CHƯƠNG 2

SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP
CÔNG NHÂN

5/29/2021 306104_Chương 2 1
 NỘI DUNG

1 KHÁI NIỆM GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ

MỆNH LỊCH SỬ CỦA GCCN

2 GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC

HIỆN SMLS CỦA GCCN HIỆN NAY

3 SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GCCN VIỆT NAM

5/29/2021 306104_Chương 2 2
 1.Khái niệm GCCN và sứ mệnh lịch sử của GCCN

1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

Thuật ngữ
GCVS
GCVSHĐ

… GCCN

GCCNHĐ
GCCN
ĐCN

5/29/2021 306104_Chương 2 3
 Nhận diện đặc điểm
giai cấp công nhân qua
những hình ảnh sau?

5/29/2021 306104_Chương 2 4
 1.1. Khái niệm và đặc điểm của GCCN
Phương diện Phương diện
kinh tế - xã hội chính trị - XH
Thứ nhất, lao động
Thứ nhất, về Trực tiếp hay gián bằng phương thức
tiếp vận hành các công nghiệp, mang
phương thức tính xã hội hóa cao
CCSX có tính chất
lao động CN ngày càng hiện
đại và XH hóa cao Thứ hai, là con đẻ của
nền đại công nghiệp,
chủ thể của quá trình
Thứ hai, SXVC hiện đại
trong mối Không sở hữu tư
quan hệ với liệu sản xuất chủ Thứ ba, có tính kỷ luật,
TLSX yếu của xã hội tổ chức cao, có tinh thần
cách mạng triệt để, tinh
thần hợp tác, đoàn kết
quốc tế cao.
5/29/2021 306104_Chương 2 5
 Khái quát lịch sử các cuộc CMCN

5/29/2021 306104_Chương 2 6
 Đặc điểm của giai cấp công nhân

Phương thức lao Phương thức sản Phẩm chất đặc biệt
động xuất của g/c công nhân

Lao động bằng Là một giai cấp cách

phương thức công Là sản phẩm của
mạng và có tinh thần
nghiệp với đặc trưng bản thân nền đại cách mạng triệt để với
công cụ lao động là công nghiệp, là phẩm chất đặc biệt về
máy móc, tạo ra năng chủ thể của quá tính tổ chức, kỷ luật lao
suất lao động cao, quá trình sản xuất vật động, tinh thần hợp tác
trình lao động mang và tâḿ lý lao động công
chất hiện đại
tính chất xã hội hóa nghiệp

5/29/2021 306104_Chương 2 7
 Khái niệm giai cấp công nhân
Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình
thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của nền
công nghiệp hiện đại; Là giai cấp đại diện cho lực lượng
sản xuất tiên tiến; Là lực lượng chủ yếu của tiến trình
lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội;

Ở các nước tư bản chủ nghĩa Ở các nước xã hội chủ nghĩa

Phải làm thuê Giai cấp công Hợp tác lao động
Giai cấp công
cho giai cấp tư nhân cùng nhân vì lợi ích chung
nhân là những
sản và bị g/c tư dân lao động của toàn xã hội
người không có
sản bóc lột giá làm chủ những trong đó có lợi
hoặc về cơ bản
trị thặng dư; tư liệu sản xuất ích chính đáng
không có TLSX
5/29/2021 306104_Chương 2 chủ yếu của mình. 8
 1.2. Nội dung & đặc điểm sứ mệnh lịch sử của GCCN

1.2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN

1.2.2. Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của GCCN

5/29/2021 306104_Chương 2 9
 1.2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
Thế nào là một giai cấp mang sứ mệnh lịch sử? Cộng sản chủ nghĩa
Cho đến nay đã có những g/c nào
mang sứ mệnh LS Tư bản chủ nghĩa
Tư sản >< Vô sản

Phong kiến Địa chủ><nông dân Tư sản

Chiếm hữu nô lệ
Chủ nô><nô lệ Địa chủ
CSNT

G/C mang sứ mệnh lịch sử là g/c đứng ở vị trí trung tâm của HTKT-XH và
5/29/2021
đại diện cho PTSX306104_Chương
tiến bộ2 nhất của thời đại. 10
10
 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN

Nội
dung XÓA BỎ xã hội tư bản chủ nghĩa
sứ
mệnh
GIẢI PHÓNG cho g/c công nhân và toàn
lịch sử thể nhân dân lao động
của
g/c
công
nhân XÂY DỰNG xã hội chủ nghĩa, CSCN
11

5/29/2021 306104_Chương 2 11
 1.2.1 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
 Nội dung kinh tế:
Xóa bỏ chế độ tư hữu, xây dựng chế độ công hữu về tư liệu sản xuất

Là chủ thể của quá trình SX hiện đại, đại biểu cho QHSX
mới, tiên tiến nhất dựa trên chế độ công hữu về TLSX
Giai
Đại biểu cho lợi ích chung của xã hội
cấp
công Đóng vai trò nòng cốt trong quá trình giải phóng lực
nhân lượng sản xuất
Ở các nước XHCN, lực lượng đi đầu trong thực hiện
công nghiệp hóa, hiện đại hóa
5/29/2021 306104_Chương 2 12
 1.2.1 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
 Nội dung chính trị - xã hội
GCCN cùng với NDLĐ dưới sự lãnh đạo của ĐCS:

 Tiến hành cuộc cách mạng chính trị, lật đổ quyền thống trị của giai cấp
tư sản, xóa bỏ chế độ TBCN, giành quyền lực về tay g/c công nhân và
nhân dân lao động.
 Thiết lập nhà nước của dân, do dân, vì dân.
 Sử dụng nhà nước để xây dựng xã hội XHCN

5/29/2021 306104_Chương 2 13
 1.2.1 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
 Nội dung văn hóa, tư tưởng:

 Đấu tranh khắc phục ý thức hệ tư sản và các tàn dư của hệ tư tưởng cũ.
 Giữ lại và cải tạo những giá trị phù hợp với điều kiện mới
 Xây dựng hệ giá trị mới: lao động, công bằng, dân chủ, bình đẳng và tự do.
Đồng thời, xây dựng và củng cố ý thức hệ tiên tiến của giai cấp công nhân
đó là Chủ nghĩa Mác - Lênin

5/29/2021 306104_Chương 2 14
 1.2.2. Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của GCCN

a Xuất
Xuất phát
phát từ
từ những
những tiền
tiền đề
đề KT
KT–– XH
XH của
của sản
sản xuất
xuất
mang
mang tính
tính xã
xã hội
hội hóa
hóa

b Là sự nghiệp cách mạng của bản thân g/c công nhân cùng
đông đảo quần chúng và mang lại lợi ích cho đa số.

c Không
Không phải
phải là
là thay
thay thế
thế chế
chế độ
độ sở
sở hữu
hữu tư
tư nhân
nhân này
này bằng
bằng
C
một
một chế
chế độ
độ sở
sở hữu
hữu tư
tư nhân
nhân khác
khác mà
mà là
là xóa
xóa bỏ
bỏ triệt
triệt để
để
tư
tư hữu
hữu vềvề TLSX
TLSX
Việc
Việcg/c
g/ccông
côngnhân
nhângiành
giànhlấy
lấyquyền
quyềnlựclựcthống
thốngtrị
trịXH
XHlàlàtiền
tiền
d đề
đềđểđểcải
cảitạo
tạotoàn
toàndiện,
diện,sâu
sâusắc
sắcvà
vàtriệt
triệtđểđểXH
XHcũcũvàvàXD
XDthành
thành
công
côngXH
XHmới mớivới
vớimục
mụctiêu
tiêucao
caonhất
nhấtlà làgiải
giảiphóng
phóngconconngười
15
người
5/29/2021 306104_Chương 2 15
 Tính xã hội hóa ngày càng của LLSX

5/29/2021 306104_Chương 2 16
 1.3. Những điều kiện quy định và thực hiện SMLS của GCCN

1.3.1. Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN
1.3.2. Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện SMLS

5/29/2021 306104_Chương 2 17
 •Phân biệt “giai cấp” với “tầng lớp XH”

Chỉ sự phân tầng, phân nhóm giữa những con

người trong 1 g/c theo địa vị & sự khác biệt
Tầng của họ trong g/c đó
lớp xã
hội Chỉ những người, những lực lượng XH tồn tại
trong nhiều PTSX, hoặc chưa thuộc PTSX
nào, hoặc không do 1 PTSX nào sinh ra

5/29/2021 306104_Chương 2 18
 1.3.1. Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN

GCCN là con đẻ của nền đại CN, đại diện cho

Địa vị kinh tế PTSX tiên tiến, LLSX hiện đại → Giai cấp
của GCCN công nhân là lực lượng phá vỡ QHSX TBCN

Là con đẻ của nền sx công nghiệp, GCCN có được

những phẩm chất:
Địa vị CT – XH + Là g/c tiên phong CM, có tính thần CM triệt để.
của GCCN + Có tính tổ chức, kỉ luật
+ Có tính tự giác và ĐK trong cuộc ĐT tự giải phóng
mình và giải phóng XH (có bản chất quốc tế)
5/29/2021 306104_Chương 2 19
 1.3.2. Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện SMLS

Sự phát triển của bản thân GCCN cả về số lượng và chất lượng.

Đảng Cộng sản – nhân tố chủ quan quan trọng nhất

Sự liên minh giai cấp giữa GCCN với GCND và các tầng lớp lao
động khác.

5/29/2021 306104_Chương 2 20
 Đảng
Cộng sản

Phong
Chủ trào
nghĩa công
Mác nhân

Quy luật chung

của sự ra đời ĐCS Lênin
trên thế giới

5/29/2021 306104_Chương 2 21
 SỰ RA ĐỜI CỦA ĐCS VIỆT NAM

Phong
trào công
nhân
Chủ nghĩa Phong
Mác- trào yêu
Lênin nước

ĐCS Việt
Nam ra
đời

5/29/2021 306104_Chương 2 22
 2.GCCN và việc thực hiện SMLS của GCCN hiện nay
2.1. Giai cấp công nhân hiện nay

Vừa có những điểm

tương đồng, vừa có
những điểm khác biệt,
biến đổi trong điều
kiện lịch sử mới so
với g/c công nhân ở
thế kỉ XIX

5/29/2021 306104_Chương 2 23
 2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
Điểm tương đồng Biến đổi, khác biệt
- Có xu hướng tri thức hóa, trí tuệ hóa
- Là LLSX hàng đầu của XH hiện đại. - Tham gia vào sở hữu (trung lưu hóa)
- Vẫn bị g/c TS và CNTB bóc lột m - Tính chất XH hóa của lao động công
Xung đột về lợi ích cơ bản giữa nghiệp mang nhiều biểu hiện mới
g/c TS & CN vẫn tồn tại - Ở một số nước XHCN, GCCN đã trở
- Đi đầu đấu tranh chống CNTB…. thành giai cấp lãnh đạo thông qua đội
- Phẩm chất g/c cách mạng tiền phong là ĐCS

Lý luận về sứ mệnh lịch sử của g/c cn trong CN Mác - Lênin vẫn mang giá
trị KH và CM, vẫn có ý nghĩa thực tiễn to lớn, chỉ đạo cuộc đấu tranh CM hiện
nay của g/c cn, phong trào cn và quần chúng lao động, chống CNTB và lựa
chọn
5/29/2021con đường XHCN trong sự phát triển của
306104_Chương 2 thế giới ngày nay. 24
 2. GCCN và việc thực hiện SMLS của GCCN hiện nay

2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên thế giới hiện nay

2.2.1. Về nội dung kinh tế - xã hội

2.2.1. Về nội dung chính

2.2.1. trị-
Về nội dung xã
chính trị- hội
xã hội

2.2.1. Về nội dung văn hóa, tư tưởng

5/29/2021 306104_Chương 2 25
 2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên TG hiện nay
KINH TẾ CHÍNH TRỊ - XH
-Giai cấp công nhân hiện - Ở các nước tư bản chủ
nay có cơ hội và điều nghĩa, mục tiêu đấu
tranh trực tiếp của g/c
kiện tham gia trực tiếp
công nhân và nhân dân
vào các lực lượng lao lao động là chống bất
động – dịch vụ trình độ công và bất bình đẳng
cao. xã hội.
-Đấu tranh vì dân sinh, - Đối với các nước
dân chủ, tiến bộ xã hội XHCN, nội dung chính trị
- xã hội của sứ mệnh
và CNXH.
lịch sử giai cấp công
-Mâu thuẫn lợi ích cơ nhân hiện nay là lãnh
bản giữa GCCN & đạo thành công sự
GCTS ngày càng sâu sắc nghiệp đổi mới, xây
ở từng quốc gia và trên dựng thành công chủ
nghĩa xã hội.
phạm vi toàn cầu
5/29/2021 306104_Chương 2 306104 -Chương 2
VĂN HÓA TƯ TƯỞNG
-Cuộc đấu tranh ý thức
hệ giá trị của giai cấp
công nhân với hệ giá trị
của giai cấp tư sản.
-Đấu tranh bảo vệ nền
tảng tư tưởng của Đảng
Cộng sản (Chủ nghĩa
Mác – Lênin), giáo dục
nhận thức và củng cố
niềm tin khoa học đối
với lý tưởng, mục tiêu
của CNXH.
26
 3. Sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt Nam

3.1. Đặc điểm của GCCN Việt nam

Định nghĩa:
“GCCN Việt Nam là một lực lượng xã hội to
lớn, đang phát triển, bao gồm những người lo
động chân tay và trí óc, làm công hưởng
lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh
và dịch vụ công nghiệp hoặc sản xuấ,t kinh
doanh, dịch vụ có tính chất công nghiệp”.

5/29/2021 306104_Chương 2 27
 3.1. Đặc điểm của GCCN Việt nam
Đặc điểm của g/c công nhân Việt Nam
trong thời kỳ chống thực dân Pháp và
đế quốc Mỹ
• GCCN VN ra đời và phát triển gắn liền với
chính sách khai thác thuộc địa của TD Pháp.
• Ra đời trước giai cấp tư sản Việt Nam
• Trực tiếp đối kháng với tư bản thực dân
Pháp,
• Có ý thức giai cấp và lập trường chính trị
vững vàng,
• Trưởng thành nhanh chóng về ý thức chính
trị của giai cấp, sớm giác ngộ lý tưởng, mục
tiêu cách mạng,
• Gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân
trong xã hội.
5/29/2021
Đặc điểm của g/c công nhân Việt
Nam hiện nay
• Tăng nhanh về số lượng và chất lượng, là giai
cấp đi đầu trong sự nghiệp đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa
• Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt trong
mọi thành phần kinh tế nhưng đội ngũ công
nhân trong khu vực kinh tế nhà nước là tiêu
biểu, đóng vai trò nòng cốt, chủ đạo.
• Công nhân tri thức, nắm vững khoa học -
công nghệ tiên tiến
• Là lực lượng nòng cốt của Đảng Cộng sản Việt
Nam
306104_Chương 2 28
 3.2. Nội dung SMLS của GCCN VN hiện nay

Là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiên
Sứ phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện
mệnh cho phương thức sản xuất tiên tiến, giai cấp tiên
lịch sử phong trong sự nghiệp xây dựng CNXH, lực lượng đi
của đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
GCCN nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công
Việt bằng, dân chủ, văn minh, lực lượng nòng cốt trong
Nam liên minh GCCN với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
thức dưới sự lãnh đạo của Đảng.

5/29/2021 306104_Chương 2 29
 3.2. Nội dung SMLS của GCCN Việt Nam hiện nay
KINH TẾ
Là nguồn nhân lực lao
động chủ yếu tham gia
phát triển nền kinh tế thị
trường hiện đại, định
hướng xã hội chủ nghĩa,
Đi đầu trong sự nghiệp
đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất
nước.
Thực hiện khối liên minh
công - nông - trí thức để
tạo ra những động lực
phát triển nông nghiệp -
nông thôn và nông dân ở
nước ta theo hướng phát
triển bền vững
5/29/2021
CHÍNH TRỊ - XH
- Giữ vững và tăng
cường vai trò lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt
Nam;
- Giữ vững bản chất giai
cấp công nhân của Đảng,
vai trò tiên phong, gương
mẫu của cán bộ đảng
viên;
- Tăng cường xây dựng,
chỉnh đốn Đảng,
Cán bộ đảng viên trong
giai cấp công nhân phải
nêu cao trách nhiệm tiên
phong, đi đầu
306104_Chương 2
VĂN HÓA TƯ TƯỞNG
- Xây dựng và phát triển nền
văn hóa Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc.
- Xây dựng con người mới
XHCN
- Bảo vệ sự trong sáng của CN
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh, nền tảng tư tưởng
của Đảng;
- Chống lại những quan điểm
sai trái, xuyên tạc
Giáo dục cho các thế hệ công
nhân và lao động trẻ về ý thức
g/c, bản lĩnh chính trị, CN yêu
nước và CN quốc tế.
30
 3.3. Định hướng xây dựng GCCN VN hiện nay

1 Phát triển về số lượng, chất lượng và tổ chức.

2 Giáo dục nâng cao bản lĩnh chính trị cho g/c cn

Đào tạo trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thích ứng với điều
3
kiện của nền sản xuất mới
4 Hoàn thiện các chế độ chính sách, an sinh, phúc lợi cho
người lao động

5 Lắng nghe và giải quyết kịp thời những tâm tư, nguyện vọng
chính đáng của g/c cn

31
5/29/2021 306104_Chương 2 31
 3.3.2. Một số giải pháp chủ yếu

XD g/c cn XD g/c cn lớn

Nâng cao Tăng Đào tạo,
lớn mạnh, mạnh là trách
nhận thức, bồi
kiên định
cường, gắn kết
dưỡng,
nhiệm của cả hệ
củng cố chặt chẽ thống chính trị,
quan điểm nâng cao
khối với chiến của toàn XH và
về vai trò trình độ
lược phát sự nỗ lực vươn
lãnh đạo liên triển KT-
mọi mặt
lên của bản thân
của g/c cn minh cho cn,
XH, mỗi người cn,
thông qua công – không
CNH,HĐH sự tham gia
đội tiên ngừng trí
phong là
nông- đất nước,
thức hóa
đóng góp tích
trí hội nhập cực của người
ĐCS VN g/c cn
quốc tế sử dụng lđ.

5/29/2021 306104_Chương 2 32
 4. Thực trạng và giải pháp xây dựng g/c công nhân Việt Nam
hiện nay?
 Là LLSX hàng đầu của Việt Nam song chưa chiếm đa
số trong dân cư và lao động.
 Phân hoá khá sâu sắc (2 chiều) trong KTTT, hội nhập
quốc tế.
 Trình độ văn hoá, tay nghề, công nghệ... chưa đáp
ứng yêu cầu của CNH, HĐH
 Giác ngộ chính trị chưa đồng đều, một bộ phận chưa
ngang tầm với vị trí tiền phong.

5/29/2021 306104_Chương 2 33
 Thực trạng GCCN Việt Nam hiện nay

 Đào tạo và sử dụng công nhân nhiều bất cập

 Việc làm và đời sống của công nhân còn khó khăn
 Nhiều tổ chức chính trị-xã hội của công nhân còn yếu
 Một bộ phận giới chủ trong các doanh nghiệp FDI, tư nhân… thể
hiện “mặt đối lập” với công nhân
 Một bộ phận CN trong các TPKT tư nhân, nước ngoài đang bị bóc
lột khá nặng nề, bộc lộ tâm lý làm thuê, nô lệ, sự cạnh tranh, nỗi
thất vọng, sự vùng dậy… lao động của họ đang bị tha hóa

5/29/2021 306104_Chương 2 34
 Giải pháp xây dựng GCCN Việt Nam hiện
nay
1. Nâng cao nhận thức trong Đảng, tổ chức công đoàn, bản thân
GCCN và trong toàn XH về vai trò (SMLS) của GCCN
2. Tăng cường “trí thức hóa” công nhân
3. Xây dựng, củng cố các tổ chức chính trị trong các doanh
nghiệp, nhà máy, nhất là các DN ngoài NN.
4. Đẩy mạnh CNH, HĐH.
5. Hoàn thiện luật đầu tư (thu hút đầu tư nhưng phải bảo vệ lợi
ích người lao động)

5/29/2021 306104_Chương 2 35