Capital of the South” dahil ang kinalalagyan nito ay nasa taas at kalamigan ng kanyang klima. Ito ay tinaguriang mga tribong nasa timog. Ang kahulugan ng Maranao ay “People of the lake” o “Mga tao sa ragat”. Kilala sila na rehiyon ng mga Muslim sa isla ng Mindanao. Ang Maranao ay parte ng mas malawak na katutubong grupo ng Moro. Kung bibigyan ka ng pagkakataong humiling ng isang bagay para sa iyong buhay, ano ang hihilingin mo? Mga tauhan: Lokus a Mama - ang ama ni Bagoamama; asawa ni Lokus a Babae Lokus a Babae - ang ina ni Bagoamama; asawa ni Lokus a Mama Bagoamama - anak nina Lokus a Mama at Lokus a Babae Mahiwagang Tandang - ang manok na nagsasalita at may angking hiwaga Sultan Abdullah - ang sultan ng Kahariang Agamaniog Reyna Aliah - ang reyna ng Kaharian ng Agamaniog Sabandar - isa sa dalawang pinagkakatiwalaang mangsasangyaw ng sultan Kanankan - isa sa dalawang pinagkakatiwalaan mangsasangyaw ng sultan • Guwardiya 1 at 2 - mga bantay ng palasyo • Bata 1 at 2 - mga kalaro ni Bagoamama sa palasyo • Dama 1 at 2 - mga alalay ng reyna at ng sultan • Mga Mandirigma - magigiting na kawal ng sultan Taumbayan 1, 2, 3, 4, 5, at 6 - mga mamamayan ng Kahariang Agamaniog Korong Babae - pangkat ng kababaihang tagapagsalaysay, set at props ng dula Korong Lalaki - pangkat ng kalalakihang tagapagsalaysay, set at props ng dula Sagutin ang mga sumusunod na pamprosesong tanong 1. Anong magandang katangian ang ipinakita ni Lokus a Babae nang magkasakit si Lokus a Mama? Paano ipinakita sa bahaging ito ang kabutihan niya at malalim na pananampalataya? 2. Sang-ayon ka ba sa sinabi ni Lokus a Babae na ang kahirapan ng kanilang mag-anak ay kagustuhan ni Allah? Patotohanan ang iyong sagot. 3. .Maganda ba ang paraang naisip ni Bagoamama upang makatulong sa kanyang magulang? Bakit oo o bakit hindi ang iyong sagot? 4. Kung ikaw ang nasa kalagayan ni Bagoamama, susundin mo ba ang lahat ng sinabi ng Tandang? Ipaliwanag ang sagot. 5. Ano-ano ang mahahalagang aral sa dulang iyong nakuha? Magbanggit kung paano mo ito isasabuhay. PA-TOTOO-HANAN MO! Panuto: Buoin mo ang pahayag na nasa ibaba upang maipakita ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari na mula sa binasang dulang “Ang Mahiwagang Tandang.” 1. Mabuting ama at asawa si Lokus a Mama dahil…….
2. Naging Mabuti si Sultan Abdullah sa mag-ina sapagkat…..
3. Natupad ang pangarap ni Bagoamama dahil,……
Tandaan na kapag sinabing KATOTOHANAN ay kaugnay ng prinsipyo ng katumpakan, katamaan, katunayan, katiyakan, katapatan, kataimtiman, at mabuting paniniwala. Katumbas din ng salitang totoo ang terminong matimyas. Ito ang kabaligtaran ng katagang kasinungalingan. Kadalasan din ginagamit ang katotohanan upang ipakahulugan ang isang pagpapalagay na kaisa ng katunayan o realidad, o katumpakan sa isang orihinal o pamantayan. Minsan din na binibigyan kahulugan ang katotohanan sa makabagong konteksto bilang isang ideya ng "totoo sa sarili", o autentisidad.