29 KO KRAKA

KAZETARI LANETAN

XABI ETA ALEJANDRO

 ZER GERTATU ZEN?

"29ko crack-a" Estatu Batuetan 1929ko urrian hasi zen krisi ekonomiko handia
izan zen. Jendeak "Depresio Handia" ere deitzen dio.

1929ko urriaren 24an, "Ostegun Beltza" bezala ezagutzen dena, New York-eko
burtsako akzioen prezioak izugarri jaitsi ziren. Akzioetan dirua inbertitu zuen
jende askok zeukan guztia galdu zuen. Egun hori urte askotan iraun zuen krisiaren
hasiera izan zen.

"Ostegun Beltzaren" ondoren, prezioek behera egin zuten eta jende asko lanik
gabe geratu zen. Enpresek ez zuten lehen bezainbeste saltzen, eta askok itxi egin
behar izan zuten.

Krisia beste herrialde batzuetara zabaldu zen eta eragina izan zuen munduko
ekonomian. Egoera horrek 40ko hamarkadara arte iraun zuen, eta oso garai zaila
izan zen lanik eta janari nahikorik ez zuen jende askorentzat. Gobernuek neurriak
hartu behar izan zituzten ekonomiari suspertzen laguntzeko eta horrelako zerbait
berriro gerta ez zedin.
 ONDORIOAK
"29ko crackak" ondorio negatibo asko izan zituen eta jende askoren bizitza aldatu zuen.

LANGABEZIA
Pertsona askok lana galdu zuten, lan egiten zuten enpresak itxi zituztelako edo ezin
zietelako ordaindu.

POBREZIA
Hainbeste pertsona lanik gabe egonda, familia askok ez zuten dirua janaria erosteko edo
etxebizitza bat ordaintzeko. Horren ondorioz, pertsona asko oso egoera txarrean bizi
ziren, eta batzuetan lo egiteko lekua izan gabe.

BANKU ITXIAK
Banku askok porrot egin zuten burtsan inbertitzen zuten pertsonei dirua utzi eta gero,
gendea ezin izan zuen dirua itzuli akzioek balioa galdu zutenean. Ondorioz, banketxe
horietan aurrezkiak zituen jendeak ere dirua galdu zuen.
 ONDORIOAK 2
MURRIZKETA EKOIZPENEAN
Jendeak erosteko dirurik ez zuenez, produktu gutxiago fabrikatzen ziren.
Horri atzeraldia deitzen zaio, herrialde bateko ekonomia txikiagoa
bihurtzen denean gutxiago ekoizten eta erosten delako.

KRISIAREN HEDAPENA
"29ko crack-a" Estatu Batuetan hasi bazen ere, beste herrialde askori
eragin zien. Nazioarteko merkataritza murriztu egin zen, eta Estatu
Batuei edo beste herrialde batzuei gauzak saltzearen menpe zeuden
herrialdeek ere sufritu egin zuten.

FINANTZA-ERREGULAZIOA
“Crack-aren" ondoren, gobernuak arau gehiago jartzen hasi ziren
ekonomian eta balore-burtsan, horrelako krisi bat berriro gerta ez zedin.
 1930eko urtarrilan Olive kalean elkargunean bildutako gizon langabetuak eta
jarraitzaileak erakusten ditu irudiak. Argazkilarientzako lekua hartzen ari
dira, Udaletxerako martxa batean parte hartzen ari diren bitartean, duela
hilabete batzuk jasandako krisi ekonomikoa are larriagotzen ari ziren ekitaldi
ekonomikoengatik protestatzeko. Krisi horretan, balore-burtsak behera egin
zuen, akzioak saltzeko bidalitako agindu asko zirela eta.

Irudian ageri diren pertsonek krisi ekonomikoak eragindako gizabanako kopuru

handiaren zati txiki bat irudikatzen dute, beren zailtasun finantzarioei
irtenbide bat bilatzen zietenak, etsi-etsian.

Protesta baketsuak eta haien borrokaren ikusgarritasun publikoak historia

ekonomiko modernoaren garai zailenetako batean justizia eta laguntza bilatzen
zutenen erabakitasuna eta batasuna islatzen dute.
 Hoovervilles-ak 1930eko hamarkadan Estatu Batuetan sortu ziren
etxerik gabeko pertsonen komunitate inprobisatuak ziren, Herbert
Hoover presidenteari erreferentzia eginez izendatuak, sarritan krisi
ekonomikoaren errua berari egozten baitzitzaion.

Seattleko Hooverville maiorrak hain eremu handia hartu izanak, orain

edukiontzi-ontziak deskargatzeko erabiltzen denak, Qwest Fieldetik
eta Alaskako biaduktutik gertu, etxegabetasunaren irismenaz eta
garai hartan izandako zailtasun ekonomikoaz hitz egiten du.

Historia-zati honek zoritxarreko garaietan gizabanakoek eta

komunitateek izan duten erresistentzia gogorarazteko balio du, baita
arazo sistemikoei (hala nola pobreziari eta desberdintasun
.ekonomikoari) aurre egitearen garrantzia gogorarazteko ere
 INFORMAZIO ITURRIAK

• https://www.stltoday.com/we-want-work/image_a8499312-8548-11df-a95c-0017a4a78c22.html

• https://crosscut.com/2016/10/bring-hooverville-back-a-solution-for-seattles-homeless

• https://depts.washington.edu/depress/hooverville_seattle.shtml

• http://www.newyork1930s.com/hooverville/
Eskerrik asko ikusteagatik