‫طالق و آثارآن بر روی فرزندان‬

‫دانش و خانواده‬
‫محمد صالح طهرانی‬
‫استاد چاووشی‬
 ‫طالق چیست ؟‬

‫طالق‪ ،‬یکی از راه های پایان زندگی مشترک است‪ .‬در قانون مدنی ‪ ،‬موادی ‪ ،‬به‬
‫این موضوع که طالق چیست و چند نوع طالق داریم ‪ ،‬اختصاص یافته است و از‬
‫نظر لغوی طالق به معنای رها شدن است ‪.‬‬

‫هر ازدواجی ممکن است به ناسازگاری ختم شود و از همین جهت ‪ ،‬موضوع طالق‬
‫پیش بینی شده است تا زن و مرد بتوانند به صورت شرعی به ازدواج خود پایان‬
‫دهند ‪.‬‬
 ‫انواع طالق‬

‫‪ .1‬طالق بائن ‪ :‬طالقی است که که در آن شوهر حق رجوع به زن را ندارد‬

‫‪ .2‬طالق رجعی ‪ :‬طالقی است که که در ایام عده ‪ ،‬زوج امکان رجوع دارد ‪.‬‬
‫( بازگشت به عقد زناشویی بدون نیاز با صیغه شرعی )‬
‫آثار طالق والدین بر روی کودکان‬

‫‪ ‬ترس از ترک شدن‬ ‫‪ ‬اندوه‬

‫‪ ‬احساس ناامنی و هراس از آینده‬ ‫‪ ‬اضطراب‬

‫‪ ‬طردشدگی‬ ‫‪ ‬تنهایی‬

‫‪ ‬احساس گناه‬ ‫‪ ‬خشم‬

‫‪ ‬ناتوانی‬ ‫‪ ‬افسردگی‬

‫‪ ‬بال تکلیفی‬
 ‫احساس ناامنی و هراس از آینده‬

‫‪ ‬طالق غالبًا احساس امنیت کودکان را کاهش داده و آنها را نسبت به آینده نگران‬
‫می‌کند و سواالت زیر را در ذهن کودکان ایجاد می کند ‪.‬‬

‫‪ ‬آیا ما فقیر می‌شویم ؟‬

‫‪ ‬آیا به حد کافی غذا خواهیم داشت ؟‬

‫‪ ‬آیا باید به یک مدرسه جدید برویم ؟‬

‫‪ ‬آیا می‌توانم دوستانم را ببینم ؟‬

 ‫ترس از ترک شدن‬

‫‪ ‬پس از طالق کودک متوجه می‌شود که یکی از والدین دیگر در خانه نیست و از‬
‫این می‌ترسد که والد دیگر او هم آن را ترک کند و او تنها شود ‪.‬‬
 ‫طردشدگی‬

‫‪ ‬کودکان طالق ممکن است احساس طردشدگی کنند‪.‬‬

‫‪ ‬یادمان باشد کودکان خود را در مرکز جهان می‌دانند و بنابراین هر اتفاقی که‬
‫روی دهد به نحوی به آنها مربوط می‌شود‪.‬‬
 ‫احساس گناه‬

‫‪ ‬کودکان ممکن است به این نتیجه برسند که در طالق والدین مقصر هستند و به‬
‫خاطر حرفی که زده اند یا کاری که انجام داده اند این اتفاق روی داده است و‬
‫بنابراین احساس گناه و شرمندگی می‌کنند‪.‬‬

‫‪ ‬حتی نوجوانان پرخاشگر نیز ممکن است به این باور برسند که رفتار آنها در‬
‫طالق والدین نقش داشته است‪.‬‬
 ‫ناتوانی‬

‫‪ ‬کودکانی که خود را در اختالف میان والدین مسئول می‌دانند فکر می‌کنند‬

‫می‌توانند اوضاع را درست کنند و سعی می‌کنند بچه بهتری شوند ‪.‬‬

‫‪ ‬آنها تصور می‌کنند می‌توانند کاری انجام دهند که والدین مجددًا در کنار یکدیگر‬
‫زندگی کنند ‪.‬‬

‫‪ ‬وقتی این اتفاق نمی‌افتد و نقش ‌ه های کودکان با شکست مواجه می‌شود آنها‬
‫احساس ناتوانی و ناامیدی می‌کنند ‪.‬‬
 ‫بالتکلیفی‬

‫‪ ‬مخرب‌ترین تأثیر طالق بر روی کودکان زمانی روی می‌دهد که والدین در‬
‫حضور آنها به تحقیر یکدیگر می‌پردازند ‪.‬‬

‫‪ ‬در این مواقع کودکان احساس می‌کنند که باید جانب یکی از والدین را بگیرند و‬
‫این کار برای آنها بسیار دشوار است ‪.‬‬

‫‪ ‬از سوی دیگر کودکان تصور می‌کنند اگر از هیچکدام از والدین پشتیبانی نکنند‬
‫از سوی هردو رانده یا طرد می‌شوند ‪.‬‬

‫‪ ‬کودکان در واقع در شرایط خاصی قرار می‌گیرند که در آن دوست داشتن پدر‬

‫و مادر یک عمل غلط تلقی می شود و سر یک دوراهی قرار می گیرند ‪.‬‬
 ‫اندوه‬

‫‪ ‬کودکان طالق به شدت احساس اندوه و ناراحتی می‌کنند و اعتقاد دارند که دیگر‬
‫عضوی از یک خانواده نیستند ‪.‬‬

‫‪ ‬در واقع احساس کودکان طالق مشابه احساس کودکانی است که والدین خود را‬
‫بر اثر بیماری یا تصادف از دست داده‌اند ولی به اندازه آنها مورد حمایت قرار‬
‫نمی‌گیرند و ممکن است به شدت دچار افسردگی شوند ‪.‬‬
 ‫اضطراب‬

‫‪ ‬کودکان طالق ممکن است احساس اضطراب کنند و خود را تحت فشار ببینند ‪.‬‬

‫‪ ‬به عنوان مثال احتمال دارد آنها وظایف بیشتری را در خانه برعهده بگیرند‪.‬‬

‫‪ ‬در ضمن ممکن است یکی از والدین یا هر دو آنها از کودکان به عنوان مشاور‬
‫استفاده کنند‪.‬‬

‫‪ ‬در این مواقع کودکان که احساس می‌کنند بزرگ شده‌اند و دوست دارند کمک‬
‫کنند اضطراب خود را پنهان می‌نمایند ‪.‬‬
 ‫تنهایی‬

‫‪ ‬کودکان طالق ممکن است احساس تنهایی کنند و دل شأن برای والدینی که از‬
‫آنها جدا شده‌ اند تنگ شود ‪.‬‬

‫‪ ‬معموًال والدینی که در کنار کودکان می‌مانند آنقدر گرفتار مشکالت خود هستند‬
‫که به فرزندشان نمی‌رسند‪.‬‬

‫‪ ‬احتمال دارد طالق بر روی رابطه کودکان با همساالنشان نیز تأثیر بگذارد و‬
‫کودکان در جاهای دیگر به دنبال آرامش بگردند و یا طرد شوند‪.‬‬
 ‫خشم‬

‫‪ ‬خشم احساسی متداول در میان کودکان طالق است که در اثر عدم درک یا‬
‫پذیرش این مسئله روی می‌دهد ‪.‬‬

‫‪ ‬کودکان گاهی خشم خود را نشان نمی‌دهند ‪.‬‬

‫‪ ‬خشم کودکان زمانی رواج پیدا می‌کند که دالیل طالق روشن نباشد و در این‬
‫مواقع کودکان به خاطر آنچه از نظر آنها غیرضروری است از والدین خود‬
‫می‌رنجند ‪.‬‬
 ‫افسردگی‬

‫‪ ‬افسردگی از تأثیرات مستقیم طالق محسوب می‌شود و در واقع یک تأثیر ثانوی‬

‫است که به دنبال اندوه ‪ ،‬احساس تنهایی و طرد شدگی به وجود می‌آید ‪.‬‬

‫‪ ‬افسردگی نشانه آن است که کودکان حمایت کافی برای رویارویی با مسئله‬

‫طالق دریافت نکرده‌اند ‪.‬‬
 ‫عوارض روحی و روانی طالق والدین بر فرزندان‬

‫‪ ‬آثار و عوارض طالق از آن جهت مهم هستند که می‌توانند زمینه ساز بروز‬
‫بسیاری از اختالالت رفتاری ‪ ،‬روحی و روانی شوند و زندگی فردی و اجتماعی‬
‫فرزندان را به مخاطره اندازند ‪.‬‬

‫‪ ‬طالق و جدایی والدین از عمده‌ترین علل بیماری‌های روانی در کودکان است ‪.‬‬
 ‫مشکالت روحی و روانی در اثر طالق‬

‫‪ ‬بروز افسردگی در کودکان و نوجوانان‪ ،‬اضطراب‪ ،‬پرخاشگری و عصیان در‬

‫نوجوانان‪ ،‬حسادت‪ ،‬سوءظن و بد بینی نسبت به دیگران‪ ،‬فرار از منزل‪ ،‬ترک‬
‫تحصیل و افت تحصیلی‪ ،‬بزهکاری و کج روی های اجتماعی‪ ،‬ازدواج زود‬
‫رس برای دختران‪ ،‬ضعف اعتماد به نفس‪ ،‬اختالل هویت‪ ،‬اعتیاد‪ ،‬فقر‪ ،‬ضعف‬
‫سالمت جسمانی و روانی مانند بی خوابی‪ ،‬بی اشتهایی‪ ،‬سو تغذیه‪ ،‬پرخوری‬
‫عصبی احساس درماندگی ‪ ،‬تجربه عقده حقارت ناشی از عدم دسترسی به‬
‫محیط گرم و عاطفی خانوادگی در مقایسه با دیگران و درونی سازی عقده‌های‬
‫منفی و ضد اجتماعی‪ ،‬انزوای اجتماعی‪ ،‬گرایش به انواع انحرافات اجتماعی‬
‫به جهت ضعف کنترل رفتاری و اخالقی به وسیله‌ی والدین‪ ،‬اجتماع ستیزی و‬
‫دیگر آزاری و بروز انواع خشونت‌های اجتماعی است ‪.‬‬
 ‫کودکان پس از طالق به چه ناراحتی‌هایی دچار می‌شوند‬

‫‪ ‬احساس تنفر به آنها دست می‌دهد نسبت به والدین خود‬

‫‪ ‬زمانی که در کنار یکی از والدین می‌مانند برای دیگری دلتنگ می‌شوند ‪.‬‬

‫‪ ‬ممکن است از دردهای مزمن یا سردرد شکایت کنند ‪.‬‬

‫‪ ‬هر ناراحتی یا غمی را انکار می‌کنند و ادعا می‌کنند که همه چیز خوب است‪.‬‬

‫‪ ‬ممکن است از الگوهای ناسالم مثل دروغ‪ ،‬دزدی و پرخاشگری تقلید کنند ‪.‬‬

‫‪ ‬برای طرفداری کردن از یکی از والدین با دیگری مبارزه می‌کنند ‪.‬‬

‫‪ ‬میل شدیدی دارند که والدین را دوباره به هم پیوند دهند ‪.‬‬

‫پایان‬