Professional Documents
Culture Documents
Psychology - Chapter 4
Psychology - Chapter 4
Psychology
Nguyễn Trung Thông
thongnt@ueh.edu.vn
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.1. Động cơ
Khái niệm
Các quan điểm khác nhau về Động cơ
Động cơ xung đột
Trì hoãn và vượt qua Động cơ xung đột
Vai trò của mục tiêu
• Động cơ: là quá trình thúc đẩy nhằm mục đích đạt được một giá trị/ một kết quả.
• Mỗi hành vi có mỗi động cơ khác nhau: tùy từng thời điểm, tùy từng tình huống và tùy từng
cá nhân;
• Động cơ sẽ thúc đẩy cá nhân tìm kiếm thứ này nhiều hơn thứ khác hoặc những thứ khác
nhau vào những thời điểm khác nhau.
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.1. Động cơ
Các quan điểm khác nhau về Động cơ
Thuyết tạo động cơ Thuyết động cơ cân bằng Thuyết động cơ kích thích
• Cho rằng động cơ/động lực là • Duy trì sự cân đối với những • Kích thích bên ngoài thu hút chúng
những khó khăn khiến chúng thay đổi trong một phạm vi nhất ta ngay cả khi chúng ta không có
ta nỗ lực tìm ra cách giải quyết định. nhu cầu sinh học về chúng.
• Động cơ/ động lực có xu hướng • Động cơ tạo ra phản ứng với
duy trì trạng thái cơ thể. những kích thích hấp dẫn.
Có bao giờ bạn cảm thấy bị mâu thuẫn giữa động cơ và nhu cầu/ ước muốn không?
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.1. Động cơ
Động cơ xung đột Được sáng
tạo, được thể
Có phải các nhu cầu đều hài hòa với nhau? hiện khả năng,
thể hiện bản thân,
có được và được
• Theo Maslow, con người 5
công nhận là thành đạt
Thể hiện mình
nhu cầu cơ bản,được sắp
xếp thành 5 bậc thang, từ Cảm giác được tôn trọng,
kinh mến, được tin tưởng
nhu cầu cơ bản nhất ở bậc Tôn trọng
dưới cùng cho đến nhu cầu Được trong một nhóm cộng đồng,
có gia đình yên ấm, bạn bè tin cậy,...
cao cấp nhất ở bậc trên Xã hội/Yêu thương
cùng.
An toàn thân thể, việc làm, gia đình,
• Những nhu câu cấp bách và sức khỏe, tài sản,…
An toàn
cơ bản nhất được ưu tiên
thỏa mãn trước những nhu Ăn, uống, ở, bài tiết, thở, tình dục, nghỉ ngơi,…
Sinh lý
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.1. Động cơ
Trì hoãn và vượt qua động cơ xung đột
• Trì hoãn: không muốn làm cho đến khi “nước tới chân” hoặc không bao giờ làm.
• Nguyên nhân:
• Mục tiêu cho kế hoạch công việc không rõ ràng hoặc kỳ vọng quá lớn so với
khả năng đáp ứng;
• So sánh bản thân với người khác một cách khập khiễng;
• Không có khả năng nhìn thấy hoặc không muốn nhìn sự tiến bộ của bản thân
ở các thời điểm khác nhau.
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.1. Động cơ
Trì hoãn và vượt qua động cơ xung đột
• Kềm chế ham muốn: từ chối thú vui hiện tại để có được niềm vui lớn sau này.
• Con người dần dần cải thiện khả năng chống lại sự cám dỗ và kiềm chế ham muốn
khi họ bước sang tuổi trưởng thành.
• Nhiều người đánh giá quá cao khả năng chống kềm chế ham muốn của mình,
nhưng thành công rất ít => tránh xa tình huống cám dỗ..
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.1. Động cơ
Vai trò của mục tiêu
• Mục tiêu là một trong những phương thức hiệu quả để tạo động lực.
• Mục tiêu hiệu quả: nguyên tắc SMART
• Specific: Rõ ràng, cụ thể
• Measurable: Có thề đo lường
• Agreeable: Nhận được sự đồng thuận
• Realistic: Thực tế, phù hợp với mong muốn
• Time – bound: Thời gian được xác định rõ
• Liệt kê những việc bạn phải làm trong tuần này và những việc bạn đã tránh né
trong tuần qua nhưng vẫn cần phải làm;
• Thiết lập một kế hoạch hành động sẽ giúp bạn có được động lực cần thiết để hoàn
thành những việc trong danh sách của mình, đặc biệt là những việc mà bạn đang
né tránh và những thú vui cần trì hoãn.
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.1. Động cơ
Vai trò của mục tiêu
Danh sách công việc Công việc tránh né Thú vui cân Deadlines Nguồn lực:
nhưng vần phài làm kiểm chế bản thân/ người hỗ trợ
3. Làm part-time
6. v.v…
Hãy thực hành bảng cân đối này đến mức trở thành phản xạ mang tính chuyên nghiệp trong tư duy.
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.2. Cảm xúc
Khái niệm
• Cảm Xúc là “một kiểu phản ứng phức tạp, liên quan đến các yếu tố trải nghiệm,
hành vi và sinh lý”. Cảm xúc là cách các cá nhân phản ứng trước các vấn đề
hoặc tình huống có ý nghĩa cá nhân. (định nghĩa của APA)
• Những dạng cảm xúc cơ bản:
• Hạnh phúc
• Sầu nảo
• Ghê tởm
• Sợ hãi
• Tức giận
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.2. Cảm xúc
Nguồn gốc của Cảm xúc
• Cảm xúc diễn ra là kết quả của sự phản ứng về mặt sinh lý đối với các sự kiện.
• Khi người ta nhận được một kích thích từ môi trường, sẽ dẫn đến một phản ứng
sinh lý.
Ví dụ: Tình huống kích thích : Bạn đang đi trong rừng và nhìn thấy một con hổ.
Phản ứng Thể chất: Bạn bắt đầu run và tim đập nhanh.
Ví dụ:
• Tình huống: một người đang đi bộ và gặp một con rắn.
• Kích hoạt: hệ thần kinh giao cảm sẽ tạo ra phản ứng sinh lý.
• Nhận thức: giải thích “nỗi sợ hãi” dựa trên nhận thức, kiến
thức hoặc kinh nghiệm của họ (có thể đó là một con rắn độc
hoặc bản thân mắc chứng sợ những loài bò sát này).
• Đánh giá: nhận thức này sẽ dẫn đến cảm xúc sợ hãi.
Chương 4. Động cơ và Cảm xúc
4.2. Cảm xúc
Đo lường Cảm xúc
• Test tâm lý • Suy đoán cảm xúc dựa trên hành vi • Hệ thống thần kinh tự chủ
• Thang đo • Hệ thống thần kinh giao cảm
• Phỏng vấn • Hệ thần kinh đối giao cảm