ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ - ΠΕΡΙΔΕΣΗ

ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΝΤΙΟΥΔΗ ΠΑΓΩΝΑ
 ΟΡΙΣΜΟΣ

Κά ταγμα είναι η κά κωση του οστού κατά την οποία προκαλείται διακοπή της
συνέχειά ς του, ό ταν σπά ζει δηλαδή ή ραγίζει σε κά ποιο σημείο του.

Παθογένεια
Κά ταγμα προκαλείται συνή θως από σημαντική βία, αφού η αντοχή του οστού
είναι μεγά λη. Μπορεί ό μως να προκληθεί κά ταγμα και με τη δρά ση ασή μαντης
βίας σε οστά που έχουν μειωμένη αντοχή (π.χ. οστεοπό ρωση) γι αυτό και το
κά ταγμα αυτό χαρακτηρίζεται ως παθολογικό . Υπά ρχουν βέβαια και τα
κατά γματα εκ κοπώ σεως ό ταν η βία δρα κατ’ επανά ληψη κατά συχνά χρονικά
διαστή ματα και με την ίδια πά ντα κατεύ θυνση.
 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Τα κατά γματα διαιρού νται και ταξινομού νται με διά φορα κριτή ρια έτσι ώ στε
να προσδιορίζεται η βαρύ τητα τους, η σταθερό τητά τους και να καθορίζεται ο
τρό πος θεραπείας τους.
Το ιστορικό , η κλινική εξέταση και ο ακτινολογικό ς έλεγχος σε δυο τουλά χιστον
επίπεδα 90 μοιρώ ν μεταξύ τους οδηγού ν τις περισσό τερες φορές στη διά γνωση
του κατά γματος.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Τα κλασικά συμπτώ ματα είναι ο πό νος στην περιοχή της κά κωσης και η
δυσχέρεια ή αδυναμία για την χρησιμοποίηση του μέλους.

Τα κλινικά σημεία της βλά βης είναι η παραμό ρφωση, το οίδημα, η μεγά λη
ευαισθησία της περιοχή ς και ο κριγμό ς μεταξύ των σπασμένων τμημά των.
 ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία του κατά γματος μπορεί να είναι συντηρητική (γύ ψος, νά ρθηκας,
συνεχή ς έλξη) ή χειρουργική (εσωτερική οστεοσύ νθεση, εξωτερική
οστεοσύ νθεση). Σε κά θε περίπτωση εφαρμό ζεται η πιο κατά λληλη μέθοδος για
το συγκεκριμένο κά ταγμα. Η θεραπεία του κατά γματος έχει βασικό σκοπό τη
πώ ρωση των τμημά των του οστού στην κανονική θέση τους ή τουλά χιστον σε
μια κατά λληλη λειτουργική θέση, τέτοια δηλαδή που να μην εμποδίζεται η
λειτουργικό τητα του μέλους.
 ΕΙΔΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

 Ανοικτό - κλειστό
 Ατελές – Πλή ρες
 Εγκά ρσιο – λοξό – σπιροειδές
 Συντριπτικό - Ρωγμώ δες
Ανοικτό : Το κά ταγμα που συνοδεύ εται από τραύ μα μέσα από το οποίο
επικοινωνεί με το εξωτερικό περιβά λλον.
Κλειστό : Όταν δεν υπά ρχει τέτοια επικοινωνία.
Άμεσο: Το κά ταγμα που γίνεται στο σημείο ό που έδρασε η βία (ά μεσο κτύ πημα
στην κνή μη)
Έμμεσο: Όταν συμβαίνουν μακριά από τη θέση που εφαρμό ζεται η βία
π.χ. στροφική δύ ναμη σε ποδοκνημική με εκτό νωση της δύ ναμης στην κνή μη
Ατελές: Το οστό δεν έχει σπά σει σε ό λη την περίμετρό του και το περιό στεο
παραμένει σε συνέχεια (π.χ. σαν χλωρού ξύ λου ή συμπιεστικό σπονδύ λων)
Πλή ρες: Το οστό είναι πλή ρως διαχωρισμένο σε 2 ή περισσό τερα τεμά χια
Ένα κά ταγμα είναι συνή θως αποτέλεσμα πτώ σης, χτυπή ματος ή ά λλου
τραυματισμού . Αν υποψιά ζεστε κά ταγμα, προστατεύ σετε την προσβεβλημένη
περιοχή από περαιτέρω βλά βη. Μην προσπαθή σετε να βά λετε το σπασμένο
οστό στη θέση του.

Σημεία και συμπτώ ματα κατά γματος μπορεί να είναι:

 Πρή ξιμο ή μελά νιασμα πά νω από οστό .
 Παραμό ρφωση του προσβεβλημένου μέλους.
 Τοπικό ς πό νος που εντείνεται, ό ταν η προσβεβλημένη περιοχή κινείται ή
ό ταν ασκείται πίεση σ’ αυτή .
 Απώ λεια λειτουργικό τητας της περιοχή ς της κά κωσης.
 Ένα σπασμένο οστό που προβά λλει από το δέρμα.
 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ

Για να βοηθή σετε στην προστασία από περαιτέρω τραυματισμό λό γω του

κατά γματος:
Ελέγξτε για σφυγμό . Ελέγξτε για σφυγμό κά τω από το κά ταγμα. Βεβαιωθείτε
ό τι το τραύ μα βρίσκεται μεταξύ της καρδιά ς του ατό μου και του σημείου ό που
ελέγχετε για σφυγμό . Αυτό θα σας βοηθή σει να καθορίσετε εά ν υπά ρχει ακό μα
κυκλοφορία του αίματος πέρα από το κά ταγμα. Αν δεν υπά ρχει σφυγμό ς, το
ά τομο βρίσκεται σε κίνδυνο απώ λειας του σπασμένου μέλους (ά κρου).
Μεταφέρετε αμέσως τον τραυματία σε ένα νοσοκομείο.
Σταματή στε την αιμορραγία. Αν το σπά σιμο είναι ανοιχτό (επιπεπλεγμένο
κά ταγμα), το σπασμένο οστό προβά λλει από το δέρμα ή αν υπά ρχει ά λλη
αιμορραγία που συσχετίζεται με την κά κωση, ασκή στε πίεση, για να
σταματή σετε την αιμορραγία. Ασκή στε πίεση απευθείας στο τραύ μα με έναν
αποστειρωμένο επίδεσμο, ένα καθαρό ύ φασμα ή ακό μα κι ένα καθαρό ρού χο.
Αν δεν υπά ρχει τίποτα ά λλο διαθέσιμο, χρησιμοποιή στε το χέρι σας. Διατηρή στε
την πίεση, ώ σπου να σταματή σει η αιμορραγία. Ανυψώ στε την περιοχή του
κατά γματος, για να μειωθεί η ροή του αίματος.
Αντιμετώ πιση του σοκ. Αν το ά τομο λιποθυμή σει, είναι ωχρό ή αναπνέει με
εμφανώ ς ρηχό , γρή γορο τρό πο, αντιμετωπίστε το σαν να βρίσκεται σε
κατά σταση σοκ. Ξαπλώ στε το ά τομο ανά σκελα με το κεφά λι λίγο χαμηλό τερα
από τον κορμό και τα πό δια του.
Ακινητοποιή στε το οστό . Πριν μεταφερθεί το ά τομο με το σπασμένο οστό στο
νοσοκομείο, το οστό πρέπει να τοποθετηθεί σε νά ρθηκα, ώ στε να εμποδίζεται η
κίνηση. Κρατή στε ακινητοποιημένες τις αρθρώ σεις που βρίσκονται πά νω και
κά τω από το κά ταγμα. Ο νά ρθηκας θα σταθεροποιή σει την τραυματισμένη
περιοχή και θα εμποδίζει τις κινή σεις των σπασμένων οστώ ν, οι οποίες θα
μπορού σαν να επιδεινώ σουν την κά κωση των ιστώ ν. Η σωστή τοποθέτηση του
νά ρθηκα μπορεί να μειώ σει τον πό νο.
Οι κακώ σεις του αυχένα και της πλά της απαιτού ν ειδικές προφυλά ξεις. Αν δεν
υπά ρχει διαθέσιμη ιατρική βοή θεια και το τραυματισμένο ά τομο πρέπει να
μετακινηθεί, ζητή στε τη βοή θεια αρκετώ ν ατό μων. Οι τραυματισμοί στον
αυχένα και στην πλά τη μπορεί να οδηγή σουν σε μό νιμη παρά λυση. Η σωστή
χρή ση μιας σανίδας στην πλά τη ακινητοποιεί το κεφά λι, τον αυχένα και τη
σπονδυλική στή λη του θύ ματος.
Τοποθετή στε το νά ρθηκα ή ακινητοποιή στε τα κατά γματα. Νά ρθηκες μπορού ν
να γίνουν από ξύ λο, πλαστικό , μέταλλο ή κά ποιο ά λλο ά καμπτο υλικό . Τυλίξτε
το νά ρθηκα με γά ζες και μετά χρησιμοποιή στε τον στο ά κρο. Ο νά ρθηκας
πρέπει να είναι μακρύ τερος από το οστό που θα σταθεροποιή σει και να
εκτείνεται κά τω και πά νω από την κά κωση. Δέστε το νά ρθηκα στο ά κρο με
γά ζες ή λωρίδες υφά σματος, σχοινί ή ά λλο υλικό . Αρχίστε να τυλίγετε από το
ά κρο και προχωρείτε προς το σώ μα.
Τοποθετή στε το νά ρθηκα σφιχτά , για να εμποδίσετε τις κινή σεις, αλλά όχι τό σο
σφιχτά , ώ στε να σταματή σει η ροή του αίματος.
Ο τρό πος που θα τοποθετή σετε το νά ρθηκα εξαρτά ται από τη θέση του
σπασίματος. Σε περίπτωση κά κωσης της σπονδυλική ς στή λης ή κατά γματος
του ισχίου ή της πυέλου δεν μπορεί να τοποθετηθεί νά ρθηκας, αλλά πρέπει να
ακινητοποιηθού ν με κά ποιο ά λλο τρό πο.
Κατά γματα χεριώ ν. Τυλιγμένα περιοδικά ή εφημερίδες μπορού ν να δεθού ν
γύ ρω από ένα σπασμένο αντιβρά χιο. Ένα μαντίλι δεμένο πά νω από τον ώ μο και
γύ ρω από τον κορμό μπορεί να βοηθή σει στην ακινητοποίηση του αγκώ να.
Κατά γματα ποδιώ ν. Αν έχει σπά σει το πό δι στο κά τω μέρος του, τοποθετή στε
ολό κληρο το πό δι ανά μεσα σε δύ ο νά ρθηκες. Αν δεν υπά ρχουν νά ρθηκες διαθέσιμοι,
μπορεί να χρησιμοποιηθεί το υγιές πό δι ως νά ρθηκας, για να περιορίσει την κίνηση
του σπασμένου ά κρου. Ένα κά ταγμα στο μηριαίο οστό απαιτεί ακινητοποίηση και
της κατ’ ισχίου ά ρθρωσης.

Κακώ σεις της σπονδυλική ς στή λης. Αν υποψιά ζεστε κά κωση του αυχένα ή της
σπονδυλική ς στή λης, μη μετακινή σετε το τραυματισμένο ά τομο. Η μετακίνηση ενό ς
ατό μου με κά κωση της σπονδυλική ς στή λης μπορεί να οδηγή σει σε μό νιμη
παρά λυση και ά λλες σοβαρές επιπλοκές. Μία σπασμένη σπονδυλική στή λη, αν
κινηθεί, θα μπορού σε να προκαλέσει διατομή του νωτιαίου μυελού .
Θεωρή στε ό τι το ά τομο έχει υποστεί κά κωση στη σπονδυλική στή λη αν:

 Υπά ρχουν ενδείξεις τραυματισμού στο κεφά λι.

 Ο τραυματισμό ς έχει ασκή σει σημαντική δύ ναμη στην πλά τη ή στον
αυχένα.
 Το ά τομο παραπονιέται για έντονο πό νο στον αυχένα ή στην πλά τη.
 Το ά τομο παραπονιέται για αδυναμία, μού διασμα, παρά λυση ή έλλειψη
ελέγχου των ά κρων, της ουροδόχου κύ στεως ή του εντέρου.
 Ο αυχένας ή η πλά τη έχουν εξαρθρωθεί ή είναι σε περίεργη θέση.
 Το ά τομο έχει χά σει τις αισθή σεις του και δεν μπορεί να περιγρά ψει τον
πό νο.
Καλέστε επειγό ντως ιατρική βοή θεια. Κρατή στε το θύ μα ακίνητο και μην
προσπαθή σετε να το μετακινή σετε, εκτό ς κι αν πνίγεται ή διατρέχει ά μεσο
κίνδυνο. Αν χρειαστεί να μετακινή σετε το ά τομο, τοποθετή στε το απαλά σε μια
σκληρή σανίδα, στην επιφά νεια ενό ς τραπεζιού ή σε μια βγαλμένη πό ρτα.
Ζητή στε τη βοή θεια αρκετώ ν ατό μων και φροντίστε να παραμένουν σταθερά
σε ευθεία ο αυχένας, το κεφά λι και η σπονδυλική στή λη του ατό μου.
Βεβαιωθείτε ό τι ο αυχένας είναι σταθεροποιημένος. Χρησιμοποιή στε μία βαριά
πετσέτα ή ένα φουλά ρι, ένα βιβλίο τσέπης ή ένα ά λλο μαλακό ογκώ δες
αντικείμενο, για να εμποδίσετε την περιστροφή του κεφαλιού την ώ ρα που
μετακινείται το ά τομο.
Κατά γματα του ισχίου ή της πυέλου. Κατά γματα ισχίου ή πυέλου συμβαίνουν
συνή θως μετά από πτώ ση ή ατύ χημα. Σε κά ποια ά τομα των οποίων τα οστά
είναι εξασθενημένα από την οστεοπό ρωση ή από καρκίνο των οστώ ν τέτοια
κατά γματα μπορεί να συμβού ν ξαφνικά .

Θα πρέπει να υποψιαστείτε σπασμένη πύ ελο ή ισχίο, αν το ά τομο παραπονιέται

για:

 Πό νο στο ισχίο, στο κά τω μέρος της πλά της ή στη βουβωνική χώ ρα.
 Πό νο στις περιοχές αυτές, που επιδεινώ νεται με την κίνηση του ενό ς ή και
των δύ ο ποδιώ ν.
Όπως και στην κά κωση της σπονδυλική ς στή λης, καλέστε αμέσως ιατρική
βοή θεια και μη μετακινή σετε ένα ά τομο και κά ταγμα ισχίου ή πυέλου. Αν
χρειαστεί να το μετακινή σετε, τοποθετή στε το απαλά σε μία σκληρή
σανίδα ή στην επιφά νεια ενό ς τραπεζιού , έτσι ό πως θα κά νατε για ένα
ά τομο με κά κωση της σπονδυλική ς στή λης. Μην προσπαθή σετε να
ισιώ σετε το τραυματισμένο πό δι ή το ισχίο που φαίνεται να βρίσκεται σε
περίεργη θέση.
Άλλα σπασμένα οστά . Όταν ένα κά ταγμα συμβαίνει σε οστό ενό ς δακτύ λου
του χεριού ή του ποδιού , του πλευρού ή του προσώ που, ο νά ρθηκας
κρίνεται συνή θως περιττό ς. Σταματή στε πιθανή αιμορραγία και ζητή στε
επειγό ντως ιατρική βοή θεια.
 ΕΞΑΡΘΡΗΜΑ

Εξά ρθρημα χαρακτηρίζεται η κά κωση μιας ά ρθρωσης κατά την οποία έχουμε
πλή ρη παρεκτό πιση μεταξύ των αρθρικώ ν επιφανειώ ν. Η θεραπεία
περιλαμβά νει την ανά ταξη του εξαρθρή ματος δηλ. την επαναφορά των
αρθρικώ ν επιφανειώ ν στη θέση τους και εν συνεχεία την ακινητοποίηση της
ά ρθρωσης για να επανέλθουν τα μαλακά μό ρια αυτή ς ώ στε να μην
υποτροπιά σει το εξά ρθρημα. Η ανά ταξη πρέπει να γίνεται ό σο το δυνατό
συντομό τερα και καλύ τερα με γενική νά ρκωση για να μην υπά ρχει πό νος και
μυϊκό ς σπασμό ς. Συνή θως γίνεται με χειρισμού ς και σπά νια χειρουργικά .
Η ακινητοποίηση της ά ρθρωσης γίνεται συνή θως με γύ ψο, έλξη (π.χ. ά ρθρωση
του ισχίου) ή και απλή επίδεση (π.χ. το εξά ρθρημα του ώ μου) συνή θως για 3
εβδομά δες, διά στημα αρκετό για την επού λωση των μαλακώ ν μορίων της
ά ρθρωσης.
 ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ

Διά στρεμμα είναι κά κωση ή ρή ξη των συνδέσμων ή του αρθρικού θύ λακα.

Θλά ση είναι κά κωση ή ρή ξη του μυό ς.
Θα πρέπει να σημειωθεί ό τι τα συχνά κατά γματα της ποδοκνημική ς
συνοδεύ ονται πά ντα και από ρή ξεις συνδέσμων (διά στρεμμα). Η ταξινό μηση
των διαστρεμμά των έχει ως εξή ς:
1ου βαθμού διαστρέμματα: Ελαφρά ρή ξη, διά ταση των συνδέσμων
(Ankle Strain)
2ου βαθμού διαστρέμματα: Μερική ρή ξη των συνδέσμων (Ankle Sprain) και
3ου βαθμού διαστρέμματα: Πλή ρης ρή ξη των συνδέσμων
(Ankle Ligament Tear, or Sprain).
 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

 Ανά παυση
 πά γο για 48 ώ ρες
 περίδεση με ελαστικό επίδεσμο και
 ανά ρτηση του διαστρέμματος ή της θλά σης ψηλό τερα
από το επίπεδο της καρδιά ς.
 ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ ΚΑΙ ΘΛΑΣΗ

 Τα διαστρέμματα προκαλού νται κυρίως

από πτώ σεις, με περιστροφή του ά κρου ή
και από υπερέκταση σε ένα σύ νδεσμο του.
 Η θλά ση εμφανίζεται από υπερέκταση
μυό ς ή τένοντα.
 Και τα δύ ο οδηγού ν σε πό νο και οίδημα.
 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Σταθεροποίηση – υποστή ριξη του

τραυματισμένου μέλους, σε ά νετη θέση
για τον τραυματία

Τοποθέτηση πά γου (όχι απευθείας) ή κρύ ες

κομπρέσες

Τυλίξτε με μαλακά επιθέματα – στερεώ σετε

Ανυψώ στε και υποστηρίξτε το τραυματισμένο

ά κρο