‫به نام مهربانترین‬

‫تقویم ترمیک‬

‫شماره‬
‫عنوان درس‬ ‫منابع‬ ‫اهداف جلسه‬
‫جلسه‬
‫فیزیولوژی‬ ‫کتاب فيزيولوژي‬
‫عمومی‬ ‫پزشكي )گايتون(‬ ‫آشنایی با علم فیزیولوژی ‪ -‬محیط داخلی ‪ -‬هوموئستازی معرفی اصول‬
‫اصول نقل و‬ ‫نقل و انتقال مواد از غشاهای سلولی ‪ -‬انتشار ‪ -‬انواع روشهای انتشار ‪-‬‬
‫اول‬
‫انتقال مواد‬ ‫عوامل موثر بر انتشار ‪ -‬اسمز و عوامل موثر بر آن‪ -‬انتقال فعال و انواع‬
‫آن‬

‫پتانسیل آرامش و‬ ‫کتاب فيزيولوژي‬ ‫آشنایی با پتانسیل غشا ‪ -‬مراحل مختلف پتانسیل عمل ‪ -‬عوامل موثر بر‬
‫دوم‬ ‫پتانسیل عمل‬ ‫پزشكي )گايتون(‬ ‫ایجاد پتانسیل عمل‬
‫انقباض و تحریک‬ ‫کتاب فيزيولوژي‬ ‫آشنایی با ساختار آناتومیکی عضله اسکلتی ‪ -‬مکانیسم مولکولی انقباض‬
‫سوم‬ ‫سلول های‬ ‫پزشكي )گايتون(‬
‫عضالت اسکلتی‬ ‫‪ -‬منایع تامین انرژی عضالنی‬
‫انقباض و تحریک‬ ‫کتاب فيزيولوژي‬ ‫َآشنایی با تونوسیته و تکان عضالنی‪ ،‬عصب گیری عصب عضله‪،‬‬
‫چهارم‬ ‫سلول های‬ ‫پزشكي )گايتون(‬ ‫انقباض ایزوتونیک‪ ،‬ایزومتریک‪ ،‬مکانیسم پایان انقباض‬
‫عضالت اسکلتی‬
‫انقباض و تحریک‬ ‫کتاب فيزيولوژي‬
‫سلول های‬ ‫پزشكي )گايتون(‬ ‫معرفی انواع عضله صاف ‪ -‬مکانیسم انقباض عضله صاف ‪ -‬عوامل‬
‫پنجم‬ ‫عضالت صاف‬ ‫موثر بر انقباض عضله صاف‬
‫فیزیولوژی سلول و غشا‬
 ‫• بررسی عملکرد طبیعی اندام های بدن‬
‫• فیزیولوژی یکی از شاخه های علم بیولوژی (‪)Biology‬‬
‫• واحد تشکیل دهنده ی انسان‬

‫• برای اینکه بدانیم سلولها چگونه عمل می کنند که باعث زنده ماندن ما مي شوند‪،‬‬
‫بايد فيزيولوژي سلول را بررسي کنيم‪.‬‬
 ‫• سلول تخم (‪)zygot‬‬

‫• ارگان‬

‫• ارگانل (اندامک درون سلولی)‬

 ‫(‪)endoplasmic reticulum‬‬ ‫شبكه اندوپالسمي‬

‫‪ ‬شبکه ي اندوپالسمي دانه دار يا گرانوالر‬

‫در سنتز پروتئین نقش دارد‬

‫‪ ‬شبکه ي اندوپالسمي آگرانوالر (بدون ریبوزوم) یا صاف‬

‫در سنتز چربی ها و برخی کربوهیدرات ها نقش دارد ( هورومون های‬
‫استروئیدی)‬

‫نقش دیگر شبکه ی اندوپالسمی شرکت در اسکلت سلولی است‬

 ‫دستگاه گلژی (‪)Golgi apparatus‬‬

‫دستگاه گلژی از واحدهای ورقه مانندی تشکیل شده است که به هر کدام از این ورقه‬
‫ها یک دیکتیوزوم (‪ )dictyosome‬می گویند‪.‬‬

‫‪ ‬نشانه گذاری پروتئین ها‬

‫‪ ‬بسته بندی مواد‬
 ‫میتوکندری (‪)mitochondria‬‬
‫دارای دو غشا‬
‫اندامک تنفسی‬
‫برای سلول تولید انرژی می کند‬

‫‪ATP‬‬ ‫انرژی که در سلول مصرف می شود‬

 ‫‪ ‬لیزوزوم‬
‫لیزوزوم ها دستگاه گوارش داخل سلولی هستند‬
‫ساختمانهای آسیب دیدهی سلول‬
‫ذرات غذایی خورده شده توسط سلول‬
‫مواد ناخواسته مانند باکتری ها‬

‫‪ ‬میكروفیالمان ها‪ :‬رشته های باریک‬

‫‪ ‬میکروتوبول ها‪ :‬لوله های باریکی‬

‫تبادل مواد در مویرگها‬
‫کنترل محیط داخلی‬

‫‪ -1‬آب‬
 ‫‪ -2‬یون ها‬

‫• خارج سلول‪ :‬سدیم ‪ ،‬کلسیم‪ ،‬کلر‪ ،‬بیکربنات‬

‫• داخل سلول‪ :‬پتاسیم‪ ،‬فسفات‪ ،‬منیزیم‬

‫‪ -3‬میزان ‪ PH‬مایع خارج سلولی‬

‫• ‪7.4‬‬

‫• اسیدوز‬
‫• آلکالوز‬
 ‫هومئوستازی (‪)homeostasis‬‬

‫حفظ شرایط پایدار و ثابت محیط داخلی‬

‫سیستم های درگیر در هومئوستاز‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫سیستم سیستم گردش خون‬ ‫‪‬‬
‫سیستم تنفس‬ ‫‪‬‬
‫سیستم گوارش‬ ‫‪‬‬
‫سیستم عضالت اسکلتی‬ ‫‪‬‬
‫سیستم دفعی‬ ‫‪‬‬
‫سیستم عصبی‬ ‫‪‬‬
‫سیستم هورمونی‬ ‫‪‬‬
‫تولیدمثل‬ ‫‪‬‬
‫هومئوستازی (‪)homeostasis‬‬

‫‪ ‬فیدبک منفی (‪)Negative Feedback‬‬

‫‪ ‬فیدبک مثبت (‪)Positive Feedback‬‬

‫• فیدبک مثبت مفید‬
‫• فیدبک مثبت ایجاد حلقه معیوب‬
‫فیزیولوژی غشا‬

‫ساختار دوالیه ای از فسفولیپید‬

‫‪lipid bilayer‬‬
‫فسفات هیدروفیل (آب دوست)‬
‫اسیدهای چرب هیدروفوب (آب گریز)‬
‫به هر ماده ای اجازه ی ورود یا خروج نمی دهد‬
‫دارای قابلیت انعطاف‬
‫• ترکیب غشای سلول ‪:‬‬
‫‪ 55 %‬پروتئین‬ ‫•‬
‫‪ 25 %‬فسفولیپید‬ ‫•‬
‫‪ 13 %‬کلسترول‬ ‫•‬
‫‪ 4 %‬سایر چربیها‬ ‫•‬
‫‪ 3 %‬کربوهیدراتها‬ ‫•‬
 ‫اجزای غشا‪:‬‬
‫• ‪ -1‬فسفولیپید‬
‫• ‪ -2‬کلسترول‬
‫• ‪ -3‬پروتئین‬
‫(‪)integral‬‬ ‫• پروتئین های سرتاسری‬
‫کانال های پروتئینی‬

‫• پروتئین محیطی ‪))peripheral‬‬

‫• گلیکولیپید‬
‫• گلیکوپروتئین‬
 ‫نقش گلیکوکالیکس‪:‬‬
‫‪ -1‬بسیاري از آنها بار منفی دارند و در نتیجه بار کلی سطح غشاء را منفی می‬
‫سازند تا بدین ترتیب مواد منفی را دفع نماید‪.‬‬
‫‪ -2‬گلیکوکالیس برخی سلولها به گلیکو کالیس سلولهاي دیگر می چسبند و‬
‫موجب اتصال سلولها به هم می شود‪.‬‬
‫‪ -3‬بسیاري از کربوهیدراتها به عنوان گیرنده براي اتصال هورمونهایی همچون‬
‫انسولین عمل می کنند‪.‬‬
‫‪ -4‬برخی از آنها در واکنشهاي ایمنی دخالت دارند‪.‬‬
‫نقش پروتئین ها‬
‫‪ -1‬پروتئین محیطی‪ :‬آنزیمی‬

‫‪ -2‬پروتئین سرتاسری‬
‫• نقش ساختاری‬
‫• خاصیت گیرندگی‬
‫• پروتئین حامل‬
‫• پروتئین مارکر‬
‫• انتقال مواد از غشای سلول‪:‬‬

‫• سیالیت غشا (‪)fluidity‬‬

‫• فسفولیپید ها و پروتئین ها‬

‫اصول نقل و انتقال مواد از غشاهای سلولی‬
 ‫انتقال مواد در سلول ها به دو صورت انجام می شود‪:‬‬
‫الف) انتشار (‪)diffusion‬‬

‫بدون مصرف انرژی انجام می شود‪.‬‬

‫انرژی جنبشی مولکولها سبب حرکت در جهت شیب غلظت (ز‬
‫محیط پر تراکم به سمت محیط کم تراکم) می شود‪.‬‬

‫انتشار به دو صورت انجام می شود‪.‬‬

‫‪ -1‬انتشار ساده‪ :‬مولکول ها یا مواد از البه الی مولکول های‬
‫فسفولیپیدی ( مانند ‪ ) N2 ، O2 ، CO2‬و یا از طریق پروتئین‬
‫های کانالی عبور کنند ( مانند الکل و آب)‬
 ‫کانال های پروتئینی توسط دو ویژگی مهم تشخیص داده می شوند‪:‬‬

‫‪ )1‬غالب‪u‬ا نفوذپ‪u‬ذیری انتخ‪u‬ابی نس‪u‬بت ب‪u‬ه بعض‪u‬ی م‪u‬واد دارن‪u‬د‪( .‬این نف‪u‬وذ پ‪u‬ذیری‬
‫ن‪u‬اش‪u‬ی از و‪u‬ی‪u‬ژگی ه‪u‬ا‪u‬ی خ‪u‬ود‪ u‬کان‪u‬ال‪ ،‬از‪ u‬قبی‪u‬ل قط‪u‬ر ‪u‬کان‪u‬ا‪u‬ل‪ ،‬ش‪u‬ک‪u‬ل‪ ،‬م‪u‬ا‪u‬هیت‬
‫ی در طول سطو‪u‬ح دا‪u‬خلی آن است‪.‬‬ ‫ب‪u‬ارهای الک‪u‬تریکی ‪u‬و پیوند های ‪u‬شیم‪u‬یای ‪u‬‬

‫‪ )2‬بس‪u‬یاری از کان‪u‬ال ه‪u‬ا توس‪u‬ط دریچ‪u‬ه ه‪u‬ایی (‪ )Gates‬ب‪u‬از ی‪u‬ا بس‪u‬ته می ش‪u‬وند‬
‫ی ی‪u‬ا ش‪u‬یم‪u‬یای‪u‬ی ک‪u‬ه ب‪u‬ه ‪u‬پر ‪u‬وت‪u‬ئین ه‪u‬ای ک‪u‬ان‪u‬ال می‬
‫ک‪u‬ه توس‪u‬ط س‪u‬یگ‪u‬نال‪ u‬ه‪u‬ای ا‪u‬لک‪u‬تریک ‪u‬‬
‫چسبند تنظیم می گردند‪.‬‬
‫کانال های پروتئینی‬

‫‪ ‬کانال نشتی‬
‫‪leaking channels‬‬
‫کانال نشتی سدیم‬
‫کانال نشتی پتاسیم‬
‫ساختار کانال پتاسیمی نشتی‬
‫‪ ‬کانال های دریچه دار (‪)gated channels‬‬
‫‪ ‬کانال دریچه دار وابسته به لیگاند‪:‬‬
‫‪ ‬مانند کانال های دریچه دار وابسته به لیگاند‬
‫استیل کولینی‪،‬‬

‫‪ ‬کانال دریچه دار وابسته به ولتاژ‪:‬‬

‫‪ o‬کانال دریچه دار سدیمی وابسته به ولتاژ‬
‫‪ o‬کانال دریچه دار پتاسیمی وابسته به ولتاژ‬
 ‫• مواد به صورت انتخابی از کانال های دریچه دار عبور می کنند‪.‬‬

‫• آن چه باعث نشت مواد از کانال های نشتی می شود‪ ،‬گرادیان (شیب)‬

‫غلظت است‪.‬‬
 ‫‪ -2‬انتشار تسهیل شده‪:‬‬
‫انتقال مواد به کمک پروتئین حامل انجام می شود و به دلیل اشباع شدن ظرفیت‬
‫پروتئین حامل دارای سرعت ماکزیمم است‪( .‬گلوکز – آمینو اسید)‬
 ‫شباهت های انتشار ساده و انتشار تسهیل شده‪:‬‬

‫‪ ATP ‬و انرژی سلول مصرف نمی شود‪.‬‬

‫‪ ‬انتقال به صورت دو طرفه انجام می شود و ماده می تواند وارد یا خارج سلول شود‪.‬‬

‫‪ ‬مواد از غلظت بیشتر به غلظت کمتر میروند و از نظر فیزیولوژی مواد در جهت شیب غلظت‬
‫انتقال می یابند‪.‬‬
 ‫تفاوت های انتشار ساده و انتشار تسهیل شده‪:‬‬

‫انتشار ساده‬
‫هیچ عاملی نمی تواند جلوی انتشار ساده را بگیرد زیرا منافذ و کانالهای سلولی زیاد و همیشه باز‬
‫هستند‬
‫در انتشار ساده مواد باید بسیار ریز و محلول در چربی باشند تا بتوانند از منافذ بین فسفولیپید ها‬
‫عبور کنند و یا محلول در آب باشند تا بتوانند از کانال های پروتئینی عبور کنند‪.‬‬
‫سرعت انتقال مواد در انتشار ساده بیشتر است زیرا تغییر کنفورماسیون ماده هنگام انتقال فعال اندکی‬
‫زمان می برد‬
‫اکسیژن و کربن دی اکسید‪ ،‬ازت‪ ،‬تمامی الکل ها و تمامی چربی ها‪.‬‬

‫انتشار تسهیل شده‬

‫در انتشار تسهیل شده مواد درشت هستند و و در آب یا چربی محلول نیستند‪ .‬نمی توانند از منافذ‬
‫چربی و کانال های سرتاسری رد شوند‪ .‬پس نیاز به پروتئین حامل داریم‪.‬‬
‫گلوگز و تمامی اسید های امینه‬
‫• انتشار تسهیل شده دارای خاصیت اشباع پذیری است زیرا تعداد محدودی‬
‫پروتئین حامل در غشا سلول وجود دارد‪.‬‬
‫• انتشار ساده خاصیت اشباع پذیری ندارد‪.‬‬
‫• عوامل موثر در سرعت انتشار ساده‬
 ‫قانون اسمز و فشار اسمزی‬

‫• به انتشار خالص مولکول های آب از خالل یک غشای نیمه تراوا (یعنی‬

‫نفوذپذیری انتخابی) را اسمز می گویند‪ .‬به عبارت ساده تر در این روش فقط‬
‫مولکول های آب قادر به عبور از غشا هستند‪.‬‬
‫اسمول‪ :‬فشار اسمزی ناشی از ذرات یک محلول به تعداد ذرات درواحد حجم‬ ‫•‬
‫مایع بستگی دارد‪.‬‬
‫مثال گلوکز‪ ،‬و ‪NaCl‬‬ ‫•‬
‫اسمواللیته‪ :‬به تعداد اسمول های موجود در یک گیلوگرم آب گفته می شود‪.‬‬ ‫•‬
‫اسموالریته‪ :‬به تعداد اسمول های موجود در یک لیتر آب گفته می شود‪.‬‬ ‫•‬
‫• محلول ایزواسموتیک (ایزوتونیک)‬
‫• محلول هایپرتونیک‬
‫• محلول هیپوتونیک‬
 ‫‪ -2‬انتقال فعال‬

‫• انرژی سلول مصرف شده و مواد در خالف جهت شیب غلظت انتقال می یابند‪.‬‬

‫• ‪ -1‬انتقال فعال اولیه‬

‫• پمپ سدیم – پتاسیمی (𝑒𝑠𝑎𝑃𝑇𝐴‪)𝑁𝑎+/𝐾+‬‬

‫• برای کنترل حجم سلول اهمیت دارد‪.‬‬

‫• ماهیت الکتروژنیک برای سلول دارد‪.‬‬
 ‫• پمپ کلسیم (‪calcium-ATPase‬‬
‫• در غشای پالسمایی سلول و در غشای اندامک هایی مانند‬
‫شبکه سارکوپالسمی سلول های عضالنی وجود دارد‪.‬‬

‫• دارای خاصیت اشباع پذیری و سرعت حداکثر‬

 ‫پمپ هیدروژن‬

‫‪ ‬در غدد گاستریک معده‬

‫‪ ‬در بخش پایانی توبول های انتهایی و مجاری جمع‬

‫کننده قشری کلیه ها‬
 ‫‪ -2‬انتقال فعال ثانویه‬

‫‪ ‬هم انتقالی‪co- transport :‬‬

‫سدیم‪-‬اسید آمینه‪ :‬اهمیت در توبول های کلیه و روده‬
‫هم انتقالی سدیم‪ -‬گلوکز‪ :‬اهمیت در توبول های کلیه و روده‬

‫سدیم –کلر‪ ،‬ید‪ ،‬آهن‪ ،‬اورات‬

‫‪ ‬انتقال در دو جهت مخالف‪counter transport :‬‬

‫‪ ‬سدیم‪ -‬هیدروژن‪ :‬توبول های ابتدایی کلیه‬
‫‪ ‬سدیم‪ -‬کلسیم‪ :‬در تمام غشاهای سلولی‬
 ‫‪ ‬آندوسیتوز‬
‫فاگوسیتوز (جامد)‬
‫پینوسیتوز (مایع)‬

‫‪ ‬اگزوسیتوز‬

‫• هر دوی این فرآیند ها انتقال فعال اند و از نوع انتقال فعال اولیه می باشند‪.‬‬
‫• هردو فرآیند آندوسیتوز و اگزوسیتوز به یون کلسیم نیاز دارند‬
‫کدام ماده دارای کمترین سرعت انتشار از غشاء سلول می باشد؟‬
‫الف اکسیژن‬
‫ب کلسترول‬
‫ج آب‬
‫د اوره‬

‫تشابه انتشار ساده با تسهیل شده در چیست؟‬

‫مهار توسط مهارکننده های اختصاصی‬
‫عدم نیاز به ادنوزین تری فسفات‬
‫اشباع پذیری‬
‫نیاز به پروتئین انتقال دهنده‬
 ‫‪ ‬مهار پمپ سدیم پتاسیم باعث کدام حالت زیر می شود؟‬
‫الف) کاهش حجم داخل سلول‬
‫ب) افزایش حجم خارج سلول‬
‫ج) دپالریزاسیون سلول‬
‫د) هیپرپالریزاسیون سلول‬

‫‪ ‬نفوذپذیری انتخابی کانالهای یونی پتاسیم در غشای سلول ناشی از چیست؟‬

‫ناشی از اختالف اندازه قطر یونهای پتاسیم می باشد‪.‬‬
‫کانال در قسمت درونی با یون پتاسیم واکنش کواالن داده و آن را انتقال می دهد‪.‬‬
‫ناشی از وجود کربنیل اکسیژن در بخش درونی کانال یونی می باشد‪.‬‬
‫یکی از واحدهای فرعی کانالهای یونی عامل نفوذپذیری انتخابی آن می باشد‪.‬‬
 ‫‪ ‬کدام جمله در مورد انتشار ساده صحیح نیست؟‬
‫جابجا شدن آب در دو سوی غشا سلول از پدیده انتشار تبعیت نمی کند‪.‬‬
‫به دلیل انرژی جنبشی درونی رخ می دهد‪.‬‬
‫پیامد آن یکسان شدن غلظت مولکولی در دو سوی غشاست‪.‬‬
‫پروتئین های غشایی در آن نقش ندارند‪.‬‬

‫‪ ‬کدام روند انتقال غشایی زیر تنها راه ورود اکثر ماکرومولکول های درشت به‬
‫سلول است؟‬
‫پینوسیتوز‬
‫فاگوسیتوز‬
‫انتشار غیر فعال‬
‫انتقال واسطه شده توسط حامل‬
 ‫جریان الكتریكی غشا‬

‫جریان الکتریکی که در طرفین غشا وجود دارد را پتانسیل (الکتریکی) غشا می گویند‪.‬‬
‫پتانسیل داخل غشا از خارج آن منفی تر است‪.‬‬
‫سلولهای عصبی (نورون ها) و ماهیچه ای (میون ها) سلولهای تحریک پذیر‬

‫تغییرات موضعی در پتانسیل غشا‪:‬‬

‫‪ ‬سلول های غده ای‬
‫‪ ‬ماکروفاژ‬
‫‪ ‬سلول های مژکدار‬

‫‪ ‬پتانسیل استراحت‬
‫‪ ‬پتانسیل عمل‬
‫انواع محرک‬
‫محرک شیمیایی‬ ‫•‬
‫محرک حرارتی‬ ‫•‬
‫محرک الکتریکی‬ ‫•‬
‫محرک مکانیکی‬ ‫•‬
‫پتانسیل عمل‬
 ‫آستانه‬

‫دپالریزاسیون به دلیل عملکرد کانالهای سدیمی دریچه دار وابسته به ولتاژ است‬ ‫دپالریزاسیون‪:‬‬
 ‫رپالریزاسیون‬ ‫•‬
‫کانال های پتاسیمی دریچه دار وابسته به ولتاژ باز می شوند‬ ‫•‬
‫هیپررپالریزاسیون یا پتانسیل متعاقب منفی‬ ‫•‬
‫تترااتیل آمونیوم عملکرد کانال های پتاسیمی را مختل می کند‬ ‫•‬
 ‫نقش سایر یون ها در پتانسیل عمل‪:‬‬

‫‪ ‬یون های منفی (آنیون های غیر قابل نفوذ در داخل آکسون)‬

‫‪ ‬یون های کلسیم‬

‫سیناپس‬
 ‫سیناپس شیمیایی‬

‫نوروترانسمیتر تحریکی (سروتونین)‬

‫نوروترانسمیتر مهاری (گابا)‬
‫استیل کولین (مهاری یا تحریکی )‬
‫• سیناپس الکتریکی‬
Antagonist •

Agonist •
• EPSP: Excitatory postsynaptic potential

• IPSP: Inhibitory postsynaptic potential

 ‫• خستگی سیناپس‬
‫گیرنده ها اشباع شده و میانجی های عصبی به اتمام می رسند‬

‫• جمع فضایی‬
‫• وقتی تعداد سلولهای عصبی تحریک شده افزایش مییابد به این حالت جمع فضایی‬
‫میگویند‪ ،‬یعنی تعداد زیادی سلولهای عصبی از چند جا انتقال پیام عصبی را‬
‫انجام می دهند‪ ،‬در نتیجه قسمت بیشتری از بدن توسط این تارهای عصبی‬
‫تحریک می شود‪.‬‬
‫محرك زیر آستانه‬
 ‫• مرحله تحریک ناپذیری مطلق‬
‫• مرحله تحریک ناپذیری نسبی‬

‫• رئوبار‪ :‬حداقل شدت محرک که باید در سلول پتانسیل عمل طوالنی‬

‫ایجاد کند‬
‫• کروناکسی‪ :‬زمان تحریک تار عصبی است که نشان دهنده ی‬
‫تحریک پذیری تار عصبی است‪ .‬هرچه این زمان کمتر باشد‪،‬‬
‫تحریک پذیری تار بیشتر است‪.‬‬
‫در کدامیک از شرایط زیر پتانسیل غشاء به پتانسیل تعادل پتاسیم نزدیک تر است؟‬
‫استراحت‬
‫دپالریزاسیون‬
‫رپالریزاسیون‬
‫هیپرپالریزاسیون‬

‫اسیدوز باعث بروز کدام اثر زیر بر نورونها میشود؟‬

‫افزایش رهایش نوروترانسمیتر‬
‫افزایش تاخیر سیناپسی‬
‫کاهش فعالیت نورونی‬
‫افزایش فعالیت سیناپسی‬
‫در شروع رپوالريزاسيون فيبر عصبي كداميك از موارد زير رخ ميدهد؟‬
‫الف كانالهاي پتاسيمي باز مي شوند‪.‬‬
‫ب كانالهاي كلري باز و پتاسيمي بسته مي شوند‪.‬‬
‫ج كانالهاي سديمي باز مي شوند‪.‬‬
‫د كانال كلسيمي باز مي شوند‪.‬‬

‫مهار پمپ سدیم پتاسیم باعث کدام حالت زیر میشود؟ ‪-‬‬
‫الف کاهش حجم داخل سلول‬
‫ب افزایش حجم خارج سلول‬
‫ج دپالریزاسیون سلول‬
‫د هیپرپالریزاسیون سلول‬
‫کاهش کلسیم خارج سلول باعث افزایش نفوذپذیری غشاء به کدام یون می شود؟‬
‫الف سدیم‬
‫ب کلسیم‬
‫ج پتاسیم‬
‫د کلر‬
 ‫عضالت )‪(muscles‬‬
‫• عضالت ‪ 50 ٪‬وزن بدن را تشکیل می دهند‪ .‬به دو دسته تقسیم‬
‫می شوند‪:‬‬
‫‪ ‬عضالت مخطط(‪: ) Striated muscle‬‬
‫• عضله اسکلتی‬
‫• عضله قلبی‬

‫‪ ‬عضالت صاف ‪)smooth muscle(:‬‬

‫• تک واحدی یا احشایی‬
‫• چندواحدی‬
 ‫عضله اسكلتی‬

‫• عضالت اسکلتی‪ ،‬عضالت ارادی (‪ )voluntary‬بدن هستند‪.‬‬

‫• عضله ی اسکلتی فقط توسط محرك عصبی تحریک می شود که از قشر مغز‬
‫منشا می گیرد و این عملکردهای ارادی مسیر عصبی قشری‪-‬نخاعی را طی می‬
‫کنند‪.‬‬

‫• این نورون تار عصبی 𝐴 ∝ را به عضله می فرستد که سرعت بسیار زیادی‬

‫دارد‪ .‬در این نقطه نیاز به یک میانجی عصبی است که از تار عصبی آزاد شده و‬
‫روی عضله ی اسکلتی وارد شود‪.‬‬

‫• تنها میانجی عصبی که میتواند روی عضله ی اسکلتی اثر کرده و ان را‬
‫تحریک و وادار به انقباض کند استیل کولین می باشد‪.‬‬
 ‫تار‪ ،‬رشته‪ ،‬یا فیبر‬ ‫سلولهای عضالنی‬ ‫•‬
‫تارهای عضالنی‬ ‫•‬
‫چندهسته ای اند و هسته ها در دیواره غشا (سارکولم) قرار دارند‪.‬‬ ‫•‬
‫شبکه آندوپالسمی بسیار وسیع به نام "شبکه سارکوپالسمی" دارد که بخش عمده‬ ‫•‬
‫سیتوپالسم سلولهای ماهیچه ای (سارکوپالسم) را در برگرفته است و غنی از‬
‫یون کلسیم می باشد‪.‬‬
‫واحدهای تشکیل دهنده تار عضالنی (فیبر)‪ ،‬تارچه (فیبریل) می باشد که خود تارچه‬
‫نیز از واحدهای نخ مانندی تشکیل شده است که به آنها میوفیالمان می گویند‪.‬‬

‫بعضی از فیلمان ها نازك و برخی دیگر ضخیم اند که به ترتیب‪ ،‬فیالمان اکتین و‬
‫میوزین خوانده می شوند که جنس هر دوی آنها از پروتئین است‪ .‬پس اساس تشکیل‬
‫عضالت و جنس آنها را پروتئین تشکیل می دهد ‪.‬‬
 ‫• تار عضالنی (فیبر)‬
‫• تارچه (فیبریل)‬
‫• میوفیالمان (اکتین و میوزین‬
 ‫نوار ‪I‬‬
‫نوار ‪A‬‬
‫فاصله دو صفحه ‪ z‬متوالی را یک‬
‫سارکومتر می گویند‪.‬‬
‫سارکومر واحد انقباضی عضله است که در‬
‫حالت استراحت بیشترین اندازه را دارد و‬
‫تقریبا ‪ 2.2‬تا ‪ 2‬میکرومتر اندازه دارد‪.‬‬
 ‫• به ارتباط سیناپس عصب با عضله در فضای سیناپسی‬
‫‪ neuromuscular-junction‬می گویند‪.‬‬

‫• تمام تارهای عصبی که استیل کولین آزاد می کنند "کولینرژیک"نام‬

‫دارند‪.‬‬
 ‫برای اینکه استیل کولین بتواند روی تار عضالنی اثر بگذارد‪ ،‬گیرنده استیل کولین‬
‫باید روی تار عضالنی وجود داشته باشد‪ .‬گیرنده ی استیل کولینی که روی تار‬
‫عضالنی وجود دارد را گیرنده ی استیل کولینی نیکوتینی (‪ ) N‬می نامند‪ .‬در وسط‬
‫تمام تارهای عضله ی اسکلتی فرورفتگی وجود دارد این فرورفتگی را صفحه‬
‫انتهایی می نامند‪ .‬در صفحه ی انتهایی گیرنده های استیل کولینی نیکوتینی وجود‬
‫دارند‪ .‬این گیرنده ها در واقع یک کانال پروتئینی دریچه دار هستند‪ .‬دریچه ی این‬
‫کانال های دریچه دار همیشه بسته است و وقتی استیل کولین روی دریچه قرار گیرد‬
‫دریچه ی کانال باز می شود‪ .‬پس این کانال یک کانال دریچه دار وابسته به لیگاند‬
‫می باشد که استیل کولین لیگاند آن است‪ .‬لیگاند باعث باز شدن دریچه می شود ولی‬
‫خودش هیچ وقت وارد سلول نمی شود‪.‬‬
 ‫• نیکوتین آگونیست گیرنده های استیل کولین است‪.‬‬
‫• نیکوتین عامل محرک است‪.‬‬

‫• اگر نیکوتین زیاد وارد بدن شود‪ ،‬قدرت انقباض عضله باال می رود و در نتیجه‬
‫فلج سخت ایجاد می کند‪.‬‬
‫ساختار اکتین‬
‫ساختار میوزین‬
 ‫• کورار‪ :‬آنتاگونیست استیل کولین‪ .‬کورار از گیاه کاکتوس گرفته میشود و هنگام‬
‫ورود به بدن سبب ممانعت اتصال استیل کولین یا نیکوتین بر گیرنده استیل کولین‬
‫خواهد شد و خود کورار روی گیرنده قرار خواهد گرفت‪ .‬در نتیجه عضالت شل‬
‫می شوند‪.‬‬

‫• تست ‪electromyography‬‬
‫• فیزوستیگمین و نئوستگمین اثر آنتی کولین استراز دارند و سبب انقباض عضله‬
‫می شوند‪ .‬در بیماران خود ایمنی میاستنی گراوز استفاده می شود‪.‬‬

‫• مواد ارگانوفسفره در بمب های شیمیایی هم اثر آنتی کولین استراز دارند و سبب‬
‫بروز فلج سخت می شوند‪.‬‬
‫• حداکثر قدرت انقباض عضله اسكلتی‬
 ‫• در عضله اسکلتی‪ ،‬تعداد سلولهای عضالنی زیاد نمی شود‪ ،‬بلکه تعداد‬
‫فیالمانهای اکتین و میوزین زیاد می شوند و پروتئین سازی در عضالت افزایش‬
‫پیدا می کند‪.‬‬

‫• ‪Hypertrophy‬‬

‫• ‪ )Atrophy‬تحلیل رفتن و کوچکتر شدن عضله اسکلتی‬

‫رفع انقباض‬
 ‫• تأمین انرژی درعضالت‬
‫• در فرد زنده‪ ،‬در تارهای عضالت اسکلتی مقداری انرژی به حالت ذخیره وجود‬
‫دارد‪ .‬این انرژی ذخیره شده فقط دوثانیه میتواند انقباض عضالت را تأمین کند‪.‬‬
‫• ‪ATP → ADP+P‬‬

‫• کرآتین فسفات یا فسفوکرآتین‬

‫کرآتینین ‪ADP + CP → ATP +‬‬
‫روش اول مصرف انرژی در عضله اسکلتی‬
‫روش دوم مصرف انرژی در عضله اسکلتی‬
 ‫ویژگی تارهای آهسته‬ ‫•‬
‫انقباضات آهسته انجام میدهند‪ .‬پس یعنی نازك اند و توسط تارهای عصبی نازکی هم عصب‬ ‫•‬
‫رسانی می شوند ‪ .‬از طریق هوازی (فسفریالسیون اکسیداتیو) تامین انرژی می کنند‪ .‬پس‬
‫نیازمند اکسیژن بوده و شبکه ی خونرسانی و مویرگی فراوان دارند‪.‬‬
‫به طبع میتوکندریهای آنها نیز فراوان است اما شبکه سارکوپالسمی آنها به گستردگی تارهای‬ ‫•‬
‫سریع نیست‪.‬‬
‫چون اکسیژن مصرف می کنند بنابراین به حمل اکسیژن به داخل میتوکندری نیاز دارند که این‬ ‫•‬
‫کار توسط پروتئینی به نام میوگلوبین انجام می شود‪ .‬میوگلوبین در ساختار خود آهن دارد و ما‬
‫میدانیم که آهن قرمز رنگ است‪ .‬پس تارهای آهسته ظاهری قرمز رنگ دارند ‪.‬‬
‫انقباضات طوالنی مدت داشته و خسته نمیشوند‪ .‬مانند ‪:‬عضالت نگه دارنده بدن‪ ،‬عضالت گردن‪،‬‬ ‫•‬
‫پشت‪ ،‬پا و‪...‬‬
 ‫ویژگی عضالت سریع‬ ‫•‬
‫دارای تار های سریع هستند که در واقع عکس تارهای آهسته عمل می کنند‬ ‫•‬
‫به دلیل عدم مصرف اکسیژن‪ ،‬شبکهی خون رسانی گسترده‪ ،‬مویرگ فراوان‪،‬‬ ‫•‬
‫میتوکندری فراوان‪ ،‬الزم ندارند‪ .‬اما شبکه ی سارکوپالسمی آنها گسترده تر از‬
‫تارهای آهسته است‪.‬‬
‫طبعا میوگلوبین نیز نخواهند داشت‪ .‬پس قرمز هم دیده نمی شوند پس به آن ها‬ ‫•‬
‫عضالت سفید می گویند‪.‬‬
‫انقباضات کوتاه مدت داشته و زود خسته می شوند‪ .‬مانند عضالت شبکه بازویی‪.‬‬ ‫•‬
 ‫واحد حرکتی ( ‪)motor unite‬‬
‫• تمام تارهای عضالنی که توسط یک نورون حرکتی (بنام آلفا) عصب‬
‫رسانی میشوند را یک واحد حرکتی می گویند‪.‬‬

‫• در هر واحد عضالنی به طور معمول‪ ،‬صد تار عضالنی وجود دارد‪.‬‬

‫و هر نورون نیز به طور معمول‪ ،‬صد تار عضالنی (در عضالت‬
‫مختلف) را عصب دهی می کند‪.‬‬
‫• این عمل در کارهای ظریف و مهارتی نقش زیادی دارد‪.‬‬
 ‫• تمام مدت درعضالت ما یک انقباض خفیف وجود دارد‪ .‬پیام از‬
‫طریق نخاع به این عضالت میرود‪ .‬یک عصب دهی خودکار همیشه‬
‫در نخاع وجود داردکه باعث تونوس ماهیچه ای می شود‪.‬‬
‫• تونوس ماهیچهای در زمان خواب و بی هوشی از بین می روند به‬
‫همین ترتیب فرد نمیتواند ایستاده بخوابد زیرا تونوس ماهیچهای از‬
‫بین میرود و فرد پرت میشود‪ .‬تونوس با یک رفلکس نخاعی انجام‬
‫میشود که رفلکس کششی عضالت (رفلکس میوتاتیک) گفته میشود‪.‬‬
 ‫تتانی عضالنی‬
‫• وقتی محرك عصبی پشت هم به عضله وارد شود انقباضات با هم ادغام میشوند‬
‫و عضله وارد مرحله استراحت نمیشود و باعث گرفتگی شدید عضالنی به نام‬
‫تتانی شدن یا کزازی شدن میشود‪ .‬این تتانی شدن یا کزازی شدن را فقط در‬
‫عضله اسکلتی داریم‪ .‬وقتی محرك ها پشت هم وارد می شوند به آنها جمع نیرو‬
‫‪ force summation‬گفته میشود که باعث تتانی میشود‪.‬‬
 ‫• دو نوع انقباض در عضالت‬
‫اسکلتی ما می تواند صورت بگیرد‪:‬‬
‫• انقباض ایزومتریک‬
‫• انقباض ایزوتونیک‬

‫‪Isotonic Contraction‬‬
‫• بع‪u‬د از دو س‪u‬اعت از م‪u‬رگ انس‪u‬ان عض‪u‬الت اس‪u‬کلتی از پ‪u‬ا ش‪u‬روع ب‪u‬ه س‪u‬فت ش‪u‬دن‬
‫میکنن‪u‬د ت‪u‬ا ب‪u‬ه ب‪u‬اال بیای‪u‬د‪ .‬ب‪u‬ه این س‪u‬فت ش‪u‬دن جم‪u‬ود نعش‪u‬ی میگوین‪u‬د ک‪u‬ه ت‪u‬ا ‪ ۱۳‬س‪u‬اعت‬
‫میتوان‪u‬د ادام‪u‬ه پی‪u‬دا کن‪u‬د و بع‪u‬د از بین م‪u‬یرود‪ .‬دلی‪u‬ل آن ک‪u‬اهش اکس‪u‬یژن رس‪u‬انی ب‪u‬ه‬
‫تاره‪u‬ای عض‪u‬النی اس‪u‬ت ک‪u‬ه ب‪u‬اعث می ش‪u‬ود ‪ ATP‬در دس‪u‬ترس پمپ س‪u‬دیم‪ -‬پتاس‪u‬یم‬
‫نباش‪u‬د و در نتیج‪u‬ه این پمپ از ک‪u‬ار می افت‪u‬د و ورود س‪u‬دیم ب‪u‬ه درون س‪u‬لول اف‪u‬زایش‬
‫می یاب‪u‬د و دپالریزاس‪u‬یون انج‪u‬ام میش‪u‬ود‪ .‬این دپالریزاس‪u‬یون ب‪u‬اعث خ‪u‬روج کلس‪u‬یم از‬
‫ش‪u‬بکه ی آندوپالس‪u‬می می ش‪u‬ود و ب‪u‬اعث اتص‪u‬ال س‪u‬رهای می‪u‬وزین ب‪u‬ه جایگ‪u‬اه ه‪u‬ای‬
‫اک‪u‬تین می ش‪u‬ود و انقب‪u‬اض عض‪u‬الت اس‪u‬کلتی ب‪u‬اعث جم‪u‬ود نعش‪u‬ی می گ‪u‬ردد‪ .‬بع‪u‬د از‬
‫‪ ۱۳‬س‪u‬اعت غش‪u‬ای ل‪u‬یزوزوم ه‪u‬ا پ‪u‬اره ش‪u‬ده و پروتئینه‪u‬ا تجزی‪u‬ه میش‪u‬وند و دیگ‪u‬ر‬
‫فیالم‪u‬ان اک‪u‬تین و میوزی‪u‬نی وج‪u‬ود ن‪u‬دارد ک‪u‬ه عض‪u‬له داش‪u‬ته باش‪u‬یم‪ .‬در نتیج‪u‬ه ب‪u‬دن ش‪u‬ل‬
‫می شود‪.‬‬