2-1

Kapitulli F2 Veprimtarit e biznesit Burimi i informacionit kontabl

2-2

Objektivat
1. Identifikoni veprimtarit financiare dhe t Pasi t keni prfunduar shpjegoni pse ato jan t rndsishme pr nj kt kapitull, ju duhet t biznes. jeni se aft kontabiliteti mat dhe t si t: 2. Tregoni mnyrn
regjistron veprimtarin e biznesit. 3. Identifikoni veprimtarit investuese dhe shpjegoni se pse Ato jan t rndsishme pr biznes. 4. Identifikoni veprimtarit operuese dhe shpjegoni mnyrn se si ato krijojn fitime pr kompanin. Vazhdon

2-3

Objektivat
5. Prshkruani se si raportet financiare prmbledhin veprimtarit e biznesit dhe sigurojn informacionin pr vendimet e biznesit.

2-4

Objektivi

Identifikoni veprimtarit financiare dhe t shpjegoni pse ato jan t rndsishme pr nj biznes.

2-5

Aktivitetet financiare
Nj biznes sht nj organizat q ekziston pr qllimin e nxjerrjes s fitimit pr pronarin e tij.

2-6

Aktivitetet financiare
Kontributi i pronarve pr nj biznes, bashk me fitimet q mbahen n biznes njihen si ekuiteti i pronarit.

2-7

Aktivitetet financiare
Aktivitetet biznesore jan ngjarje q ndodhin kur nj biznes blen, prdor ose shet burimet ose krkon ti marr kto burime.

2-8

Aktivitetet financiare
Aktivitetet financiare ndodhin kur pronart kreditort sigurojn burime pr kompanin ose kur nj kompani ua transferon burimet pronarve ose kreditorve.

2-9

Figura 1

Financimi nga Pronart dhe Kreditort

2-10

Objektivi

Tregoni mnyrn se si kontabiliteti mat dhe regjistron veprimtarin e biznesit.

2-11

Nj llogari sht nj regjistrim i ngritjeve dhe rnjeve n vlern e paras (euros) t shoqruar me nj burim apo veprimtari specifike.

2-12

Transaksionet e kontabilitetit jan prshkrime t veprimtaris specifike (ose t ngjarjeve) q maten n vlera monetare dhe regjistrohen n llogari.

2-13

Ekuacioni i kontabilitetit
Burimet e kontrolluara nga biznesi

Asetet

2-14

Ekuacioni i kontabilitetit
Ekuiteti i pronarit
Krkesa t pronarve n asetet e kompanis

Asetet

Detyrimet

Krkesat e kreditorve ndaj burimeve t kompanis

2-15

Aktivitetet financiare

M 2 Janar 2004, Kompania e biskotave t nns ka pranuar $10,000 nga pronart e kompanis. M 3 Janar 2004, Kompania ka pranuar $8,000 nga banka.

2-16

Figura 3

Prezentimi kontabl i aktiviteteve financiare

ASETET = DETYRIMET +
EKUITETI I PRONARIT

Data

llogaria Shuma fillestare

1/2 Paraja 10,000 Kapitali i kontribuar 10,000 1/3 Paraja 8,000 Detyrime t paguesh. 8,000 Paraja iu referohet burimeve financiare Shumat mbyllse 18,000 = 8,000 + 10,000

n form metalike apo t letrs, bank apo depozite si dhe investime afatshkurtra t cilat leht mund t konvertohen n

2-17

Figura 3

Prezentimi kontabl i aktiviteteve financiare

ASSETS = LIABILITIES +
OWNERS EQUITY

Data

Llogaria Shuma fillestare

0 10,000

1/2 Paraja 10,000 Kapitali i kontribuar Kapitali i8,000 kontribuar sht 1/3 Paraja Detyrimellogaria e ekuitetit t pronarit t paguesh. 8,000 Shuma prfund. 18,000 = 8,000 +

dhe identifikon sasin e kontribuar n kompani nga pronart e saj.

10,000

2-18

Exhibit 3

Prezentimi kontabl i aktiviteteve financiare

ASSETS = LIABILITIES +
OWNERS EQUITY

Data

Dftesa t pgueshme jan llogari Llogaria Shuma fillestare 0 = detyrimesh t prdorura0pr + t

1/2 Paraja 10,000 identifikuar shumat q nj kompani e Kapitali i kontrib. 10,000 detyrohet kreditorve me t cilt sht 1/3 Paraja 8,000 Detyrime t paguesh.njmarrveshje formale. 8,000 firmosur Shumat prfund. 18,000 = 8,000 + 10,000

2-19

Objektivi

Identifikoni veprimtarit investuese dhe shpjegoni se pse ato jan t rndsishme pr biznes.

2-20

Aktivitetet investuese
Aktivitetet investuese prfshijn marrjen ose heqjen e burimeve afatgjatat t prdorura nga kompania.

2-21

Figura 4

Aktivitetet e biznesit: Investimi n burime afatgjata

2-22

Aktivitetet investuese
M 5 Janar, Moms Cookie Company pagoi $6,000 pr pajisje t zyrs. M 6 Janar, kompania bleu nj kamion shprndarjeje pr $25,000. Ajo pagoi $3,000 n dor dhe financoi pjesn e mbetur prej $22,000 t mimit t blerjes me nj dftes t pagueshme.

2-23

Figura 5

Prezentimi kontabl i aktiviteteve investuese

ASSETS =
LIABILITIES

Data

Llogaria Shuma fillestare 1/5 Pajisjet Paraja

OWNERS EQUITY

18,000 = 6,000 6,000

8,000 +

10,000

M 5 Janar, nj aset rritet (Pajisjet) ndrsa nj aset tjetr zvoglohet (Paraja) n t njejtn shum, kshtu q ekuacioni i kontabilitetit mbetet i pandryshuar.
Vazhdon

2-24

Figura 5 Vazhdon

Prezentimi kontabl i aktiviteteve investuese

ASSETS =
LIABILITIES

Data

Llogaria Shumat fillestare 1/5 Pajisjet Paraja 1/6 Pajisjet Paraja Detyr. t paguesh. Shumat prfundimt.

OWNERS EQUITY

18,000 = 6,000 6,000 25,000 3,000 40,000 =

8,000 +

10,000

M 6 Janar, Kompania bleu kamionin pr shprndarje n vler prej $25,000.

22,000 30,000 +

10,000

2-25

Figura 5 Vazhdon

Prezentimi kontabl i aktiviteteve investuese

ASSETS =
LIABILITIES

Date

Llogaria Shuma fillestare 1/5 Pajisjet Paraja 1/6 Pajisjet Paraja Detyrime t paguesh. Shuma prfundim.

OWNERS EQUITY

18,000 = 6,000 6,000 25,000 3,000 40,000 =

8,000 +

10,000

Kompania pagoi $3,000 n dor.

22,000 30,000 +

10,000

2-26

Figura 5

Prezentimi kontabl i aktiviteteve investuese

ASSETS =
LIABILITIES

Data

Llogaria Shumat fillestare 1/5 Pajisjet Paraja 1/6 Pajisjet Paraja Detyrime t paguesh. Shumat prfundimt.

OWNERS EQUITY

18,000 = 6,000 6,000 25,000 3,000 40,000 =

8,000 +

10,000

Balanci prej $22,000 sht i financuar duke shfrytzuar detyrimet e

22,000 30,000 +

10,000

2-27

Objektivi

Identifikoni aktivitetet operative dhe shpjegoni se si ato krijojn profit pr kompanin.

2-28

Aktivitetet operative
Aktivitetet operative jan ato aktivitete q jan t nevojshme pr marrjen dhe shitjen e mallrave dhe shrbimeve.

2-29

Aktivitetet operative
T ardhurat prbjn shumn q nj kompani pret t marr kur ajo shet mallra dhe shrbime.

2-30

Aktivitetet operative
Shpenzimi sht shuma e burimeve t konsumuara gjat procesit t marrjes dhe shitjes s mallrave dhe shrbimeve.

2-31

Figura 6

Blerja e mallrave pr shitje

2-32

Aktivitetet operative
Inventari i mallrave sht nj llogari asetesh dhe identifikon koston e mallrave q ka bler nj kompani dhe q jan t gatshme pr tiu shitur konsumatorve.

2-33

Aktivitetet operative
M 7 Janar, Moms Cookie Company bleu biskota prej furrs me nj kosto prej $9,000.

Moms Cookie Co.

2-34

Figura 7

Reprezentimi i kontabilitetit t inventarit t mallrave

ASSETS =
LIABILITIES

Data

Llogaria Shumat fillestare 40,000 = Jan. 7 Inventari i mallrave 9,000 Paraja 9,000 Shumat prfundimt. 40,000 =

OWNERS EQUITY

30,000 +

10,000

30,000 +

10,000

Kompania tani ka $9,000 mallra pr shitje.

Vazhdon

2-35

Figura 7

Reprezentimi i kontabilitetit t inventarit t mallrave

ASSETS =
LIABILITIES

Data

Llogaria Shumat fillestare 40,000 = Jan. 7 Inventari i mallrave 9,000 Paraja 9,000 Shumat prfund. 40,000 =

OWNERS EQUITY

30,000 +

10,000

30,000 +

10,000

Kompania shpenzoi $9,000 pr t bler mallra.

Vazhdon

2-36

Figura 7

Paraqitja e kontabilitetit t inventarit t mallrave

ASSETS =
LIABILITIES

Data

Llogaria Shumat fillestare 40,000 = 30,000 + Jan. 7 Inventari i mallrave 9,000 Paraja 9,000 Shumat prfundimt. 40,000 = 30,000 +

OWNERS EQUITY

10,000

10,000

Shuma prfundimtare e aseteve ka mbetur e njejt.

2-37

Figura 8

Aktivitetet Operative: Shitja e mallrave konsumatorve

2-38

Aktivitetet operative
Moms Cookie Company ka shitur 380 kuti me biskota me kosto prej $7,600 shitores lokale gjat tr muajit pr $11,400 t cilat jan marr cash.

2-39

Figura 9 Vazhdon

Paraqitja kontabl e Aktiviteteve Operative

ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

Shumat fillestare

0 + 40,000

30,000

10,000

1/31 Paraja 11,400 T hyrat nga shitja 11,400 1/31 KMSH -7,600 Jan shitur Inventari i mallrave 380 kuti me biskota me -7,600 Shumat prfundimt. 11,400 +32,400 = 30,000 + 10,000 + 3,800

mim prej $30 secila. Rritja e paras sht pr $11,400.

2-40

Figura 9 Vazhdon

Paraqitja kontabl e Aktiviteteve Operative

ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

Shumat fillestare

0 +40,000

30,000

10,000 11,400 -7,600

+ 3,800

1/31 Paraja 11,400 E hyra nga shitja 1/31 KMSH T hyrat nga shitja rrisin Inventari i mallrave -7,600 Shumat prfundim. 11,400 +32,400 = 30,000 + 10,000

Fitimet e mbetura pr $11,400.

2-41

Figura 9 Vazhdon

Paraqitja kontabl e Aktiviteteve Operative

ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

Shumat fillestare Hyrja

1/31 Paraja E hyra nga shitja 1/31 KMSH Inventari i mallrave -7,600 Shumat prfundimt. 11,400 +32,400 = 30,000 + 10,000

+40,000 30,000 e 0dyt krkohet t 10,000 11,400 regjistroj koston prej $7,600

11,400 -7,600
+ 3,800

2-42

Figura 9

Paraqitja kontabl e Aktiviteteve Operative

ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

Shumat fillestare dhe

1/31 Paraja E hyra nga shitja 1/31 KMSH Inventari i mallrave -7,600 Shumat prfundimt. 11,400 +32,400 = 30,000 + 10,000

+40,000 shumn t0reduktoj 30,000 10,000 11,400 e inventarit t mallit.

11,400 -7,600
+ 3,800

2-43

Figura 10

Paraqitja kontabl e Shpenzimeve

M 6 Janar, jan paguar $300 pr furnizime t prdorura gjat Janarit.

ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

1/6 Shpenz. furnizimesh Paraja -300

Vazhdon n slajdin 45

-300

2-44

Aktivitetet operative
A e keni evidentuar se t hyrat rrisin ekuitetin e pronarit dhe shpenzimet e zbresin at!

2-45

Exhibit 10

Paraqitja kontabl e Shpenzimeve

M 8 Janar, u paguan $600 pr qiran e muajit Janar.
ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

1/8 Shpen. t qiras Paraja

-600 -600 Vazhdon

2-46

Exhibit 10

Paraqitja kontabl e Shpenzimeve

M 31Janar, jan paguar $1,000 pr pagat e Janarit.

ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

1/31 Shpenz. t pagave Paraja

-1,000 -1,000 Vazhdon

2-47

Figura 10

Paraqitja kontabl e Shpenzimeve

M 31Janar, jan paguar $200 pr komunaliet pr Janar.

ASSETS = LIABILITIES + OWNERS EQUITY

Data

Llogaria

Cash

Other Assets

Contributed Retained Capital Earnings

1/31 Shpenz. e komunal. Paraja -200 Shumat prfundimt. 9,300 +32,400 = 30,000 + 10,000

-200 + 1,700

2-48

Objektivi

Prshkruani mnyrn se si raportet financiare prmbledhin aktivitetet e biznesit dhe japin informacione pr vendimet e biznesit.

2-49

Raportet financiare jan raporte q prmbledhin rezultatet e veprimeve kontabl t nj kompanie pr nj periudh fiskale.

2-50

Slajdi 51 sth prmbledhje e balancit t Moms Cookie Company m 31Janar (Figura 12).

2-51

Llogaria
Asetet: Paraja Mallrat $9,000 $7,600 Pajisjet $6,000 + $25,000 Detyrimet: Dftesa t pagueshme+ $22,000 $8,000 Ekuiteti i pronarit: Kapitali i kontribuar T hyra nga shitja KMSH Shpenzime t pagave Shpenzime t qiras Shjpenzime t furnizimeve Shpenzime t komunalieve

Bilanci i 31 Janarit
9,300 1,400 31,000 30,000 10,000 11,400 (7,600) (1,000) (600) (300) (200)

2-52

Raporti i t hyrave raporton t hyrat dhe shpenzimet pr nj periudh fiskale si nj mnyr pr t prcaktuar se si po ecn kompania pr krijimin e fitimit pr pronart e saj.

2-53

Raporti i t ardhurave pr Moms Cookie Company (Figura 13) sht e treguar n slajdin 54.

2-54

Moms Cookie Company Raporti i t hyrave M 31 Janar, 2004 T hyrat nga shitja KMSH Shp. t pagave Shp. t qiras Shp. t furnizimeve Shp. t komunalieve Neto e hyra
Account
Ekuiteti i pronarit: Kapitali i kontribuar E hyra nga shitja KMSH Pagat Qiraja Furnizimet Komunaliet

Figura 13

$11,400 (7,600) (1,000) (600) (300) (200) $ 1,700

January 31 Balance

10,000 11,400 (7,600) (1,000) (600) (300) (200)

2-55

Moms Cookie Company Raporti i t hyrave M 31 Janar, 2004 E hyra nga shitja KMSH Shpenz. t pagave Periudha fiskale Shpen. t qiras sht periudha Shpenz. t furnizimeve kohore pr t Shpenz. T komunalieve ciln kompania Neto e hyra $11,400 (7,600) (1,000) (600) (300) (200) $ 1,700

dshiron t raportoj aktivitetet e saja shuma e Neto e hyra sht financiare. profitit t bmetur nga biznesi

gjat nj periudhe fiskale.

2-56

Fleta e bilancit identifikon asetet e kompanis dhe pretendimet ndaj atyre aseteve nga kreditort dhe pronart n nj dat t caktuar.

Figura 14

Fleta e Bilancit

2-57

Moms Cookie Company Fleta e bilancit M 31 Janar, 2004

Asetet: Paraja Mallrat Pajisjet Totali i aseteve Detyrimet dhe Ekuiteti i pronarit Detyrime t pagueshme Kapitali i kontribuar Fitime t mbajtura Totali i detyrimeve dhe ekuitetit t pronarit

$ 9,300 1,400 31,000 $41,700 $30,000 Baraz 10,000 1,700 $41,700

2-58

Raporti i rrjedhs s paras raporton ngjarjet q kan ndikuar mbi lligarit e parave t kompanis gjat nj periudh fiskale.

2-59

Figura 15

Raporti i rrjedhjes s paras

Moms Cookie Company Raporti i rrjedhjes s paras M 31 Janar, 2004

Aktivitetet operative Pranuar nga konsumatort Paguar pr mallrat Paguar pr pagat Paguar pr furnizimet Paguar pr komunalit Neto cash flow nga aktivitetet operative Aktivitetet investive Paguar pr pajisjet Vazhdon

$11,400 (9,000) (1,000) (300) (200) $ 300 (31,000)

2-60

Bartur Aktivitetet Financiare T marra nga kreditort T marra nga pronart Neto cash flow nga aktivitetet financiare Neto cash flow n Janar Balanci i paras m 1 Janar Balanci i paras m 31 Janar

$(30,700) $30,000 10,000 40,000 9,300 0 $ 9,300

Raporti i cash flow sht i nevojshm pr identifikimin se sa ka para kompania, prej nga vjen ajo dhe si e shfrytzon kompania ate gjat nj periudhe fiskale.

2-61

far roli luan kontabiliteti n procesin e transformimit t organizats?

Kontabiliteti sht nj sistem informacioni pr matjen dhe raportimin e transformimit t burimeve n mallrave dhe shrbime si dhe pr shitjen apo transferimin e ktyre mallrave dhe shrbimeve te konsumatori.

2-62

Figura 16

Raportimi i procesit t transformimit

$40,000 +11,400 9,700 $41,700 Profiti T ardhur. $11,400 Shpenzim. 9,700 Neto e ardh. $ 1,700
$30,000 10,000 1,700 $41,700

Asetet

Detyrimet Ekuiteti i pronarit: Kapitali i pronarit Fitime t mbajtura

2-63

Analizat financiare
Kthimi mbi asetet (ROA) sht pjestimi i t ardhurs neto me totalin e aseteve.

2-64

Analizat financiare
Pr Moms Cookie Company ROA m 31 Janar 2004is 4.1%.
$1,700 Net Income Total Assets $41,700

= 4.1%

2-65

Figura 17

Nj model i procesit kontabl

Kontabiliteti
Matja Regjistrimi Raportimi Analizimi

Aktivitetet e biznesit
Operative Investive Financiare

Vendimet e biznesit

Aksion i bazuar n vendimet e biznesit

2-66

Kapitulli F2

Fund