Aminy katecholowe:

Adrenalina i
Noradrenalina
Adrenalina oraz noradrenalina, określane mianem amin katecholowych, są
uwalniane przez rdzeń nadnerczy. Noradrenalina dodatkowo jest wydzielana na
zakończeniach układu nerwowego adrenergicznego. Te aminy katecholowe
odgrywają kluczową rolę w reakcjach organizmu na wysiłek fizyczny i stres,
wywierając wielonarządowe efekty.

by Wiktoria Posłajko
Wpływ amin katecholowych na układ sercowo-
naczyniowy
Wzrost częstości i siły skurczów serca 1
Katecholaminy powodują zwiększenie częstości i
kurczliwości mięśnia sercowego, co prowadzi do
wzrostu objętości wyrzutowej i pojemności 2 Zmiany w przepływie krwi
minutowej serca. Następuje skurcz tętniczek krążenia skórnego,
nerkowego i trzewnego, przy jednoczesnym
rozkurczu tętniczek mięśniowych i wieńcowych.
Utrzymanie wydolności organizmu Prowadzi to do wzrostu ciśnienia skurczowego,
3
obniżenia ciśnienia rozkurczowego i zwiększenia
Zmiany te zapewniają zwiększony przepływ krwi
amplitudy skurczowo-rozkurczowej.
przez mięśnie, przy jednoczesnym utrzymaniu
niezmienionego przepływu sercowego i
mózgowego, co umożliwia organizmowi
prawidłowe funkcjonowanie podczas wysiłku
Efekty metaboliczne amin katecholowych
Pobudzenie glikogenolizy i
glukoneogenezy
Katecholaminy stymulują rozkład
glikogenu w wątrobie i mięśniach, a
także nasilają procesy
glukoneogenezy, zapewniając stałe
zaopatrzenie organizmu w glukozę.
Wzmożenie lipolizy i
termogenezy
Aminy katecholowe pobudzają
uwalnianie wolnych kwasów
tłuszczowych oraz zwiększają
podstawowy metabolizm i procesy
termogenne, co pozwala na
efektywne wykorzystanie zapasów
energetycznych.
Regulacja hormonalna
Katecholaminy wpływają na
wydzielanie innych hormonów,
takich jak glukagon, insulina czy
hormony tarczycy, przyczyniając się
do utrzymania homeostazy
metabolicznej.
Różnice w uwalnianiu amin katecholowych
Wysiłek fizyczny
Stężenie noradrenaliny wzrasta już
przy niewielkim obciążeniu, podczas
gdy adrenalina zaczyna się uwalniać
dopiero przy wysiłkach o większym
obciążeniu. Treningi
wytrzymałościowe powodują
mniejsze przyrosty obu amin
katecholowych.
Czas trwania wysiłku
Wraz z wydłużaniem się czasu
trwania wysiłku, obserwuje się
stopniowy wzrost stężenia amin
katecholowych, niezależnie od jego
intensywności.
Stres
Również w sytuacjach stresowych
dochodzi do uwalniania amin
katecholowych, co pozwala
organizmowi na szybką reakcję i
mobilizację zasobów
energetycznych.
Receptory adrenergiczne i mechanizmy działania
1 Receptory adrenergiczne
Aminy katecholowe wywierają
swoje efekty poprzez
oddziaływanie z receptorami
adrenergicznymi typu α1, α2,
β1 i β2.
2 Mechanizmy
sygnalizacji
Pobudzenie receptorów β
prowadzi do aktywacji cyklazy
adenylanowej i wzrostu
stężenia cAMP, natomiast
receptory α1 zwiększają
stężenie jonów Ca2+ w
komórkach docelowych.
3 Selektywność działania
Adrenalina wykazuje silniejsze
pobudzenie receptorów β, a
noradrenalina reaguje głównie
z receptorami α, co determinuje
ich odmienne efekty
fizjologiczne.
Wielonarządowe efekty amin katecholowych

Układ sercowo- Układ oddechowy Układ pokarmowy Układ moczowy

naczyniowy
Rozkurcz mięśni gładkich Hamowanie motoryki Hamowanie motoryki dróg
Wzrost częstości i siły oskrzeli, ułatwiający przewodu pokarmowego. moczowych.
skurczów serca, zmiany w oddychanie.
przepływie krwi.
Rola amin katecholowych w regulacji
homeostazy
Utrzymanie glikemii
Katecholaminy pobudzają glikogenolizę i glukoneogenezę, zapewniając stałe zaopatrzenie
organizmu w glukozę.

Mobilizacja substratów energetycznych

Aminy katecholowe wzmacniają lipolizę i uwalnianie wolnych kwasów tłuszczowych,
umożliwiając efektywne wykorzystanie zapasów energetycznych.

Regulacja metabolizmu
Katecholaminy zwiększają podstawowy metabolizm i procesy termogenne, przyczyniając się
do utrzymania homeostazy energetycznej.
Podsumowanie: Kluczowa rola amin
katecholowych
1 Reakcje na stres i
wysiłek
Aminy katecholowe odgrywają
kluczową rolę w mobilizacji
organizmu do radzenia sobie z
wysiłkiem fizycznym i
sytuacjami stresowymi.
2 Regulacja homeostazy
Poprzez wielonarządowe
efekty, katecholaminy
przyczyniają się do utrzymania
prawidłowego stężenia
glukozy, mobilizacji substratów
energetycznych i regulacji
metabolizmu.
3 Adaptacja do zmian
Dynamiczne zmiany w
uwalnianiu amin
katecholowych umożliwiają
organizmowi szybką adaptację
do różnych warunków i
wymagań środowiskowych.