ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ

Εργαστηριακή Άσκηση 4
Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών

Διδάσκουσα: Παγώνα-Νόνη Μαραβελάκη, Καθηγήτρια, Δρ. Χημικός

Εργαστηριακό προσωπικό: Χάρης Γρυπάρης, Δρ. Χημικός

MaCHMoB
Materials for
Cultural Heritage
& Modern Building
 Ανάλογα με τη φύση κάθε
Εισαγωγή δομικού υλικού αλλά και τη
χρήση του μελετάμε τις διάφορες
ιδιότητές του.
Φυσικοί λίθοι
Κονιάματα Οι μέθοδοι που μπορεί να
Τεχνητοί λίθοι (οπτόπλινθοι…) ακολουθηθούν μπορεί να είναι:
• Εμπειρικές
• Προτυποποιημένες
Χρήσεις δομικών υλικών: • Αναλυτικές αλλά χωρίς
πρότυπο (Standard)
• Σε φέρουσες τοιχοποιίες/βασικά δομικά στοιχεία
• Σε τοιχοποιίες πλήρωσης Δοκιμές και αναλύσεις σε δομικά
• Σε επενδύσεις τοιχοποιιών υλικά μπορούν να γίνουν τόσο
• Σε δάπεδα (εσωτερικά και εξωτερικά) πριν την εφαρμογή τους/
• Διακοσμητικά τοποθέτησή τους όσο και σε
• Ως χυτά υλικά (κονιάματα) υφιστάμενη κατασκευή.
• Ως αδρανή υλικά
Οι αναλύσεις των υλικών
διακρίνονται σε:
• Καταστροφικές
• Μη καταστροφικές

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών
Φυσικές ιδιότητες ΚΟΝΙΑΜΑΤΑ
ΛΙΘΟΙ • Πυκνότητα
XRF, XRD,
• Σύσταση (στοιχειακή, FTIR • Μικροδομή
χημική, ορυκτολογική) ▫ Πορώδες
• Πυκνότητα • Υδατο-απορροφητικότητα
• Μικροδομή • Διαπερατότητα των
▫ Πορώδες Πχ Απορρόφηση μέσω υδρατμών
▫ Ορυκτολογικό ς ιστός τριχοειδούς
αναρρίχησης
Ιδιότητες κονιαμάτων σε νωπό
• Υδατο-απορροφητικότητα στάδιο
Κατά την πήξη των
• Διαπερατότητα των • Χρόνος πήξης κονιαμάτων η εξάτμιση
υδρατμών Το ποσοστό υγρασίας
που υπάρχει στο
• Εργασιμότητα και η κατανάλωση του
νερού οδηγούν σε
• Υγρασία δείγμα. Σημαντική • Συρρίκνωση μείωση του όγκου
ιδιότητα στη μελέτη (συρρίκνωση) και σε
των εδαφών Μεγάλη συρρίκνωση δημιουργία
 έντονη ρηγμάτωση μικρορηγματώσεων
(τσιμέντο, υδραυλικά
κονιάματα)
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΛΙΘΟΙ • Μικροδομή
▫ Πορώδες
• Η σύστασή τους • Υδατο-απορροφητικότητα
καθορίζεται από την • Διαπερατότητα των
παραγωγή τους υδρατμών
• Πυκνότητα • Υγρασία

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 3

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών
Φυσικές ιδιότητες- ενεργειακά χαρακτηριστικά
Οι ιδιότητες που σχετίζονται με την
ενεργειακή απόδοση του κτιρίου, οι θερμικές
ιδιότητες.

Τις μελετάμε για υλικά που αποτελούν το κέλυφος

μιας κατασκευής καθώς και για τις μονώσεις.
• Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας (λ)
Σχετίζεται με τη μεταφορά ενέργειας μέσα στο υλικό.
Η θερμική αγωγιμότητα είναι υψηλή στα υλικά τα οποία αποκαλούνται θερμικά αγώγιμα, όπως
είναι τα μέταλλα και είναι χαμηλή στα υλικά που αποκαλούνται θερμομονωτικά, γι αυτό
όσο μικρότερος είναι ο συγκεκριμένος συντελεστής ενός υλικού τόσο καλύτερη θερμομόνωση
έχει.
• Συντελεστής Θερμοπερατότητας (U)
Μετρά με πόση ευκολία διαπερνά η θερμότητα ένα υλικό. Όσο μικρότερος είναι ο
συγκεκριμένος συντελεστής ενός δομικού στοιχείου, υλικού ή στρώσεων υλικών, τόσο
καλύτερη θερμομόνωση έχουμε. Ο συγκεκριμένος συντελεστής επηρεάζεται από το πάχος σε
συνδυασμό με το συντελεστή (λ) των υλικών ενός συστήματος πχ ενός τοίχου.
• Συντελεστής εκπομπής θερμικής ακτινοβολίας (ε) :
Είναι η αναλογία εκπομπής θερμικής ακτινοβολίας ενός σώματος προς την θερμική
ακτινοβολία μελανού σώματος (τιμές από 0 έως 1).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 4

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών
 Μηχανικές ιδιότητες
• Αντοχή σε θλίψη
• Αντοχή σε εφελκυσμό ή κάμψη • Αντοχή θραύσης σε μονοαξονική
• Μέτρο ελαστικότητας θλίψη
• • Αντοχή θραύσης σε κάμψη 3
Αντίσταση σε τριβή
σημείων
• Ενέργεια θραύσης
• Δοκιμή τριβής (abrasion test)

• Για τα κονιάματα, οι δοκιμές

θραύσης γίνονται μετά από 28
μέρες

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 5

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών
Αποτίμηση υλικών
Αρκετές φορές χρειάζεται η αποτίμηση υλικών που ήδη υπάρχουν σε μια κατασκευή για
να εκτιμήσουμε:
• Τη φέρουσα (στατική) επάρκεια ενός κτιρίου (Κανονισμοί ΚΑΝΕΠΕ και ΚΑΔΕΤ)
• Μικρότερα προβλήματα δομικής φύσεως (αποκολλήσεις, μικρο-ρωγμές)
• Την αντιμετώπιση υγρασίας
Kαταστροφικές μέθοδοι

Για τις καταστροφικές μεθόδους

μπορούμε να εξάγουμε δείγματα από
την κατασκευή (καρότα) και να τα
υποβάλουμε σε διάφορες μεθόδους που
αναπτύξαμε παραπάνω

Μη καταστροφικές μέθοδοι
• Μέθοδοι σάρωσης,
κρουσιμέτρησεων για αποτίμηση
μηχανικών αντοχών
• Μετρήσεις υδατοαπορρόφησης
(sponge test, karsten pipe)
• Μετρήσεις συνάφειας (scotch tape)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 6

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών
Απλές μέθοδοι
Υπάρχουν κάποιες πολύ απλές μέθοδοι που μπορούν να εφαρμοστούν χωρίς τη χρήση
ιδιαίτερου εξοπλισμού.
Πυκνότητα
(ρ= m/V)
m: μάζα (kg). Χρειαζόμαστε μια
ζυγαριά για τη μέτρηση της
μάζας
V: Μπορούμε να βρούμε τον
όγκο ενός γνωστού γεωμετρικού
σχήματος, μετρώντας τις
διαστάσεις του
Δοκιμή scotch tape
Mε τη βοήθεια μίας ταινίας διπλής
όψης, ή ενός σιλοτέιπ μπορούμε να
μετρήσουμε την ποσότητα που
αποκολλάται από το υλικό μας
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3: ΚΟΝΙΑΜΑΤΑ
Sponge test
Ζυγίζουμε το σφουγγάρι και το αφήνουμε
στην επιφάνεια του κονιάματος για 15 λεπτά
και το ξαναζυγίζουμε. Μετράμε την
επιφάνεια.
Καταγράφουμε το νερό που απορροφά το
υλικό μας ανά μονάδα επιφάνειας:
Διαφορά βάρους/επιφάνεια (g/cm2).
Ανοικτό πορώδες (%)
100*[mτελ - mαρχ(g)]/mαρχ(g)
Bάζουμε το δείγμα σε νερό μέχρι να κορεστεί
τελείως
Θεωρούμε ότι όλοι οι ανοικτοί πόροι έχουν
γεμίσει με νερό
7
 Εργασία 3ου Εργαστηριακού Πειράματος

• Συμπλήρωση Πίνακα του 3ου Εργαστηριακού Πειράματος (Υλικά)

• Καταγραφή του εξοπλισμού, καθώς και όλης της διαδικασίας του
Πειράματος (Πειραματικό Μέρος)
• Περιγραφή των μη επεμβατικών τεχνικών (sponge test, scotch tape) και
αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
• Φωτογραφίες σε κάθε στάδιο της διαδικασίας
• Βιβλιογραφική αναζήτηση (1 bullet ανά άτομο) για:
▫ Είδη επιχρισμάτων (σοβάδων)- τεχνικές εφαρμογής
▫ Τα είδη των αδρανών που χρησιμοποιούνται στα κονιάματα (μέγεθος,
σύσταση, προέλευση)
▫ Η χρήση της αργίλου στα κονιάματα
▫ Ποζολάνες (φυσικές και τεχνητές)
▫ Ρωμαϊκό σκυρόδεμα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 8

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών
 Εργασία 4ου Εργαστηριακού Πειράματος
1. Υπολογισμός ανοικτού πορώδους στο δείγμα που σας δόθηκε

2. Αναγνώριση υλικών στο πεδίο

Στο αστικό περιβάλλον, ή σε ένα συγκεκριμένο κτίριο, θα θέλαμε να βρείτε και να
αναγνωρίσετε τα εξής υλικά:
• 4 φυσικούς λίθους
• 4 τεχνητά υλικά (πχ οπτόπλινθοι, κεραμίδια, γυαλί κλπ)
• 2 τύπους ξύλου
• 2 τύπους μετάλλων
Σε όλα τα παραπάνω υλικά θα πρέπει να είστε συγκεκριμένοι, π.χ.:
- Να αναφέρετε όχι γενικά πέτρα, αλλά μάρμαρο, ασβεστόλιθος, ψαμμίτης κλπ.
- Για τα κεραμίδια να αναγράψετε το είδος τους, βυζαντινά, γαλλικά κλπ. ΤΕΤΟΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΔΕ
- Για τα ξύλα, να αναφέρετε βασικές πληροφορίες, π.χ. αν είναι φυσική ή ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΔΕΚΤΕΣ!
τεχνητή ξυλεία. Στη φυσική επίσης μπορείτε να αναγνωρίσετε αν είναι
στρόγγυλη, πριστή ή πελεκητή. Στην τεχνητή αν δε δείτε τομή, ενδεχομένως
να μην μπορείτε να πείτε ακριβώς.
- Για τα μέταλλα, να αναφέρετε το υλικό: χυτοσίδηρος, αλουμίνιο, χάλυβας.
Στην αναφορά σας θα παραθέτετε τα υλικά που εντοπίσατε και αναγνωρίσατε
με μια γενική φωτογραφία για το υλικό ή τα υλικά (ώστε να φαίνεται που
βρίσκεται το υλικό) και μία με zoom αν χρειάζεται να φαίνεται καλύτερα. Θα ήταν
επίσης καλό, όπου υπάρχει δυνατότητα, να σχολιάζεται την επιλογή του υλικού
(πχ σε περιπτώσεις που υπάρχει φθορά).
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 9
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4: Ιδιότητες και αναλύσεις δομικών υλικών